جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان نامه با عنوان « تفسیر تطبیقی آیة تطهیر از دیدگاه فریقین» در یک مقدمه، چهار بخش و یک خاتمه تنظیم شده است: در مقدمه اهداف، پیش فرض ها، روش و پیشینه تحقیق اشاره شده است. در بخش اول از مهم ترین الفاظ آیه تطهیر، سیاق و دیدگاه های مختلف در مورد آن و نیز شأن نزول آیه بحث شده است. بخش دوم در پنج فصل به روایات شأن نزول، احتجاج کنندگان به آیه تطهیر، روایات تسلیم و سائر روایات مربوط به آیه تطهیر از دیدگاه اهل بیت(علیه السلام) و اهل سنّت پرداخته است. در بخش سوم پس از ذکر چند دیدگاه از برجسته ترین مفسران مذهب اهل بیت(علیه السلام) و اهل سنّت، به نقد اجمالی و مختصر برخی از آنها پرداخته شده است. بخش چهارم: نقد و بررسی شبهات، ابهامات و سئوالات مربوط به آیه تطهیر: در بخش چهارم نیز پس از ذکر سیزده شبهه، و سؤال جدید و قدیم در مورد آیه تطهیر، به نقد و بررسی آنها پرداخته شده است. در پایان پس از نتایج کلی، در مورد تداوم عصمت اهل بیت(علیه السلام) و برتری آنها در رهبری همه جانبه امت اسلامی بحث شده است.

این رساله، مبانی و شیوه های تفسیری ما تریدی را مورد بررسی قرار داده است. تفسیر، عبارت است از تبیین مراد استعمالی آیات قرآن و آشکار کردن مراد جدی خداوند بر اساس قواعد ادبیات عرب و اصول عقلایی محاوره. علم تفسیر تاکنون فراز و نشیب های فراوانی را طی کرده است. دانشمندان در طول تاریخ با روش ها و گرایش های گوناگونی به تبیین و تفسیر قرآن پرداخته اند؛ از جمله: روش نقلی و عقلی و گرایش کلامی، فقهی و فلسفی. در قرن چهارم هجری دو دانشمند با انگیزة اصلاح و میانه روی در دو نقطة جهان اسلام ظهور کردند که بعدها دو مکتب کلامی به آن ها منتسب گردید: یکی ابوالحسن اشعری و دیگری ابو منصور ماتریدی. ماتریدی در زمینه های تفسیر، فقه و به خصوص کلام از صاحب نظران محسوب می شود. تأسیس فرقه کلامی ماتریدیه، پرورش شاگردان صاحب نظر و به جای گذاشتن آثار فراوان، از نکات قابل ذکر درباره ماتریدی است. با مقایسه اجمالی میان ماتریدیه و امامیه می توان نقاط مشترک فراوانی در مبانی و اصول این دو مذهب به دست آورد؛ از جمله: حسن و قبح عقلی، لزوم معرفت عقلی خداوند، مختار بودن انسان و تفسیر صفات خبری در علم کلام، استفاده از روش تفسیر عقلی در کنار روش های نقلی و.... در بخش دیگری از این رساله به مبانی تفسیری ماتریدی و منابع تفسیری او پرداخته شده است. مهم ترین مبانی تفسیری ماتریدی عبارت اند از: حجیت ظواهر قرآن، عدم تحریف قرآن، حجیت خبر واحد در آیات احکام و عدم حجیت آن در آیات اعتقادی، جواز تفسیر و تأویل، قائل شدن به تفویض برخی آیات و وجود مجاز، کنایه و استعاره در قرآن کریم. مهم ترین منابع تفسیری او عبارت اند از: قرآن کریم، عقل سلیم، احادیث پیامبر اکرم|، روایات محدودی از اهل بیت^، اقوال صحابه و تابعین و اقوال دانشمندان و مفسران پیش از خود. با توجه به منابع مورد استفاده ماتریدی، روش های تفسیری او نیز عبارت اند از: روش تفسیر قرآن با قرآن، روش تفسیر روایی که شامل احادیث پیامبر اکرم|، اهل بیت^ و اقوال صحابه و تابعین می شود و روش تفسیر عقلی و اجتهادی.

پژوهشی است درباره مباحث نجومی مطرح شده در آیات قرآن. نگارنده، پس از بحث از مفهوم شناسی تفسیر و علم، و ارائه کلیاتی درباره تفسیر علمی و نجوم، به بررسی آغاز آفرینش، عناصر و مراحل آفرینش جهان، و ترتیب آفرینش آسمان و زمین پرداخته و سپس مباحثی را درباره زمین ارائه نموده همچون: زمین از منظر علم، زمین از منظر قرآن، شکل زمین، و حرکت زمین. آنگاه نگاهی گذرا به آسمان از منظر قرآن انداخته و مفهوم شناسی آسمان را مطرح نموده و در پایان ویژگی های آسمان را در قرآن بررسی کرده است; ویژگی هایی مانند: در حال گسترش و توسعه، در هم پیچیده شدن در پایان کار، دارای برج ها، مکانی محفوظ، بدون شکاف، و ساختمان واره ای منسجم

این رساله دارای دو بخش است: بخش اول با عنوان «کلیات و مبانی» مباحثی همچون: قرآن، تعریف شرق شناسی، پیشینة تاریخی شرق شناسی، اسلام شناسی، مطالعات قرآنی در غرب، تاریخ و تاریخ نگاری در جوامع بشری و اسلام، تاریخ نگاری قرآن، زبان و اعجاز گزارشات تاریخی قرآن را مورد بررسی قرار داده است. قرآن به عنوان اصلی ترین منبع دین اسلام از همان آغاز مورد توجه غربیان بود و تاکنون تحقیقات گسترده ای در ابعاد مختلف آن انجام داده اند. این مطالعات به دو دسته کلی تقسیم می شوند؛ اول: مطالعات درون متنی؛ یعنی مطالعاتی که مستقیماً معارف قرآنی را مورد بررسی قرار می دهد و دوم: مطالعاتی که از بیرون به قرآن می نگرد. بخش دوم، دیدگاه شرق شناسان را پیرامون گزارش های تاریخی قرآن در دو فصل مطرح کرده و مهم ترین اشکالات آنان را درباره صحت گزاره های تاریخی قرآن پاسخ داده است.

بسیاری از خاورشناسان با نگاه برون دینی به قرآن کریم و آموزه های آن، بر پیش فرض «غیر وحیانی و غیر الهی بودن قرآن» تأکید کرد و بسیاری از تحقیقات خود را بر یافتن مصدر قرآن و قصص آن متمرکز کرده اند. ایشان قرآن را کتابی بشری تصور کرده، آن را متأثر از سایر کتب آسمانی، به ویژه تورات و انجیل دانسته و قصص آن را برگرفته از کتب مقدس پیشین می دانند. ازجمله دلایل آنان، شباهت قصه های عهدین با قصه های قرآن کریم است. از آنجاکه پاسخ منطقی و مستدل به این شبهات، وحیانی بودن قرآن کریم را به اثبات می رساند، این مقاله برآن است با استناد به شواهد درون دینی محتوای گزاره های تاریخی قرآن و عهدین و تمایز جلوه های هنری در قصه های قرآن با عهدین، و دلایل معتبر برون دینی یافته های باستان شناسان در تأیید محتوای قصص قرآن و انکار برخی عبارات عهدین، انگاره اقتباس قصه های قرآن از عهدین را مردود اعلام کند.