جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چهار نظریه براى بحث در باب لزوم تمایز یا عدم تمایز مواد ثلاث در منطق و فلسفه مطرح شده که برخى اساسا هرگونه تمایزى را براى مواد ثلاث انکار، و برخى دیگر حیطه هاى کاربرد مواد ثلاث را تعیین مى کنند. گروه سوم نیز این تمایز را لازم دانسته، معیارى پیشنهاد مى کنند. این مقاله درصدد است که با طرح نظریه پنجم، براى حل دو مسئله راهى بجوید: نخست آنکه چرا باید میان مواد ثلاث در منطق و وجوب و امکان در فلسفه تمایزى قایل شد؟ دوم آنکه معیار این تمایز در منطق و فلسفه چیست؟ در پاسخ به مسئله نخست آمده است که بر برهان هاى مابعدالطبیعى مانند برهان وجودى، وجوب و امکان و صدیقین اشکال هاى مهمى ازجمله اشکال هاى هیوم و کانت وارد شده است. راه رهایى از این اشکال ها تمایز مواد ثلاث منطقى از وجوب و امکان فلسفى است. در پاسخ به مسئله دوم اثبات شده است که معیار مواد ثلاث در منطق بدین صورت است که هر قضیه اى که محمول آن ذات یا یکى از ذاتیات یا یکى از لوازم ذات موضوع آن باشد، واجب است. هر قضیه اى که محمول آن نقیض ذات یا نقیض یکى از ذاتیات یا نقیض یکى از لوازم ذات موضوع آن باشد، ممتنع است؛ و هر قضیه اى که محمول آن امرى غیر از ذات و نقیض ذات و غیر از یکى از ذاتیات و نقیض یکى از ذاتیات باشد یا غیر از یکى از لوازم ذات و نقیض یکى از لوازم ذات موضوع باشد، ممکن است؛ اما معیار وجوب و امکان در فلسفه، بى نیازى از علت براى وجوب، و نیازمندى به علت براى امکان دانسته شده است. ازآنجاکه تحلیل فلاسفه از علیت متفاوت است، در این بحث تحلیل ابن سینا و صدرالمتألهین در باب این معیار تمایز بررسى شده است.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 127 تا 155

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

درسگفتار الأسفار - 1374 - 3

نوع منبع :

فیلم , درس گفتار،جزوه وتقریرات

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , علم معاد (فلسفه ذیل الهیات بالمعنی الاخص) , معاد(فلسفه) , اسفار اربعه: ملاصدرا , 2- قواعد معاد , باب حادی عشر اسفار اربعه (فلسفه) , درسگفتار / سخنرانی حوزوی , درسگفتار / سخنرانی فلسفه اسلامی

کلیدواژه‌های فرعی :

ماهیت ( عام ) , ماهیت , ماهیت , جسم , بدن انسانی , ماهیت شی ء , جنس , فصل , ماهیت حرکت , جنس , فصل , فصل اخیر , اعتباریت ماهیت , امکان ذاتی , احکام جسم , اصالت وجود , وحدت عددی , احکام امکان , قواعد ماده و صورت ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , جعفر سبحانی

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

درسگفتار شرح الاشارات و التنبیهات - نمط 1 و نمط 2 - آرشیو 90-89

مدرس:

محمد حسین حشمت پور

نوع منبع :

صوت , درس گفتار،جزوه وتقریرات

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

اقسام جوهر در فلسفه سینوی , منطق سینوی , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه اسلامی , فلسفه مشاء , امکان ذاتی , اجزاء ماهوی جسم , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , بطلان جزءلایتجزی , درسگفتار / سخنرانی فلسفه اسلامی

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ابن سینا: ابوعلی سینا

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

شرح نهایه الحکمه جلد2

نویسنده:

محمدتقی مصباح یزدی؛ تحقیق: عبدالرسول عبودیت

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر

منابع دیجیتالی :

نسخه قائمیه نسخه متنی قائمیه

وضعیت نشر :

قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره),

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

نهایه الحکمه , 4. اصطلاحنامه سایر موضوعات , اصطلاحنامه فلسفه , فلسفه (خاص) , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , کتب فلسفه اسلامی , شوارق الالهام: لاهیجی , اسفار اربعه: ملاصدرا , شفاء: ابن سینا , نجات: ابن سینا , اشارات و تنبیهات: ابن سینا , مبدأ و معاد: ابن سینا , المباحثات: فخر رازی , شرح مبسوط منظومه: مرتضی مطهری

کلیدواژه‌های فرعی :

احکام مواد ثلاث , ماهیت واجب ( ماهیت ) , امکان ذاتی , بساطت واجب(امور عامه) , حضرت امکان((خاص)، قسیم حضرت وجوب و حضرت امتناع) , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , اصل علّیت , وجود ذهنی , وجود خارجی(اصطلاح وابسته) , ممکن اخس (وابسته اخص قاعده امکان اشرف)(حکمت اشراق) ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , محمدتقی مصباح یزدی

چکیده :

شرح نهاية الحكمه، بخشى از درس‌هاى آيت‌الله مصباح يزدى، به زبان فارسى است كه توسط عبدالرسول عبوديت تحقيق و نگارش شده است. ايشان، درس‌هاى استاد مصباح درباره كتاب نهايه را از قالب گفتارى بيرون آورده و شكل نوشتارى به آن‌ها داده‌اند و در تدوين آن گفتارها به‌صورت كتاب، سه اصل زير را رعايت كرده‌اند: تبويب و دسته‌بندى مطالب؛ اضافه كردن توضيحات لازم؛ نگارش كامل. محور اصلى اين شرح، نهاية الحكمه مرحوم علامه است. استاد مصباح، ابتدا مطلب كتاب نهايه را كاملا تقرير و تبيين كرده‌اند و در موارد لازم به نقد آن پرداخته و در پايان نظر مختار خود را مطرح ساخته‌اند. اين سبک تدريس در رشد فكرى و استقلال نظر دانشجو تأثير بسزايى دارد. گفتنى است كه استاد اين مباحث را به طلاب آشنا با مقدمات فلسفه و انواع استدلال‌هاى آن و آشنا با مذاق استاد و شيوه تدريس و نقدها و موشكافى‌هاى وى درس مى‌داده‌اند، لذا بعضى از مطالب را كمتر توضيح داده و حتى گاه به اشاره‌اى بسنده كرده‌اند. روى اين اصل، محقق ارجمند، آقاى عبوديت در نگارش اين اثر، زير نظر استاد مطالبى را افزوده‌اند (كه بعضى را از ساير كتاب‌هاى استاد و چند مورد را از كتب مرحوم شهيد مطهرى برگرفته‌اند)؛ مثلاًدر فصل چهارم از مرحله چهارم، درباره قاعده «واجب بالذات واجب من جميع الجهات» به‌گونه‌اى مشروح بحث شده است. البته امكان آن بود كه اكثر مباحث طرح‌شده در اين دو جلد به‌تفصيل بيشترى بررسى شوند، از جمله در هر مبحث بين اقوال فلاسفه مقايسه به عمل آيد يا اشكالاتى كه به مطالب وارد است ذكر گردد يا لااقل سؤالات منطقى‌اى كه مطلب مورد بحث ايجاب مى‌كند و مغفول‌عنه واقع شده، طرح شود، ولى از آن خوددارى شده؛ به دليل اينكه اين‌گونه تفصيلات براى مبتديان چندان سودمند نيست و چه‌بسا موجب پريشانى انديشه شود. اين كتاب با افزوده‌هاى فاضل محترم، آقاى عبوديت بسيار روشن و روان گرديده و خواننده را در فهم مطالب فلسفى يارى مى‌رساند. كتاب، در دو جلد به شرح زير تنظيم شده است: جلد اول، از آغاز تا پايان مرحله دوم و جلد دوم، از آغاز مرحله سوم تا پايان فصل هشتم از مرحله چهارم كتاب نهاية الحكمه را شرح داده است.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری جلد 10

نویسنده:

مرتضی مطهری

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شرح منظومه: سبزواری , شوارق الالهام: لاهیجی , شفاء: ابن سینا , شرح تجرید فاضل قوشچی , مجموعه آثار شهید مطهری

کلیدواژه‌های فرعی :

حدوث و قدم , وجود فی نفسه , احکام مواد ثلاث , امکان فقری , امکان استعدادی , امکان ذاتی , اصالت وجود , تقابل تضایف , احکام امکان , کلی ممکن الافراد ( امکان عام ) , کلی ممکن المصداق ( امکان خاص ) , تضایف , معقولات اولی((مفاهیم ماهوی)، مقابل معقولات ثانیه) , معقولات ثانیه منطقی(مقابل معقولات ثانیه فلسفی) , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , معقولات ثانیه((خاص)، مقابل معقولات ثالثه) , ضرورت بالقیاس(وابسته اخص باید و نباید)(فلسفه اخلاق) , قواعد حدوث و قدم , ممکن اخس (وابسته اخص قاعده امکان اشرف)(حکمت اشراق) , ضرورت بشرط محمول ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری جلد دهم مجلد نهم و دهم که مربوط به بخش فلسفه می‌باشند، دربردارنده کتاب «شرح مبسوط منظومه» بوده که در اصل، تقریر درس‌های منظومه حاج ملا هادی سبزواری توسط استاد می‌باشند. در بین درس‌ها، سؤالاتی از طرف حضار مطرح شده و استاد پاسخ گفته‌اند که این پرسش و پاسخ‌ها در پاورقی کتاب قرار گرفته‌اند و اکثر این سؤالات مفید و راه گشاست. شرح مبسوط منظومه، خصوصیاتی دارد که از آن جمله است: ظهور برخورد فلسفه اسلامی و فلسفه غرب در برخی موضوعات، بعضی تقریرات نوین و ابتکاری و برخی نظریات ابداعی استاد که برای اولین بار در فلسفه اسلامی مطرح می‌شود و نیز شیوه بیان استاد که آسان کننده مسائل معضل و نشان دهنده تسلط ایشان بر فلسفه می‌باشد.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری جلد 3

نویسنده:

مرتضی مطهری

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: صدرا,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شرح منظومه: سبزواری , شوارق الالهام: لاهیجی , شرح تجرید فاضل قوشچی , مجموعه آثار شهید مطهری

کلیدواژه‌های فرعی :

وجود رابط , حاجت ممکن به علت , حدوث دهری , امتناع غیری , وجود فی نفسه , احکام مواد ثلاث , امکان فقری , احکام ماهیت , ماهیت ممکن , امکان استعدادی , اعتباریت ماهیت , امکان ذاتی , اصالت وجود , احکام واجب الوجود , کلی ممکن الافراد ( امکان عام ) , وجود لغیره , سبق و لحوق , وجود نفسی , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , معقولات ثانیه((خاص)، مقابل معقولات ثالثه) , ضرورت بالقیاس(وابسته اخص باید و نباید)(فلسفه اخلاق) , قواعد قوة و فعل , قواعد حدوث و قدم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

مرتضی مطهری

چکیده :

مجموعه آثار استاد شهید مطهری۳ شامل: توحید، جاذبه و دافعه علی (ع)، جامعه و تاریخ، جهاد، جهان بینی توحیدی (جلد دوم)، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی ۱، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی ۲، سیری در سیره نبوی، سیری در نهج البلاغه، شرح منظومه ۱، شرح منظومه ۲، شش مقاله (الغدیر و وحدت اسلامی)، عدل الهی.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رحیق مختوم بخش پنجم جلد 1

نویسنده:

عبدالله جوادی آملی

نوع منبع :

کتاب , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: اسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , احکام ماهیت , کتب فلسفی , تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌) , شرح منظومه: سبزواری , فصوص الحکم: ابن عربی , تفسیر کشاف : متقن ترین تفسیر اهل سنت، ممتاز به لحاظ نکات ادبی و بلاغی : زمخشری , تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , شفاء: ابن سینا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , فتوحات مکیه: ابن عربی , شرح فصوص الحکم: داود قیصری , شرح گلشن راز: لاهیجی , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , وسائل الشیعه , تفسیر مجمع البیان (اجتهادى‌) , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , الکامل فی التاریخ , شرح مواقف: شریف جرجانی , العقائد النسفیة: عمر بن محمد نسفى , شرح العقائد النسفیة: تفتازانی , نهایة الحکمة: علامه طباطبایی

کلیدواژه‌های فرعی :

فلسفه مشاء , احکام عدم , ماده , جنس , اجناس عالیه , امکان استعدادی , احکام فصل , امکان ذاتی , احکام ماده , احکام ایجابی معدوم , احکام سلبی معدوم , اعاده معدوم , فصل , اصل ( قضیه ) , امتناع اعاده معدوم ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه( بخش پنجم جلداول) جلد اول این بخش از رحیق مختوم، به شرح مرحله چهارم جلد دوم اسفار می‌پردازد که در این مرحله از ماهیت و احکام و لواحق آن بحث می‌کند. در آغاز به وجوه فلسفی بودن این مسئله می‌پردازد و سپس مجموعه مطالب آن را در نه فصل پی می‌گیرد، عناوین فصول عبارتند از: ۱ ـ ماهیت و تعریف آن و بیان فرق بین مفهوم و ماهیت ۲ ـ کلی و جزئی و بیان تشخص و تمیز و اقسام آن ۳ ـ تعین و انواع آن ۴ ـ فرق جنس و ماده، نوع و موضوع ۵ ـ شناخت فصل و امتیاز آن از غیر فصل ۶ ـ تقوم جنس به فصل ۷ ـ اقتران صورت به ماده و بیان معانی صورت ۸ ـ چگونگی اخذ جنس از ماده و فصل از صورت ۹ ـ مثل افلاطونی و تأثیر آن در مسائل فلسفی که بیشترین حجم این جلد را به خود اختصاص می‌دهند

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

رحیق مختوم بخش سوم جلد 1

نویسنده:

عبدالله جوادی آملی

نوع منبع :

کتاب , شرح اثر , آثار مرجع

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF فهرست

وضعیت نشر :

قم: اسراء,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

16. کلام عقلی , فلسفه اسلامی , حکمت متعالیه , ماهیت , کتب فلسفی , تجرید الاعتقاد: خواجه نصیر , شرح منظومه: سبزواری , فصوص الحکم: ابن عربی , توحید صدوق , کشف المراد: علامه حلی , شوارق الالهام: لاهیجی , شفاء: ابن سینا , الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا , شرح اشارات: خواجه نصیر الدین طوسی , فتوحات مکیه: ابن عربی , شرح فصوص الحکم: داود قیصری , شرح گلشن راز: لاهیجی , بحار الانوار: علامه مجلسی , 01- کافی : شیخ کلینی , مواقف: قاضى عضد‌الدین ایجى , شرح المقاصد: تفتازانی , شرح تجرید فاضل قوشچی , شرح مواقف: شریف جرجانی , العقائد النسفیة: عمر بن محمد نسفى , شرح العقائد النسفیة: تفتازانی

کلیدواژه‌های فرعی :

اتحاد وجود و ماهیت , حاجت ممکن به علت , قدم عالم , امکان فقری , جوهر , ماهیت ممکن , ممکن بالذات , امکان استعدادی , امکان ذاتی , ممتنع بالذات , ترجیح بلا مرجح , احکام امکان , معقولات ثانیه فلسفی(مقابل معقولات ثانیه منطقی) , نفس الامر(اصطلاح وابسته) , برهان واجب الوجود ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , عبدالله جوادی آملی

چکیده :

رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه( بخش سوم جلداول) جلد اول این بخش از رحیق مختوم، به شرح مرحله چهارم جلد دوم اسفار می‌پردازد که در این مرحله از ماهیت و احکام و لواحق آن بحث می‌کند. در آغاز به وجوه فلسفی بودن این مسئله می‌پردازد و سپس مجموعه مطالب آن را در نه فصل پی می‌گیرد، عناوین فصول عبارتند از: ۱ ـ ماهیت و تعریف آن و بیان فرق بین مفهوم و ماهیت ۲ ـ کلی و جزئی و بیان تشخص و تمیز و اقسام آن ۳ ـ تعین و انواع آن ۴ ـ فرق جنس و ماده، نوع و موضوع ۵ ـ شناخت فصل و امتیاز آن از غیر فصل ۶ ـ تقوم جنس به فصل ۷ ـ اقتران صورت به ماده و بیان معانی صورت ۸ ـ چگونگی اخذ جنس از ماده و فصل از صورت ۹ ـ مثل افلاطونی و تأثیر آن در مسائل فلسفی که بیشترین حجم این جلد را به خود اختصاص می‌دهند

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

تحلیل و سنجش برهان وجوب و امکان در سنت فلسفه اسلامی و غربی

نویسنده:

طیبه رضایی ره

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , وجوب , برهان وجوب و امکان , برهان سینوی , براهین خداشناسی , امکان ذاتی , علیت , جهت کافی , ‌ موجود ضروری

چکیده :

در این پژوهش تقریر‌های فارابی، ابن‌سینا، سهروردی، طوسی، ابن‌رشد، آکوئیناس و لایب‌نیتز و همچنین نقد های وارد شده بر آن‌ها، تحلیل و نقد شده است.از میان تقریرهای این برهان،‌ تقاریر فارابی،‌ ابن‌سینا، سهروردی و طوسی از تقریرهای ابن‌رشد،‌ آکوئیناس و لایب‌نیتز منسجم‌تر و کم اشکال‌تراند؛ ‌گرچه در نهایت هیچ یک از این تقریرها بی‌اشکال نیستند و منطقاً نمی‌توانند واجب تعالی را اثبات کنند.

انتخاب :

مشخصات اثر

ثبت نظر

عنوان :

بررسی پاسخ‌های صدرالمتألهین به ناسازگاری اصالت وجود و معلولیت اشیاء

نویسنده:

نفیسه اهل سرمدی، مرتضی طباطبائیان نیم آورد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

زبان :

فارسی

کلیدواژه‌های اصلی :

امکان فقری , امکان ذاتی , اصالت وجود , خداشناسی(الهیات بالمعنی الاخص) , ضرورت ذاتی منطقی , معلولیت اشیاء , ضرورت ذاتی فلسفی

چکیده :

اصالت وجود از ارکان بنیادین حکمت صدرایی است. یکی از اشکالات وارد شده به آن این است که اصالت وجود مستلزم واجب الوجود بالذات بودن همة موجودات است. ملاصدرا دو پاسخ به این اشکال داده است: پاسخ نخست بر مبنای تفکیک دو معنای واژة «بالذات» است و توجه به امکان فقری و تفکیک ضرورت ذاتی منطقی و فلسفی، اساس دومین پاسخ صدراالمتالهین به این اشکالند. اکثر متفکران و صاحبان اندیشه پس از ملاصدرا، تنها به یکی از این دو پاسخ توجه کرده‌اند. این در حالی است که چنین رویکردی ناتوان از حل اشکال بوده و طریق صائب آنست که ضمن توجه به هر دو پاسخ، مناط نیاز به علت را از امکان ذاتی به امکان وجودی تغییر دهیم. برای این منظور ابتدا تصویری از مدعای اصالت وجود ارائه، سپس اشکال مشهور شیخ اشراق بر اصالت وجود را طرح نموده و پس از بیان جواب ملاصدرا به آن و مبتنی بر همین جواب، به طرح اشکالِ اصلی که موضوع نوشتار حاضر است، خواهیم پرداخت.

انتخاب :

صفحات :

از صفحه 33 تا 42

مشخصات اثر

ثبت نظر