جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به موجب برخی روایات و گزارشها، نقد حدیث با قرآن به عنوان یک قاعده توسط پیامبر(ص) ، ائمه(ع)، صحابیان و تابعان مطرح شده است. همچنین گزارشهایی ناظر به اعمال آن توسط برخی ائمه(ع) و صحابه دیده می شود از سده دوم با آغاز دوره تدوین حدیث و دانش های پیرامون آن، این قاعده در دو مقام نظر و عمل مورد توجه اندیشوران مسلمان قرار گرفت در مقام نظر، دو دیدگاه ایجابی و انکاری پدید آمد. این دو دیدگاه با محوریت متون نامبردار به احادیث عرض شکل گرفت. امامیه و زیدیه، نگاه ایجابی و غالب اهل سنت نگاه انکاری را اختیار کردند. گویی در سده اخیر این مساله جایگاه یکی از شاخص های اندیشه اجتهادی در برابر سنت گرایی اخباری را پیدا کرده است. چه، محمد عبده، رشید رضا، احمد امین، ابوریه، سباعی و دهها عالم نقد حدیث اهل سنت به جانب اعتبار آن تمایل یافته اند. در مقام عمل از این قاعده چندان استقبال نشده است. این ادعا با تتبع در متون روایی و پیرامون آن معلوم می شود چنان که گستره این انطباق از سه حوزه دانش فقه، تفسیر و کلام فراتر نمی رود. این نحوه تعامل، ریشه در عوامل مختلف دارد که اختلاف در جایگاه سنت، زبان قرآن، گونه تناظر حدیث با قرآن در قاعده عرض و ... از آن جمله است. تاخر جایگاه سنت نسبت له قرآن ، زبان متعارف در نحوه تفهیم قرآن، تحریف ناپذیری قرآن، مخالفت قطعی در گونه تناظر قرآن، اثبات صدور در برایند قاعده یاد شده چارچوب نظری قاده قرآن محور را تشکیل می دهد.

این پایان نامه درباره نفاق و منافقان در آیات قرآن نوشته شده و دارای سه فصل با این موضوعات است: فصل اوّل، کلیاتی درباره موضوع؛ فصل دوم، نفاق و منافقان: نفاق و ابعاد آن، اشاره ای به شخصّیت و صفات منافقان در قرآن کریم؛ فصل سوم، نفاق در بستر تاریخ از نگاه قرآن: منافقان بعد از هجرت، منافقان بعد از جنگ بدر، منافقان بعد از جنگ احد، منافقان بعد از جنگ احزاب.

رساله حاضر در ده فصل با این عنوان ها به بررسی نقش اعراب در تفسیر قرآن پرداخته است: فصل اول، اعراب در لغت و اصطلاح؛ فصل دوم، مباحثی پیرامون اعراب: ضرورت اعراب، اعراب حرکت است یا حرف؟ چرا اعراب در آخر اسم واقع می شود؟ حرکات اعراب اصل است یا حرکات بناء؟...؛ فصل دوم، ملاحظاتی پیرامون علم نحو: نحو در لغت و اصطلاح، اسبات و انگیزه های تدون نحو، فوائد نحو، عوامل بی توجهی به نحو و اعراب؛ فصل چهارم، جایگاه و اهمیت اعراب از دیدگاه صاحب نظران: نقش محوری اعراب در فهم قرآن، قبح لحن و نهی از آن؛ فصل پنجم، بررسی معنای اعراب قرآن در احادیث؛ فصل ششم، علل پیدایش وجوه اعراب؛ فصل هفتم، اقسام وجوه اعراب؛ فصل هشتم، اعراب و تفسیر به رأی در دو حوزه کلام و فقه؛ ضرورت و فوائد ترجیح میان وجوه اعراب؛ فصل دهم، ملاک ها و ضوابط ترجیج میان وجوه اعراب

در این پایان نامه آراء و نظریات تفسیری امام علی بن ابی طالب (ع) در آثار روائی و تفسیری شیعه واهل سنت بررسی و تجزیه و تحلیل شده اند و شامل پنج فصل است: فصل اول، نگاهی به دانش امام علی (ع) درزمینه تفسیر و دانشهای قرآن. فصل دوم، جایگاه آن حضرت در تفسیر قرآن و روش تفسیری و مصادرتفسیری ایشان ومصاحبت آن حضرت با رسول خدا(ص) و تاثیر این امر بر دانش قرآنی امام (ع). فصل سوم، جایگاه امام (ع) در علوم قرآنی. فصل چهارم،اوصاف قرآن در کلام آن حضرت (ع). فصل پنجم،روایات تفسیری آن بزرگوار از سوره حمد تا پایان سوره آل عمران.

برای اثبات اصالت یک فرهنگ و تمدن ضرورتی ندارد که آن فرهنگ از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، زیرا چنین چیزی اصولا ممکن نیست.هیچ فرهنگی در جهان وجود ندارد که از فرهنگها وتمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد ولی سخن در کیفیت بهره گیری و استفاده است . یک نوع بهره گیری آن است که فرهنگی، فرهنگ دیگر را بدون هیچ تصرفی درقلمرو خویش قرار دهد. البته چنین استفاده ای ازفرهنگهای دیگری چیزی جز التقاط فرهنگی ووابستگی فرهنگی به بیگانه نیست. اما نوع دیگر این است که یک فرهنگ مانند یک موجود زنده عناصرفرهنگهای دیگر را در خود جذب و هضم کند وارزشهای خود را بر آنها نیز حاکم سازد. در این تحقیق این نتیجه به دست آمد که فرهنگ اسلامی رابطه اش بادیگر فرهنگها از نوع دوم است. این نوع رابطه همان چیزی است که در آیات و روایات اسلامی بدان توصیه شده است. مضمون روایت اطلبوالعلم ولو بالصین نفس ارتباط و استفاده از دستاوردهای دیگران و مضمون آیه فبشر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه برقراری ارتباط با دیگران با گزینش قول احسن ومقایسه و داوری نمودن در اندیشه های دیگران در حین این ارتباط را توصیح می کند.

مجموعه حاضر، شامل ترجمه، نقد و بررسی صد صفحه دوم از کتاب تفسیر مبهمات القرآن موسوم به: صله الجمع و عائد التذییل لموصول کتابی الاعلام و التکمیل به قلم: ابو عبدالله محمد بن علی البلسی(714782ه) است. این رساله بر آن است تا ضمن ترجمه کتاب یاد شده، تفسیر مبهماتش را براساس معیار های صحیح، و با توجه به منابع ومعتبر در نزد مکتب اهل بیت و مکتب خلفا، نقد و بررسی نماید. سایر موارد تحقیق در این رساله عبارت اند از: استخراج و استدراک مآخذ، استدراک مطالب توضیح الفظ و عبارات دشوار، شرح أعلام، نمایه سازی، فهرست اعلام، فهرست اماکن، فهرست آیات، و فهرست روایات، و در پایان نیز ترجمه چکیده به زبان عربی و انگلیسی آمده است.

در پایان نامه حاضر صد صفحه دوم کتاب «تفسیر مبهمات القرآن» موسوم به «صلة الجمع و عائد التذییل لموصول کتابی الإعلام و التکمیل» اثر ابو عبدالله محمد بن علی بَلَنْسی (714782ق) ترجمه و تحقیق شده است. بخش ترجمه شده مربوط به آیات 207 تا پایان سوره بقره و تمام سوره آل عمران است. در این کتاب نام اشخاصی که در قرآن به طور مبهم از آنها یاد شده، مشخص گردیده است

در پایان نامه حاضر دیدگاه های مختلف دانشمندان فریقین درباره آیه «انّما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» در شش فصل بررسی شده و موضوعات آن به این قرار است: فصل اوّل، کلیاتی درباره موضوع؛ فصل دوم، اهل بیت و آیه تطهیر و مسئله آینده امّت؛ فصل سوم، واژه شناسی الفاظ آیه؛ فصل چهارم، بررسی اقوال درباره آیه تطهیر؛ فصل پنجم، بررسی نتایج حاصله از آیه تطهیر؛ فصل ششم، سیر تاریخی استدلال ائمه به آیه تطهیر.

بازکاوی شخصیت والای پیامبر اکرم(ص) به گونه ای که تمامی زوایای پنهان آن به روشنی تصویر شود، فقط از خدای محمد(ص) بر می آید که دانای غیب و شهود است و این مهم تا حدی در کلام الهی(قرآن مجید) صورت تحقق پذیرفته است. از آن جاکه حضرت امیر مؤمنان(ع) در آیه مباهله، نفس پیامبر(ص) معرفی شده و افتخار همراههی با وی را در تمام دوران رسالت و پیش از آن داشته، بلکه چونان فرزندی عزیز در دامان پر مهر نبی گرامی اسلام پرورش یافته و اشراقات شخصیت آن حضرت، هماره بر دل و جان علی(ع) سایه گستر بوده، به روشنی می توان پس از کلام الهی، ابعاد دیگری از شخصیت آن بزرگوار را در بیان شیوای امیرمؤمنان(ع) باز یافت که: «أهل البیت أدری بما فی البیت: بدین منظور در این نوشتار، بخش هایی چند از زندگی سراسر نور حضرت رسول(ص) را در آیینه کلام مولا علی(ع) از نظر گذرانده ایم. در فصل اول، به بیان ویژگیهای بعثت و رسالت آن حضرت پرداخته ایم. در فصل بعد از آن، تحلیلی از شخصیت و ویژگیهای پیامبر(ص) ارائه داده ایم. فصل سوم، بیانگر سیره و شمائل حضرتش بوده، فصل چهارم، حکایت از ارتباط ویژه پیامبر(ص) و امیر مؤمنان(ع) می کند، و در آخرین فصل، رحلت پیامبر(ص) و سوز و گداز امام(ع) در فراق رسول خدا(ص) را به نظاره نشسته ایم. اهل خانه به آن چه درآن می گذرد، داناترن

مطالعات مذکور در پی آن است تا بداند آیا تأثیر قراءات بر تفسیر، از قبیل تغییرات بنیادین در مفهوم و معنای قرآن است بگونه ای که بتواند حکمی از احکام شریعت یا اصول اعتقادی را دگرگون سازد، یا منجر به تغییرات جزئی و قابل اغماض در تفسیر و معانی آیات می گردد. در این تحقیق به تبیین و بررسی کیفیت استناد فقیهان، متکلمان و مفسران بر ظواهر الفاظ قرآن در قالب قرائتهای ده گانه، خواهیم پرداخت. تأثیر قراءات بر تفسیر از دو زاویه قابل بررسی و پژوهش است که عبارتند از: الف) تأثیر قراءات بر تفسیر آیات احکام، احکام فقهی که در این باره مورد مطالعه قرار می گیرند در ‎5 باب خلاصه می شوند. این ابواب شامل عبادات، معاملات، نکاح، حدود و جهاد می باشد. ب) تاثیر قراءات بر تفسیر آیات اعتقادی و مسائل کلامی از قبیل توحید، نبوت، معاد و سایر مباحث اعتقادی. نگارنده معتقد به نزول واحد بوده و مسئله تواتر قراءات از پیامبر (ص) و نزول هفت حرف را به عنوان منشاء قراءات، استوار نمی داند. این مسئله در نقد و بررسی و ترجیح فراوانی که بر تفسیر اثر می گذارند، دخالت دارد. به همین سبب در بخشهایی از پایان نامه مبانی نظری خود را در ارتباط با موضوعاتی چون، رابطة قرآن و قراءات، تعدد قراءات، مسئله تیسیرامت، اقراء پیامبر(ص) و قرائت عامه مسلمانان، مطرح و آراء گروهی از قرآن شناسان اهل سنت را مورد مناقشه قرارداده است. در خاتمه نیز نتایج حاصل از بحث در اختیار محققان و قرآنپژوهان قرار می گیرد/