جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله امامت از مباحث اساسی در کلام اسلامی بوده و همواره علت اصلی بروز اختلاف، در عقاید فریقین است. بررسی ادله قرآنی، در تبیین جایگاه مقام امامت، به‌عنوان عاملی مهم در استمرار تعالیم و هدایت اسلامی می‌تواند مؤثر باشد. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و بر پایه‌ منابع کتابخانه‌ای، ادله قرآنی امامت انتصابی را بر اساس آیات 124 بقره، 34 آل‌عمران و 68 قصص مورد بررسی تطبیقی قرار داده و دیدگاه‌های فریقین را مقایسه می‌کند. یافته‌ها نشان می‌دهد که از نظر امامیه، سه آیه فوق در اثبات امامت انتصابی، مکمل یکدیگرند و جعل امامت، همچون جعل نبوت، بر اساس اختیار مطلق الهی بوده و رابطه آن با ذریه‌ معصوم، ضرورت وجود امام معصوم را در جهت حفظ آموزه‌های دینی و هدایت امت اسلامی دوچندان می‌سازد. برخلاف دیدگاه اهل‌سنت که امامت را امری انتخابی و بی‌ارتباط با خاتمیت تلقی می‌کند، این پژوهش بر اساس سه آیه فوق، انتصاب امامت را تبیین‌کننده خاتمیت و عامل تداوم رسالت پیامبری معرفی می‌کند. بررسی دقیق مفاهیم «جعل»، «ذریه» و «اختیار الهی» در سه آیه فوق و ارتباط معنایی بین آن‌ها، نشان‌دهنده این است که امامت با انتخاب بشری نبوده، بلکه همچون نبوت، جعلی از سوی خداوند است. این نتایج در راستای ادله‌ امامیه مبنی بر اثبات انتصاب امامت ائمه‌ معصوم و جایگاه آن در حفظ خاتمیت، مقبول‌تر به نظر می‌رسد. نوآوری این پژوهش در ارائه خوانشی جدید از پیوستگی و همبستگی این سه آیه در ارتباط با اثبات امامت انتصابی و مقایسه آن با دیدگاه‌های اهل‌سنت است.

قرآن کریم به عنوان کامل ترین کتاب دارای مجموعه ای از آموزه ها میباشد که مهم ترین آنها آموزه های اخلاقی است. قرآن کریم، به عنوان کتاب آسمانی و مقدس، نظام اخلاقی کاملی را ارائه داده و به راهنمایی و ساختاردهی زندگی انسان می پردازد و آموزه های اخلاقی قرآن به گونه ای است که باعث برطرف شدن مشکلات اخلاقی جامعه شده و عرصه های بندگی و فردی و اجتماعی را بهبود می بخشد زیرا این تعالیم از سوی خداوند بیان شده است. برای آشنایی و شناخت آموزه های اخلاقی قرآن می بایست عرصه های مختلف انسان شناسی از دیدگاه قرآن بررسی گردد.و نیز رابطه انسان با خدا که همان اخلاق بندگی است و رابطه انسان با خود که همان اخلاق فردی است و رابطه انسان با دیگران که اخلاق اجتماعی میباشد مورد بررسی قرارگیرد. اخلاق بندگی شامل فضایل و رذایل اخلاقی است که در رابطه انسان با خدا تعریف میشود که شامل مصادیقی از جمله اطاعت از خدا و پیامبر، توکل برخدا، تسبیح خداوند متعال، ایمان و عمل صالح، ذکر خدا، رعایت حدود و احکام الهی، سوگند دروغ، دروغ و افترا بستن بر خداوند، مخالفت و دشمنی با خدا و رسول ، خیانت به پیامبران الهی، کفر و تکذیب آیات الهی میباشد. اخلاق فردی رابطه انسان با خویشتن است و شامل فضایل و رذایل اخلاقی از جمله تقوا ، عفو و گذشت، پذیرش مصائب و مشکلات، رازداری، اخلاص، عمل به گفته ها، بخل، شح ، غرور و افشای رازمیباشد. اخلاق اجتماعی شامل فضایل و رذایل اخلاقی در رابطه انسان با دیگران است که مواردی از جمله جهاد ، اخوت و برادری، حضوردر نماز جمعه، تواضع، رعایت حقوق همسر ، انفاق و قرض الحسنه، دوستی و همنشینی با گناهکاران و دشمنان خدا، تکبر، نجوی کردن در جمع و نفاق را در برمیگیرد. بنابراین، در نظر داریم در این تحقیق به بررسی و تحلیل آموزه های اخلاقی جزء 28 قرآن کریم با استفاده از تفسیر المیزان و فی ظلال القرآن پرداخته و به پرسش های ذیل پاسخ دهیم: سوال اصلی: آموزه های اخلاقی جزء 28قرآن کریم در تفسیرالمیزان و فی ظلال القرآن چگونه تبیین شده است؟ سوالات فرعی: آموزه های اخلاق بندگی جزء28 قرآن کریم در تفسیر المیزان و فی ظلال القرآن چگونه تبیین شده است؟ آموزه های اخلاق فردی جزء 28 قرآن کریم در تفسیر المیزان و فی ظلال القرآن چگونه تبیین شده است؟ آموزه های اخلاق اجتماعی جزء 28 قرآن کریم در تفسیر المیزان و فی ظلال القرآن چگونه تبیین شده است؟

زبان‌شناسیِ شناختی یکی از مهم‌ترین رویکردهای زبان‌شناسی مدرن به‌شمار می‌آید که میان زبان و اندیشه، ارتباط معناداری برقرار می‌کند و دامنۀ مباحث آن نظریه‌های مختلفی را دربرمی‌گیرد. ازجملۀ این نظریه­‌ها نظریۀ طرح­واره‌های تصویری است که در زبان‌شناسی شناختی، به‌عنوان ساختارهایی جسمانی‌شده برای بازنمایی مفاهیم انتزاعی شناخته می‌شوند. در قرآن کریم، مفاهیم انتزاعی بسیاری وجود دارد که در قالب مجموعه‌ای از مفاهیم عینی بیان شده‌اند. بررسی این مفاهیم به مخاطب در فهم و درک صحیح‌تر فرهنگ قرآنی یاری می‌رساند. پژوهش پیش رو داستان حضرت موسی(ع) در سورۀ قصص را از دیدگاه زبان‌شناسی شناختی و با تأکید بر نقش طرح­واره‌های تصویری تحلیل و تبیین کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که طرح­واره‌های حجمی مانند تصویرسازیِ دل مادر حضرت موسی(ع) و دیگر نشانه‌های الهی، طرح­واره‌های حرکتی مانند ترسیم مسیرهای رشد و تعالی و نیز طرح­واره‌های قدرتی­ چون نمایش موانع و حمایت‌های الهی موجب عمیق­‌تر شدن تأثیرگذاری پیام قرآنی بر ذهن و قلب مخاطبان شده است. همچنین پژوهش حاضر نشان‌دهندۀ هنرمندی بی‌­مانند قرآن در بهره‌گیری از مفاهیم حسّی برای تسهیل درک و فهم معنا و افزایش تأثیرگذاری آن بر شنونده است.

در این مقاله، ابتدا علت تغییر نگرش و عملکرد دینی افراد بررسی شده و هرکدام از این علل که در آراء ژان ژاک روسو دیده می‌شود با اندیشه‌ها و دیدگاه‌های امام علی به روش اُتو مقایسه می‌گردد و را‌ه‌های برون‌رفت از این آسیب‌ها ارائه خواهد شد. این تحقیق نشان داد که در هر دو دیدگاه بی‌توجهی به مراحل مختلف رشد در امر آموزش و تربیت، تضاد قول و فعل، تشویق و تنبیه نامناسب، اکراه و اجبار، افراط و تفریط و نداشتن رابطۀ صمیمانه بین مربی، خانواده و متربی از مهمترین علل دین‌گریزی افراد است. در بعضی زمینه‌ها و نوع عملکرد، دو دیدگاه با هم تفاوت‌هایی دارند؛ ولی شباهت‌های زیاد بین دو دیدگاه نشانگر این است که آنچه امروزه فلاسفه براساس آراء روسو، علوم تربیتی جدید خود را بر آن بنا نهاده‌اند، حضرت علی در 14 قرن گذشته به‌صورت بسیار وسیع‌تر بیان کرده‌اند و از آن زمان تاکنون در بین اندیشمندان اسلامی مبنای اصول تربیتی بوده و راه تربیت را برای عموم هموار کرده است.

دانش تقدیم و تأخیر از جمله علوم مقدماتی تفسیر قرآن است که جهت واکاوی و پرده‌برداری از پیام‌ها و آموزه‌های الهی قرآن کریم در کیفیت چینش و تنظیم واژه‌ها، جمله‌ها، شبه جمله‌ها و حتی آیات و موضوعات قرآنی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین ابزار عالمان دین و قرآن‌پژوهان می‌باشد. در برخی آیات کتاب آسمانی مسلمانان بنا بر دیدگاه بعضی دانشمندان و پژوهشگران قرآنی از جمله سیوطی تقدیم و تأخیرهایی وجود دارد که به گفته ایشان اگر مفسر توجه به آن نداشته باشد، نمی‌توان مراد و مفهوم اصلی آیه را به دست آورد، این نوع تقدم و تأخر ،مقلوب نام دارد. در این نوشتار با روش توصیفی - تحلیلی آیه ۳۰ سوره قصص مورد بررسی قرار گرفت که با ارائه دلایلی سخن گفتن بین خدا و حضرت موسی (ع) را یک ارتباط و اتصال خاصی می‌داند که بین ایشان و عالم غیب ایجاد شده و خداوند از مسیری غیرمعمول به‌گونه‌ای مستقیم با بنده خاص خویش سخن گفت. بنا بر نظر قاطبه مفسرین، کلام الهی قائم به وجود درخت می‌باشد، اما نویسندگان بر این باور هستند که تکلم از جانب آسمان بوده نه از سوی درخت، این نکته توجه به اهمیت تقدیم و تأخیر مقلوب در آیه را نشان می‌دهد.

یکی از موضوعاتی که امروزه مورد بحث و بررسی محافل علمی قرار گرفته است، مساله دموکراسی و نظام امامت و رابطه آن دو با همدیگر است. متکلمان و فلاسفه شیعی، امامت را حقی الهی و از اصول دین می­دانند، از سوی­ دیگر، عده­ای از دگراندیشان شیعی و اندیشمندان غیرمسلمان با استفاده از مبانی جامعه شناختی خود و عدم تأمل و دقت در آیات و روایات و تطبیق دادن این مقام الهی با مقامات و نظام­های بشری، قائل به ناسازگاری امامت شیعی و دموکراسی غربی شده­ و معتقدند نظام امامت با اصول دموکراسی و مبانی فکری، سیاسی و معرفت شناختی آن همسان نیست و تعارض دارد. از این رو نگارنده بر آن است که رابطه این دو مقوله را با تکیه بر آراء ژان ژاک روسو و ابن میثم بحرانی بررسی کرده تا نشان دهد که آیا میان این دو نسبتی وجود دارد یا نه؟ لذا برای نیل به این هدف، به تبیین دموکراسی از دیدگاه روسو و نظام امامت از نظر ابن میثم پرداخته و سپس نوع رابطه دموکراسی و امامت را تحریر و تحلیل خواهیم کرد که دموکراسی نه سازگاری مطلق با امامت دارد و نه تعارض مطلق.

روسو از برجسته‌ترین نمایندگان فلسفه‌ روشنگری به­شمار می‌رود که با آثار خود، تعلیم­و­تربیت را به مسیری جدید سوق داد و بر سبک زندگی مردم تأثیری عمیق گذاشت. بر این مبنا، هدف پژوهش حاضر تبیین دیدگاه روسو به­عنوان نماینده طبیعت­گرایی، دربارة تربیت و عوامل مؤثر بر آن است و به­منظور دستیابی به این مهم، از روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی بهره برده است. در نگاه روسو، عواملی گوناگون بر تربیت انسان تاثیر داشته و برای رشد انسان چندین مرحله می­توان در نظر گرفت. یافته­های پژوهش نشان می‌دهد که اصل محوری فلسفه تربیتی روسو «طبیعت» است. از منظر او، کودکان وحشی­های نجیب و بزرگواری هستند که ذاتاً از احساس درست و غلط، برخوردارند و برای رشد منظم و سالم، برنامه­هایی فطری دارند. به­زعم روسو، آدمی در آغاز، نیک­نفس است و بر اثر تمدن و آثار آن، از حال طبیعی خارج شده و رذایل اخلاقی به­وجود می­آید. پس انسان­ها به کمک آموزش­و­پرورش طبیعی، از خویشتن­دوستی به ارزش­های انسانی نایل می­آیند. روسو کودک را انسان ابتدایی معصومی می­دید و دوران کودکی را طبیعی­ترین دوران رشد انسان می­دانست. از­این­رو با تأکید بر بخش­های طبیعی و خودجوش و نیازموده طبع آدمی، آرزوی بازگرداندن وی به کودکی­اش را داشت؛ بنابراین، از تلاش برای تغییر آدمی به شهروند دولتی چشم پوشید و بر این باور بود که قانون باید با نیروی طبیعی و روح آدمی سازگار باشد.