جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علی بن الحسین موسوی مشهور به سیّد مرتضی و ملقّب به علم‌الهدی و ذو‌المجدین، متکلم، فقیه، اندیشمند و دانشمند برجسته و بزرگ شیعه و یکی از بزرگترین علمای قرن چهارم و پنجم هجری می‌باشد که آوازه و شهرت او در عالم از شرق و غرب طنین‌انداز است. سیّد مرتضی از انواع مختلف و گوناگون علوم بهره‌مند بود که برای کمتر کسی چنین افتخاری فراهم آمده است. او در همه علوم و دانش‌ها سهمی فراوانی نصیب خود کرده بود. کتاب الامالی یکی از آثار مهم و بنام سیّد است که از 80 مجلس و غالباً در چهار بخشِ تفسیر، حدیث، ادبیات و اشعار (قواعد ادبی، شعر) و در برخی موارد مسائل کلامی تدوین و نگاشته شده است. وی در تأویل و تفسیر روایات الامالی از مبانی و ابزارهای مختلف و متعددی بهره جسته است. در حقیقت وی، خود را به مبانی و ابزار خاصی محدود نمی‌کند و از هر طریق ممکن در صدد تأویل و تفسیر روایات برآمده است. پژوهش حاضر در صدد بررسی و تبیین مبانی و ابزارهای سیّد در تأویل و تبیین روایات الامالی می باشد. این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر محتوای کتاب الامالی نشان می‌دهد که سیّد در مواجهه با روایات، به مبانی کلامی، اصولی خاصی نظیر جسمانی نبودن خداوند، اعتقاد به برتری انبیاء علیهم السلام بر فرشتگان، حجیّت حکم عقل، عدم حجیّت خبر واحد و حجیّت اجماع امامیّه پایبند بوده است. علاوه بر این از ابزارهای متعدد و متنوعی همچون استفاده از آیات قرآن، استفاده از شعر شاعران عرب، استفاده و بهره جستن از علوم تجربی و مانند آن برای تأویل و تبیین روایات استفاده کرده است. در مجموع می‌توان گفت روایاتی را که سیّد در الامالی به شرح و توضیح آنها پرداخته غالباً ناظر به یکی از موارد ذیل می‌باشد. یا روایات دارای واژگان مشکل و غریب الحدیثی بوده یا ابهام و اشکالی در معنای احادیث بوده یا با مبانی سیّد در تعارض بوده و یا با آیات و روایات قرآن در تعارض بوده است. سیّد این تعارض‌ها و ابهامات را برطرف کرده و تأویل شایانی انجام داده است.