جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خلود اهل نار و عذاب ابدی یکی از بحث‌های مهم و پیچیده‌ای است که عالمان دیانت را به خود مشغول داشته است و هریک به‌مقتضای اصول و مبانی فکری خویش روش متفاوتی برای حل این مسئله و سوالات مطرح دراین‌باره در پیش گرفته اند، ازجمله اینکه چگونه عذاب ابدی و خلود همیشگی در آتش با رحمت و عدالت خداوند سازگار است و اینکه چگونه ممکن است گناه محدود، عذابی نامحدود داشته باشد، این تفاوت رأی را در نظرات ابن قیم اشعری و علامه طباطبایی فیلسوف و مفسر شیعی به‌خوبی می‌توان مشاهده کرد. ابن قیم جوزی از جمله متکلمینی است که قائل به خلود در عذاب نیست و به‌طور وسیع و روشمند به مسئله خلود اهل نار پرداخته است وی در بخشی از سخنان خود، آراء قائلین به خلود را بیان نموده است و در بخشی دیگر، آن‌ها را نفی و نقد می‌کند. وی با بیان ادله فراوان عقلی و نقلی، عدم خلود و جاودانگی در آتش را اثبات می‌نماید. علامه طباطبایی در تفسیر آیاتی که مربوط به خلود اهل نار است، بر اصل خلود پافشاری داشته و سعادت و شقاوت، خیر و شر در آدمیان را به ظهور حالات و ملکات نفسانی که در دنیا کسب کرده‌اند نسبت می‌دهد و معتقد است که اگر کفر و شرک در نفس رسوخ کند، باعث عذاب دائمی می‌شود. اما بر این نکته نیز تأکید می‌نماید که خلود در نار، به کافران اختصاص دارد. ‌وی در رابطه با خلود اهل نار به این نکته تاکید دارد که قرآن کریم بر خلود و جاودانگی در آتش نص صریح دارد و معتقد است نمی‌توان همه احکام شرع و خصوصیات معاد را با مقدمات کلی عقل اثبات کرد، چرا‌که دست عقل به آن خصوصیات و جزئیات نمی‏رسد، و تنها راه اثبات آن، تصدیق به نبوت پیامبر صادق است. ابن قیم جوزی و علامه طباطبایی هریک با توجه به مشرب و مبانی فکری که داشته‌اند، در تبیین مسئله خلود در عذاب دلایلی اقامه کرده‌اند که به لحاظ روشی و محتوایی و تفسیری متفاوت‌اند.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 69 تا 86

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

درسگفتار توحيد اسماء الهی

مدرس:

عبدالله جوادی آملی

نوع منبع :

صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , اَسماء (عرفان نظری) , اصطلاحنامه عرفان , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , اسماء صفات (عرفان) , اسماء الهی((اخص)، مقابل اسماء ربوبی خاص) , توحید اسماء الهی (عرفان) , درسگفتار / سخنرانی علوم اسلامی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

عبدالله جوادی آملی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

انسان‌شناسی عرفانی و پايه‌های هستی شناختی آن

نویسنده:

محمدرضا اسفندی، احمد سعيدی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , اصطلاحنامه عرفان , عرفان نظری , انسان‌شناسی عرفانی و پایه‌های هستی شناختی آن (عرفان) , ontologie معرفت وجود - هستی شناسی - ذات شناسی (فروغی)

کلیدواژه‌های فرعی :

03. انسان شناسی Human nature , علم نفس , وحدت شخصی وجود , علم اجمالی واجب , مبانی عرفان , علم نفس , اعیان ثابته , عرفان عملی , نفس رحمانی(عرفان نظری) , اعیان ثابته , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , اسماء الهی((اخص)، مقابل اسماء ربوبی خاص) , تجلی واحد القهار , مقام توحید(عرفان) , علم اجمالی((منشا علم تفصیلی)، مقابل علم تفصیلی) , انسان کامل ,

چکیده :

به اعتقاد عارفان، انسان نسبت ‌به ساير مخلوقات خداوند از ويژگي جامعيت برخوردار است و به‌دليل اين جامعيت، هر يک از کمالات حق‌تعالي که در تعينات ديگر بروز و ظهور مي‌کند، در تعين انساني هم هست و ظهور دارد. از‌اين‌رو، اهل‌معرفت انسان را نمونه و نسخة کوچک عالم برمي‌شمارند و عالم را يک انسان مفصل و بزرگ تلقي مي‌کنند. اين نوع نگاه به انسان و جايگاهي که در اين نگاه براي انسان در ميان ماسوي‌الله در نظر گرفته مي‌شود و نقش و نسبتي که براي انسان نسبت‌ به خداوند و نسبت به ديگر تجليات او معرفي مي‌گردد، مبتني بر نوع خاصي از هستي‌شناسي است. هم انسان‌شناسي عرفاني و هم هستي‌شناسي خاصي که در پس آن قرار دارد به‌صورت‌هاي مختلفي در آثار عرفاني بررسي شده‌اند؛ ولي به‌ظاهر در هيچ يک از آثار عرفاني يا دربارة عرفان، بخش مستقلي به پايه‌هاي هستي‌شناختي انسان‌شناسي عرفاني اختصاص نيافته و رابطة مباني مزبور با آموزه‌هاي انسان‌شناسي عارفان به‌صورت ويژه تنقيح نشده است. هدف اساسي از اين پژوهش، بيان رابطة ميان دو بخش اصلي مباحث عرفاني، يعني هستي‌شناسي و انسان‌شناسي عرفاني است و بدين‌ منظور، ابتدا به مباحثي از بنيادهاي هستي‌شناسي و سپس به پاره‌اي از مباحث انسان‌شناسي عارفان پرداخته، و رابطة اين مباحث را به‌اجمال بررسي و تبيين نموده‌ايم.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مراتب نظام هستی از منظر امام خمينی (براساس تعليقات مصباح‌الانس)

نویسنده:

غلامرضا حسين‌پور

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , مفتاح الغیب , اصطلاحنامه عرفان , عرفان نظری , مصباح الانس , مصباح الانس: حمزه فناری , مراتب نظام هستی از منظر امام خمینی (براساس تعلیقات مصباح‌الانس) (عرفان) , ontologie معرفت وجود - هستی شناسی - ذات شناسی (فروغی)

کلیدواژه‌های فرعی :

صفات الهی , کلام , نظام هستی , متکلم (اسماء افعال الهی) , علم الهی , اعیان ثابته , مرتبه احدیت , مراتب وجود(خاص) , اعیان ثابته , احدیت(اثباتی) , احدیت(ثبوتی) , احدیت(تعین اول) , واحدیت(اندراجی) , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , اسماء الهی((اخص)، مقابل اسماء ربوبی خاص) , صفات الهی((در تعین ثانی)، مقابل صفات کونی علمی) , احدیت(اخص) , واحدیت(اندراجی) , حضرت غیب مطلق , حضرت احدیت , حضرت واحدیت , مقام قاب قوسین((ثبوتی)، مقابل مقام او ادنی) , مقام قاب قوسین((اثباتی)، مقابل مقام او ادنی اثباتی) , علم الهی , کلام الهی ,

چکیده :

مفتاح‌الغيب نخستين اثري است كه رسماً در علم عرفان نظري توسط صدرالدين قونوي نگاشته شد و مصباح‌الانس‌ ‌اثر شمس‌الدين فناري نيز بعنوان شرحي تفصيلي بر اين كتاب، از آثاري است كه در استدلالي كردن مباحث عرفاني سهم بسزايي دارد. عارفاني چون امام خميني(ره) از جمله محققاني‌ هستند كه تعليقات آنها در تبيين و ايضاح مقاصد مصباح‌الانس، بسيار مفيد بوده است. اين جستار بدنبال تبيين مراتب نظام هستي از نظر امام خميني بر اساس تعليقات ايشان بر مصباح‌الانس‌ ‌است. مراتب وجود حق در قوس نزول، همان سلسله» وجودات در نظام هستي است كه شامل اعتبارات و تعينات وجود ـ ‌يعني مقامات ذات، احديت و واحديت‌ ـ ميشود. بعبارت ديگر، حق تعالي داراي تعيناتي است كه ابتدا در مقام ذات كه البته مقام بدون اسم و رسمي است، متجلي ميشود و سپس با تنزل، به مقام احديت و باز با تنزلي ديگر، به مقام واحديت ميرسد. اين مقام واحديت، مقام تفصيل اسماء و صفات حق است كه اعيان ثابته، صور و مظاهر اين اسماء و صفات هستند و بهمين ترتيب، اعيان خارجي يا امور واقع نيز مظاهر اعيان ثابته‌اند. ارزيابي، تحليل و نقد آراء امام خميني دربارة مراتب نظام هستي از اهداف اين پژوهش است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

جایگاه اعیان ثابته در هستی‌شناسی ابن‌عربی با تکیه بر آراء قیصری

نویسنده:

علیرضا سمنانی، عبدالرضا مظاهری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , 6- فرق تصوف (اعم، (فرق اسلامی)) , اصطلاحنامه تصوف , اصطلاحنامه عرفان , عرفان نظری , جایگاه اعیان ثابته در هستی‌شناسی ابن‌عربی با تکیه بر آراء قیصری (عرفان)

کلیدواژه‌های فرعی :

اسمای الهی , صفات الهی , وحدت وجود , صور علمی , صفات خدا , هستی شناسی عرفانی (مسائل جدید کلامی) , وحدت وجودی , وحدت وجود , اصطلاحات عرفانی , اَسماء (عرفان نظری) , اعیان ثابته , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , اسماء الهی((اخص)، مقابل اسماء ربوبی خاص) , صفات الهی((در تعین ثانی)، مقابل صفات کونی علمی) , حضرت اعیان ثابته(مقابل حضرات اسماء) , تعریف اعیان ثابته (عرفان) , اعیان ثابته به منزله صور اسماء الهی (عرفان) , ویژگی های اعیان ثابته (عرفان) , تعاون اسماء (عرفان) , تناکح اسماء (عرفان) , تقابل اسماء (عرفان) , تفاضل اسماء (عرفان) , اعتبارات اعیان ثابته در نظر قیصری (عرفان) ,

چکیده :

اعیان ثابته از مهمترین اصطلاحات عرفانی ابن‌عربی است. هرچند که مفاهیم دیگری قریب به این اصلاح در سنت فکری اسلامی وجود داشته است لیکن ابن‌عربی خود مبدع این اصطلاح است. شارحان و صوفیان متاثر و به تبعیت از وی آن را بکار بسته‌اند و از آن در مسائل متعدد در تبیین هستی شناسی عرفانی، بهره برده‌اند. داود قیصری را میتوان مهمترین شارح محی‌الدین خواند که با دقت فکری کم نظیری به شرح و تبیین آراء وی پرداخته است. بنابراین این مقاله با تکیه به شرح قیصری استوار گشته است. در اندیشه ابن‌عربی اعیان ثابته از لوازم اسماء و صفات الهی و علم ثبوتی حق تعالی است. نقش واسطه‌ای اعیان ثابته در پدیداری عالم کارکردی ویژه به آن می‌بخشد که بدون پرداختن به آن، فهم عرفان نظری ممکن نیست. لذا از جایگاه مهم هستی‌شناختی در نظام عرفانی برخوردار است. این مقاله جایگاه هستی‌شناختی اعیان ثابته در نظام وحدت وجودی که اساس آن بر تجلی الهی استوار است را تبیین می‌کند و به لوازم وجودشناختی نظریه اعیان ثابته می‌پردازد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 114 تا 127

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی محتوایی و اجمالی «مجمع البحار» محمدتقی مظفرکرمانی از منظر عرفانی

نویسنده:

مینا خادم الفقرا، نصرالله شاملی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

عرفان اسلامی , تفسیر قرآن , تفسیر عرفانی , تفسیر عرفانی , اصطلاحنامه عرفان , 1- قرآن کریم (متون اسلامی مرجع) , 01- قرآن کریم , تفسیر مجمع البحار محمدتقی مظفرکرمانی (عرفان)

کلیدواژه‌های فرعی :

فیض اقدس , اسمای الهی , قوس صعود , قوس نزول , سوره حمد , طریقت , سالک , حضرات خمس , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , اسماء الهی((اخص)، مقابل اسماء ربوبی خاص) , حقیقت انسان کامل , حضرات خمس(مقابل حضرات جزئی) , حضرت شهادت مطلق , حضرت مثال مطلق , حضرت مثال مقید , حضرت غیب مطلق , حضرت احدیت , حضرت واحدیت , مقام انسان کامل(ثبوتی) , مقام انسان کامل(اثباتی) , 001- سوره فاتحه , بحور امهات (عرفان) , بحور ده گانه غیر امهات (عرفان) ,

چکیده :

ظهور قرآن به عنوان معجزۀ پیامبر اسلام(ص) باعث پیدایش علوم بسیاری از جمله علم تفسیر شد. از انواع علوم تفسیری می‌توان به تفاسیر عرفانی قرآن مجید اشاره کرد که در دوره‌های مختلف، آثار زیادی در این باره خلق شده است. یکی از آثار ارزشمندی که در این زمینه نگاشته شده است، اثر ارزشمند «مجمع البحار» تألیف «محمدتقی مظفر کرمانی» ملقب به «مظفرعلیشاه» از علما و عرفای بزرگ اوایل قرن دوازدهم (هـ.ق) و از اجداد مرحوم «ناظم الاطبا» است. این اثر، تفسیر منثور عرفانی سورۀ مبارکۀ حمد است. قبل از این رساله، مظفر علیشاه مثنوی بحرالاسرار را که تفسیر عرفانی و منظوم سورۀ حمد است، سروده بود و بنا به گفتۀ خود او، در اواخر عمر، برای اینکه این اثر مورد استفادۀ عموم مردم قرار گیرد، تفسیر مذکور را به نثر تألیف کرد و آن را به «مجمع البحار» موسوم گردانید. در این مقاله به بررسی اجمالی و محتوایی این اثر، که یکی از تفاسیر مهم و ناشناختۀ عصر قاجار است، پرداخته شده و کوشش شده است تا جایگاه این تفسیر منثور عرفانی که بر اساس نظریۀ مکتب «وحدت وجود» است، بازشناسی شود.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 48 تا 67

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

اسماء الحسنى فی الكتاب و السنة

نویسنده:

أكرم غانم اسماعیل تكاي

نوع منبع :

کتاب , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

عراق؛ موصل: ,

زبان :

عربی

کلیدواژه‌های اصلی :

15. کلام نقلی , اسمای حسنی , احادیث و روایات , کتب کلام اهل سنت , مقالات الاسلامیین: ابوالحسن اشعری , الابانه: ابوالحسن اشعری

کلیدواژه‌های فرعی :

01. خداشناسی (کلام) , اسمای تنزیه , اسمای ذات الهی (کلام) , اسمای صفات الهی(کلام) , اسمای قدرت الهی , آیات توحید , اقامه توحید(افعال انبیاء) , اشتمال بر علم توحید(علوم قرآن) , قرآن کریم , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , حقائق اسمائی الهی(در تعین ثانی) ,

چکیده :

کتاب مختصر و مفید حاضر به بررسی اسماءالحسنی در قرآن و احادیث می پردازد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تلالو انوار قرآنی در آثار محمود انوار و نقدی کوتاه بر پاره ای ترجمه ها و تلمیحات قرآنی ایشان

نویسنده:

فاطمه گلی، اکبر گلی

نوع منبع :

مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , قرآن , ترجمه قرآن , قرآن و ادبیات , سید محمود انوار

کلیدواژه‌های فرعی :

خوزستان , سوره یوسف , سوره دخان , جهاد با کافر , جهاد اکبر , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , شرح منظوم قرآن , ایوان مدائن ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , ابن سینا: ابوعلی سینا

چکیده :

سید امیر محمود انوار استاد برجسته ادب فارسی، عربی و علوم اسلامی و دارای منزلت علمی حوزوی - دانشگاهی است. شهرت ایشان به خوش ذوقی و بداهه سرائی مرهون توانایی زائد الوصف در سرودن اشعار فارسی و عربی بسیاری در مدح اهل بیت و نیز شرح منظوم بر آیات قرآن و ... است. آثار ایشان پیوند ادبیات با حکمت و عرفان و نمونه های زیبایی از ترجمه کلام خدا به فارسی را به تصویر کشیده است، ادب شاعرانه وی آن چنان عاشقانه و حکیمانه در هم تنیده که تا معراج عرفانی و خداپرستی و حق دوستی بال می گشاید؛ اما راز نهفته این جاودانگی، قرآن مجید است که دل ایشان را جذب کرد و در آغوش خود پروراند. ساحت آثار ایشان که هرگز از مفاهیم قرآنی تهی نیست، نشان دهنده روح حقیقت جویی است که شدیدا تحت تاثیر کتاب آسمانی بوده و تقریبا در تمامی آثارش به نحوی به بیان میزان تاثیر قرآن کریم در ادبیات فارسی پرداخته است. در پژوهش حاضر آثار ایشان در چهار محور «اشعار، آثار منثور ادبی، دینی، عرفانی» بررسی شده و به ارائه نمودهای استمداد ایشان از قرآن کریم پرداخته شده است. ضمن این که شرح و ترجمه ایشان بر برخی از آیات قرآن مورد واکاوی ویژه قرار می گیرد.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 95 تا 119

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

حرکت حبی و غایت آن از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا

نویسنده:

مرتضی شجاری, فریبا مختاری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

حکمت متعالیه , اصطلاحنامه عرفان , عرفان نظری , عشق و عرفان , حرکت حبی وجود

کلیدواژه‌های فرعی :

ملاصدرا , عشق , تناکح اسماء الله , تعریف ملاصدرا از عشق , ابن عربی , اسماء الهی((خاص)، قسیم اسماء ذاتی تعین اول و اسماء کونی) , حقیقت انسان کامل , اندیشه ابن عربی , اتحاد عاشق و معشوق , فنای عاشق در معشوق ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی

چکیده :

حركت حبی را می توان «جريان تجلی ناشی از حب ظهور و اظهار» دانست كه در همه اسمای الهی و همه اركان عالم ساری است. باور به اين نوع حركت، مبتنی بر قبول «وحدت شخصی وجود» است كه ابن-عربی با كشف و شهود بدان رسيد و ملاصدرا در مباحث علت و معلول، آن را به زيور برهان آراست. بنابر «وحدت وجود» موضوع و غايت حركت حبی، حق تعالی است؛ زيرا غير از حق، باطل محض است. با وجود اين، تعبيرات مختلفی از غايت اين حركت در سير نزولی و سير صعودی آن، بيان شده است: عشق و پيدايش انسان كامل دو تعبير مشهور از غايت حركت حبی در سير نزولی است؛ همچنان كه «اتحاد» و «فنای عاشق در معشوق» به عنوان غايت اين حركت در سير صعودی بيان شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 64 تا 87

مشخصات اثر

ثبت نظر