جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
عرفان خراسان و ابن‌عربی، تفاوت‌های نظری
نویسنده:
محمد رودگر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هرچند نمی‌توان بررسی تاریخی دقیقی درباره خاستگاه تصوف خراسانی و تشخص آن در قرون اولیه دربرابر طریقت‌ها و مکاتب عرفانی عراق و شام صورت داد ولی می‌توان استقلال این مکتب را چه قبل و چه بعد از ابن‌عربی به رسمیت شناخت، تأثیر و تأثرات آن را در مواجهه با مکتب ابن‌عربی و شارحانش بررسی نمود، عرفان نظری آن را بیشتر شناخت و با عرفان نظری محیی‌ الدینی مقایسه کرد. اوج مخالفت‌های صوفیه را با وحدت وجود، می‌توان در عرفای خراسانی یافت؛ تا آنجا که دربرابر آن، نظریه «وحدت شهود» را مطرح کردند. به‌رغم این مخالفت‌ها، گرایش تدریجی عرفای خراسانی به ابن‌عربی نیز موضوع بسیار مهمی است. با در کنار هم گذاشتن حقایقی از این دست، می‌توان نظام فکری کاملاً متفاوتی برای صوفیانِ رسمیِ دارای سلسله در نظام‌های سنتیِ خانقاهی ترسیم کرد، دربرابر عرفان نظری ابن‌عربی و شارحانش. پیدایش نظریه «وحدت شهود» دربرابر وحدت وجود، تنها با بررسی این‌گونه از تفاوت‌ها قابل توجیه خواهد بود. انگیزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مواردی از این دست، در برابر تفاوت‌های چشمگیر نظری رنگ می‌بازند و درنتیجه، بر عمق مخالفت‌های ابتدایی عرفای مکتب خراسان در این باب افزوده می‌شود.
صفحات :
از صفحه 51 تا 71
درسگفتار بررسی و نقد عقاید وهابیت - مراتب توحید (توحید ذاتی) - 2
نوع منبع :
فیلم , درس گفتار،جزوه وتقریرات
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
رابطۀ واجب و ممکن
نویسنده:
عزیزالله فیاض‌صابری
نوع منبع :
مقاله , سخنرانی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
یکی از فروعات مهم قانون علّیت، قاعدۀ سنخیت است که مبتنی بر آن علل معیّن همواره دارای معلول‌هایی معیّنی خواهند بود و نمی‌توان هرمعلولی را مستند به هرعلتی دانست. پذیرش اصل علیت بدون اعتبار قاعدۀ سنخیت گرچه به این معناست که هیچ معلولی بدون علت پدید نمی‌آید؛ اما موجب می‌شود صدور هرمعلولی از هرعلتی جایز باشد. فلاسفه، قاعدۀ سنخیت را در بستر رابطۀ واجب و ممکن و برای توجیه کثرات عالم بکار می‌برند. به اعتقاد ایشان، مفاهیم و صفاتی چون وجود به‌نحو مشترک معنوی بر خدا و مخلوقات حمل می‌شود؛ یعنی هیچ تغایر معنایی و مفهومی بین صفات و امور قابل اطلاق بر خدا و مخلوقات وجود ندارد. متکلمان نیز گرچه اصل علیت را می‌پذیرند؛ اما معتقدند پذیرش سنخیت موجب تشبیه و اشتراک میان واجب و ممکن و عدم تقدم و اولویت یکی بر دیگری در خالقیت و مخلوقیت می‌گردد. ایشان به منظور فرار از افتادن در دام تشبیه، حکم به تباین کامل میان خدا و خلق نموده و هرگونه سنخیتی میان آنها را به‌شدت نفی کرده‌اند. از نظر این گروه، انکار هرگونه مناسبت میان واجب و ممکن مناسب با مقام تنزیه و تجرد حق بوده و اعتقاد به سنخیت سقوط به ورطۀ تشبیه میان واجب و ممکن خواهد بود. استاد فیاض در این نشست به بررسی ادعای دو گروه فلاسفه و متکلمان در مورد رابطه میان واجب و ممکن (سنخیت یا تباین) پرداخته و ضمن تشریح و تبیین مختصر ادلۀ دو گروه، در پایان به بیان وجه جمعی میان دو قول و تبیین رابطۀ اصل سنخیت با مسئلۀ تشبیه و تنزیه می‌پردازد.
صفات خبریه در روایات اهل بیت« علیهم السلام»
نویسنده:
پدیدآور: محمد علی‌‌‌‌‌‌‌ استاد راهنما: محمدباقر مرتضوی‌نیا
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
صفات خداوند متعال، از جمله مباحث کلامی و تفسیری است. که در قرآن و روایات آمده است صفات خبری آن دسته از صفات خداوند هستند که عقل بر آنها دلالت روشنی ندارد و تنها که در متون دینی «اعم از قرآن و حدیث» به خداوند نسبت داده شده اند. شناخت صحیح صفات خبری و دستیابی انسان به این معرفت، به درک بهتری از باری تعالی منجر می شود. تفسیر صفات خبری از دیر باز مورد نزاع متکلمان بوده و بدون تردید دیدگاه های افراطی و تفریطی کلامی در این موضوع پیامدهای زیانباری را برای امت اسلامی در پی داشته که تاریخ فرقه ها و گروه های اسلامی گویای این مطلب است. آیات صفات خبری خدا از جمله آیات متشابهی است که برای فهم بشر سنگین بوده و زمینه ساز به وجود آمدن فرقه های مختلف درمیان مسلمانان شده است در باب صفات خبری شش دیگاه وجود دارد.اثبات صفات خبری همراه با تشبیه، اثبات صفات خبری با قید بدون کیفیت، تفویض، تعطیل،تأویل، دیدگاه اهل بیت،و جایگاه صفات الهی و بخصوص صفات خبری در علم کلام یکی از مباحث های مهم علم کلام به حساب می آید و دلیل اهمیت آن بدین سبب است که اگر در بیان معانی صفات خبریه دقت نداشته باشیم و از آنها تبین صحیح به دست نخواهم آورد سر از شرک و تشبیه و یا تجسیم در می آوریم پس دقت در فهم معانی صفات لازم و ضروری می باشد وهدف اصلی از انتخاب و تدوین موضوع تحقیق به چند مطلب می باشد. اول ـ شناخت صفات خبری با استفاده از فرما یشات أیمه یعنی طوری صفات خبری را تفسیر ومعنا کنیم که مثل اهل تشبیه،تجسیم،اهل تعطیل، سر از شرک در نیاوریم. دوم_ مبارزه با سوءوهابیت که صفات خبریه را بر اساس آرا مشبهه تبلیغ می نماید. روش تحقیق، توصیفی تحلیل است در این نوشتار سعی شده است تا از منابع اصلی و دست اول دیدگاه هر فرقه ومذهب در صفات خبریه گزارش گردد وتا جای که مقدور بوده عین عبارات یا ترجمه عبارات اندیشمندان مسلمانان برای بیان دیدگاه آنان استفاده شده است تا اطمینان بیشتری به گزارش دیگاه های پیدا شود . پس از گزارش آراء صاحبان اندیشه و نقد هر نظریه انجام گرفته و نهایت صفات خبریه مرتبط با ذات مثل ید،وجه،و.. وصفات خبریه مرتبط با فعل مثل استوی، مجیءو.. در روایات اهل بیت بیان شده است.
بررسی و نقد نظریه تشبیهی ابن خزیمه درکتاب التوحید با رویکرد کلامی
نویسنده:
پدیدآور: مهدی نیک آفرین استاد راهنما: علی رضا نجف زاده تربتی استاد مشاور: محمد جواد عنایتی راد
نوع منبع :
رساله تحصیلی , نقد و بررسی کتاب
منابع دیجیتالی :
چکیده :
دانشمندان مسلمان در تبیین صفات خبری روش‌هایی از قبیل؛ تاویل، تشبیه، توقف و اثبات بلا کیف را مطرح کرده‌اند. محمد ‌بن اسحاق بن خزیمه فقیه و محدث بزرگ اهل سنت(233-311ق.) در کتاب التوحید، با ذکر انبوهی از آیات، روایات و استدلالها، به اثبات صفات خبری پرداخته است. سوال این است که مستندات، استدلال‌ها و تحلیل‌های ابن خزیمه چیست و با چه نقدهایی مواجه است؟ فرضیه ما این است که مستندات او شامل آیات، روایات و استدلالهای شبه کلامی بوده و با اشکالات و ناسازگاری‌های متعددی روبروست. کتاب التوحید ابن خزیمه، همواره به عنوان یکی از منابع دست اول و اصیل عقاید ظاهر گرایان و به ویژه وهابیت به شمار آمده و این کتاب تاکنون به صورت مستقل مورد بررسی و نقد قرار نگرفته است؛ از این رو بررسی و نقد نظریه تشبیهی ابن خزیمه و مستندات او می‌تواند در دفاع از توحید ناب و دفع باورهای انحرافی تاثیر گذار و مفید باشد. با مطالعه و کاوش در کتاب ابن ‌خزیمه و پردازش به شیوه توصیفی-تحلیلی، این نتایج حاصل شد. در بعد هستی شناسی صفات و اثبات صفات خبری بر خداوند، تبیین ابن خزیمه مبتنی بر اصالت معنای ظاهری آیات و روایات و مخالفت با تاویل صورت گرفته است. بر این اساس، ابن خزیمه برای اثبات هر کدام از اعضا وجوارح جسمانی برای خداوند بابی گشوده و همچون مشبهه حشویه، خدایی انسان‌گونه به تصویر کشیده است. تبیین او از برخی آیات، با معنای ظاهری آیات دیگر متعارض نشان می‌دهد؛ همچنانکه روایات او نیز با معنای ظاهری روایات دیگر ناسازگار است. برخی روایات کتاب التوحید نیز ضعف سندی دارند. در بعد معناشناسی صفات، ابن خزیمه در اکثر ابواب کتابش همچون باب اصبع، رجل، ساق، قدم، عرش، ضحک و تکلم، روایات را با همان معنای ظاهری و تشبیهی رها کرده و متعرض بیان معنای غیر تشبیهی نشده است. او در برخی از ابواب همچون باب وجه، ید و عین، با تکیه بر استدلالهای شبه کلامی همچون قدم وحدوث، قوت و ضعف و... تلاش کرده است تا صفات خداوند را متمایز از صفات انسان قلمدادکرده و دیدگاه خود را بلاتشبیه معرفی کند. ابن خزیمه با این استدلالها نه تنها توفیقی در رفع تشبیه نداشته، بلکه به جسم انگاری دامن زده است. از دیگر تعارضات مهم کتاب التوحید می‌توان به استفاده مکرر از تاویل در آیات و روایات در عین تخطئه اهل تاویل و رد آن از جانب ابن خزیمه، اشاره کرد.
عقائد الشیعة الاثنی عشریة و اثر الجدل فی نشاتها و تطورها حتی القرن السابع من الهجرة
نویسنده:
عبدالله جنوف
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت: دار الطلیعه للطباعه و النشر,
چکیده :
هذا كتاب في عقائد الشيعة الأثني عشرية، وقد اخترنا دراستها لأنّ عقائد الفرقة تحدّد كيفيّة توحيدها ربَّها وموالاة إمامها، وكيفية إدراكها لنفسها، وطريقة تنظيم إجتماعها، ووجوه معاملة مخالفيها، وهيئة تصوّرها للآخرة ومصير الناس فيها، فدراسة العقائد بهذا التصوّر تقليبٌ لرؤية كونيّة وبحثّ عن أصلِ الإجتماع ومحورِه وعللِ إختلالِه وأسباب إتزانه وإعتداله. واتخذنا الجدل مدخلاً إلى دراستها، وأردنا به ما جرى بين الإثني عشرية والفرق الإسلامية من إختلاف وحجج ومناظرة، وما خالف فيه الإمام الإمام، وما صحَح به علماؤها آراء نظرائهم وأسلافهم من أهل فرقتهم، وما استعمله الأئمّة وأعلام الفرقة لسياسة الأتباع بتثبيتهم على العقيدة حيناً، وإثارة وجدانهم وأمانيهم تارةً، وتخويفهم وإقصاء بعضهم تارةً أخرى، وبيّنا أن الجدل مناظرةٌ بالكلام، وحرمانٌ من الزكاة ومن التقدّم إلى إمامة الصلاة، وإفتاءٌ بمخالطة المخالف ومقاطعته، ومدافعةٌ للحيرة والشكّ، ومقاومةٌ للإنشقاق، وتبشيرٌ بالشفاعة والجنّة، وتخويفٌ من النار، وسمّينا هذه العمليّة المركبة المستمرّة: "هندسة العقيدة". وساءلنا قول الإثني عشرية إنّ عقائدهم وحيٌ إلهيٌّ وتعليمٌ نبويٌّ وتبيين إمام، ففحصنا عن نشأتها وتكوّنها، وجمعها وتأليفها، وتهذيبها وتصحيحها، وتكرارها وشرحها، وبيّنا أن العقيدة صناعةٌ بشريةٌ نشأت أطواراً، وتأليفٌ كلاميٌّ التأم بالإعتراض على المخالف والإقتراض منه، وتدبيرٌ حاذقٌ ألف بين الخبر والنظر والأسطورة لسياسة الأتباع، وأنّ الغلوَّ والإعتدال صوتان في الفرقة يتناوبان ولا يتنافيان، والتشبيه والتترية مذهبان فيها متداخلان، والجبرَ وحرّيّة الفعل مقالتان بها فاشيتان. وألتزمنا في الكتاب الإستشهاد الدقيق والقصد في التأويل والإنصاف في البيان والإستنتاج، فمن أكبر مقاصدنا أن يكون هذا البحث مدخلاً إلى نقد العقائد الكلاميّة نقداً علمياً، وباعثاً لمن ألِفَ التقليدَ على مراجعةِ نفسه وطلبِ الحقيقة في غير الخضوع والتسليم.
دفع شبه التشبيه بأكف التنزيه
نویسنده:
عبدالرحمن بن علی ابن جوزي؛ محقق: حسن سقاف
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
عمان/ اردن: دار الامام النووی,
چکیده :
کتاب دفع شبه التشبيه بأكف التنزيه اثر عبدالرحمن بن علی ابن جوزي می باشد. مؤلف کتاب که از علمای حنبلی مذهب در قرن ششم می باشد، این کتاب را در رد بعضی از علمای حنبلی مثل ابن حامد و ابن الزاغوانی، که برخلاف احمد بن حنبل امام این مذهب آیات و صفات خبری را بر ظاهر آنها حمل می کردند و این صفات را زائد بر ذات دانسته، و از تأویل آن خود داری کرده، و برای خدا صورت و دست و جهت و... اثبات می کردند، نوشته است. این کتاب دارای یک مقدمه و چهار فصل و یک خاتمه می باشد. در فصل اول مؤلف به بیان هفت خطا و اشتباه کسانی که درباره صفات خبری کتاب نوشته و آنها را بر ظاهرشان حمل کرده‌اند پرداخته است. در فصل دوم به این سوال پاسخ داده که چرا پیامبر اکرم از الفاظ موهم تشبیه استعمال کرده است؟ وی در این فصل همچنین به سه دلیل برای سکوت و عدم تفسیر سلف بر چنین احادیث را بیان کرده است. مؤلف در فصل سوم آیات صفات خبری و تفاسیر آنها، و در فصل چهارم احادیثی را که به آنها احادیث صفات اطلاق می شود را مورد بررسی کرده است. وی متذکر می شود که احادیث دارای نقاط دقیق و حساسی هستند و آفاتی دارند که فقط علماء فقیه این ها را می دانند، لذا مؤلف 60 حدیث را در این رابطه در این فصل تبیین می کند. در خاتمه هم مؤلف دوباره بر نفی این افکار از احمدبن حنبل تأکید می کند. و در پایان حسن بن سقاف محقق کتاب، حدیث «رأیت ربی فی أحسن صورة» را نقل کرده و اقوال محدثین را درباره آن بیان می کند، وی این حدیث را ضعیف و جعلی می داند. همچنین جناب حسن بن علی سقاف انتساب کتاب «الرویة» به دار قطنی را با بیان ادله کافی رد می کند.
بررسی ادله عقلی سنخیت میان خدا و خلق با رویکرد پاسخ به نقدهای استاد سیدان
نویسنده:
حسن معلمی ، محمد امین نعمتی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
از احکام علیت، سنخیت بین علت و معلول است و باید در علت، خصوصیتی باشد تا شیء خاصی معلول آن باشد. قایلان به سنخیت، آن را بین هر علت و معلولش جاری می­دانند؛ لذا بین خداوند متعال که علت اولی می­باشد و خلق که معالیل حق­اند، قایل به سنخیت هستند. در مقابل، تفکیکیان قایل به بینونت میان خداوند متعال و خلق بوده، ادله سنخیت را نقد می­کنند. در این مقاله ضمن بیان مراد از سنخیت، برخی از مهم‏ترین ادله عقلی سنخیت میان خدا و خلق از جمله تلازم نفی سنخیت با جواز صدور هر چیزی از هر چیزی، فاقد شیء معطی شیء نمی­شود و اطلاق لفظ واحد به یک معنا بر خداوند متعال و خلق مطرح و اشکالات وارده از سوی استاد سیدجعفر سیدان بر این ادله، تحلیل و به صورت انتقادی بررسی شده است. در پایان نتیجه­گیری شده است که قول به سنخیت بین خدا و خلق عقلاً امری گریزناپذیر است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 34
التمییز فی بیان ان مذهب الاشاعرة لیس علی مذهب السلف العزیز
نویسنده:
ابی عمر حسابی بن سالم الحسابی
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
کویت: غراس,
چکیده :
کتاب «تمییز فی بیان ان مذهب الاشاعره لیس علی مذهب السلف العزیز» کتابی است در رد و نقد کتاب: «اهل السنه الاشاعره» که در آن کتاب نویسنده اشاعره را بسیار مدح و ستایش می کند و مذهب حق را مذهب اشاعره می داند. نویسنده در مقدمه کتاب می نویسد که اتفاقا اشاعره مذهبی است که دخیل و وابسته به اسلام است و مجرد گفتن مذهب اشعری یک بدعت است بلکه باید گفت مذهب سلف صالح اصحاب النبی. مصنف عقائد اشاعره را فاسد و باطل می داند و در کتاب حاضر تلاش می کند که با مبانی خود این را به اثبات برساند. مصنف در این کتاب نسبتا قطور مهمترین عقائد اشاعره را ذکر و در رد آن دلائل زیادی از علمای گذشته ذکر می کند. کتاب در حقیقت نقد سلفیه بر اشاعره است.