جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

کتاب «الاجتهاد و التقلید و سلطات الفقیه و صلاحیاته» تحقیقی در زمینه اصول «اجتهاد رجالی» و مبانی و اصول مبتنی بر آن است. در این پژوهش دیدگاه‎ ها و روش‎ های مختلف مورد استفاده رجالیون بزرگ مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته و منش رجالی بزرگ نجاشی و شیوه وی در تضعیف و تقویت روایات و اصول به کار رفته توسط وی در این زمینه مورد ارزیابی قرار گرفته است. نگارنده اصول مهم در اجتهاد و رجالی را معرفی کرده و مبنای اجتهاد و تقلید در این علم را بيان کرده است. تاثیر علم رجال در روایات و مبانی اعتقادی و فقهی فقها و ابزار کار برای آنان از اصلی‎ ترین مباحث این کتاب است.

کتاب «الانتظار الموجه، دراسة فی علاقة الانتظار بالحرکة و فی علاقتها به» اثر محمد مهدی آصفی، پژوهشی دربار مفهوم صحیح انتظار، توجیه روانی آن و دیدگاه‌ های مکاتب و مذاهب گوناگون غیر دینی درباره آن و معرفی نشانه‌ های منتظران حقیقی امام مهدی علیه السّلام می‌ باشد. نویسنده با نگاهی به روایات شیعه و سنی در باب انتظار، بررسی انواع انتظار، مساله علت تاخیر فرج را بررسی کرده است. وی در این زمینه نخست دیدگاهی را مطرح می‌ کند که به موجب آن زمانی ظهور رخ خواهد داد که زمین پر از ظلم و جور شود. سپس به عامل عدم وجود یارانی مستعد و آماده برای حمایت از امام مهدی علیه‌ السّلام اشاره می‌ کند که به عنوان یکی از عوامل تاخیر فرج معرفی شده است. نویسنده ضمن نقد هر دو نظریه نتیجه می‌ گیرد، علت واقعی تاخیر در ظهور امام زمان علیه‌ السّلام، عدم آمادگی مردم برای پذیرش است. مؤلف در ادامه به معرفی نشانه‌ های منتظران حقیقی امام علیه‌ السّلام پرداخته است. قدرت، آگاهی، هوشیاری و بصیرت، نیرومندی، عزم نافذ و تعادل شخصیت؛ از جمله ویژگی‌ هایی است که در روایات اسلامی برای منتظران راستین فرج به آن‌ ها اشاره شده است، به اعتقاد نگارنده انتظار دو گونه است: آگاهانه و مطلوب و نامطلوب. مؤلف در فصل دوم، چهار عامل استعانت از صبر، نماز، ولاء، میراث و انتظار را که از مهم‌ ترین وسایل حفظ و مصونیت فعالان راه خدا (عوامل رستگاری) است را با تکیه بر آیات و روایات مورد بررسی قرار می‌ دهد.

پیوست در منابع دیجیتالی

این نوشتار در پاسخ به دو سؤال مطرح شده است که اولاً آیا از قرآن و سنّت می توان طرحی برای نظام اجتماعی سیاسی اسلام استنباط کرد یا نه؟ و ثانیاً در صورت اثبات، عنوان این نظام چیست و ماهیت و شکل آن کدام است؟ نگارنده در پایان نامه خود، به طور اجمال، از نظر آیات قرآن و احادیث، عنوان نظام اجتماعی را «امّت»، و عنوان نظام سیاسی را «امامت» قرار داده و بر این عقیده است که با توجّه به تعریف ویژه این دو نظام، هر دو توأم با هم و لازم و ملزوم هم اند. وی به عنوان توضیح در ادامه می نویسد: «به بیان دیگر، اگر پذیرفته شود که اسلام، دینی است اجتماعی، و دگرگونی جامعه و پدیدار شدن نظام اجتماعی جدید به جای نظام قبیله ای و قومی توسط پیامبر اکرم انجام گرفته، پس باید پذیرای این مطلب شد که این نظام اجتماعی، توأم با یک نظام سیاسی مناسب است، به نحوی که تفکیک بین این دو، منجر به فساد و اضمحلال امّت می گردد». این جستار، از یک مقدّمه و چهار فصل تشکیل یافته است. فصل اوّل، سه گفتار دارد: در گفتار اوّل، منشأ اجتماع بیان شده، که در این زمینه از جمع نظریات اندیشمندان اجتماعی استفاده شده است. در گفتار دوم، معنای جامعه و تعاریف جامعه از نظر فلاسفه اجتماعی بیان شده و پس از نتیجه گیری از آنها، نظرگاه قرآنی در این زمینه را بیان نموده است. در گفتار سوم، بحث از نظام اجتماعی است و این که مقصود از نظام اجتماعی در لغت و اصطلاح چیست؟ و مراد از نظام اجتماعی قرآن چیست؟ آیا این دو جدای از هم اند یا نه؟ فصل دوم نیز از چهارگفتار تشکیل شده است. در گفتار اوّل، نظام اجتماعی در قرآن که با عنوان «امّت» بیان شده، توضیح داده شده، و سپس، مفاهیم اجتماعی که به دو دسته خُرد و کلان در قرآن آورده شده، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، در ادامه نیز به توضیح واژه «امّت» در لغت و اصطلاح پرداخته شده و موارد استعمال آن شرح شده است. گفتار دوم، در باب تعریف امّت در بیان صاحب نظران است. در گفتار سوم، پیشینه و تحوّل در مفهوم امّت مشخّص شده است و در گفتار چهارم نیز عناصر تشکیل دهنده امّت - که در چهار عنصر خلاصه می شود - بیان شده است. فصل سوم، این فصل با عنوان «بافت امّت» در هفت گفتار منظّم شده، که گفتار اوّل، یک مقدّمه و پیش گفتار توضیحی در مورد این مقوله دارد. در گفتار دوم این فصل، منظور از بافت در این موضوع توضیح داده شده و در گفتار سوم، بیان شده که قرآن، این بافت را تحت عنوان «ولاء» نسبت به امّت و جامعه، ایدئال خود ذکر کرده است. گفتار چهارم به بحث ولاء و ولایت اختصاص یافته و اهمّیت ولایت در جامعه اسلامی توضیح داده شده است. در گفتار پنجم، ولاء و ولایت از نظر کتب لغت، بررسی و تجزیه و تحلیل شده، و در گفتار ششم، همین واژه در فرهنگ قرآن، بررسی شده است و در ادامه، مراد از ولاء و ولایت در قرآن، آشکار شده و ولاء منفی و مثبت از هم جدا دانسته شده است. نگارنده، در فصل چهارم با عنوان «امّت و نظام امامت» از یک مقدّمه و چهار گفتار تشکیل شده است مقدّمه این فصل به توضیح امامت نظام سیاسی امّت پرداخته و ضمن آن، نظریه نظام سیاسی امامت را از دیدگاه امام خمینی قدس سره شرح داده و طرح نظام سیاسی و بافت امّت را نیز عنوان نموده است. وی در گفتار اوّل، به اثبات هم ریشه و هم معنا بودن امّت و امامت پرداخته و در گفتار دوم، معنای امام و امامت در فرهنگ دینی را توضیح داده و در پایان نیز کلامی را از فارابی نقل نموده است. گفتار سوم، طرح پرسش و پاسخی در باب اصل امامت و نیاز به امام در جامعه است که با استنباط از آیات و روایات، نتیجه کلّی بحث، به دست آمده است. گفتار چهارم، درباره امامت عامّه است که این گفتار نیز با پرسش و پاسخی در توضیح این مطلب آغاز شده و با کلامی از امام خمینی(ره) و مرحوم نایینی در باب حکومت اسلامی پایان یافته است.

مسئله اساسی در این مجموعه نوشتار این‌است: که آیا از قرآن و سنت و سیره می‌توان طرحی برای نظام اجتماعی -سیاسی اسلام استنباط کرد یا خیر؟ در صورت مثبت بودن جواب عنوان این نظام اجتماعی-سیاسی چیست و ماهیت و شکل آن کدام است؟ راه‌حل: در این نوشتار بطور اجمال از منظر آیات قرآن و احادیث بیان شده است که عنوان نظام اجتماعی (امت) و عنوان نظام سیاسی (امامت) است، و با توجه به تعریف ویژه این دو نظام، هر دو توأم با هم و لازم و ملزوم هم هستند. به بیان دیگر اگر پذیرفته شود که اسلام دینی است اجتماعی (و نه فردی) و پیامبر جامعه را دگرگون کرد و نظام اجتماعی جدید(امت) را جایگزین نظام قبیله‌ای و قومی و طایفه‌ای و سایر نظامهای اجتماعی نمود باید پذیرفت که این نظام اجتماعی توأم با یک نظام سیاسی مناسب و متناسب با ان است، که به نحوی که تفکیک بین این دو منجر به فساد-اضمحلال (امت) می‌گردد و این پدیده به خطر می‌افتد. بنابراین نظام امت را می‌توان به عنوان نظام سیاسی از دیدگاه و زاویه معناشناسی و مباحث اجتماعی (به غیراز زاویه کلامی-تاریخی) به خوبی تعریف و اثبات کرد، چرا که لازمه این نظام اجتماعی جدید (امت) نظام سیاسی خاص خود (امامت) می‌باشد کمااینکه هر نظام سیاسی متناسب با نظام اجتماعی برخاسته از نوع خود است، لذا بطور طبیعی و منطقی با تغییر نظام اجتماعی نظام سیاسی تغییر می‌کند همانگونه که قرآن از مسیر تغییر نظام اجتماعی به تغییر نظامهای سیاسی طاغوت رهنمون می‌شود (ان‌الله لا‌یغیر ما بقوم حتی یغیرواما بانفسهم)

در این پایان ‏نامه اثر یاد شده و مؤلف آن در سه بخش معرفى شده ‏است: در بخش اول زندگى‏ نامه علامه مرتضى عسکرى آمده ‏است؛ در بخش دوم ویژگى ‏هاى روش علمى علامه در کتاب مذکور یاد شده‏ است و بخش سوم به بررسى، نقد و تحلیل آن کتاب اختصاص دارد و مشتمل بر این مباحث است: بررسى جامعه ‏شناسى عرب بادیه‏ نشین، بررسى بحث‏ هاى مقدماتى تاریخ قرآن، بررسى اصطلاحات اسلامى، بررسى روایات تبعیت و روایات بسمله، بررسى روایات جمع ‏آورى قرآن، بررسى موضوع نسخ در روایات.