جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مُستَدرَكُ الوَسائل و مُستَنبَطُ المَسائل مشهور به مستدرک کتابی دربردارنده احادیث فقهی است. این کتاب برای تکمیل و استدراک کتاب وسائل الشیعه نگاشته شده است و مهم‌ترین اثر میرزای نوری به شمار می‌آید.

مالک بن انس از میان صد هزار حدیث ده هزار روایت را انتخاب کرد و برای تنقیح روایات، پیوسته به آنها مراجعه می کرد و با محک قرآن و حدیث می سنجید تا آن که بالاخره شمار روایات به سه هزار روایت، تقلیل یافت. از نگاه برخی از محقّقان اگر مالک فرصتی دیگر می یافت، در پی مراجعه مکرر همه روایات کتابش را حذف می کرد. مالک، پس از نگاشتن کتاب خود آن را بر فقها ی مدینه عرضه کرد و به خاطر کوشش زیادی که در تنقیح و پیراسته ساختن کتاب خود به عمل آورد، نام آن را موطّا گذاشت که به معنای کتاب منقّح و آماده است. مالک خود گفته است: پس از تألیف کتاب آن را بر هفتاد تن از فقها ی مدینه عرضه کردم و چون همگی در محتوای کتاب با من موافقت داشتند آن را موطّا (به معنای موافقت شده) نامیدم. کتاب موطّا، کهن ترین کتاب روایی تدوین یافته اهل سنت است که در سده دوم نگاشته شده و به دست ما رسیده است. ابوریه به نقل از ابهری آورده است که مالک در این کتاب ۱۷۲۰ روایت آورده که از آن میان ۶۰۰ حدیث مسند، ۲۲۲ حدیث مرسل، ۶۱۳ حدیث موقوف (= گفتار صحابه) و ۲۸۵ روایت گفتار تابعان (= مقطوع) است. شمار روایات کنونی موطّا به مراتب بیش از این رقم است. با توجه به قدمت این کتاب و پدیده استنساخ، نسخه های موطّا دچار اختلاف شده است که شمار آن را تا سی نسخه گفته اند ت [۷] برخی از دانشمندان ؛ هم چون دار قطنی و ابو الولید باجی، کتابی با عنوان اختلاف الموطّا نگاشتند. بنا به نقل سیوطی که خود از شارحان موطّا است، مشهورترین نسخ موطّا چهارده نسخه است. کتاب موطّا به خاطر جایگاه علمی و فقهی مالک در میان اهل سنت ـ و نیز دقت مؤلّف در نگارش ـ از احترام ویژه ای برخوردار است. شافعی معتقد است: صحیح ترین کتاب ها در زمین پس از قرآن، موطّا مالک است. دهلوی کتاب موطّا و صحیح بخاری و مسلم را در بالاترین سطح اعتبار می شناسد. مالک کتاب موطّا را در پاسخ به درخواست منصور عباسی نگاشت. شافعی چنین نقل می کند: منصور در سال ۱۴۸ هجری به مدینه آمد و مالک بن انس را طلبید و به او گفت: مردم در عراق دچار اختلاف شده اند از تو می خواهیم که کتابی برای مردم فراهم آوری تا باعث اجتماع و اتحاد مردم شود. مالک در پاسخ منصورـ خلیفه عباسی ـ اقدام به تدوین موطّا نمود. عالمان اهل سنت بر موطّا مالک شرح هایی نگاشته اند که از جمله آنها می توان به شروح ذیل اشاره کرد: دو شرح مطول و مختصر جلال الدین سیوطی بر موطّا به نام های: ۱.کشف المغطأ فی شرح الموطّا ۲.تنویر الحوالک فی شرح موطّأ مالک و شرح عبد الباقی زرقانی از عالمان مصری در سده یازدهم. کتاب موطّا مالک به خاطرِ آوردن روایات مرسل، و نیز جانبداری از مکتب نقل گرایان در برابر مکتب عقل گرایان عراق و.... مورد نقد قرار گرفته است. موطّا مالک دارای ۳۰۹۱ روایت است.

مولف، 9 کتاب از جوامع حدیثی اهل سنت را، به عنوان اصول نه گانه برگزیده، و دسته بندی موضوع و تطبیق روایات مشابه نموده و از مجموع آنها، کتاب حاضر را در 14 جلد فراهم ساخته است: 1- صحیح بخاری 2- صحیح مسلم 3- سنن ابی داود 4- جامع الترمذی 5- سنن نسائی 6- سنن ابن ماجه 7- سنن دارمی 8- الموطأ مالک 9- مسند احمد حنبل

مولف، 9 کتاب از جوامع حدیثی اهل سنت را، به عنوان اصول نه گانه برگزیده، و دسته بندی موضوع و تطبیق روایات مشابه نموده و از مجموع آنها، کتاب حاضر را در 14 جلد فراهم ساخته است: 1- صحیح بخاری 2- صحیح مسلم 3- سنن ابی داود 4- جامع الترمذی 5- سنن نسائی 6- سنن ابن ماجه 7- سنن دارمی 8- الموطأ مالک 9- مسند احمد حنبل