جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دکتر علی شریعتی را می‌توان یکی از چهره‌های تأثیرگذار در روند انقلاب اسلامی در دهه‌های 50 و40 شمسی قلمداد کرد،که در ایجاد روحیه انقلابی‌گری و نشان دادن سیمای جدیدی از اسلام تلاش‌های فراوانی نموده است. وی همچنین درصدد بود که نشان دهد اسلام می‌تواند هم به عنوان آلترناتیویی در مقابل مکاتب مطرح آن زمان یعنی مارکسیسم، لیبرالیسم و اگزیستانسیالیسم قرار گیرد و هم می‌تواند بهترین پاسخ را برای نیازها و مشکلات انسان‌ها ارائه دهد. حال امروزه با گذشت چند دهه از بیان آن مسائل و در عصر جهانی‌شدن و پیچیده شدن شرایط و فضای حاکم بر زندگی انسان‌ها، به نظر می‌آید که پاره‌ای از مسائلی که شریعتی به آن‌ها پرداخته بود از جمله مسائلی در زمینه‌ی انسان‌شناسی، عدالت، آزادی و ... امروزه نیز قابلیت مطرح شدن را دارند، و چه بسا بسیاری از مسائلی که شریعتی در رابطه با مشکلات و پیامدهای جامعه مدرن و سرمایه‌داری به آن پرداخته، امروزه نیز بیشتر از گذشته مطرح هستند. هدف ما در این پژوهش نیزبازخوانی آثار شریعتی به خصوص در زمینه اسلام و تشیع و توانمندی‌های آن در پاسخگویی به نیازهای انسان‌ است. در نهایت می‌توان گفت شریعتی اندیشمندی بود که نگرش او ابعاد جهانی داشت، و همچنین دغدغه‌ی او معرفی اسلام به عنوان یک مکتب عقلانی بود که با مکتب مدرن و پست مدرن تا اندازه‌ی زیادی هماهنگی داشته باشد، از همین روی سعی بر این داشت که با توسل به برداشت‌های جدید و عمیقش از جهان‌بینی توحیدی هم‌زیستی مسالمت‌آمیز را در گستره‌ی جهانی مهیا سازد.

‫اين پژوهش ضمن معرفي فرقه‌هاي شيعي اماميه، زيديه و آقاخانيه و تاريخچه پيدايي هر يک از آن ها به رويکردهاي اين مذاهب در مقوله امامت مي‌پردازد و مطالبي چون: تعريف امامت، ضرورت وجود امام، نحوه تعيين امام، صفات و ويژگي‌هاي امام مانند عصمت، علم، افضليت و مصاديق امام را از ديدگاه اين مذاهب مطرح کرده و نقاط اشتراک و افتراق آن ها درباره امامت را شرح مي‌دهد. نويسنده در چهار فصل به اين موضوعات پرداخته است. فصل اول به کلياتي درباره مفهوم لغوي امامت و تعريف اماميه، زيديه و آقاخانيه اختصاص دارد. در فصل دوم امامت از ديدگاه زيديه بررسي شده است. در اين فصل نويسنده ابتدا با اشاره به تاريخ شکل‌گيري و پيدايي مذهب زيديه، زوايايي از حيات و شخصيت زيدبن علي و يحيي بن زيد و ادامه فعاليت‌هاي زيديه بعد از يحيي بن زيد را بررسيده و دولت‌هاي زيديه و فرقه‌هاي آنان را معرفي مي‌کند. آن گاه اهميت و جايگاه امامت از ديدگاه زيديه، وجوب امامت از منظر زيديه و ادله عقلي و نقلي آنان در اين زمينه، شرايط امام از ديدگاه زيديه و امامت امام حسن( و امام حسين( از منظر آنان را شرح مي‌دهد. در فصل سوم امامت از نگاه آقاخانيه بيان گرديده است. در اين فصل نيز نويسنده نخست به تاريخ پيدايي و شکل‌گيري فرقه آقاخانيه اشاره کرده و دليل هاي وجوب امامت از منظر اين فرقه، جايگاه امام در مکتب آقاخانيه، صفات امام، مانند عصمت، علم، فضيلت و نسب امام و طريقه تعيين او از ديدگاه آنان را مطرح نموده وضمن ذکر ادله عقلي و نقلي اين فرقه بر امامت حضرت علي(، وظايف امت اسلامي در قبال امام را بر مي‌شمارد. در فصل چهارم امامت از ديدگاه شيعه اماميه اثناعشري واکاوي شده و تعريف امامت، ضرورت و فلسفه امامت، دليل هاي عقلي و نقلي آنان مبتني بر وجوب امامت، شرايط و ويژگي‌هاي امام از ديدگاه اماميه، مانند عصمت و علم امام وادله آن ها مبني بر امامت و خلافت بلافصل امام علي( پس از پيامبر اسلام( مطرح مي‌شود. نويسنده در ادامه امامان پس از امام علي( را از منظر ايشان معرفي کرده و طريق تعيين امام از ديدگاه اماميه و وظايف امت در قبال امام را از نگاه اين فرقه بيان مي‌کند. او در پايان نقاط اشتراک و افتراق ديدگاه‌هاي اين سه فرقه شيعه را شرح مي‌دهد.