جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی
کانال ارتباطی از طریق پست الکترونیک :
support@alefbalib.com
نام :
*
*
نام خانوادگی :
*
*
پست الکترونیک :
*
*
*
تلفن :
دورنگار :
آدرس :
بخش :
مدیریت کتابخانه
روابط عمومی
پشتیبانی و فنی
نظرات و پیشنهادات /شکایات
پیغام :
*
*
حروف تصویر :
*
*
ارسال
انصراف
از :
{0}
پست الکترونیک :
{1}
تلفن :
{2}
دورنگار :
{3}
Aaddress :
{4}
متن :
{5}
فارسی |
العربیه |
English
ورود
ثبت نام
در تلگرام به ما بپیوندید
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ...
همه موارد
عنوان
موضوع
پدید آور
جستجو در متن
: جستجو در الفبا
در گوگل
...جستجوی هوشمند
صفحه اصلی کتابخانه
پورتال جامع الفبا
مرور منابع
مرور الفبایی منابع
مرور کل منابع
مرور نوع منبع
آثار پر استناد
متون مرجع
مرور موضوعی
مرور نمودار درختی موضوعات
فهرست گزیده موضوعات
کلام اسلامی
امامت
توحید
نبوت
اسماء الهی
انسان شناسی
علم کلام
جبر و اختیار
خداشناسی
عدل الهی
فرق کلامی
معاد
علم نفس
وحی
براهین خدا شناسی
حیات اخروی
صفات الهی
معجزات
مسائل جدید کلامی
عقل و دین
زبان دین
عقل و ایمان
برهان تجربه دینی
علم و دین
تعلیم آموزه های دینی
معرفت شناسی
کثرت گرایی دینی
شرور(مسأله شر)
سایر موضوعات
اخلاق اسلامی
اخلاق دینی
تاریخ اسلام
تعلیم و تربیت
تفسیر قرآن
حدیث
دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات
سیره ائمه اطهار علیهم السلام
شیعه-شناسی
عرفان
فلسفه اسلامی
مرور اشخاص
مرور پدیدآورندگان
مرور اعلام
مرور آثار مرتبط با شخصیت ها
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی
مرور مجلات
مرور الفبایی مجلات
مرور کل مجلات
مرور وضعیت انتشار
مرور درجه علمی
مرور زبان اصلی
مرور محل نشر
مرور دوره انتشار
گالری
عکس
فیلم
صوت
متن
چندرسانه ای
جستجو
جستجوی هوشمند در الفبا
جستجو در سایر پایگاهها
جستجو در کتابخانه دیجیتالی تبیان
جستجو در کتابخانه دیجیتالی قائمیه
جستجو در کنسرسیوم محتوای ملی
کتابخانه مجازی ادبیات
کتابخانه مجازی حکمت عرفانی
کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران
کتابخانه تخصصی ادبیات
کتابخانه الکترونیکی شیعه
علم نت
کتابخانه شخصی
مدیریت علاقه مندیها
ارسال اثر
دانشنامه
راهنما
راهنما
مرور
>
مرور کلید واژه ها
>
حجیت عقل
مرتب سازی بر اساس
عنوان
نویسنده
جنس منبع
محل
ناشر
تاریخ تغییر
و به صورت
صعودی
نزولی
وتعداد نمایش
5
10
15
20
30
40
50
فرارداده در صفحه باشد
جستجو
خروجی
چاپ نتایج
Mods
Dublin Core
Marc
MarcIran
Pdf
اکسل
انتخاب همه
1
2
3
4
تعداد رکورد ها : 40
عنوان :
نسبت مرجعیت علمی اهل البیت علیهم السلام با مرجعیت علمی قرآن و عقل (مدرسۀ تابستانی کلام امامیه؛ جلسه۳)
نویسنده:
سیدعلی طالقانی
نوع منبع :
مقاله , سخنرانی , درس گفتار،جزوه وتقریرات
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حجیت عقل
,
امام شناسی
,
مرجعیت علمی اهل بیت (ع)
,
مرجعیت علمی قرآن
,
مرجعیت علمی عقل
چکیده :
دکتر طالقانی در این گفتار ابتدا به مفهومشناسی عنوان بحث خود پرداخته و توضیح میدهد: منظور از مرجعیت علمی، منبع معرفتی با دو ویژگی قابلاعتماد و غیرقابل حذف است. منبع معرفت ممکن است تولیدکنندۀ باور صادق موجه یا تولیدکنندۀ توجیه باورهای صادق باشد که با دیدگاه سنتی که علم را مستلزم یا مساوی با یقین دانسته، متفاوت است. منظور از غیرقابلحذف بودن، جایگزین نداشتن منبع معرفتی است و مراد از نسبت، بررسی رابطۀ طولی یا عرضی میان آنها است. مجموعهای از باورهای صادق اهلالبیت در قالب قول یا فعل، اظهار شده است که ما آنها را مبنای معرفت قرار میدهیم. در انتقال از قول و فعل به معارف دو پیچیدگیمهم وجود دارد نخست، وجه صدور و جهت دیگر وجوه کلام است که در علوم قرآنی وجوه و نظایر نامیده میشود. منظور از عقل، مجموعه قوای ادراکی و عمومی بشر است که دو محدودیت مهم در حوزۀ اخلاق و شناخت الهیات دارد. در بیان رابطه پیشگفته ایشان معتقد است نسبت عقل و وحی هم طولی و هم عرضی است. مهمترین امتیازات انحصاری قرآن و حدیث، همان محدودیتهای عقل است. همچنین نسبت مرجعیت اهلالبیت علیهم السلام با قرآن هم طولی و عرضی است. رابطۀ طولی است به این معنا که در برخی موارد، معارف اهلالبیت علیهم السلام مستند به قرآن و تفسیر قرآن است و رابطۀ عرضی چون بخشی از معارف اهلالبیت علیهم السلام از غیر قرآن و بهطور مستقیم از خود آنان به دست آمده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مرزبندى حجیّت عقل در اندیشه اخبارى و اصولى
نویسنده:
محمد تقی اکبرنژاد
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
متن
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حجیت عقل
,
حجت باطنی
,
عقل شناسی
,
مکتب اخباری (اهل حدیث شیعه)
,
عقل ابزاری
,
مکتب اصولی
,
عقل مصدری
چکیده :
عقل از منابع مهم احکام فقهى به شمار مى رود که علماى شیعه اعم از اصولى و اخبارى در حدود و ابعاد حجیت آن اختلاف نظر دارند. این مقاله چهار قول مهم درباره ابعاد حجیت عقل را تحلیل مى کند و سپس به این سوال مى پردازد که چرا با وجود حضور بسیار کم رنگ عقل در فقه و اصول, اخباریان به اصولیان خرده هاى فراوان گرفته و فقه آنان را به عقلانى بودن متهم ساخته اند؟ در ادامه دو جهت مهم به عنوان عامل هاى اصلى معرفى شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
کتاب عقل جلد 2 : عقل و فکر و دین
نویسنده:
محمد بنی هاشمی؛ به قلم امیر مسعود جهان بین
نوع منبع :
کتاب , درس گفتار،جزوه وتقریرات , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: نباء,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
عقل و شرع
,
عقل و دین
,
تلازم عقل و شریعت
,
عقل
,
عقل گرایی(مقابل تجربه گرایی)
,
توحید صدوق
,
اسفار اربعه: ملاصدرا
,
بحار الانوار: علامه مجلسی
,
01- کافی : شیخ کلینی
,
تفسیر قمی (روایی)
,
تفسیر مجمع البیان (اجتهادى)
,
عیون اخبار الرضا: شیخ صدوق
,
تفسیر کنز الدقائق (روایى و ادبى)
,
03- صحیفه سجادیه
,
تحف العقول: ابن شُعبه حَرّانی
,
بصائر الدرجات: صفار قمی
,
الخرائج و الجرائح (قطب راوندی)
کلیدواژههای فرعی :
حجیت عقل ,
علم مخلوق ,
گناه ,
عقلانیت (مسائل جدید کلامی) ,
ابطال ناپذیری حجیت عقل ,
حکم عقلی ,
پرخوری ,
عقل ,
زهد ,
شوخی زیاد ,
عقل - حجیت ,
عقل و علم ,
مقام ادب ,
عقل(قوه عاقله) ,
شرع درونی ,
عقل برونی ,
عقل و فکر ,
شماره ديويي:
297/42
چکیده :
در دفتر دوم این کتاب بحث حجیت ذاتیه عقل نطرح شده است و ارتباط دین، علم و فکر به صورت جداگانه شرح داده شده است. اولین موضوع حجیت ذاتی عقل است که پایه و اساس حجیت وحی و دین می باشد. بیان رابطۀ عقل و دین و عدم تعارض میان این دو در جلد اول مورد بحث قرار گرفت. بخش دوم این مجلد به دو بحث مهم اختصاص دارد. فصل اول انکه به بحث درباره ارتباط عقل و علم مربوط می شود که در آن لزوم تلازم عقل با علم حقیقی که از ذوات مقدسۀ چهارده معصوم (ع) سرچشمه میگیرد اثبات شده و این حقیقت روشن گشته که عقل از امامت و هدایت علم واقعی یعنی وحی بی نیاز نیست. همچنین معنای صحیح حکمت و پیوستگی آن با عقل در این فصل مطرح شده است. در فصل دوم به بحث درباره ارتباط عقل و فکر پرداخته و روشن می شود که تفکر، به خودی خود دارای هیچگونه ارزشی نیست. نور عقل و نور علم هستند که به تفکرات عاقلانه و عالمانه ارزش می بخشند. سپس نقش تفکرات عالمانه در رفع حجاب از عقل بازنمایی شده است. در این کتاب بیشتر مباحث بر محوریت احادیث کتاب العقل و الجهل اصول کافی مطرح شده است. فهرست مطالب کتاب به این قرار است: بخش اول: شرع درونی و عقل برونی شامل حجیت عقل، عقل و دین، کمال و زوال عقل؛ مرگ و زندگی قلب. بخش دوم: عقل و علم و فکر شامل عقل و علم، عقل و فکر.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
سرچشمه حکمت : جستارهایی در باب عقل
نویسنده:
علی نقی خدایاری، رضا برنجکار
نوع منبع :
کتاب , مجموعه مقالات , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
متن
وضعیت نشر :
تهران: نبا,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
خداشناسی
,
انسان شناسی
,
حجیت عقل
,
16. کلام عقلی
,
عقل
,
خداشناسی
,
عقل گرایی(مقابل تجربه گرایی)
,
نصگرایی
,
قرآن و عقل
,
تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى)
,
تفسیر کبیر : فلسفی و کلامی: فخر رازی
,
اسفار اربعه: ملاصدرا
,
شفاء: ابن سینا
,
اشارات و تنبیهات: ابن سینا
,
الشواهد الربوبیّة: ملاصدرا
,
فتوحات مکیه: ابن عربی
,
01- کافی : شیخ کلینی
,
تفسیر مجمع البیان (اجتهادى)
,
مقالات الاسلامیین: ابوالحسن اشعری
,
شرح المقاصد: تفتازانی
,
اوائل المقالات: شیخ مفید
,
تحف العقول: ابن شُعبه حَرّانی
,
اصول فلسفه و روش رئالیسم (علامه طباطبایی/ مرتضی مطهری)
کلیدواژههای فرعی :
معاد در قرآن ,
جبر و اختیار(کلام) ,
ماتریدیه (اهل سنت) ,
امر بین امرین ,
هستی شناسی اسلامی ,
دلیل عقلی(مسائل جدید کلامی) ,
عقلانیت دینی ,
حکم عقلی ,
حرکت جوهری ,
عقل ( جوهر ) ,
آیات جبر و اختیار ,
عقل ,
اصل علّیت ,
عقل فطری ,
عقل عملی((مدرک کلیات مربوط به عمل)، مقابل عقل نظری)Alʿaql al-ʿamalī(practical intellect) ,
عقل نظری((مدرکات عقل نظری)، اصطلاح وابسته) ,
عقل هیولانی ,
عقل مستفاد ,
امکان معاد ,
وحی و عقل ,
ایمان و عقل ,
عقل قرآنی ,
کد کنگره:
ع 7 خ 4 1388 / 104 BP
چکیده :
در مجموعه پيشرو كه به همت پژوهشگرانى دانشور سامان يافته است كوشش شده آراء مهمترين جريانهاى فكرى جهان اسلام در باب آموزه پايهاى عقل عرضه شود. دو نكته در تدوين جستارهاى اين نوشتار مد نظر بوده است. نخست، پرداختن به حوزههاى متنوع و جريانهاى مهم فكرى و گزينش عالمانى كه نماينده شاخص يك جريان معرفتى به شمار مىروند. و دوم، بهرهگيرى از نويسندگانى كه در موضوع مورد نظر از دانش و توانايى لازم برخوردارند. گفتنى است براى آگاهى از ديدگاه قرآن و حديث درباره عقل، دو مقاله نخست به اين عرصه اختصاص يافته است. در مقاله سوم با عنوان عقلگرايى و نصگرايى در كلام اسلامى، گزارشى تاريخى از سير و سرگذشت گرايشهاى عقلى و نقلى در حوزه كلام ارائه شده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
ارتباط عقل و اعجاز (پژوهشی در حدیث تناسب معجزات)
نویسنده:
مرتضی ایروانی نجفی، الهه شاه پسند
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
شرایط ظهور معجزه
,
معجزات
,
تعلیم آموزه های دینی
کلیدواژههای فرعی :
علامه طباطبایی ,
معجزه ,
ملاصدرا ,
شیخ کلینی ,
محمد صالح مازندرانی ,
اعجاز قرآن ,
ابن شهر آشوب ,
حجیت عقل ,
تناسب معجزات ,
حجیت قرآن ,
رجال سند ,
مصدر روایت ,
امام هادی (ع) ,
معجزه پیامبران ,
عصر نزول معجزه ,
معجزه حسی ,
معجزه عقلی ,
جاودانگی معجزه قرآن ,
کتاب کافی ,
احمد بن محمد سیاری ,
ابویعقوب بغدادی ,
ابن سکیت ,
ابو عبدالله زیادی ,
ضرورت معجزه ,
حسن حنفی ,
ارتباط معجزه و عقل ,
تناسب معجزه با فنون هر عصر ,
خبر متواتر ,
معجزه در احادیث ,
فصاحت مردم ,
امام علی بن موسی الرضا ,
پیامبر ,
علامه محمدباقر مجلسی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
,
محمد بن یعقوب کلینی
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
شاپا (issn):
2008_9430
چکیده :
تناسب معجزهی هر پیامبر با حرفه و هنر رایج در عصرش، مبحثی شناخته شده میان دانشمندان است. این مضمون به طور مسند، اولین بار از امام هادی(ع) نقل شده است. اما به دلایلی که در متن خواهد آمد، به امام رضا(ع) نسبت داده شده است. سند این خبر ضعیف است؛ در نتیجه، بررسی مضمون آن ضروری است.<br /> در این خبر، راوی ابتدا از دلیل تفاوت معجزات پیامبران میپرسد و امام(ع) تناسب معجزهی هر پیامبر با فن رایج در عصر وی را برای اتمام حجت بر مردمان ضروری میشمارد و فصاحت مردم عصر نزول را تمام کنندهی حجت بر آنان میداند. در انتهای حدیث، راوی از حجت زمان خویش میپرسد و امام(ع) عقل را معرفی مینماید. اما مقاله حاضر برای ارائهی راهکاری برای فهم دلیل رویارویی حجیت عقل و اعجاز قرآن که موهم عدم حجیت قرآن به دلیل عدم فصاحت مردمان زمانهای بعد از نزول است، به بررسی نقش عقل در حجیت معجزات ـ اعم از حسی و عقلی ـ پرداخته و به این نتیجه میرسد که عقل ـ حتی در معجزات حسی ـ همزمان با ارائهی معجزه مطرح بوده و در اتمام حجیت آن، نقش بسزایی ایفا مینماید. از سویی دیگر، با اشاره به ابعاد گوناگون اعجاز قرآن و جاودانگی اعجاز آن، حجیت آن در تمام اعصار را نتیجهگیری میشود. لذا، انتهای این حدیث در مقام سلب حجیت از قرآن نیست، بلکه عقل را به عنوان حجتی معرفی مینماید که میتواند با فهم کتاب خدا، مدعیان راستین را از دروغگویان بازشناسد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 11 تا 37
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
نقش عقل در معرفت از دیدگاه علامه مجلسی
نویسنده:
حیدر نور الدین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه قم,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حجیت عقل
,
جایگاه عقل در معرفت دینی
,
عقلانیت دینی
,
فقه الحَدیث
,
عقل(فقه)
,
عقل(منطق)
کلیدواژههای فرعی :
تقدم نقل ,
آیات تجسّم اعمال ,
تجربه گرایی (مسائل جدید کلامی) ,
مکتب اخباری (اهل حدیث شیعه) ,
عقل گرایی(مقابل تجربه گرایی) ,
نقل (معرفت شناسی) ,
ریشه های غربی اخباریگری ,
حکم عقل در فروع دین ,
نقلی بودن توحید ,
سمعی بودن معارف ,
علم ائمه به وفات خود ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
,
علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
,
امام خمینی
چکیده :
بحث درباره جایگاه عقل در ادراک و گفتگو از گستره اعتبار آن در حوزه تحصیل معارف الهى واحکام آن نفیاً یا إثباتاً از مهمترین و مطرح ترین مباحث جارى تاریخ بشر است و در برهه خاصى از تاریخ فکر اسلامى به کانونى از جذب ودفع افکار و اندیشهها مبدل گشته است. اخباریون ومحدثین که مرحوم مجلسى در میان آنان جایگاه ویژه دارد به نفى مطلق اعتبار و ارزش عقل و جایگزین کردن تمسک به اخبار و کلام معصومین منسوب گشتهاند. مقاله اى که فرا روى شما خواننده محترم قرار دارد به بررسی و تحلیل کلماتى از علامه مجلسى پرداخته که ادعا شده است در راستاى مطالب فوق قرار دارد. در پرتو تحلیل و ارزیابى کلمات ایشان به حدود اثرگذارى عقل در کسب معرفت وارزش و اعتبار احکام عقلى آشنا خواهید شد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 251 تا 273
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
حجّیّت عقل
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , کتابخانه عمومی
پاسخ تفصیلی:
1ـ این عبارت که « ما همه چیز را با عقل اثبات می كنیم » عبارتی است مبهم. ما چه چیز « همه چیز » را با عقل اثبات می کنیم؟! وجودشان را ؟ یا درستی آنها را ؟ یا چگونگی آنها را؟ یا... . البته هر معنایی که از این عبارت در ذهن حضرت عالی باشد ، به نحو کلّی سخن
بیشتر ...
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
حجیت عقل
,
معرفت شناسی (مسائل جدید کلامی)
,
ابطال ناپذیری حجیت عقل
,
عقل - حجیت
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مبانی نظری و مفهوم انسان معنوی در اندیشه ابن سینا و علامه طباطبایی
نویسنده:
رحمت الله موسوی مقدم، زینب بیرانوند
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
انسان شناسی
,
03. انسان شناسی Human nature
,
انسان معنوی
,
انسان شناسی دینی
,
اصطلاحنامه فلسفه
,
فلسفه بوعلی
,
مبانی نظری انسان معنوی
,
انسان معقول
,
درباره علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
معنویت دینی ,
وحدت وجود ,
عقل قدسی ,
امکان فقری نفس ,
عین ثابت نفس ,
حجیت عقل ,
سریان عشق در موجودات ,
فطرت انسان ,
مراتب عقل ,
عقلانیت مشائی ,
تکامل عقل ,
شرافت نفس ناطقه ,
فقر مطلق کائنات ,
مبدئیت حق ,
معنویت فلسفی ,
خیریت محض حق ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
,
مرتضی مطهری
,
عبدالله جوادی آملی
,
ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
انسان در دنیای معاصر، نیازمند تدوین الگو و سبک معناداری از زندگی است تا با رصد نقطه تعالی و کمال، بر محور آن حرکت کند و به مسیر هدایت رهنمون شود. رسیدن به چنین گونه ای از زندگی که بسیاری از انسان شناسان و فیلسوفان الهی و حتی غیر الهی بر ضرورت آن تأکید کرده اند، نیازمند ارائه الگوی شایسته ای از شخصیت انسان به نام «انسان معنوی» است. پژوهش حاضر به تبیین و تحلیل دیدگاه های دو اندیشمند و فیلسوف اسلامی ابن سینا به عنوان یک متفکر عقل گرا و علامه طباطبایی در مقام یک حکیم صدرایی با نگرش دینی درباره مبانی فکری انسان معنوی پرداخته و با شاخص قرار دادن عقل و وحی، مفهومی از انسان معنوی را ارائه نموده است. ازجمله مهم ترین مبانی فکری انسان معنوی در نگرش سینوی، مرجعیت عقل، خیریت و حقانیت محض حق تعالی، سریان عشق در کائنات و تکامل تدریجی عقل است. در منشور فکری علامه نیز مهم ترین مبانی فکری انسان معنوی عبارتند از: وحدت وجود، مبدئیت محض حق تعالی، شرافت نفس ناطقه، فطرت الهی و فقر محض کائنات. مفهوم انسان معنوی در حکمت سینوی به وجهی معادل «انسان معقول» و در اندیشه علامه طباطبایی، بیشتر دارای صبغه دینی و مبتنی بر گرایش های فطری است. گرچه انسان معنوی موردنظر آن دو به لحاظ گرایش های متافیزیکی شان، دارای وجوه مشترک زیادی است، اندیشه علامه طباطبایی به دلیل تکیه بر تعالیم دینی در کنار دریافت های عقلی، برجستگی خاصی دارد که می توان آن را هم تراز با انسان دینی (الهی)، انسان فطری و طبیعی لحاظ نمود.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 141 تا 158
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
مبانی تفسیری - کلامی علامه طباطبایی در صفات خبری
نویسنده:
اسماعیل دارابکلایی، روح الله ترابی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: پرديس فارابی دانشگاه تهران ,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
علامه طباطبایی
,
صفات خبری
,
مبانی
,
اسمای الهی
,
صفات الهی
,
صفات خبریه
,
تفویض
,
هرمنوتیک
,
درباره علامه طباطبایی
کلیدواژههای فرعی :
حجیت عقل ,
معتزله (اهل سنت) ,
اهل بیت(ع) ,
تنزیه خداوند ,
صفات خدا ,
آیات متشابه ,
آیات محکم ,
تفسیر قرآن ,
قرآن مجید ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
صفات خبری خداوند متعال، از جملۀ مباحث کلامی و تفسیری است که در قرآن و روایات آمده است. صفات خبری آن دسته از صفات خداوند هستند که عقل بر آنها دلالت روشنی ندارد و تنها به آن سبب که در متن دینی (اعم از قرآن و حدیث ) به خداوند نسبت داده شده اند، می توان آنها را به خداوند نسبت داد. شناخت صحیح و دقیق صفات خبری و دستیابی انسان به این معرفت، به درک بهتری از باری تعالی منجر می شود. تفسیر این صفات از دیرباز مورد نزاع متکلمان بوده و بدون تردید دیدگاه های افراطی وتفریطی کلامی در این موضوع پیامدهای زیانباری را برای امت اسلامی در پی داشته که تاریخ فرقه ها و گروه های اسلامی گویای این مطلب است. آیات صفات خبری خدا از جملۀ آیات متشابهی است که برای فهم بشر سنگین بوده و زمینه ساز به وجود آمدن فرقه های مختلف در میان مسلمانان شده است.در باب صفات خبری چهار شیوه کلی وجود دارد:1. نظریۀ اثبات صفات خبری همراه با تشبیه؛2. نظریۀ توقف و تفویض؛3. نظریۀ اثبات صفات خبری با قید بدون کیفیت؛4. نظریۀ تأویل.با تبیین صفات خبری در تفسیر، می توان به این نتیجه رسید که اعتقاد به تجسیم خداوند مورد پذیرش هیچ یک از آنها نیست، در این مقاله می کوشیم دیدگاه مفسر بزرگ شیعه، علامه طباطبایی را به دست آوریم؛ ایشان معتقد است با پیروی از اهل بیت و گرفتن اصل معنا با حذف لوازم، باید معنای نهایی و جدی کلام خداوند، در آیات صفات خبری را پس از در نظرگرفتن تمامی قراین، از جمله آیات تنزیه و مسائل عقلی، به دست آورد.
انتخاب :
صفحات :
از صفحه 567 تا 592
مشخصات اثر
ثبت نظر
عنوان :
بررسی تطبیقی قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بر اساس المیزان و مناهج البیان
نویسنده:
محمدهادی قهاری کرمانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
زبان :
فارسی
کلیدواژههای اصلی :
خردورزی
,
حجیت عقل
,
حجیت
,
وحی
,
معارف اسلامی
,
عقلانیت (مسائل جدید کلامی)
,
هنر و علوم انسانی
,
طباطبایی، سیدمحمدحسین
,
ملکی میانجی، محمدباقر
,
تفسیر مناهج البیان (کتاب)
,
تفسیر المیزان (کتاب)
چکیده :
در این پژوهش ضمن نفی دو طیف افراطی (تفسیر به رأی) و تفریطی (ظاهرگرایی و اخباری گری) کاربرد عقل در تفسیر قرآن و تأکید بر صحت تفسیر اجتهادی به عنوان راه اعتدالی بهره گیری از عقل در تفسیر وحی، به بررسی قلمرو و محدوده حجیت و اعتبار عقل در تفسیر اجتهادی قرآن پرداخته ایم؛ زیرا واقعیت آن است که در بین مدافعان تفسیر اجتهادی نیز در مورد حیطه و دایره حجیت عقل در تفسیر قرآن، اختلاف نظر وجود دارد.از جمله اختلافاتی که در بین مدافعان تفسیر اجتهادی وجود دارد، اختلافی است که بین مفسران وابسته به «مکتب تفکیک» و مخالفان آنها در زمینه قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی میباشد.مکتب تفکیک، به دستگاه معرفتى اطلاق مىشود که بر تفکیک و جداسازی قرآن، برهان و عرفان(نقل، عقل و کشف) اصرار دارد، و معتقد است این ها سه راه و منبع کسب معرفت اند که محصولات آنها هیچ ارتباطی با یکدیگر نداشته و نباید از داده های هریک از این منابع معرفتزا، برای فهم و تفسیر داده های دو منبع دیگر، بهره جست.در این رساله ضمن تبیین دقیق دیدگاه های مدافعان و مخالفان مکتب تفکیک در زمینه قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی، حتی المقدور دایر? این اختلاف را محدود کرده و با پافشاری بر نقاط اشتراک و اتفاق دو طرف، زمینه تقریب و نزدیک سازی دو نظریه را فراهم ساخته ایم. برای رسیدن به این هدف مهم، به سراغ تفاسیری که در این دو مکتب بر قرآن کریم نگاشته شده رفتیم تا در مقام اثبات و وقوع، بتوانیم قضاوت و داوری منصفانه ای در مورد دیدگاه های طرفین داشته باشیم. از این رو، دو تفسیر گرانسنگ المیزان و مناهج البیان به عنوان مبنای کار قرار گرفت. البته از دیدگاه های صاحب نظران هر دو مکتب نیز بهره برداری شده است که مهم ترین آنها آیت الله جوادی آملی و آیت الله سیّدان میباشند که در حقیقت، به عنوان آینه تمام نمای تفکرات صاحبان المیزان و مناهج البیان مطرح هستند.برای انجام این تحقیق، ابتدا مراد از عقل و گو نه های آن(عقل منبع و عقل مصباح) روشن گردید، و بر اساس آن تفسیر اجتهادی قرآن به سه گونه نقل گرا، عقل گرا و کشف گرا تقسیم بندی شد، و با عنایت به این که کشف و شهود، تخصصاً از موضوع رساله، خارج بود، لذا بحث را در مورد دو گونه نقل گرا و عقل گرا ادامه داده و کل تفسیر المیزان و مناهج البیان مطالعه و مطالبی که مرتبط با قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بود، جمع آوری گردید. در طی مرحله فیش برداری روشن شد که نقاط اشتراک دیدگاه های دو مفسر درباره قلمرو حجیت عقل در تفسیر قرآن، بسیار زیاد و برعکس آن، نقاط اختلافی بسیار اندک است.گزارش فصل های رسالهاین رساله در شش فصل سامان یافته است. فصل یکم، تحت عنوان کلیات و مبانی به بیان موضوع، هدف، ضرورت، سوالات، فرضیات و پیشینه پژوهش پرداخته شده، و همچنین گزارشی از زندگی نامه علامه طباطبایی و آیت الله ملکی میانجی به اختصار آورده شده است.در فصل دوم به تحلیل مفاهیم مطرح شده در عنوان رساله، یعنی معانی لغوی و اصطلاحی عقل، تفسیر وحجیت از دیدگاه دو مفسر المیزان و مناهج البیان پرداخته شده است. فصل سوم، به بررسی تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی قرآن و دیدگاه های مختلف درباره آن دو، تخصیص یافته است. در این فصل به چهار مبحث اشاره شده است: در مبحث یکم، تاریخچه تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی و زمینه های ایجاد آنها تبیین شده است. مبحث دوم به معناشناسی تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی قرآن اختصاص یافته که در آن به دیدگاه دانشمندان درباره معنای تفسیر اجتهادی و تفسیر عقلی، و نقد و بررسی آنها، و نیز گونههای تفسیر اجتهادی، اعم از نقل گرا و عقل گرا پرداخته شده است. در مبحث سوم دلایل موافقان و مخالفان تفسیر اجتهادی مطرح گردیده است؛ و مبحث چهارم به رابطه تفسیر اجتهادی با تفسیر به رأی- به عنوان مهم ترین آسیب تفسیر اجتهادی- اختصاص یافته است.در فصل چهارم، ضمن بررسی تطبیقی گونههای تفسیر اجتهادی نقل گرا در المیزان و مناهج البیان، به این نتیجه رسیدیم که این دو مفسر در مورد به کارگیری این گونهها در تفسیر قرآن تردیدی به خود راه نداده و دیدگاه یکسانی دارند. به عبارت دیگر، در همه انواع این کاربرد عقل در تفسیر وحی، نظر هر دو مفسر با یکدیگر منطبق بوده و اتفاق نظر دارند.فصل پنجم به بررسی تطبیقی گونههای تفسیر اجتهادی عقل گرا در المیزان و مناهج البیان اختصاص یافته است. حاصل این بررسی آن شد که نقاط اشتراک این دو مفسر در این مورد، بیش از نقاط اختلافی ایشان است؛ بنابراین به هدف این پژوهش که همانا تقریب دیدگاه مدافعان و مخالفان مکتب تفکیک در زمینه قلمرو حجیت عقل در تفسیر وحی بود، نایل گردیدیم.فصل ششم و پایانی به مبحث مهم و بحث برانگیز تعارض عقل و نقل اختصاص یافته است. در این فصل، ابتدا محل نزاع دقیقاً روشن شده و سپس راه حلّ های گونههای مختلف تعارض عقل و نقل از دیدگاه صاحبان المیزان و مناهج البیان مطرح، و نقاط اختلاف و اشتراک آنها تبیین گردیده است.
انتخاب :
مشخصات اثر
ثبت نظر
1
2
3
4
تعداد رکورد ها : 40
×
درخواست مدرک
کاربر گرامی : برای در خواست مدرک ابتدا باید وارد سایت شوید
چنانچه قبلا عضو سایت شدهاید
ورود به سایت
در غیر اینصورت
عضویت در سایت
را انتخاب نمایید
ورود به سایت
عضویت در سایت
×
ارسال نظر
نوع
توضیحات
آدرس پست الکترونیکی
کد امنیتی
*
*
با موفقیت به ثبت رسید