جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
>
فضایل اخلاقی
>
شکر
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
تعداد رکورد ها : 26
عنوان :
بحار الانوار المجلد 68 : الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار عليهم السلام
نویسنده:
محمدباقر بن محمدتقی مجلسی
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه قائمیه
فهرست
معرفی کتاب
نسخه متنی قائمیه
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بیروت: دار احیاء التراث العربی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
جوامع حدیثی
,
احادیث و روایات
,
کتب حدیث شیعه
,
کتب اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
مکتوب حدیثی ,
احادیث اخلاقی ,
احادیث شیعه ,
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
حلم ,
حیا ,
خوش خلقی ,
شکر ,
عفو ,
غیرت ,
خاموشی ,
سخاوت ,
شجاعت ,
صبر ,
عفت ,
کظم غیظ ,
وفای به عهد ,
وقار ,
سکینه ,
اسراف ,
عجب ,
کفر ,
ایمان ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
شماره ديويي:
297/212
چکیده :
«بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)» مشهور به بحار الانوار، مفصل ترین مجموعه حدیثی شیعه است که با نظارت علامه مجلسی تألیف شده است. تألیف این کتاب که مجموعه ای از آموزه ها و تعالیم شیعی است، بیش از ۳۰ سال طول کشیده و گروهی از شاگردان علامه مجلسی او را در این کار یاری کرده اند. مؤلف، کتاب را بر اساس ۲۵ موضوع کلی طراحی و آن را در ۲۵ جلد جای داده است (در دوره های اخیر به صورت ۱۱۰ جلدی منتشر می شود.) در هر جلد ریز موضوعات مربوط به آن را در ابواب مختلف گرد آورده است. او در هر باب، ابتدا آیات قرآنی مرتبط با موضوع را ذکر کرده و تفسیر آنها را می آورد و در مرحله بعد احادیث مربوط به آن باب را نقل می کند. مجلسی تلاش کرده است که در بحار الانوار تمام موضوعات و مسائل موجود را پوشش دهد. برای مثال، این مجموعه با عنوان کتاب العقل و الجهل آغاز و با مباحث مربوط به خداشناسی و توحید، عدل الهی، و تاریخ پیامبران ادامه پیدا می کند. از جلد ۱۵ تا ۵۳ چاپ ۱۱۰ جلدی، به تاریخ زندگی و فضایل پیامبر اسلام (ص) و حضرت زهرا (س) و امامان شیعه (ع) اختصاص دارد. بحار الانوار به خاطر ذکر مستند بیشتر روایت های منقول از ائمه شیعه (ع)، باب بندی موضوعات، شرح و بیان بسیاری از روایات، تحقیقات گوناگون کلامی، تاریخی، فقهی، تفسیری، اخلاقی، حدیثی و لغوی، نزد محققان و پژوهشگران مقامی والا داشته است؛ چنانکه با وجود حجم زیاد، از همان روزگار تألیف، نسخه های خطی بسیاری از آن نوشته شده و با رواج صنعت چاپ، همه یا بخش هایی از آن بارها به چاپ رسیده است. برخی از عناوین و موضوعاتی که در این جلد به آن پرداخته شده است عبارتند از: تتمه کتاب الإیمان و الکفر، تتمة ابواب مکارم الاخلاق مشتمل علي الصدق، الشکر، الصبر و الیسر بعد العسر، الاجتهاد و الحث علی العمل، اداء الفرائض و اجتناب المحارم، ترک العجب و الاعتراف بالتقصیر، الوفاء، العفاف، السكوت، الحياء من الله و من الخلق، السكينة و الوقار، الغيرة، الشجاعة، الاقتصاد و ذم الاسراف، السخاء، حسن العاقبة، حسن الخلق، الحلم، العفو، الكظم الغيظ و...
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
موسوعة الإمام زين العابدين علیه السلام المجلد 8 : شرح الصحیفة السجادية للسید نعمت الله جزائري
نویسنده:
علي عاشور
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر , آثار مرجع , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
لبنان/ بیروت: دار نظیر عبود,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
امام شناسی
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
صحیفه کامله سجادیه ,
رهبت ,
زهد ,
شکر ,
عفو ,
عیب پوشی ,
یاد مرگ ,
حب استقلالی دنیا ,
آداب تلاوت قرآن ,
دعا ,
دعاهای امام سجاد ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حدود (المعجم الموضوعی للمصطلحات الکلامیة)
نویسنده:
محمد بن حسن قطب الدین نیشابوری مقری؛ محقق: محمود فاضل؛ ناظر: جعفر سبحانی
نوع منبع :
کتاب , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , آثار مرجع , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه امام صادق (ع),
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
کلام امامیه
,
تعاریف کلام
,
19. مسایل کلامی
,
اصول عقاید
,
اصطلاح نامه ها
,
کلمات و اصطلاحات
,
لغت نامه ها
,
1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology
,
13. علم کلام
,
کتب کلام شیعه
کلیدواژههای فرعی :
جبریه (مذاهب کلامی) ,
اشاعره (اهل سنت) ,
حسن و قبح ,
مشبهه (صفاتیه) ,
احباط ,
اکوان اربعه ,
ایمان (فرجام شناسی) ,
الم ,
لذت ,
جوهر ,
افلاک ,
عرض ,
اعراض تسعه ,
احکام جسم ,
شی ء حادث ,
روزه ,
نماز ,
انابه ,
شکر ,
استغفار ,
صبر ,
حقائق اکوان(اعیان ثابتة) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
جعفر سبحانی
کد کنگره:
BP 200/2 /ن9ح4
چکیده :
«الحدود» يا «كتاب المعجم الموضوعي للمصطلحات الكلاميّة» توسط شيخ قطب الدين ابى جعفر محمد بن الحسن النيسابورى المقرى از علماء قرن ششم هجرى، املاء شده است. الحدود، در بيان تعريف و اصطلاحات علم كلام است كه جهت استفاده طالبان علم كلام و اصول عقائد نگاشته شده است، در اين زمينه كتابهاى زيادى نوشته شده است امّا اين كتاب از جامعيت و وسعت بيشترى نسبت به ساير كتب در اين زمينه برخوردار است كه داراى فوائد لغويّه و فلسفيّه و اصوليّه و همچنين فقهيّه مى باشد. مؤلف كتاب بيان مى دارد زمانيكه رغبت شاگردان خود را در علم اصول وافر ديدم و متوجه شدم همّت آنان صادق است، اراده كردم مختصرى بنويسم كه شامل حدود اشياء باشد و متضمن احوال معلومات بر وجه ايجاز و اختصار باشد تا بتوانند توسط آن در اين فن شروع به كار كنند، وعده اين كار را به آنها دادم تا اينكه يكى از بزرگان مرا أمر به اين كار نمود لذا أمرش را امتثال نمودم.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مختار، من أخبار الأئمة الأبرار المجلد2
نویسنده:
علي بن الحسين بن أبي الجامع العاملي، تحقیق: عبدالحلیم عوض الحلی ، سید خالد غریفی موسوی
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
کربلا: العتبه الحسینیه المقدسه,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
روایات ایمان و کفر
,
احادیث اهل بیت(ع)
,
احادیث و روایات
,
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
,
اصطلاحنامه علوم حدیث
,
توحید صدوق
,
تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی
,
کتب حدیث شیعه
,
الغیبة: شیخ طوسی
,
بحار الانوار: علامه مجلسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
,
من لا یحضره الفقیه
,
مرآت العقول: علامه مجلسی
,
وسائل الشیعه
,
تهذیب الاحکام
,
تفسیر عیاشی (روایی)
,
الإرشاد (شیخ مفید)
,
کمال الدین (شیخ صدوق)
,
تحف العقول: ابن شُعبه حَرّانی
,
بصائر الدرجات: صفار قمی
,
الخرائج و الجرائح (قطب راوندی)
کلیدواژههای فرعی :
خوف و رجاء ,
اخبار طینت ,
تقیه ,
ایمان (فرجام شناسی) ,
حدیث خلقت طینت ,
رضا به قضای الهی ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
انابه ,
شکر ,
اخلاص ,
استغفار ,
تفکر ,
تقوا ,
رضا ,
صبر ,
صله رحم ,
رضا به رضای الهی ,
حب فی الله ,
احسان به پدر و مادر ,
یقین ,
ریا (اخلاق) ,
تکبر (اخلاق) ,
بغض فی الله ,
مرتبه ایمان(عرفان نظری) ,
مقام اسلام(قسیم مقام ایمان و احسان) ,
مقام ایمان(قسیم مقام اسلام و احسان) ,
مقام یقین ,
دعائم الاسلام ,
طینت مومن ,
چکیده :
محتوای جلد دوم درباره ایمان و کفر و ذنوب می باشد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
اختيارات ابن تيمية في التفسير ومنهجه في الترجيح المجلد 2
نویسنده:
محمد بن زیلعی هندی
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
مکتبه المزینی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
ابن تیمیه
,
روش تفسیر قرآن
,
روش تفسیر
,
تفسیر اهل سنت
,
مبنای ابن تیمیه
,
تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی
,
کتب اندیشه سلفی
,
درباره ابن تیمیه
کلیدواژههای فرعی :
اخراج حضرت آدم (ع) ,
استواء الهی (صفات خبریه الهی) ,
حمد الهی ,
آیه استواء بر سوق ,
رحمت الهی ,
روح القدس ( روح ) ,
ابلیس ,
مرجح ,
حروف مقطعه ,
نسخ ,
رحمن (اسماء جمالیه) ,
سوره حمد ,
تقوا در قرآن ,
آیات محکم ,
محکم و متشابه ,
محکم ,
متشابه ( قرآن ) ,
استهزا ,
سجده ملائکه بر آدم (ع) ,
شکر ,
تقوا ,
شکر زبانی ,
اسم رحیم ,
هدایت الهی ,
چکیده :
کتاب"اختيارات ابن تيمية في التفسير ومنهجه في الترجيح" درباره بیان و نکات تفسیری ابن تیمیه در سوره های فاتحه، بقره ، ال عمران و نساء می باشد. کتاب به بررسی نکات ابن تیمیه در ترجیح در تفسیر و شیوه های تفسیری ابن تیمیه می پردازد. بخشی از کتاب به بررسی ترجیحات ابن تیمیه در تفسیر می پردازد مثلا اینکه ایشان ظواهر الفاظ قرآن را ترجیح می دادند، یا ترجیح سیاق آیه ، ترجیح فهم سلف از مفسرین و...
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
تفسیر المنار المجلد 11
نویسنده:
محمد رشید رضا
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
تفسیر المنار
,
تفسیر اجتماعی
,
تفسیر تربیتی
,
نواندیشی دینی
,
تفسیر سیاسی
,
تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری
,
03- تفسیر اهل سنت
,
تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی
,
کتب تفسیر اهل سنت
کلیدواژههای فرعی :
صفات الهی ,
اسمای صفات الهی(کلام) ,
توسل ,
استواء الهی (صفات خبریه الهی) ,
ایمان (فرجام شناسی) ,
رحمت الهی ,
شرک ,
توسل به انبیاء ,
دین و تمدن ,
عرش ,
اسرائیلیات ,
اعجاز قرآن ,
اعجاز بیانی قرآن ,
جهاد ( اعم )(فقه) ,
زکات ,
شکر ,
خلفای راشدین ,
حقیقت عرش ,
شکوفایی تمدن ,
چکیده :
لمنار (تفسیر القرآن العظیم) تفسیری است جامع ولی ناتمام در ۱۲ جلد که به آیه ۵۳ سوره یوسف پایان مییابد. از اول قرآن تا آیه ۱۲۶ سوره نساء به انشای شیخ محمد عبده (متوفای ۱۳۲۳) و املای سیدرشیدرضا (متوفای ۱۳۵۴) است و بعد از آن، رشید رضا به پیروی از سبک شیخ محمد عبده، آن را تا سوره یوسف ادامه داده است. تفسیر المنار یکی از تفسیرهای اجتماعی و تربیتی است که تفسیرهای زیادی از آن متاثرند. توجه کردن به مشکلات کنونی مسلمانان، بررسی علل عقب ماندگی جامعه اسلامی، امکان ساخت جامعهای قوی، برانگیختن امت به یک انقلاب قرآنی علیه اوضاع عقب مانده خویش، برخورد درست علمی با زندگی، عنایت کامل به (ضرورت) تامین اسباب و علل تمدن اسلامی، برخورد با دشمنان، پاسخگویی به تهاجمات فکری استعمارگران که بر اعتقادات و تاریخ و تمدن و بزرگان اسلامی شبیخون زدهاند (با ادلهای علمی و حقایق تاریخی) و بطلان تفکر آنان از ریشه، از ویژگیهای این تفسیر است. این تفسیر در میان تفسیرهای قرآن کریم دارای رویکردی سیاسی، اجتماعی و تربیتی است که مؤلّف آن به مفسّری مجدّد با روش تفسیری نوینی شهرت دارد و یکی از پیشگامان و متفکران حرکت اسلامی معاصر است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
أحوال السالكين : الصبر و الشكر - الرجاء و الخوف - الفقر و الزهد
نویسنده:
محسن فیض کاشاني
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
لبنان/ بیروت: دار المحجة البيضاء,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عرفان اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی ,
رجا ,
زهد ,
شکر ,
خشیت ,
صبر ,
ورع ,
صبر عارفان ,
صبر متقیان ,
صبر بر طاعت ,
صبر بر معصیت ,
خوف عارفان ,
شکر عملی ,
شکر قلبی ,
مقام فقر ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
فیض کاشانی: ملا محسن فیض کاشانی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
کتاب نهایة الأقدام فی علم الکلام
نویسنده:
محمد بن عبدالکریم شهرستانی؛ محرر ومصحح: آْلفرید جیوم
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
معرفی کتاب
فهرست
وضعیت نشر :
قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصول دین
,
01. خداشناسی (کلام)
,
16. کلام عقلی
,
19. مسایل کلامی
,
توحید (به لحاظ صفت) Divine unity (کلام)
,
صفات الهی
,
عصمت
,
نبوت
,
13. علم کلام
,
کتب کلام اهل سنت
,
کتب کلام اشاعره
کلیدواژههای فرعی :
معطله (فرق کلامی) ,
حدوث عالم Ḥudūt̲h̲ al-ʿĀlam ,
حسن و قبح ,
رؤیت خدا ,
اراده الهی ,
امکان رؤیت بصری خدا ,
تشبیه ,
علم ازلی الهی ,
علم الهی ,
کلام در ذات خدا ,
شکر ,
شابک (isbn):
977-341-433-7
چکیده :
«نهایة الاقدام فی علم الکلام» تاليف ابوالفتح محمد بن عبدالكريم شهرستانى، كتابى كلامى در مورد بعضى از مسائل اصول دين؛ همچون توحيد نبوت و عصمت، در قرن ششم، به زبان عربى نگاشته شده است. «نهایة الاقدام فی علم الکلام» از جمله كتبى است كه بسيارى از اهل علم، حواشى كتب شان را از اين كتاب أخذ كرده اند. اين كتاب قبل از اين در اروپا و سپس در مصر چاپ شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مجمع الأنوار الکتاب الاول و الثانی : الشكر و الصبر
نویسنده:
عليرضا برازش
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
وضعیت نشر :
تهران: منظمة الاعلام الاسلامی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
,
فاقد چکیده
کلیدواژههای فرعی :
شکر ,
صبر ,
صبر عارفان ,
صبر متقیان ,
صبر مستحب ,
صبر بدنی ,
صبر بر طاعت ,
صبر بر معصیت ,
صبر حرام ,
صبر زاهدان ,
شکر در مصیبت ,
شکر زبانی ,
شکر عملی ,
شکر قلبی ,
شکر نعمت ,
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ذریعة إلی مكارم الشریعة
نویسنده:
حسین بن محمد راغب اصفهاني؛ محقق: ابویزید عجمی
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
معرفی کتاب
فهرست
وضعیت نشر :
قم: منشورات الشریف الرضی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
اصطلاحنامه اخلاق اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
صفای قلب ,
رذایل اخلاقی ,
فضایل اخلاقی ,
خود سازی ,
شکر ,
تواضع ,
مجاهده ,
حب دنیا ,
غیبت ,
طهارت نفس ,
چکیده :
الذريعة إلی مكارم الشريعة، اثر ابوالقاسم، حسين بن محمد بن مفضل، معروف به راغب اصفهانى (520ق) است كه به بررسى مباحث مربوط به علم اخلاق و احوال نفس آدمى پرداخته است. امام محمد غزالى آن را پيوسته همراه خود مىداشته و آن را تحسين مىكرده است. حتى برخى بزرگان شيعى متأخر، مانند مرحوم خوانسارى، صاحب «روضات الجنات»، پس از مقايسه «الذريعة» راغب با «اخلاق ناصری» خواجه نصيرالدين طوسى، نگاشته راغب اصفهانى را از نگاشته خواجه نصير برتر دانستهاند. راغب هدف خود از نگارش اين كتاب را مباحثى اعلام مىكند كه با توجه بدانها، مىتوان در طهارت و پاكيزگى نفس كوشيد. راغب، كتاب «الذريعة» را در هفت فصل تنظيم نموده و هر فصل را بر ابواب چندى مشتمل ساخته است. اما فصول هفتگانه اين اثر به ترتيب عبارتند از: - در احوال انسان و قوايش و فضيلتش، مشتمل بر 35 باب؛ - در عقل و علم و نطق و آنچه بدان تعلق دارد و آنچه با آن در تضاد است، مشتمل بر 44 باب؛ - در آنچه به قوه شهويه تعلق دارد، مشتمل بر 15 باب؛ - در آنچه به قوه غضبى متعلق است، مشتمل بر دوازده باب؛ - در عدالت و ظلم و محبت و بغض، مشتمل بر 13 باب؛ - در آنچه به صناعتها و مكاسب و جود و بخل تعلق دارد، مشتمل بر 22 باب؛ - در ذكر افعال و انواع افعال، مشتمل بر 6 باب. روش راغب در بيان مباحث خود آن است كه در بيشتر ابواب و فصول در تشريح احوال نفس آدمى، از آيات قرآن كريم و احاديث نبوى و ائمه شيعى و روايات منقول از آنها بهره گرفته و در برخى از ابواب، به اشعار و ضربالمثلها و تشبيهات مناسب نيز اشارات متعددى كرده است. در مقدمه، وى اشاره به آياتى دارد كه خداوند رحمان ضمن آنها، حد اعلاى آدمى را بهمثابه اشرف موجودات عالم معين فرموده است. نكته قابل توجه در اين مقدمه و در ابواب مختلف كتاب، استناد راغب به سخنان حضرت على و حضرت امام حسين(ع) و از جمله سخن على(ع) در حكمت 137 «نهجالبلاغة»، خطاب به كميل بن زياد است؛ آنجا كه مىفرمايد: «مات خزان الاموال و هم الاحياء و العلماء باقون ما بقى الدهر اعيانهم مفقودة و آثارهم في القلوب موجودة»؛ «اى كميل، گردآورندگان مال، در عين زندگى، مردهاند، لكن دانشمندان تا دنيا دنياست زندهاند، پيكرهايشان خاک و ناپيدا و لكن آثار ايشان در دلها پابرجاست». راغب به شكلى وسيع از اشعار بسيارى از شعراى شيعى نيز بهره جسته است، از جمله از اشعار شريف رضى. همچنين در موارد متعددى، احاديث روايتشده در كتاب اصول كافى از رسول خدا(ص) را نقل كرده است و اين مطلب بر توجه او به آموزههاى شيعى دلالت مىكند. راغب در مباحث اين كتاب از شيوهاى منطقى و روشن پيروى كرده است. او آدمى را موجودى ميان بهايم و ملائك برشمرده است، چرا كه شهوات جسمانى آدمى مانند خوردن و نوشيدن و جماع، به بهايم مىماند و قواى روحانىاش به ملائك. در «الذريعة» وقتى از «جهل» بحث مىشود، بلافاصله از مصاديق آن سخن به ميان مىآيد. وى بحث را از پايينترين درجه جهل آغاز كرده و به بالاترين نقطه كه جهل صرف است رسانده است. او جهل را داراى چهار مرتبه دانسته است: - جهلى كه در آن، انسان، درست را از نادرست تشخيص ندهد؛ - آنكه شخص به فاسد بودن رأى و كارش اعتقاد دارد، اما ترتيب اثر نداده و براى اصلاح آن قدمى برنمىدارد؛ - آنكه به امر فاسدى معتقد است، ولى به خاطر سوء سريره و از روى بىعقلى و نسنجيدن سطح و عمق كار، بىگدار عملى را انجام مىدهد؛ - فساد كارى را مىداند، عمق فساد را نيز مىشناسد، اما به خاطر تن دادن به دنيا و حب آن، اعم از رياستطلبى و غيره ذلت نفسانى را مىپذيرد، سپس با توجيهات ظاهراً منطقى، فساد خود را توجيه مىكند. اين سخن «الذريعة» با مبحث جهل در «مفردات» اختلاف مصداقى دارد. جهل در كتاب «مفردات»، بر اساس گفته خداوند تعالى در قرآن تنظيم شده، ليكن در «الذريعة» بر اساس اسلوب كلامى تبيين گرديده است؛ بنابراين، مصاديق جهل در «مفردات» راغب با آنچه در كتاب «الذريعة» از آن بحث شده است قطعاً تفاوت دارد، ليكن روشى كه مؤلف در دو كتاب با دو موضوع و دو هدف مختلف به كار برده است، يكسان مىباشد. نكته مهم اينكه ما در اين كتاب در ظاهر اخلاق مىبينيم و در باطن زبانشناسى. در بين نكات اخلاقى يك چيزهايى است كه مردم هنوز نمىدانند؛ مثلا مردم نمىدانند حليم كيست، چه كسانى به اين درجه بزرگ مىرسند. تعريف دقيقى راجع به چنين افرادى در اين مسئله نشده است، اما بيان شيرين و آوردن روايات و اشعار عربى و امثال عربى بهقدرى اين مسئله را جا انداخته است كه به نظر مىرسد اگر يك عالم بخواهد مسئله حلم را تعريف كند بايد ابتدا اين كتاب را بخواند. روش كتاب در باب وقار، صبر و... نيز همين گونه است. به نظر راغب، طهارت نفس، شرط اصلى در خليفة اللهى آدمى و نقطه كمال عبادات اوست و بدون طهارت نفس، آدمى فاقد صفت خليفة اللهى است. راغب با استناد به سخن رسول خدا(ص)، «عقل» را نخستين جوهرى كه خداوند رحمان به آدمى عنايت فرموده، دانسته است و آنگاه با ذكر بيتى از ديوان منسوب به اميرمؤمنان، على(ع)، از اقسام دوگانه عقل سخن به ميان آورده و منازل عقل را برشمرده، از جلالت عقل و شرف علم سخن گفته است. از ديگر مباحث اين كتاب، بحث از وجوب بعثت انبياء، بحث از ايمان و اسلام و تقوى و بر، انواع جهل و بيان كليه اختلافات موجود ميان مردم در اديان و مذاهب مىباشد. در مورد اخير، راغب كليه اختلافات ميان پيروان اديان و مذاهب را در اين چهار مرتبه حصر كرده است: - اختلاف بين اديان نبوى و خارجى، مانند ثنويه و دهريه در مسائلى همچون توحيد، حدوث عالم و سازنده متعادل آن؛ - اختلاف ميان اهل اديان نبوى، با توجه به پيامبرانشان، مانند اختلاف مسلمانان و يهود و نصارى؛ - اختلاف ميان پيروان يك دين در اصول آن، مانند اختلاف قدريه و مجسميه؛ - اختلاف ميان پيروان يك دين در مسائل فرعى، مانند اختلاف شافعيان و حنفيان. از ديگر مباحث جالب توجه راغب، حصر انواع معلومات و تلاش در راه طبقهبندى علوم است. از نظر راغب، علوم بر سه قسمند: - علوم متعلق به لفظ؛ - علوم متعلق به لفظ و معنى؛ - علوم متعلق به معنى، دون لفظ. به نظر راغب گاهى علوم عملى، سنن و سياسات ناميده مىشوند و گاهى هم شريعت خوانده شده و زمانى هم احكام شرع و مكارم آنها را شامل مىگردند. فصل سوم، درتوصيف چيزهايى كه به قوه شهويه تعلق دارند، همچون حياء، وفاء، مشاوره، كتمان سر، تواضع و كبر، فخر، عجب، عفت، قناعت و زهد بحث كرده است؛ همچنان كه در فصل چهارم با بحث از مفاهيم صبر و مدح، شجاعت، فزع و جزع، سرور و فرح، عذر و توبه، حلم و عفو، غبطه و منافسه و حسد، از متعلقات قوه غضبيه سخن گفته است. در فصل پنجم هم، در باب انواع عدالت و محبت، ظلم و غيره بحث شده است. نكته قابل توجه ديگر، تلاش راغب در تقسيم دوتايى بسيارى از اين مفاهيم است؛ چنانكه محبت را بر دو قسم طبيعى-مشترك در انسان و حيوان - و اختيارى-مختص انسان - مىداند. در فصل هفتم، صناعات را به دو قسم علمى و عملى تقسيم كرده است. مؤلف، نگاشته خود را با خاتمهاى در چرايى و چگونگى به كار گرفتن آموزههاى اين اثر و با سلام و درود بر رسول خدا(ص) و آل او و اصحابش به پايان رسانيده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
تعداد رکورد ها : 26
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید