جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقالات این مجموعه، برگزیده ای است از نوشته های فلسفی _ منطقی "ضیاء موحد" که در قالب چهار بخش تدوین شده است : 1_ فلسفه منطق و زبان، 2 _ نقد منطق سنتی، 3 _ معرفی دو فیلسوف قرن بیستم ("ای .جی . ایر" و "ویلارد وَن اورمن کواین")، 4 _ فلسفه ریاضی ("مسئله پیوستار کانتور چیست ؟/ کورت گودل" و "صدق ریاضی / پال بنا سراف". "مقاله های بخش اول، بیشتر جنبه توضیحی و تعلیمی دارند. مقاله "مفهوم صورت در منطق جدید" نقدی است بر پیشنهادی از مرحوم دکتر حائری یزدی که قضیه های جزئی را هم به قیاس قضیه های کلی تاویل به شرطی کرده بودند... در این مقاله نقص این تاویل و ایرادهای آن به تفصیل شرح داده شده است....".

از مقدمه مترجم : در کتاب حاضر فصلهای نخست تا پنجم به آشنایی با کلیات منطق اختصاص دارد تا خواننده ابتدا تسلط کافی بر مسائل جاری منطق پیدا کند سپس در فصلهای ششم و هفتم به موضوع های پیشرفته تر و مجرد تری پرداخته می شود که هدف ان تعیین " قلمرو و مرزهای منطق صوری" است. البته در پاره ای از قسمت های پیشین کتاب (به طور عمده ، قسمت های4-2 تا 6-2 و 5-3 تا 8-3 و قسمت 9-4 ) نیز آمادگی های لازم برای ورود در بحث های دو فصل آخر فراهم می گردد. تدوین کتاب بر پایه این فرض است که خواننده در دوره دبیرستان درباره مقدمات منطق (زیر عنوان ریاضیات جدید) تدریس می شود، آشنایی دارد و به همین سبب در نخستین فصل کتاب که به طور عمده درباره ادات های تابع ارزشی عاطف ، فاصل و ناقض سخن به میان می آید به ایجاز برگزار گردیده و روش های کار همان شیوه متداول جدول های ارزش است.

نگارنده در کتاب حاضر که نخستین تألیف اوست، خاطرنشان می‌سازد: "نظریاتی که در این رساله ارائه شده، ناشی از تعلیمات برتراند راسل و وینگنشتاین است که آن‌ها نیز به نوبه‌ی خود نتایج منطقی اصالت تجربه‌ی بارکلی و هیوم هستند. من نیز مانند هیوم، کلیه‌ی قضایای واقعی را به دو دسته تقسیم می‌کنم؛ قضایایی که به قول او مربوط به "نسبت بین تصورات" است و آن‌ها که مربوط به "امور واقع" است. نوع اول، شامل قضایای پیشینی منطق و ریاضیات خالص است. این‌ها را من فقط از این جهت که تحلیلی هستند ضروری و قطعی می‌دانم. یعنی معتقدم که علت این که این قضایا را نمی‌توان در تجربه نفی کرد این است که خبری درباره‌ی عالم تجربه نمی‌دهند و فقط قصدها را به استعمال علایم به نحو معینی ثبت می‌دارند. قضایای مربوط به امور واقع تجربی را بر خلاف آن‌ها، من فرضیاتی می‌دانم که ممکن است محتمل باشند ولی هرگز قطعی نخواهند بود و در بیان طریقه‌ی اثبات صحت آن‌ها ادعا می‌کنم که ماهیت صدق و حقیقت را توضیح داده‌ام. برای آزمایش این که جمله‌ای بیان یک فرضیه‌ی تجربی، حقیقی است، من اصلی تحقیق و اثبات را با تعدیلی اختیار کرده‌ام. زیرا به نظر من، فرضیه‌ی تجربی لازم نیست قطعا قابل اثبات باشد بلکه همین قدر که تجربه‌ی حسی ممکنی در تعیین صدق و کذب آن دخیل باشد، کافی است. اگر قضیه‌ی طرح شده شرط لازم این اصل را حایز نشود و معلوم متکرر هم نباشد می‌گویم مابعد الطبیعی است و چون چنین است نه صادق است و نه کاذب، بلکه مهمل است به معنی لغوی کلمه. بسیاری از آن چه معمولا به نام فلسفه خوانده می‌شود بنا به این ملاک، ما بعد الطبیعی است، خاصه نظریاتی مانند این که: یک عالم غیرتجربی غایات و ارزش‌ها وجود دارد، یا این که انسان دارای روح جاویدان است یا این که خدای متعال هست، اما خود قضایای فلسفه را می‌گوییم از لحاظ لفظی، ضروری و لذا تحلیلی هستند".