جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از نظر لایب نیتس جوهر منحصر در جوهر روحانی یا مناد است لایب نیتس منکر امتداد است و به همین دلیل جسم را امری پدیداری می داند. ددر نظر ملاصدرا دو نوع جوهر داریم ، جوهر مادی و جوهر مجرد ، از نظر لایب نیتس خدا مناد منادها و جوهر است در تفکر صدرا خدا جوهر به معنای مصطلح مشایی نیست . در تفکر لایب نیتس بساطت خصیصه تمام منادها و به معنی نداشتن اجزا مقداری است و نقطه مقابل آن امتداد است و تمام منادهای بسیط دارای خصلت مراتبت ( جهان نمایی ) هستند. در تفکر صدرا بسیط حقیقی فقط خداست و بسیط حقیقی کل الاشیا است . از نظر صدرا بسیط در مقابل امتداد نیست بلکه در مقابل ترکیب است در تفکر لایب نیتس هیچ منادی بدون ادراک نیست و تفاوت منادها به شدت و ضعف ادارک آنهاست ، عبور از مرحله ای از ادراک به مرحله دیگر بواسطه نیرو و منجر به پیدایش وحدت در کثرت در منادهاست این مبحث شبیه بحث تشکیک در ملاصدرا است که وجودامری مشکک و ذومراتب و مساوق علم و اراده و تفاوت موجودات به شدت و ضعف وجود آنهاست و این همان اصل وحدت در کثرت و کثرت در وحدت است . عبور از مرحله ای از ادراک به مرحله دیگر موجب تغییر و حرکت در مناد است این حرکت اشتدادی ، درونی ، غایتمند و رو به تکامل است . حرکت جوهری در ملاصدرا ، با همین خصایص یعنی تدریجی ، اشتدادی ، غایتمندو رو به تکامل فقط در موجودات مادی جریان دارد، اما در لایب نیتس چنین حرکتی در کل عالم جریان دارد در هر دو تفکر کل عالم دارای شعور ، تحرک ، جنبش و سیال است . در تفکر لایب نیتس منادها به یکباره خلق می شوند. اما از ایده الوهیت پیاپی الهی لحظه به لحظه نظریه خلق مدام دریافت می شود. در حالیکه ملاصدرا معتقد است که موجودات مادی بواسطه حرکت جوهری لحظه به لحظه خلق می شوند.