جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب بارویکرد سلفی به نقد عقل گرایی در جهان اسلام در دوره معاصر پرداخته است. مصداق عقلگرایی سنی را تفکر نواعتزالی و عقلگرایی شیعی را در امامیه دانسته و بانگاه سلفی بررسی و نقد کرده است.

رابطه نفس و بدن و چگونگی تاثیر و تاثر این دو جوهر بر یکدیگر از مهم ترین سوالات فلسفی‌ ای است که فیلسوفان مسلمان و غربی هر یک بنا بر اصول و مبادی خویش سعی در پاسخگویی به آن داشته‌اند. از همین رو مطالعه تطبیقی میان اندیشه فیلسوف بزرگ اسلامی ملاصدرا و اندیشمندان مکتب راسیونالیسم می تواند جایگاه و توانمندی هر یک از ایندو مشرب فکری را در جهت حل مسائل مهم فلسفی تبیین نماید. فرضیه تحقیق: در خصوص مکتب راسیونالیسم آن است که این مکتب علیرغم تلاشهای اندیشمندان این مکتب در خصوص توجیه رابطه نفس و بدن نتوانسته است پاسخ فلسفی شایسته‌ ای برای پرسش فراهم نماید ملیکن در حکمت متعالیه با توجه به مبانی این مکتب از جمله اصالت وجود و حرکت جوهری و اتحادی بودن رابطه ماده و صورت می توان نظریه دستگاهمندی در خصوص رابطه نفس و بدن ارائه نمود که تاثیر و تاثر متقابل ایندو جوهر به یکدیگر را توجیه نموده است و وحدت هویت انسانی نیز براساس آن تبیین شود. روش تحقیق: کتابخانه‌ ای. یافته‌ های تحقیق: چهار فیلسوف برجسته مکتب راسیونالیسم هریک براساس مبادی و اصول فلسفی خویش سعد نموده‌ اند به نحوی مساله رابطه نفس و بدن را حل نمایند ولیکن واقعیت آن است که چنان دیوار بلندی میان ایندو جوهر در فلسفه راسیونالیسم کشیده شده است که هیچگونه ارتباطی میان آنها قابل برقراری نیست و از همین روست که سه بعد از دکارت یعنی اسپینوزا و لایب نیتس و مالبرانش سعی نموده‌اند هریک به نحوی با واسطه قرار دادن جوهر الوهی رابطه میان ایندو جوهر واضح و متمایز را برقرار سازند. ولیکن در فلسفه ملاصدرا با توجه به مبانی اصالت وجود و مراتب تشکیکی آن و حرکت جوهری و اتحادی بودن رابطه ماده و صورت می توان نظریه اتحاد نفس و بدن را مطرح نمود که ر این دیدگاه اولا نفس و بدن دو روی سکه وجود هستند و لذا حقیقت و هویت آنها از یک سنخ است و ثانیا هویت انسان نیز در این نظریه با توجه به اینکه بدن در طول در نفس مرتبه بالاتر بدن است و هر دو مرتبه از حقیقت وجود هستند هویتی واحد و متعین خواهد بود و دیگر دوئیت و ثنویت در هویت و هستی انسان رخ نمی نماید. نتیجه‌ گیری و پیشنهادات: با توجه به مبانی تازه و جدیدی که مکتب حکمت متعالیه مطرح نموده است این امکان برای پژوهشگر در رشته فلسفه اسلامی فراهم می گردد تا مطالعه تطبیقی میان مکاتب و اندیشه‌ های جدید فلسفی غرب بااین مکتب و عرضه سوالات تازه در تفکر فلسفی جدید و معاصر به آن توانمندیهای این اندیشه فلسفی بیش از پیش هویدا و آشکار شده و زمینه‌ های مهم و قابل توجهی برای فعالیت و پویایی فکری پژوهشگران رشته فلسفه اسلامی فراهم گردد.

سده هفدهم شاهد دگرگونی بنیادینی در شیوه‌های تفکر ما درباره خودمان و درباره عالم بود. نگاه دلگرم‌کننده قرون وسطایی به جهانی زمین‌مرکز که آشکارا برای منافع نوع بشر طراحی شده بود، به کلی کنار رفت و همزمان خوشبینی تازه‌ای درباره امکان ارائه تبیینی روشن و جامع از سازوکارهای عالم، در کنار عزمی جزم برای شناخت سرشت ذهن آدمی و روابطش با عالم مادی فراگیر شد. جان کاتینگم می‌کوشد در این بستر، مساعی سه فیلسوف بزرگ عقلگرا دکارت، اسپینوزا، و لایبنیتس را در راستای کنارآمدن با این برداشت تازه از عالم طبیعت و طراحی دستگاه‌هایی فلسفی شرح و بسط دهد.

پرسش درباره امکان‌،‌ چگونگی و راه‌حل تعارض عقل و نقل‌،‌ قدمت دیرینه‌ای در محافل علمی دارد و هر کس به فراخور نظرگاهش به این مسئله پرداخته است. ابن‌تیمیه نیز از جمله کسانی است که به این موضوع به شکل مبسوطی پرداخته و تلاش کرده است ضمن انکارِ امکانِ تعارض میان عقل صریح و نقل صحیح‌،‌ راه‌حل فراگیری را برای مواردی که تعارض انگاشته می‌شود‌،‌ ارائه کند. راه‌حلی که او ارائه می‌کند هرچند در مرحله نظریه‌،‌ صحیح به نظر می‌رسد‌،‌ در مرحله تطبیق‌،‌ عملکردش به انکار بخشی از گزاره‌های آشکار عقلی و کنار گذاشتن بخشی از روایات صحیح می‌انجامد.