جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

وجود حکومت و حاکم از ضروریات جامعه بشری خصوصا در جوامع متمدن محسوب می شود و بر مبنای فلسفه سیاسی اسلام، حاکم با نصب حق تعالی به طور تعیینی در زمان حضور معصوم علیه السلام یا تعیّنی در زمان غیبت، مشروعیت می یابد. لکن صرف دارا بودن مشروعیت برای رسیدن به حکومت کافی نیست و بایستی حاکم مقبولیت اجتماعی نیز کسب نماید. کسب مقبولیت نیز نباید از راه نامشروع و یا اکراه، اجبار و تحمیق مردم حاصل شود. که در این صورت با وجود تحقق شرایط در حاکم، حکومت نامشروع خواهد بود، زیرا در اصل قدرت مشروعیت با رأی مردم است. از منظر امام علی علیه السلام نیز حضور و مشارکت فعال مردم در سامان بخشیدن به امور جامعه بسیار مهم است. لذا آن حضرت(ع) پذیرش زعامت مسلمانان را مستند به حضور و بیعت آنان می کند. و به نقش مردم در تحولات اجتماعی و رشد یا انحطاط جامعه اسلامی توجه ویژه مبذول می دارد. در حقیقت، در سیره آن بزرگوار«مردم» سرمایه اصلی حرکت جامعه و نظام حاکم به سوی رشد و تعالی شمرده می شوند. که این حرکت تکاملی با حمایت، نظارت و هدایت مردم تحقق می یابد.

پس از نوشته شدن موطأ مالک بن انس و صحاح سته که از مهم ترین کتب حدیثی اهل سنت هستند جامعه اسلامی دچار دگرگونی سیاسی شد و حوزه های متعدد حدیثی به وجود آمد، اما حدیث اهل سنت پس از این دوران دچاررکود نگشت بلکه از ابتدای قرن چهارم هم تدوین حدیث و هم پیدایش شعب حدیثی رواج یافت. آنچه در این پایان نامه مد نظر است سیر و تفحصی در تاریخ حدیث اهل سنت پس از قرن سوم هجری است که تا حالا ادامه یافته و با مطالعه آن می توان فهمید که تدوین و نگارش حدیث اهل سنت با جدیت دنبال شده و محدثان تحقیقات خود را ادامه داده اند که رساله حاضر بر آن است که گزارشی هر چند کوتاه در خصوص این تحولات به دست خواننده بدهد. مطالب مذکور در هفت بخش اصلی و یک بخش مقدماتی تدوین شده است. در بخش مقدماتی سیر تحولات تاریخ حدیث اهل سنت طی دو دوره: پیش از قرن سوم هجری و پس از قرن سوم هجری، در دو فصل توضیح داده شده است. سپس در بخش اول مهمترین شروح موطأ مالک ابن انس، شروح صحیحین و شروح سنن طی سه فصل معرفی شده و از میان کتب مذکور، التمهید، تنویر الحوالک، شرح زرقانی از میان شروح موطأ، فتح الباری، الکواکب الدراری، عمده القاری از میان شروح صحیح بخاری، المنهاج فی شرح مسلم بن حجاج از میان شروح صحیح مسلم و از میان شروح سنن و عون المعبود، المنهل المورود، تحفه الاحوذی، شرح سیوطی بر سنن نسائی، شرح امام السندی بر سنن ابن ماجه به تفصیل معرفی و بررسی شده است. در بخش دوم تألیفات جدید حدیثی آمده است و در بخش سوم، جوامع بین صحیحین، جوامع صحاح ستّه و جوامع کتب فقهی بررسی شده و دو کتاب المسند الجامع و جمع الجوامع توضیح داده شده است. بخش چهارم شامل یک فصل است که طیّ آن زواید نویسی معرفی شده و مهم ترین کتب نوشته شده در این زمینه نام برده شده و کتاب المطالب العالیه معرفی تفصیلی گردیده است. بخش پنجم شامل شش فصل است. در فصل اول کتب مستخرجات و مستخرج ابوعوانه معرفی شده است. در فصل دوم کتب اجزاء و مسند اهل بیت و فضایل فاطمه الزهرا(س) به طور مفصل آمده و در فصل سوم کتب اطراف و دو کتاب تحفه الاشراف بمعرفه الاطراف و موسوعه الاطراف الحدیث النبوی ذکر شده، در فصل چهارم کتب تخریج و المقاصد الحسنه معرفی گردیده و در فصل پنجم کتب معاجم و معجم کبیر طبرانی و در فصل ششم کتب مستدرکات و المستدرک علی الصحیحین شرح داده شده است. بخش ششم شامل علم موضوعات، تعریف این علم و مهمترین کتب نوشته شده در زمینه علم موضوعات است و در آخر کتاب موضوعات این جوزی معرفی تفصیلی گردیده است. در بخش هفتم دانش های تخصصی حدیث که شامل علم مصطلح الحدیث، غریب الحدیث، علل الحدیث، مختلف الحدیث، ناسخ و منسوخ و علم رجال و بررسی جرح و تعدیل راویان است، بررسی شده و کتب مقدمه ابن الصلاح، تدریب الراوی، النهایه فی غریب الحدیث، العلل الوارده، تأویل مختلف الحدیث، الاعتبار فی الناسخ و الجرح و المنسوخ و التعدیل رازی شرح داده شده اند.

این رساله شامل چهار فصل به شرح ذیل است: فصل اول که شامل ملاحظاتی بر روایات حدیث – دیدگاه شیعه در قبال حدیث حروف- معنای حروف- هفتگانه در قدیم – معنای مورد نظر ما از حروف هفتگانه در قدیم چیست؟ فصل دوم که در مورد آشنایی پیامبر با امر نوشتن و خواندن – نویسندگان و حافظان وحی بحث می کند. فصل سوم که در مورد ریشه خط عربی و علامت گذاری و نقطه گذاری در خط عربی در آن دوران بحث می کند. فصل چهارم که شامل قرائت براساس معنی و پی نوشتهای این فصل است.

هدف از این پژوهش بیان اثبات امامت و ولایت امیرالمومنین حضرت علی بن ابیطالب ( ع ) می باشد که با استفاده از کتاب مختلف درباره تفسیر و توضیح آیات تبلیغ و اکمال دین بین این و دو آیه اثبات می شود. در تهیه و تدوین رساله از آیات قرآن ، تفاسیر معتبر ، کتب تاریخی ، حدیث ، کلامی و ... که د رمنابع معتبر موجود است استفاده گردیده است. موضوع مورد تحقیق به روش کتابخانه ای تهیه وتدوین شده است. جمع آوری مطالب با مطالعه و فیش برداری از کتب و نیز منابع معتبر ودسته اول صورت پذیرفته است. نتیجه در این پژوهش تاکید براین شده که مراد از تبلیغ پیامبر ، اعلام رهبری و ولایت امیر مومنان حضرت علی بن ابیطالب بوده است که با اعلام رهبری ایشان دین کامل شده است پس بین اعلام ولایت و اکمال دین ارتباط مستقیمی وجود دارد.

در پایان نامه حاضر، بخش اول این اثر ترجمه وتحقیق و نقد شده است. شیوه اغلب مفسران قرآن آن است که قبل از شروع تفسیر قرآن، نخست مقدمه ای درباب شاخه های مختلف علوم قرآنی می نگارند و بعد ازاعلام نظریات خویش، به امر تفسیر مشغول می شوند.این سنت از دیرباز معمول دانشمندان بوده است. از بین مقدمه های مهمی که به شرح و تحقیق در شاخه های مختلف علوم قرآنی پرداخته اند، مقدمه تفاسیر ارزشمندالمبانی و المحررالوجیز است که تفسیر اول متعلق به قرن پنجم هجری و اثر یکی از نویسندگان اسلامی است که به دلیل حذف صفحه اول این تفسیر نام ایشان معلوم نیست. تفسیر دوم از دانشمند معروف قرن ششم هجری«ابن عطیه اندلسی» است. هر دو مقدمه را فردی به نام«آرتور جفری» تصحیح و در مصر در یک مجله به نام مقدمتان فی علوم القرآن به چاپ رسانیده است.

رساله حاضر شامل سه بخش است. در بخش اول به کلیاتی در مورد جاذبه و دافعه، معانی لغوی و اصطلاحی جاذبه و دافعه، ریشه یابی بحث جاذبه و دافعه در اسلام، اصول نظری بحث جاذبه و دافعه علی(ع) در نهج البلاغه و ... پرداخته است. بخش دوم در مورد تجلی جاذبه حضرت علی(ع) در نهج البلاغه در برخورد با اشخاص و با عقاید و افکار گوناگون بحث می کند. بخش آخر به بررسی تجلی دافعه حضرت علی(ع) در نهج البلاغه در برخورد با اشخاص، گروهها و جریانات و با عقاید و افکار و رویدادهای مهم می پردازد.

بدون شک بستر تاریخ پر از وقایعی است که شناخت آن برای آیندگان از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. جامعه ای که از تاریخ گذشته و سوابق فرهنگ خود درس می گیرد. می تواند به راحتی راه پیشرفت و کمال را در میان پیچیدگی های گوناگون طی نماید. اصولاً شناخت دشمن و شیوة برخورد با آن از محوری ترین مسائل دفاعی و امنیتی هر ملتی به شمار می آید و با توجه به این که بعد از پیامبر اکرم(ص) رهبری سیاسی جامعه اسلامی به جز مدت کوتاهی در زندگی امیرالمؤمنین(ع) و امام حسن مجتبی(ع) تحقق نیافت، نحوة برخورد حضرت علی(ع) با دشمنان خویش می تواند الگویی مطمئن برای همة بشریت به خصوص شیعیان باشد. رسالة حاضر بر آن است تا اصول و شیوه های عملی امام(ع) را که در برخورد با مخالفان و دشمنان خویش اعمال کرده اند، بررسی نموده و همچنین به شناسایی انواع ترفندها و تاکتیک های دشمن بپردازد.

امنیت نخستین لازمه حیات انسانها و مهمترین شرط زندگی سالم اجتماعی است و در صورت فقدان آن دیگر نعمت های مادی و معنوی به خطر خواهد افتاد. متقابلاً نا امنی و اضطراب از بزرگترین بلاهای اجتماعی است که گریبان گیر بشر بوده است، اسلام جهت امنیت فردی و اجتماعی اهمیت خاصی قائل است و از این رو بسیاری از تعالیم خود را بر پایه حفظ امنیت سرمایه های وجود انسان اعم از جان، مال، آبرو و ناموس او قرار داده است. از نظر قرآن ایمان به خداوند و تداوم ذکر او موجب اطمینان نفوس و امنیت قلب و روان است و عمل صالح انسان نیز تضمینی جهت حفظ امنیت و نیل او به حیات طبیه است. اسلام با طرح دستورات اخلاقی و احکام عملی خویش جامعه ای امن و آرام را درپیش روی بشر گذاشته است. این جامعه مورد وعدة خداوند است جز آنکه انسانها خود با اعراض از یاد الهی و دست زدن به امور خلاف و آلوده شدن به مفاسد اجتماعی، موجب بروز ناامنی و تشویش از جهات فردی و اجتماعی می گردند.

پژوهش شامل موارد ذیل است: تاریخ زندگانی امام مهدی (ع)، فلسفه و چگونگی پیدایش توقیعات، مدارک و اسناد توقیعات در کتب روایی، بررسی موضوعات و مضامین توقیعات شامل مباحث اعتقادی، صدور توقیعات در پاسخ مسائل فقهی، پیش گویی از امور مخفی، نهان بینی و اخبار از غیب، پاسخ به درخواستهای مختلف شیعیان، وظایف و تکالیف شیعیان برای امور مختلف، صدور توقیعات به جهت دفع خطر از شیعیان، افشای تزویر گمراهان، منحرفان و مدعیان دروغین نیابت و وکالت لعن و تکذیب آنها بوسیله صدور توقیعات، نصب و تایید نواب و وکلا، دعای حضرت برای شیعان و یارانشان و برگزیده ای از توقیعات شریفه حضرت صاحب الامر

‫اهدف این پایان نامهعبارت است از : ماهیت و کاربرد تقیه، ارائه آیات و روایات تقیه و همچنین زندگی شیعیان در شرایط بحرانی تقیه چرا که فهم علوم از آن غالبا یک برداشت است و آن موافقت با اکثریت است، در حالیکه تقیه دارای مفاهیم زیادی است. اطلاعات مورد نیاز این طرح پژوهشی، از طریق مطالعه کتابخانه ای و فیش برداری تنظیم شده است. در این ارتباط کلیه آیات قرآن کریم وبرخی کتب معتبر تفسیری و روایی، مورد بررسی قرار رگرفته و سپس آیات و روایات ثبت شده به تفکیک عناوین سازمان دهی و تحت عناوین مختلفی که در فهرست مطالب است مطرح شده است. از معاجم ( معجم المفهرس)، ( معجم نهج البلاغه )، ( معجم کتب اربعه )، قرآن کریم، تفاسیر قرآنی ، نهج البلاغه کتب حدیثی ، لغووی، تاریخی و رجالی استفاده شده و در بخش های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد تقیه از جمله احکام امضائی است که مربوط به فرقه خاصی نبوده بلکه از دوران شیث هبه الله حضرت آدم (ع) بوده و با توجه به آیات قرآنی و روایات وارده از جانب انبیاء و امامان می توان گفت که تقیه امری جایز و حق بوده که در هر مکان و زمانی و در هر فرقه وگروهی همه مباحث آن مطرح بوده و این چنین نیست که اگر بحث سیاسی از بین برورد تقیه به طور کلی تعطیل می شود. شیخ انصاری و پیروانش از زوایه احکام عبادی و امام خمینی از زاویه فقه سیاسی تقیه را بحث کرده اند.