جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 15
نگاهی معرفت‌ شناختی به گزاره‌های متواتر در اندیشه اسلامی
نویسنده:
محمد حسن زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
متواترات که گونه‌ای از دلیل‌های نقلی اند، در دانش‌هایی همچون کلام، فقه، تاریخ و دیگر دانش‌های همگن که ادله نقلی در آنها کارآمدند هستند، نقشی بسیار دارند. در نوشتار حاضر، درباره گزاره‌های متواتر با نگاهی معرفت‌ شناختی و از این جهت که مفید یقین‌ اند و می توانند مبدأ برهان قرار گیرند، بحث می کنیم. پیش از آن، از باب مقدمه، لازم است درباره تعریف خبر یا گزاره متواتر بحث، و تعریف‌های ارائه شده را ارزیابی کنیم و درباره نیز شرایط اعتبار خبر متواتر بحث کنیم و، سپس ببینیم متواترات چه معرفتی به ما می دهند: معرفت ظنی یا یقینی؟ و اگر یقینی، آیا نوعی معتبر است یا شخصی؟ سرانجام به مسئله اصلی، یعنی بدیهی و مبدأ برهان بودن آنها می رسیم. در این باره، نقدهایی را که متوجه بداهت و بلکه یقینی بودنشان شده است طرح و ارزیابی می کنیم و بدین نتیجه رهنمون می شویم که درجه معرفتی آنها فروتر از یقین بالمعنی الاخص است.
صفحات :
از صفحه 29 تا 56
در دفاع از مبناگروی: بررسی اشکالات کیث لرر بر مبناگروی
نویسنده:
مهدی عبداللهی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه باقرالعلوم,
چکیده :
کیث‌ لرر، با تفکیک مبناگروی خطاناپذیر و خطاپذیر از یکدیگر، سه نقد عمده بر مبناگروی سنتی خطاناپذیر دارد. وی در نقد اول بر آن است که تنها تعداد بسیار اندکی از باورهای پایه وجود دارند و این تعداد محدود نمی‌تواند بمثابه پایه نظام معرفت بشری قرار گیرد. وی در نقد دوم بر نحوه ابتنای باورهای غیرپایه بر باورهای پایه اشکال می‌کند و، در نهایت، مهم‌ترین دلیل مبناگرایان بر لزوم پذیرش این دیدگاه در توجیه معرفت را ـ که «استدلال از راه دور و تسلسل» می‌باشد ـ بدین صورت نقد می‌کند که سلسله موجه‌سازی باورها لازم نیست تا بی‌نهایت استمرار داشته باشد یا به‌نحو دوری به یکی از حلقات پیشین سلسله مستند شود بلکه اگر فرآیند موجه‌سازی در یک سیاق اجتماعی انجام گیرد، وقتی به یک باور مورد توافق طرفین رسید، این جریان متوقف می‌شود. به ‌اعتقاد نگارنده، هر سه نقد لرر ناتمام است. نخست آنکه لرر در بحث از باورهای پایه از بدیهیات عقلی به‌کلی غفلت نموده است، دوم آنکه ارتقای معرفتی از بدیهیات به نظریات به کمک استدلال انجام می‌گیرد و، در نهایت، صرف توافق طرفین بر یک باور هرگز به معنای موجه بودن آن نیست.
صفحات :
از صفحه 97 تا 130
تحول و تکامل در معرفت
نویسنده:
روزبهی فضل اله
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
صور ذهنی به جهت تجرد و ثبات خود، تغییر یا تکامل نمی پذیرند و امر صدق و کذب تصدیقات و گزاره ها بین وجود و عدم دایر است، یعنی صادق تر یا کاذب تر بودن تصدیقات معنا ندارد. تصدیق بدیهیات و ضروریات از تحول در امانند، هر چند فهم بهتر آن ها میسر شود. از طرف دیگر، نظریات تغییرپذیرند، هر چند یقینیات منطقی از جهت منطقی استوارند. فهم بهتر - به معنای تحول کیفی فهم - نیز، امکان پذیر است که با تکامل نفس پدید می آید.نفس انسانی با تهذیب درونی و اتحاد با معلومات خویش تکامل می یابد. و هر گونه تغییر یا تکاملی تنها در نفوس بشری واقع می شوند.
صفحات :
از صفحه 95 تا 123
وجوه اشتراک و شباهت در دیدگاه های معرفت شناختی ملاصدرا و هوسرل
نویسنده:
علی حقی، محمدامین مداین شیشوان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
فلسفه به عنوان دانشی که متکفّل مسائل زیر بنایی است؛ نیازمند اتصاف به صفت تیقّن و یقینی بودن است. در غیر این صورت به عنوان دانش پایه ای نمی تواند مسائل زیر بنایی سایر علوم را در قلمرو خود مورد بحث قرار داده و به وضوح تبیین کند.هوسرل و ملاصدرا دو فیلسوفی هستند که با وجود تفاوت در نظام فکری شان به مسئله تیقن و ماهیت یقین پرداخته اند. هوسرل با طرح فروکاهش ها «reduce» و اپوخه «epoche» و ملاصدرا با طرح مسئله « اتحاد عقل و عاقل و معقول» راه رسیدن به یقین و کیفیت یقین را شرح داده اند. ما در این نوشتار به وجه اشتراک میان دو فیلسوف از این جنبه معرفت شناسی خواهیم پرداخت.ملاصدرا با طرح نظریه اتحاد عقل ، عاقل و معقول و نیز پر اهمیت جلوه دادن فاعل انسانی در مسئله شناخت ؛ علم و نفس را از گونه مجردات دانستن و عدم غیبت مجردات از یکدیگر ؛ معنای ویژه ای از یقین را ارائه داده است که مسبوق به سابقه نیست. البته در این معنای یقین نباید جایگاه علم حضوری و ابتنای علم حصولی بر علم حضوری را فراموش کرد.همین معنای یقین در هوسرل نیز مشاهده می شود . وی آگاهی را ساحت سه جانبه – فعل آگاهی ،اگو، متعلق آگاهی- می داند که با عقل ، عاقل و معقول متناظر هست. و باز این سه امر در اندیشه هوسرل در اتصاف با یکدیگر قرار دارند.هوسرل چونان صدرالمتالهین نقش فاعل شنا سا به عنوان نقطه مرکزی می پذیرد؛ و از آن به عنوان (( اگوی استعلایی )) یاد می کند.
آسیب شناسی معرفت دینی با تأکید بر آرای علامه طباطبایی
نویسنده:
اسحاق طاهری سرتشنیزی، مهدی جلالوند، سلمان قاسم نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
آسیب شناسی معرفت دینی- به معنای شناخت آفاتی که به درک و باور دینی زیان می رساند- از بحث های نوپایی است که البته می توان برخی نمودهای آن را از لابه لای آثار پیشینیان نیز استخراج نمود. علامه طباطبایی در قامت یک متفکر دینی با غور در منابع اسلام، ضمن شناخت آسیب های معرفت دینی، به مقابله با آنها پرداخته و از این رهگذر، شیوه های متفاوتی برای فهم صحیح دین ارائه نموده است. نوشتار حاضر ضمن برشمردن مهم ترین آسیب های معرفت دینی در دو بخش مبانی و روش های فهم دین، با تأکید بر آرای آن عالم ربانی، علاوه بر تحلیل نوع آسیب و آثار مخرب آن در معرفت دینی، راهکارهای ایشان را برای مقابله با این آسیب ها بررسی کرده است. در نگاه ایشان، راه برون رفت از آسیب هایی مانند نسبی گرایی، التقاط، بدعت، خرافه پرستی، عدم جامعیت، تفسیر به رأی و جداانگاری دین از زندگی فردی و اجتماعی، پرورش عقل قطعیِ جامع نگر و تمرکز آن بر قرآن است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 24
رازگشایی وقوع خطا در ادراکات حسی در اندیشه خواجه نصیرالدین طوسی و علامه طباطبایی
نویسنده:
فروغ رحیم پور، فاطمه زارع
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
وقوع خطا در ادراک حسی، به ‌کرات برای همگان رخ می‌دهد و رمز‌گشایی از کیفیت و منشأ وقوع آن می‌تواند در بسیاری از مسائل معرفت‌‌‌شناسی مؤثر باشد. با مراجعه به آثار فلاسفه‌ای هم‌چون خواجه نصیر‌الدین طوسی و علامه طباطبایی روشن می‌شود که هر دو فیلسوف معتقدند ادراک حسی حاصل تأثیر امر محسوس در اندام قوه حسی است. به گفته خواجه و همچنین علامه، خطای در احساس امکان‌پذیر نیست بلکه منشأ وقوع خطا در ادراکات حسی را باید در تطبیق‌دادن محسوس با واقعیت خارجی جست‌وجو کرد که این امر در اصل از شئون عقل به‌شمار می‌رود، منتهی ادراک حسی از شرایط حصول حکم عقلی است. از نظر علامه، ادراکات حسی به علم حضوری برمی‌گردد و این، می‌تواند تأکیدی بر خطاناپذیری ادراک حسی باشد، ولی تصریحی در این مورد در آثار خواجه دیده نمی‌شود.
صفحات :
از صفحه 41 تا 65
معنا‌‌‌‌‌شناسی بدیهیات از منظر سه فیلسوف مسلمان (ابن‌‌‌‌‌سینا، سهروردی، ملاصدرا)
نویسنده:
جعفر شانظری، فاطمه زارع
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
تبیین جایگاه بدیهیات در نظام فکری فلاسفه اسلامی، یکی از اساسی‌‌‌‌‌ترین مسائل فلسفی است که با وجود اهمیت فراوان و نقش بی‌‌‌‌‌بدیلش در نظام معرفتی فیلسوفان، از جنبه‌‌‌‌‌های مختلف، بررسی نشده است؛ به گونه‌‌‌‌‌ای که ابهام‌‌‌‌‌های موجود در معناشناسی بدیهیات و عدم تمایز بین ادراکات بدیهی و نظری، موجب استفاده نادرست از قضایای نظری و بدیهی و در نتیجه، حصول معارف مبهم در نظام معرفتی می‌‌‌‌‌گردد. بررسی معنای دقیق مفاهیم بدیهی، شمار بدیهیات و منشأ حصول بدیهیات، از جمله مسائلی است که این مقاله به عهده گرفته است. با اشاره اجمالی به دیدگاه‌‌‌‌‌های این سه فیلسوف، درمی‌‌‌‌‌یابیم که تحلیل ایشان در تبیین منطقی مفهوم بدیهیات ـ با وجود اختلاف تعابیر گوناگون ـ مشابه یکدیگر است؛ اما ابن‌‌‌‌‌سینا و ملاصدرا به تبیین فلسفی مفهوم بدیهیات نیز نظر داشته‌‌‌‌‌اند، به گونه‌‌‌‌‌ای که بدون بدیهیات، هیچ استدلال و بیانی امکان‌‌‌‌‌پذیر نیست. با توجه به این نکته، بدیهیات از نظر فلسفی نه قابل اثبات است و نه قابل انکار. چنین نکته‌‌‌‌‌ای در آرای سهروردی مشهود نیست. نظر ابن‌‌‌‌‌سینا و ملاصدرا در شمار بدیهیات یکسان است و سهروردی تعداد آن‌‌‌‌‌ها را به سه قسم فرو کاسته و صریحاً به تضییق دایره بدیهیات پرداخته است. درباره منشأ حصول بدیهیات، ابن‌‌‌‌‌سینا استمداد از عقل فعال و سهروردی، شهود و ملاصدرا حس را مطرح می‌‌‌‌‌کند.
صفحات :
از صفحه 117 تا 146
درباره اصل امتناع تناقض
نویسنده:
رضا صادقی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
اصل امتناع تناقض به دلیل اهمیت و جایگاهش، از جنبه های مختلفی قابل بررسی است، و مباحث مربوط به این اصل را میتوان به طور خاص در سه حوزه معرفت شناسی، فلسفه و منطق پی جست. البته نمیتوان بین جنبه های معرفت شناختی، فلسفی و منطقی این اصل مرز قاطعی ترسیم کرد، و این سه جنبه پیوند بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند. با این همه، برخی از مباحثی که درباره این اصل طرح شده است صرفاً به یکی از سه جنبه فوق باز میگردد، و به همین دلیل، توجه به تمایزی که این سه جنبه با یکدیگر دارند در فهم احکام و فروع این اصل راهگشا خواهد بود. در این نوشتار خواهیم کوشید تا تبیین های این اصل و احکام و فروع آن را با توجه به سه جنبه معرفت شناختی، فلسفی و منطقی آن بازخوانی کنیم.
  • تعداد رکورد ها : 15