جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه فلسفه
>
حکمت نظری
>
فلسفه (خاص)
>
فلسفه الهی
>
فلسفه اسلامی
>
امور عامه
>
احکام کلی وجود
>
احکام سلبی وجود
>
احکام ماهیت
>
احکام مقولات
>
احکام جواهر
>
احکام جسم
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
تعداد رکورد ها : 8
عنوان :
درسگفتار الأسفار - 1374 - 3
نوع منبع :
فیلم , درس گفتار،جزوه وتقریرات
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
حکمت متعالیه
,
علم معاد (فلسفه ذیل الهیات بالمعنی الاخص)
,
معاد(فلسفه)
,
اسفار اربعه: ملاصدرا
,
2- قواعد معاد
,
باب حادی عشر اسفار اربعه (فلسفه)
,
درسگفتار / سخنرانی حوزوی
,
درسگفتار / سخنرانی فلسفه اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
ماهیت ( عام ) ,
ماهیت ,
ماهیت ,
جسم ,
بدن انسانی ,
ماهیت شی ء ,
جنس ,
فصل ,
ماهیت حرکت ,
جنس ,
فصل ,
فصل اخیر ,
اعتباریت ماهیت ,
امکان ذاتی ,
احکام جسم ,
اصالت وجود ,
وحدت عددی ,
احکام امکان ,
قواعد ماده و صورت ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
جعفر سبحانی
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
براهین القاطعة فی شرح تجرید العقائد الساطعة المجلد 1
نویسنده:
محمدجعفر استرآبادی
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: بوستان کتاب,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
11. عقاید dogmas (the distillate of doctrines)
,
عقاید اسلامی
,
عقاید شیعه امامیه
,
1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology
,
13. علم کلام
,
تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر
,
توحید صدوق
,
تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی
,
کتب کلام شیعه
,
کشف المراد: علامه حلی
,
شوارق الالهام: لاهیجی
,
الغیبة: شیخ طوسی
,
اسفار اربعه: ملاصدرا
,
شفاء: ابن سینا
,
نجات: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا
,
شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
,
تفسیر مجمع البیان (اجتهادى)
,
تفسیر صافی (روایى)
,
شرح المقاصد: تفتازانی
,
مبدأ و معاد: ابن سینا
,
شرح مواقف: شریف جرجانی
,
02- نهج البلاغه
,
حق الیقین: علامه مجلسی
,
بصائر الدرجات: صفار قمی
,
بحار الانوار (علامه مجلسی)
,
کشف الغمة (علی بن عیسی اربلی)
,
عیون أخبار الرضا علیه السلام (شیخ صدوق)
کلیدواژههای فرعی :
علت و معلول ,
وجود و عدم ,
جوهر و عرض ,
فلسفه اسلامی ,
امور عامه ,
ماهیت ,
عرض ,
جوهر ,
جسم ,
جوهر مجرد ,
ماهیت علم ,
زمان ( ماهیت ) ,
احکام جسم ,
علیت ,
زمان ,
وجود ذهنی ,
وجود خارجی(اصطلاح وابسته) ,
اجزاء زمان (ذات الهی) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
شابک (isbn):
964-371-377-6
چکیده :
«البراهین القاطعة فی شرح تجرید العقائد الساطعة» تالیف محمد جعفر استرآبادی، شرحی است به زبان عربی بر تجرید الاعتقاد اثر خواجه نصیر طوسی. مقدمه کتاب درباره زندگی و احوال خواجه نصیر و متن تجرید الاعتقاد است. مولف قبل از پرداختن به مباحث اصلی کتاب به بیان معنای بسم الله الرحمن الرحیم می پردازد و پس از آن طی شش مقصد به بررسی موضوعاتی در زمینه الهیات به معنی اعم و نیز الهیات به معنی اخص می نشيند. استرآبادی قبل از ورود به مباحث اصلی کتاب پنج مقدمه ذیل را ذکر می کند: در اولین مقدمه به بیان تفاوت علم کلام با علم تصوف (عرفان) می پردازد. در مقدمه دوم به بیان موضوع کلام می پردازد و موضوع علم کلام را مبدا و معاد معرفی می کند. در مقدمه سوم به بیان فائده علم کلام می پردازد. در مقدمه چهارم به یادآوری این نکته می پردازد که علم کلام می تواند به عنوان دانشی که تمام علوم شرعی بر محور آن بچرخد در نظر گرفته شود. مقدمه پنچم به بیان فرق اصول دین و اصول مذهب اختصاص یافته است و این موضوعی است که استرآبادی به تفصیل درباره آن به بحث نشسته است. مولف، در جلد اول به مباحث ذيل مي پردازد: مقصد اول: فی الامور العامه. مقصد ثانی: فی الجواهر و الاعراض.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مطالب العالیة من العلم الالهی المجلد 6
نویسنده:
فخرالدین الرازی؛ تحقیق: دکتر احمد حجازی السقا
نوع منبع :
کتاب , آثار مرجع
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دارالکتاب العربی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
16. کلام عقلی
,
19. مسایل کلامی
,
راههای فلسفی خداشناسی
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
هیولی
,
13. علم کلام
,
کتب کلام اهل سنت
,
کتب کلام اشاعره
کلیدواژههای فرعی :
عالم ماده ,
احکام ماهیت ,
ماهیت ,
صورت هیولی ,
احکام جسم ,
عوارض هیولی ,
تشخص هیولی ,
کد کنگره:
BP 205/2 /ف3م6
چکیده :
الجزء السادس في الهيولى: اين جزء از يك مقدمه در بيان معناى هيولى و مراتب آن و چهار مقاله تشكيل يافته است، مقالات اين جزء عبارتند از: المقالة الاولى في ذاتيات الجسم: مؤلف در اين مقاله طى 8 فصل جسم را تعريف كرده است. آراء علماء را در مورد جزء لا يتجزئ بيان نموده و جوهر فرد را با استفاده از احوال حركت و زمان و با استفاده از اصول هندسى اثبات مىكند. المقالة الثانية في ذكر دلائل نفاة الجوهر الفرد: اين مقاله از 10 فصل تشكيل يافته است. مؤلف ادلۀ كسانى را كه جوهر فرد را نفى مىكنند، به ده گروه تقسيم كرده است و در هر فصل گروهى از اين ادله را بيان كرده و به بعضى از آنها جواب مىدهد. المقالة الثالثة في بقية احكام الاجسام: در اين مقاله مؤلف طى 3 فصل به بيان احكام اجسام مىپردازد. او براى تناهى ابعاد اجسام دليل اقامه مىكند و بيان مىكند كه اجسام در ذات و ماهيت متماثل هستند. المقالة الرابعة في الكلام في الهيولى الاولى و تغاريعها: اين مقاله اختصاص دارد به مباحث مربوط به هيولى اولى. مؤلف در 3 فصل ادلۀ مثبتين هيولى را بيان مىكند و بعد به آنها جواب داده و به بيان ادلۀ نافين هيولى مىپردازد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حدود (المعجم الموضوعی للمصطلحات الکلامیة)
نویسنده:
محمد بن حسن قطب الدین نیشابوری مقری؛ محقق: محمود فاضل؛ ناظر: جعفر سبحانی
نوع منبع :
کتاب , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , آثار مرجع , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: مؤسسه امام صادق (ع),
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
کلام امامیه
,
تعاریف کلام
,
19. مسایل کلامی
,
اصول عقاید
,
اصطلاح نامه ها
,
کلمات و اصطلاحات
,
لغت نامه ها
,
1. اصطلاحنامه کلام اسلامی (Kalam (Islamic scholastic theology
,
13. علم کلام
,
کتب کلام شیعه
کلیدواژههای فرعی :
جبریه (مذاهب کلامی) ,
اشاعره (اهل سنت) ,
حسن و قبح ,
مشبهه (صفاتیه) ,
احباط ,
اکوان اربعه ,
ایمان (فرجام شناسی) ,
الم ,
لذت ,
جوهر ,
افلاک ,
عرض ,
اعراض تسعه ,
احکام جسم ,
شی ء حادث ,
روزه ,
نماز ,
انابه ,
شکر ,
استغفار ,
صبر ,
حقائق اکوان(اعیان ثابتة) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
جعفر سبحانی
کد کنگره:
BP 200/2 /ن9ح4
چکیده :
«الحدود» يا «كتاب المعجم الموضوعي للمصطلحات الكلاميّة» توسط شيخ قطب الدين ابى جعفر محمد بن الحسن النيسابورى المقرى از علماء قرن ششم هجرى، املاء شده است. الحدود، در بيان تعريف و اصطلاحات علم كلام است كه جهت استفاده طالبان علم كلام و اصول عقائد نگاشته شده است، در اين زمينه كتابهاى زيادى نوشته شده است امّا اين كتاب از جامعيت و وسعت بيشترى نسبت به ساير كتب در اين زمينه برخوردار است كه داراى فوائد لغويّه و فلسفيّه و اصوليّه و همچنين فقهيّه مى باشد. مؤلف كتاب بيان مى دارد زمانيكه رغبت شاگردان خود را در علم اصول وافر ديدم و متوجه شدم همّت آنان صادق است، اراده كردم مختصرى بنويسم كه شامل حدود اشياء باشد و متضمن احوال معلومات بر وجه ايجاز و اختصار باشد تا بتوانند توسط آن در اين فن شروع به كار كنند، وعده اين كار را به آنها دادم تا اينكه يكى از بزرگان مرا أمر به اين كار نمود لذا أمرش را امتثال نمودم.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین المجلد 2
نویسنده:
ابی الحسن علی بن اسماعیل اشعری؛ تحقیق: محمد محیی الدین عبدالحمید
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
صیدا - بیروت: مکتبه العصریه,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
عقاید اسلامی
,
اشاعره (اهل سنت)
,
13. علم کلام
,
فرق اسلامی (فرق)
کلیدواژههای فرعی :
کتب اهل سنت ,
صفات الهی ,
امامت ,
کلام ,
نسخ شرایع ,
عذاب قبر ,
جوهر ,
جسم ,
اجزاء جسم ,
عرض ,
احکام جواهر ,
احکام جسم ,
قرآن کریم ,
حقیقت روح(قسیم سر و قلب و نفس) ,
حقیقت نفس(قسیم روح و سر و قلب) ,
امتناع نسخ ,
چکیده :
مقالات الإسلاميين و اختلاف المصلين، كتابى است به زبان عربى نوشته ابىالحسن على بن اسماعيل أشعرى (متوفاى 324ق.) در موضوع فرقههاى اسلامى و آراء مختلف كلامى. درباره زمان نگارش كتاب بايد گفت، آخرين حادثهاى كه مؤلف از آن ياد مىكند، خروج و كشته شدن فردى قرمطى است كه در سال 291ق. اتفاق افتاده و از اين گزارش روشن مىشود كه تألیف اين كتاب بعد از اين تاريخ صورت گرفته است. ايناثر را بايد كهنترين و معتبرترين منبع موجود در زمينه تاريخ عقايد اسلامى محسوب كرد. اين كتاب از منابع كهن ملل و نحل است و از آن جهت كه نويسنده آن پيشواى مذهب اشعرى است، بسيار قابل توجّه است. اشعرى بحث را با اختلاف در امامت آغاز كرده است كه از اوّلين بحثهاى مفصّل وى درباره فرق شيعه است. او شيعه را به سه گروه غلاۀ و رافضه و زيديّه تقسيم كرده و با يادكرد فرقههاى آنان در مورد مسائل اختلافى، از عقايد آن سخن گفته است. او غلاة را از رافضه جدا مىداند؛ امّا برخى از فرق غلاة؛ مانند بيانيّه و حربيّه را در ذيل رافضه نيز ياد مىكند. مؤلّف با اينكه اتهام معروف و بىبنياد تجسيم را به هشام نسبت داده است؛ تصريح مىكند كه رافضه معتقد به تجسيم نبودهاند. اشعرى در تبيين عقايد فرق، بسيار متعادلتر از بغدادى و امثال اوست. بحث از خوارج و مرجئه در صفحات بعدى آمده است و آنگاه به معتزله اشاره كرده است. مؤلّف پس از تبيين عقايد مختلف به تفصيل از عقايد خود- كه سازنده و پردازنده مذهب اشعرى است- سخن گفته است. از بخشهاى مهم اين اثر، بابى است كه به آراء متكلمان در مباحث جهان شناسانه، نظير جوهر، جسم، حركتو ادراك اختصاص يافته است كه از آن مباحث به «دقيق الكلام» تعبير مىشود. اشعرى فصلى را نيز به بيان اجمالى عقايد اصحاب حديث و اهل سنت اختصاص مىدهد.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شرح المقاصد المجلد 3
نویسنده:
مسعودبن عمربن عبدالله الشهیر بسعدالدین التفتازانی؛ تحقیق و تعلیق مع مقدمه فی علم الکلام عبدالرحمن عمیره؛ تصدیر فضیله صالح موسی شرف
نوع منبع :
کتاب , شرح اثر
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بیروت: عالم الكتب للطباعة والنشر والتوزيع ,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
16. کلام عقلی
,
استحاله تعری جواهر از اعراض
,
کلام اشعری
,
کلام اهل سنت
,
فلسفه اسلامی
,
جواهر پنجگانه
,
احکام جسم
,
13. علم کلام
,
کتب کلام اهل سنت
,
کتب کلام اشاعره
کلیدواژههای فرعی :
جن ,
صفات اجسام ,
خسوف و کسوف ,
جواهر بسیطه عقلیه ,
جواهر مادی سماوی ,
اجسام سماوی ,
افلاک ,
احکام جسم ,
ملائکه ,
شیطان ,
شماره ديويي:
297/414
چکیده :
موضوع کتاب «شرح المقاصد» علم کلام و عقائد است و از مهمترین و بهترین تألیفاتی است که در این موضع نگارش شده است، مباحث عمیق و گسترده کلامى و اعتقادى که در این کتاب مطرح شده است آن را در حقیقت به «دائره المعارف علم کلام» تبدیل نموده است و با توجه به نگاه ژرف و دور از تعصب و جانبدارانه نویسنده اثر، از قدیم مورد توجه پژوهشگران مذاهب اسلامى بوده و به آن توجه خاصى داشته اند. تفتازانى درباره کتاب خود مى نویسد: «تصمیم گرفتم کتابى مختصر با نام مقاصد تألیف کنم که حاوى فایدههاى درخشان و دُرهاى یگانه باشد و بر آن کتاب شرحى بنویسم که بازکننده معماها، به همراه خلاصه گویى و تفصیل مجملات و بیان دشوارىهاى آن باشد. این تحقیق همراه با دقت فراوان است به گونهای که بیشتر از حد معمول در این مباحث دقت شده است».
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
شفاء المجلد 5 : الطبیعیات: 1- السماع الطبیعی
نویسنده:
حسین بن عبدالله ابن سینا؛ ناظر: إبراهیم مدکور؛ محقق: سعید زاید
نوع منبع :
کتاب , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: مکتبة سماحة آیة الله العظمی المرعشی النجفی الکبری,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
کلیدواژههای فرعی :
علم طبیعی ,
عوارض حرکت ,
اجزاء حرکت ,
احکام جسم ,
امر طبیعی ( طبیعیات ) ,
برهان حرکت ,
طبیعیات شفا ,
مبادی علم طبیعی ,
رابطه مابعد الطبیعه با طبیعیات ,
اتکاء الهیات به طبیعیات ,
اندیشه فلسفی ابن سینا ,
ابن سینا و فلسفه ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
الشفاء (الطبیعیات)، كتاب گرانسنگ شفاء را به واقع مىتوان دائرةالمعارفي به زبان عربى، در علوم عقلى به حساب آورد كه در هر چهار قسمت منطق، رياضى، طبیعی و الهيات توانسته به طور دقيق و كامل سخن گفته و مطالب لازم را دربارهى هر يك از اين چهار علم شريف به صورتى منظم و قابل استفاده در اختيار مخاطب قرار دهد. اين اثر شيخ الرئيس در طول قرون مورد توجه كمنظير دانشمندان مسلمان و غير مسلمان واقع گرديده است كه حاكى از جايگاه علمى و منطقى آن در بين كتب علوم عقلى مىباشد. فعلا آنچه مورد نظر ما است بخش طبیعیات است. تقسيمبندى بخش طبیعیات شفا، بدين صورت است: اين بخش، مشتمل بر هشت فن است و فن اول آن، داراى چهار مقاله است كه به ترتيب مشتمل بر پانزده، سيزده، چهارده و پانزده فصل مىباشند؛ فن دوم آن، داراى يك مقالهى ده فصلى است؛ فن سوم آن، يك مقاله پانزده فصلى دارد؛ فن چهارم آن، يك مقالهى نه فصلى و يك مقالهى دو فصلى دارد؛ پنجمين فن آن، دو مقاله دارد كه هر كدام داراى شش فصل است؛ فن ششم آن، از پنج مقاله تشكيل يافته است كه به ترتيب داراى پنج، پنج، هشت، چهار و هشت فصل مىباشند؛ فن هفتم آن داراى يك مقاله هفت فصلى است؛ هشتمين فن آن، از نوزده مقاله تشكيل يافته است كه مجموعا داراى شصت و پنج فصل مىباشند. فن اول در سماع طبيعی است و داراى چهار مقاله مىباشد كه مقاله اول آن در اسباب و مبادى طبیعیات است و داراى پانزده فصل مىباشد. مقالهى دوم در حركت مىباشد و سيزده فصل دارد. مقالهى سوم در امورى است كه داراى كمّ بوده و از چهارده فصل تشكيل يافته است. چهارمين مقالهى فن اول، در عوارض اين امور طبیعی و مناسبات بعضى با بعض ديگر است كه فصولى پانزدهگانه دارد. فن دوم طبیعیات دربارهى آسمان و عالم مىباشد كه داراى يك مقالهى ده فصلى است. فن سوم در كون و فساد است كه آن نيز يك مقاله دارد كه متشكل از پانزده فصل مىباشد. فن چهارم طبیعیات در افعال و انفعالات است كه يك مقالهى نه فصلى و يك مقالهى دو فصلى دارد. پنجمين فن، در علل كائناتى كه نفس ندارند، اعم از معادن و آثار علويه، مىباشد و دو مقاله دارد. فن ششم دربارهى نفس مىباشد و از پنج مقاله تشكيل يافته است. فن هفتم در مورد نبات بوده و هفت فصل دارد. آخرين و هشتمين فن كه مفصلترين نيز هست، دربارهى حيوان است كه از نوزده مقاله تشكيل يافته است. فصل اول مقالهى اول از اولين فن طبیعیات، اختصاص به تعريف طريقى دارد كه مىتوان به وسيله آن از راه مبادى طبیعیات، به طبیعیات عالم شد. كه اين مبادى را در فصل دوم به گونهى مصادره و وضع شمارش نموده است و در فصل سوم اشتراك اين مبادى را تبيين كرده است. تعريف طبيعت و نسبت آن با ماده و حركت و صورت، عناوين فصول بعدى هستند كه در آنها دارا بودن جسم طبيعت، ماده، صورت و اعراض را بيان كرده و طبيعت اجسام را مشخص مىكند. تعريف مزاج و اجسام بسيطه را نيز در اين فصول بيان كرده و الفاظ مشتق از طبيعت را در فصلى ديگر عنوان مىكند. وى ضمن توضيح اين الفاظ، طبيعت كليه و جزئيه را تعريف كرده و در فصل بعدش به كيفيت بحث علم طبیعی و نقاط مشترك آن با علوم ديگر مىپردازد. علت عنصرى، علت فاعلى، علت صورى و علت غايى علل چهارگانهى جسم طبیعی هستند كه احوالشان در فصل ديگرى از مقالهى اول بحث شده است. ابن سينا علل ذاتى براى امور طبیعی را عبارت از فاعل، ماده، صورت و غايت مىداند. مناسبات اين علل نيز در فصل بعدى بررسی شدهاند؛ براى مثال، فاعل، از جهتى سبب براى غايت بوده و از جهتى ديگر غايت، سبب فاعل مىباشد؛ زيرا اين غايت است كه فاعل را حركت مىدهد تا فاعل باشد و... اقسام احوال علل، در فصل دوازدهم مطرح شده و در آخرين فصول اين مقاله، مباحثى تقريبا مفصل راجع به بخت و اقبال بيان گرديده است. مقالهى دوم فن اول طبیعیات در حركت و آنچه كه با آن جارى است مىباشد و در سيزده فصل بيان شده است كه فصل اول آن اختصاص به علت صحبت از حركت، دارد. شيخ الرئيس مىگويد: تا به حال از مبادى عامه براى امور طبیعی سخن گفتيم، اكنون عوارض عامه آن امور را بررسی مىكنيم كه عامترين عوارضشان حركت و سكون است و از آنجايى كه سكون همان عدم الحركة است، ما سخن را روى حركت مىبريم. نسبت حركت به مقولات، بحثى است كه در دو فصل بعدى به آن پرداخته گرديده است. علت واقع نشدن حركت در پنج مقولهى مضاف، متى، جده، فعل، انفعال و همچنين بروز حركت در چهار مقولهى كم، كيف، اين و وضع را يادآور شده است؛ به عنوان مثال، در مقام بيان واقع نشدن و روى ندادن حركت در مقوله مضاف، مىگويد: هر جابهجايى و سيرى در اين مقوله، آنى است و اگر دگرگونى تدريجى در آن ديده شد، آن دگرگونى به واسطهى مقولهى ديگرى است؛ بدين معنى كه حركت در مقوله مضاف، پيرو حركت در مقولهى ديگر است. تقابل حركت و سكون، اقوال در مكان و نفى و اثبات آنها، جنس مكان و بيان نظريات در آن زمينه، قول به خلأ و تناقض در گفتار قائلين بدان، مباحثى در زمان و ماهيت آن و نظريات گونان دربارهى آن و رفع شبهاتى در رابطه با زمان، عناوين ديگر فصول مقالهى دوم را به خود اختصاص دادهاند. مقالهى سوم در امورى است براى طبیعیات كه از جهتى داراى كم مىباشند. اين مقاله، در چهارده فصل بيان گرديده كه در فصل اول آن كيفيت بحث در اين مقاله را توضيح داده است. شيخ الرئيس طبیعیات را به اجسام و احوال اجسام تقسيم مىكند و حركت و زمان را از احوال اجسام مىداند و دربارهى ابتدا و انتها داشتنشان بحث مىنمايد. تتالى، تماس، تشافع، تلاحق، اتصال، وسط، طرف، با هم بودن و تنها بودن، مواردى هستند كه بوعلى قبل از ورود به بحث تناهى اجسام، به تعريف و توضيح آنها پرداخته است تا براى چنين بحث حائز اهميتى، شناخت لازم از احوال اجسام براى مخاطب ايجاد شده باشد. حالت اجسام به هنگام انقسام، مسافتها و حركتها و زمانها و همچنين بحث از متناهي و نامتناهي بودن اجسام و...مباحث ديگرى است كه يكى پس از ديگرى مورد بحث واقع گرديدهاند. ابن سينا اجسام متناهي را از جهت تأثيرگذارى و تأثيرپذيرى مورد بررسی قرار داده و تنها متقدم بر حركت و زمان را ذات بارى تعالى مىداند. جهات اجسام و جهات حركاتشان، از ديگر مطالب مهم اين مقاله است. مؤلف، جهات را از لواحق اجسام به حسب كميت مىداند و جهات ششگانه را تشريح مىنمايد. بررسی مستقيم بودن جهت حركت اجسام، آخرين فصل مقالهى سوم بوده و در مقالهى چهارم كه در پانزده فصل مىباشد، به عوارض امور طبیعی و مناسبات بينشان پرداخته شده است. اغراضى كه اين مقاله بدانها مىپردازد، موضوع فصل اول مقاله بوده و در مقالهى دوم، وحدت و كثرت حركت بررسی شده است. ابن سينا واحد بودن حركت را از جهات مختلفي ثابت كرده است؛ طبيعتاً شبهاتى در مورد واحد بودن حركت، مطرح مىشود كه مؤلف به پاسخ مهمترين آنها پرداخته و تقابل حركت و سكون و تضاد بين حركات و تقابلشان را نيز بررسی كرده است. اتصال حركات به همديگر به طورى كه سكونى بينشان فاصله نشود، از ديگر موضوعات مورد بحث در اين مقاله است. حيّز داشتن اجسام، آن هم حيّزى واحد و طبیعی، حركت بالعرض و حركت قسريه و... از ديگر مباحث مقاله چهارم است كه در بعضى موارد، بوعلى مسير ارسطو را پيموده و به نوعي شارح آراى مهم و قابل توجه وى مىباشد، اما در پارهاى موارد نيز همچون حركت قسريه به مخالفت با ارسطو برخاسته و به نظريهاى غير از نظر او رسيده است. احوال علل محركه و مناسباتى را كه بين علل محركه و متحرك وجود دارد، در آخرين فصل مقالهى چهارم مورد بررسی قرار داده و مىگويد: محرك يا بالذات است يا بالعرض كه محرك بالعرض يا ذاتا بالعرض است يا عرضيت را از غير گرفته است و تحركش هم يا بالطبع است يا بالقسر و...
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حاشية على شروح الاشارات المجلد 1 : الاشارات و شرح الاشارات و شرح الشرح و حاشیة الباغنوی
نویسنده:
حسين بن محمد خوانساري؛ حاشیه نویس: جمال الدین محمد بن حسین خوانساری؛ محقق: احمد عابدی
نوع منبع :
کتاب , حاشیه،پاورقی وتعلیق , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست
معرفی کتاب
وضعیت نشر :
قم: مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی,
زبان :
عربی
کلیدواژههای اصلی :
فلسفه اسلامی
,
کتب فلسفه اسلامی
,
کتب فلسفه مشاء
کلیدواژههای فرعی :
علم نفس ,
جسم ,
مواد اجسام ,
فلک الافلاک ,
ذاتیات اجسام ,
احکام جسم ,
علم(حصولی و حضوری) ,
معرفت(ادراک جزئی) ,
احساس (معرفت شناسی) ,
نفس الامر(اصطلاح وابسته) ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
خواجه نصیرالدین طوسی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
کد کنگره:
B 751/م3الف503878
چکیده :
الحاشية على شروح الإشارات، حاشيه مرحوم آقا حسين خوانسارى بر كتاب اشارات ابن سينا و برخى از شروح و حواشى آن (شرح الإشارات خواجه نصيرالدين طوسى، شرح الشرح (معروف به المحاكمات) قطبالدين رازى، حاشية شرح الشرح (حاشية المحاكمات) ميرزا جان حبيبالله باغنوى شيرازى)، به زبان عربى است. در ذيل كتاب، حاشيه فرزند مؤلف، آقا جمال خوانسارى بر حاشيه پدرش ذكر شده است. كتاب توسط احمد عابدى مورد تحقيق قرار گرفته است. در مقدمه تحقيقى وى مطالبى درباره كتاب ذكر شده كه برخى از آنها عبارتند از: محقق خوانسارى اگرچه متأخر از صدرالمتألهين است، اما متأثر از مباحث حكمت متعاليه نيست و در اين كتاب از شيوه مشائين پيروى كرده است و فراوان از شيوه اشراقيون احتراز كرده است؛ البته وى اگرچه موافق مشايين است، اما در مسئله اثبات هيولى با آنها مخالف است. وى در اين حاشيه فراوان بر مسئله تشكيك اعتراض كرده و مدعى تشكيك را به عجز از فهم معناى كلامش نسبت داده و اين بحث از نيكوترين مباحثى است كه در اين كتاب يافت مىشود. بيشتر حكما قائل به عدم وجود غايت براى خداوند در افعالش هستند؛ چراكه غنى بالذات نزد آنها كسى است كه افعالش نه براى غرض و نه براى عوض است؛ اما محقق خوانسارى معتقد است كه اين عقيده مخالف شريعت اسلامى است و مباحث طولانى در اثبات غايت براى افعال خداوند متعال دارد. در بيشتر موارد اختلاف بين محقق طوسى و فخرالدين رازى، حق را به رازى مىدهد نه محقق طوسى. فراوان به كلمات محقق ميرزا جان باغنوى شيرازى اهتمام شده است، بلكه بيشتر اين كتاب تعليقه بر حاشيه باغنوى است؛ بلكه در بيشتر مباحث كتاب، سطر به سطر از كلمات باغنوى غفلت نشده است. شيوه محقق خوانسارى در اين كتاب جز در موارد نادر، بر عدم نقل اقوال حكماست. فرزند مؤلف، آقا جمالالدين خوانسارى (متوفى 1125ق) تعليقاتى بر حاشيه والدش دارد كه محقق هر مقدار از آن را كه در نسخههاى مختلف خطى يافته نقل كرده است. غريب آن است كه اين حواشى در «رياض العلماء» و همچنين در «دائرةالمعارف بزرگ اسلامى» ذكر نشده است. اين حواشى اگرچه نسبت به كتاب پدرش كمتر است، اما دلالت بر آن دارد كه دقت آقا جمال و تبحرش در حكمت بيشتر از پدرش بوده است. محقق همچنين در مقدمهاش، نسخ خطى مورد استفاده را معرفى كرده است. شيوه تحقيقى وى بدين ترتيب است كه پس از ارزشگذارى نسخهها به شناخت صحيحترين آنها اقدام كرده است. پس از مقابله برخى از نسخهها با بعضى ديگر آنچه را كه در متن صحيح است تثبيت كرده و از نقل اختلافات نسخهها در تعليقات كتاب خوددارى نموده است. وى معتقد است ذكر اختلافات نسخهها جز جمع تعدادى نسخه در نسخه واحد كه موجب تشويش خواننده مىشود فايده ديگرى ندارد. در بسيارى موارد نيز نسخههاى كتاب مختلفند كه موجب تغيير در معنا مىشود. از آنجا كه محقق خوانسارى، عبارتى را از كتب مزبور (اشارات و شروح آن) بدون ذكر هيچگونه عنوانى براى بازشناسى، نقل كرده و بر آن حاشيه زده، محقق كتاب كلمات چهارگانه ذيل را به متن اضافه كرده است: - «قال الشيخ» كه منظور كلام ابن سيناست؛ - «قال الشارح» كه منظور كلام خواجه نصيرالدين طوسى است؛ - «قال المحاكم» كه منظور قطبالدين رازى است؛ - «قال المحشي» كه منظور ميرزا جان باغنوى است. وى به آنچه محقق خوانسارى نقل كرده، اكتفا نكرده، بلكه غالباً جملهاى كامل يا سطرى از كتاب مورد نظر را ذكر نموده، بهگونهاى كه امر بر خواننده مشتبه نشود. همچنين وى مصادر تمامى تعليقات را از اين چهار كتاب ذكر كرده است تا مراجعهكننده بهراحتى به آن مراجعه كند. سپس عناوين نمطها و فصول را اضافه كرده تا استفاده از آن راحت باشد؛ چراكه مؤلف ننوشته كه اين كلام از كدام فصل يا نمط است و با اين افزوده محقق (كه وى آن را بين كروشه قرار داده)، مراجعهكننده بهآسانى به مقصود خويش نايل مىگردد. در ابتداى جلد اول، فهرست مختصر مطالب و در انتهاى هر دو جلد فهرست مفصل مطالب ذكر شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
تعداد رکورد ها : 8
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید