جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 20
کثرت دینی از دیدگاه ابن عربی
نویسنده:
ویلیام چیتیک، محمود یوسف ثانی
نوع منبع :
مقاله
چکیده :
نویسنده در این نوشتار با اشاره به جایگاه ابن عربی در حیات عقلانی عالم اسلام به غفلت پژوهندگان غربی از این جایگاه می‏پردازد و دلایل آن را ارزیابی می‏کند. سپس به دوتلقی از معارف دینی در اسلام که بر اساس یکی از آنها نگاه به دین نگاهی جزمی و انعطاف‏ناپذیر و دیگری نگاهی با قدرت انعطاف و تساهل بیشتر است پرداخته، موضع عرفان وتصوف دراین مورد را بررسی می‏کند. سپس با اشاره به این معنا که نگاه ابن عربی به مسأله کثرت ادیان نگاهی خاص خود اوست، در عین حال که ازدرون سنت عرفان اسلامی برخاسته است، به اختصار مبانی هستی شناختی و معرفتشناختی رای او در باب کثرت ادیان مطرح و وقوع این کثرت را در جامعه بشری امری موجه می‏داند، در عین حال که نظریه ابن عربی را در این باب عیناً قابل انطباق بر موضع پلورالیستها نمی‏داند و دلیل آن را نیز پیشفرضهای متفاوت آن دو و مآلاً نتایج مختلف آنها قلمداد می‏کند.
معرفت شناسي مفاهيم فلسفي در انديشه علامه طباطبائي و آيت‌الله مصباح
نویسنده:
زينب درويشي، محمدحسين ايراندوست، حسن معلمي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
تحليل و بررسي معقولات ثاني از گذشتۀ دور در ميان فيلسوفان مطرح بوده است. معرفت‌شناسي مفاهيم فلسفي به بررسي نحوه انتزاع اين مفاهيم مي‌پردازد و در نوشتار حاضر، با روش توصيفي ـ تحليلي، معرفت‌شناسي مفاهيم فلسفي در انديشه علامه طباطبائي و آيت‌الله مصباح واکاوي شده است. از رهگذر اين جستار مشخص مي‌شود که علامه طباطبائي نخستين فيلسوفي است که نحوه انتزاع مفاهيم فلسفي از جمله مفهوم وجود و عدم را مطرح ساخته است. به باور وي، مفاهيم فلسفي با بهره‌گيري از علم حضوري انتزاع مي‌شوند. آيت‌الله مصباح برخلاف علامه طباطبائي، علم حضوري و تجربه دروني را براي انتزاع هريک از نخستين مفاهيم فلسفي کافي نمي‌داند، بلکه معتقد است که علاوه بر آن بايد با هم مقايسه شوند و رابطه خاصي ميان آنها در نظر گرفته شود. به باور آيت‌الله مصباح، روش علامه طباطبائي در انتزاع مفاهيم فلسفي از عموميت برخوردار نيست.
توحید عینى از منظر امام خمینى قدس‏ سره
نویسنده:
رضا قزى
نوع منبع :
کتابخانه عمومی , نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
«توحید» اصل اساسى جهان‏بینى اسلامى، به معناى یگانه دانستن و «توحید عینى» به معناى یگانه یافتن ذات‏بارى تعالىاست. این مقاله با رویکرد تحلیلى و نظرى به این مسئله مى‏پردازد که چگونه مى‏توان به این رهیافت رسید که خداوند متعالمتعلّق شهود سالک قرار مى‏گیرد و با فنا فى‏اللّه به مشاهده و وصال او دست مى‏یابد؟ یا انسان چگونه مى‏تواند همه چیز راخدایى ببیند؟ نظریه‏هاى فراوانى در پاسخ به این پرسش‏ها از سوى عرفا ارائه گردیده است. امام خمینى„ حقیقت توحیدعینى را در وصول سالک به مقامى که کثرت را بکلى نفى کند و وحدت صرف و هویت محض را شهود نماید مطرح مى‏کنندکه از آن تعبیر به مقام «تَوغُل» مى‏نمایند. این نوشتار دیدگاه‏هاى ایشان را در این زمینه مورد بررسى قرار داده است.
وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه و نتایج آن
نویسنده:
لیلا قربانی الوار
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
وحدت وجود یکی از مهم‌ترین مسائل عرفانی است که توسط ابن‌عربی مطرح شده و همواره مورد بحث موافقان و مخالفان بی‌شماری بوده است. ملاصدرا، که در نظریات فلسفی خود از عرفان نیز بهره جسته، مسألة وحدت وجود را با بیانی فلسفی تبیین کرده است. نظریة وحدت شخصی وجود در مقابل دو نظریة‌ تباین و کثرت وجودات و وحدت تشکیکی وجود است. بنابر وحدت شخصی وجود، غیر از «واجب الوجود» موجودی نیست و آنچه «ممکن» نامیده می-شود جلوة آن وجودِ واحد است.ملاصدرا گرچه در آغاز و در تقابل با فلسفه‌های اشراقی و مشایی، وحدت تشکیکی وجود را اثبات می‌کند؛ اما در بحث از علیت و رابطۀ علت و معلول، دیدگاه عارفان را در این مسأله، که همان وحدت شخصی وجود است، مطابق واقع یافته و می‌کوشد بر آن برهان اقامه کند. از این رو در الهیات بالمعنی الاخص، دیدگاه حکمت متعالیه در واقع همان دیدگاه ابن‌عربی است که به برهان آراسته شده است.پایان نامة حاضر پژوهشی است که درصدد بررسی وحدت شخصی وجود از منظر حکمت متعالیه و نتایج آن است که در پنج فصل ارائه می‌شود: اصطلاح شناسی، وحدت تشکیکی وجود در حکمت متعالیه، وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه، تنافی یا یگانگی وحدت تشکیکی و وحدت شخصی وجود و در نهایت نتایج وحدت شخصی در حکمت متعالیه. از جمله نتایجی که بر اساس نظریة وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه به دست می‌آید عبارتند از: انتقال تقسیمات از مدار وجود به ظهور، تغییر در اشتراک معنوی مفهوم وجود، تحویل اصل علیت به نظریة تجلی، تغییر در تقریر قاعدة «بسیط الحقیقة کلّ الأشیاء»، تغییر در تقریر برهان صدیقین، تغییر در تصور خدا.
وحدت یا کثرت ادیان در قرآن
نویسنده:
رضا کریمی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این رساله به صورت تحلیلی توصیفی با روش کتابخانه ای در حوزه علوم قرآن و حدیث انجام گرفته است. از منظر آیات قرآن ادیان قبل از اسلام تحریف شده اند و لذا آیات فراوان در مذمت رفتار اهل کتاب وجود دارد. اما نسخ ادیان پیشین به معنای ناسازگاری اصول ادیان نمی باشد چرا که تعالیم مشترکی میان ادیان توحیدی مشاهده می شود و پیامبران هر یک پایه گذاران دین مستقلی نبوده اند به عبارت دیگر: در ادیان تکامل وجود داردو دین جدید مصدق و مکمل دین پیشین است. قرآن به کلمه مساوی (کلمه سواء) دعوت می کند. این کلمه مساوی «اسلام»است اما اسلام نه به معنای ظاهری بلکه به معنای تسلیم و پرستش بی شریک خدا.به شرط آنکه این حرکت تحت هیمنه و شهادت رسول خاتم و امت وسط او باشد.لذا در این پژوهش چنین نتیجه گرفته می شود که علی رغم طرح نظریات مختلف در باب وحدت یاکثرت ادیان، قرآن مستقلاً دارای بیانی متفاوت و ویژه در باب مناسبات میان ادیان است که می توان آن را «وحدت متعالی دین» نام گذاری نمود که ویژگی های منحصربه فرد ذیل را دارد: 1- لزوم رسوخ در دین و دعوت ادیان به توحید از مسیر دینی منحصر به هر یک از آنها 2- مبارزه با انحصارگرایی و لزوم تعالی مسلمانان برای وحدت . 3- بیان نقش شیعه در تحقق وحدت ادیان پس از تفسیر حداقلی از امت و بیان عمودی بودن شهود امت بر مردم. 4- بیان راهکارهای تحقق عملی این نظریه (عوامل وحدت متعالی دین)
نقد و بررسی وحدت شخصی وجود بر اساس تقریر ملاصدرا
نویسنده:
مریم آقامحمدرضا، مصطفی محقق داماد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ملاصدرا نظریة وحدت شخصی وجود را به‌عنوان راه حل نهایی خود در مسئلة ربط کثیر به واحد معرفی می‌کند. در این دیدگاه، تنها وجود حقیقی وجود حق تعالی است و باقی، ظهورات و نمودهای حق تعالی به‌شمار می‌آیند. اینجاست که اصل علیت از بین رفته و اصل تشّأن جای آن را می‌گیرد. در این دیدگاه علت و معلول به وجود و ظهور تبدیل می‌شود و همة کثرات به‌عنوان نمود و ظهور وجود محض شناخته می‌شوند. این مقاله درصدد است نشان دهد که این نظریه علاوه بر نفی علیت و کثرت، به‌عنوان دو اصل وجودشناختی در تفکر فلسفی، با برخی مشکلات فلسفی و کلامی دیگر نیز مواجه شده است؛ از جملة اعتقاد به خلق مدام و نفی علیت اعدادی و انکار علم و پذیرش جبر فاتالیستی. در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که جایگاه این بحث به‌دلیل غیر عقلانی بودن آن در فلسفه نیست و لذا نمی‌‌توان آن را به‌عنوان راه حل عقلانی و فلسفی برای حل مسئله ربط کثیر به واحد لحاظ کرد. البته این در حالی است که ملاصدرا در ابتدای اسفار و شواهد بیان می‌کند که هنر من برهانی نمودن شهودات عرفانی است.
صفحات :
از صفحه 113 تا 128
تبیین کثرت نزد فارابی و ملاصدرا
نویسنده:
فاطمه احمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
پرسش از آغاز هستی و از چگونگی بر آمدن هستی های متعدد در هر نحله فکری اعم از الهی و مادی اندیشه بشر را به خود مشغول کرده است. در فلسفه اسلامی طبق قاعده الواحد و اصل سنخیت از واجب الوجود واحد باید موجودی واحد صادر شود، بدین ترتیب سوال از چگونگی بر آمدن کثرات از باری تعالی به دغدغه اصلی فیلسوفان تبدیل شد. در این میان فارابی به عنوان موسس فلسفه اسلامی، با بهره گیری از اندیشه فلوطین و عقلانی کردن اندیشه وی بر اساس تمایز وجود از ماهیت، پاسخ این دغدغه را در نظریه فیض یافت. هفت قرن بعد صدرالمتالهین، با انقلاب اندیشه ای که مبتنی بر «نگرش وجودی» خاص وی بود، توانست به بسیاری از ابهامات فلسفه اسلامی پاسخ دهد و در برخی موارد هم پاسخ‌های جدیدی عرضه کند. ملاصدرا در باب صدور کثیر از واحد، همچون فارابی نظریه فیض را می پذیرد البته در چارچوب اصالت وجود و نیز بهره گیری از وحدت تشکیکی وجود و حرکت جوهری و حتی وحدت شخصی وجود، که به تبیینی جدید از این نظریه می انجامد؛ روشی که توانست در حل بسیاری از مشکلات دیگر فلسفی هم که به عقیده برخی لاینحل یا صعب می نمود، توفیق یابد و نقطه عطفی در روند تکامل فلسفه شود.
رابطه مفهوم ومصداق از حیث وحدت وکثرت
نویسنده:
مجید میردامادی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
موضوع رساله ی حاضر، رابطه ی مفهومومطابق آن، ازحیث وحدت وکثرت است. برمبنای وحدت مفهوم ومصداق ولحاظ ذاتی یا عرضی بودن مفهوم نسبت به مصداق،مفهوم ومصداق دروحدت وکثرت،مختلف می شوند. مهمترین پرسش هایی کهدراین پژوهش به آنها پاسخ داده می شود،عبارتند از: 1-آیا وحدت مفهوم از وحدتمصداق حکایتدارد؛ 2-آیا کثرت مصداق، مستلزم کثرتمفهوم است؛ 3-آیا وحدت مصداق مستلزم وحدت مفهوم است؛4-آیا کثرت مفهوم، ازکثرت مصداق، حکایت دارد. تاکنون اگرچه امتناع انتزاع مفهوم واحد ازمصادیق متباین ونیزانتزاع مفاهیم کثیرازمصداق واحد، مفروض دانسته شده وازمبادی اثبات مسائلی قرارگرفته؛ ولی رابطه مفهوم ومصداق ازحیث وحدت وکثرت، تبیین نشده است. تحقیق دراین مساله، دراصول ومسائل فلسفی وعرفانی تاثیر مستقیم دارد و هدف اصلی این تحقیق،مساله ی توحید است. روش انجام تحقیق، تحلیل مفهومی، روی آورد تحلیلی- منطقی وتحلیل گزاره ای است. مهمترین نتایجی که این پژوهش به آنها دست یافته، عبارتند از: 1-وحدت مفهوم ذاتی، ازوحدت مطابق آن، حکایت دارد؛ 2-کثرت مفهوم ذاتی ، ازکثرت مطابق آن حکایت دارد، همان طور که کثرت مطابق خارجی مفهوم ذاتی، مستلزم کثرت مفهوم است؛ 3- وحدت مفهوم عرضی ،از وحدت معروض،حکایتی ندارد وکثرت معروض،مستلزم کثرت آن مفهوم نیست؛ 4- مفهوم واحد نمی تواند ازهمه ی حقیقت خارجی حکایت نماید؛ بنابراین مفاهیم کثیر،ازوحدت مصداق وجود، انتزاع می شوند؛5- مهمترین نتایج فرضیه های تحقیق،توحید ذاتی ،توحید صفاتی و توحید افعالی است.
نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی و واقع خارجی و ذهنی در وحدت و کثرت
نویسنده:
مجید میردامادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
موضوع این جستار، بررسی نسبت مفاهیم اعتباری حقیقی(مفاهیم فلسفی ومنطقی) وواقع خارجی وذهنی آنها دروحدت وکثرت است. مسأله این است که آیا وحدت یا کثرت واقع خارجی وذهنی (منشاءانتزاع) مفاهیم فلسفی ومنطقی، مستلزم وحدت یا کثرت مفهوم است؟آیا وحدت یاکثرت مفهوم فلسفی ومنطقی ازوحدت وکثرت منشاءانتزاع آنها حکایت دارد؟ درپاسخ به پرسش های مزبور، فرضیه ها وگزاره هایی صورت بندی می شوند. روش انجام این تحقیق، تحلیلی ازطریق تحلیل مفهومی وگزاره ای است ومهمترین نتایج ویافته هایی که این پژوهش به آنها دست یافته است، عبارتنداز:1-درمحمول منطقی که خصوصیت معنایی مناسب بامنشاءانتزاع خود ندارد، تعدد سنخ مفهوم منطقی، ازکثرت سنخ معنایی منشاءانتزاع کشف نمی کند؛ همان طورکه کثرت سنخ منشاءانتزاع، مستلزم کثرت سنخ مفهوم منطقی نیست. 2-درمحمول منطقی که خصوصیت معنایی مناسب با منشاءانتزاع دارد، میان مفهوم ومنشأانتزاع آن دروحدت وکثرت، تلازم(استلزام ازدوطرف مفهوم ومنشأانتزاع آن)است.3-درمفاهیم فلسفی با لحاظ خصوصیت مسانخ ومناسب مفهوم در منشاءانتزاع محمول فلسفی، وحدت مفهوم ازوحدت خصوصیت در منشاءانتزاع حکایت می کند وکثرت سنخی منشاءانتزاع، مستلزم کثرت مفهوم است.4- درمفاهیم اعتباری حقیقی برحسب دیدگاه مشهور،-که خصوصیت مناسب مفهوم درمنشأانتزاع آن لحاظ نمی شود-، میان مفهوم ومنشاءانتزاع ، دروحدت وکثرت تلازم نیست.
صفحات :
از صفحه 157 تا 174
مطالعه تطبیقی مساله صدور کثرت  از وحدت  از دیدگاه ابن‌سینا، سهروردی و صدرالمتالهین
نویسنده:
باقر حسینلو
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مساله صدور کثرتاز وحدتاز جمله مسائل فلسفی استکه بدون تردید می‌توان آن را در ردیفمسائل دسته اول یا دوم ذهن کنجکاو انسان به حسابآورد و پرسشی استکه علم و فسلفه و عرفان و دین همواره در صدد پیدا کردن پاسخی برای آن بوده‌اند. از زمانی که انسان خود و جهان را شناخته با مشاهده این همه کثراتو موجوداتگوناگون به فکر فرورفته و از خود پرسیده است : این جهان با این همه نقشو نگار و کثرتچیست ؟ آیا خالق و آفریننده‌ای دارد یا از ازل و آغاز وجود داشته است ؟ آیا علم و آنچه در آن هست ، ثابتو باقی‌اند یا گذرنده و فانی؟ به عبارتدیگر، آیا این عالم که جهان تکثر است ، حادثو مخلوق استیا غیرمخلوق و قدیم؟ اگر حادثو مخلوق است ، خالق آن کیست ؟ و چه صفاتی دارد؟ و اگر قدیم و غیرمخلوق است ، کثراتموجود در آن از کجا سرچشمه می‌گیرد. اگر به افکار و عقاید اندیشمندان و فلاسفه نظری محققانه افکنیم و آثار آنها را مطالعه نمائیم متوجه خواهیم شد که حل این معما و معضل فلسفی از دیرزمان استکه نظر فلاسفه را به خود مشغول کرده تا بتواند راز و کلید این معما را بیابند. ابن‌سینا، سهروردی و صدرالمتالهین هم به عنوان سه فیلسوفصاحبمکتبدر این میان بی‌نقشنبوده‌اند و هر کدام به نوبتراه حلی را برای تبیین فلسفی مساله صدور کثرتاز وحدتارائه نموده‌اند. ابن‌سینا مساله صدور کثرتاز وحدترا تنها از طریق عقول طولی تبیین می‌کند ولی سهروردی علاوه بر عقول طولی به عقول عرضی نیز قائل می‌شود و از کثراتموجود در عالم محسوساتبه کثراتموجود در عالم معقولاتدستمی‌یابد. اما لطیف‌ترین راه‌حل که ارائه شده، راه‌حل صدرالمتالهین است . ایشان برای تبیین مراتبطولی عالم معتقدند که از واجبتنها یکشیء صادر می‌شود و این یکشیء آن قدر تنزل پیدا می‌کند که از حالتتجرد خارج شده به موجودی مادی تبدیل می‌شود و از این موجود مادی کثراتبسیاری لازم می‌آید، زیرا ماده و موجود مادی هیچ‌گاه خالی از کثرت ، حرکتو دگرگونی نیستو به این طریق کثراتعرضی عالم را نیز تبیین می‌نماید.
  • تعداد رکورد ها : 20