جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش بررسی مباحث مساله معاد و به دنبال آن لذت و الم سعادت و شقاوت که از مباحث نهایی یک دستگاه فلسفی است روش پژوهش کتابخانه ای است طرح پژوهش : پایان نامه دارای یک پیشگفتار و سیزده فصل و نتیجه گیری است نتیجه کلی : همه فلاسفه به شکل واحد مساله معاد را پذیرفته اند اختلاف نظر برخی از فلاسفه دراین مساله ، فقط نوع نگرش و کیفیت وقوع آن است

هدف از نگارش این رساله بین دو دیدگاه مربوط به ابن سینا و امام فخر رازی در خصوص مقوله قضا و قدر و تحلیل این مسئله غامض و همچنین بیان نقاط اشتراک و اختلاف این دو دیدگاه است روش پژوهش : به شیوه مطالعه و تحقیق کتابخانه ای و تبیین و تحلیل مطالب براساس ماخذ و منابع گوناگون و تجربیات نگارنده است ابزار و اندازه گیری : استفاده از منابع کتابخانه ها، تحقیق ها، پایان نامه ها و نص آیات و احادیث است طرح پژوهش : بعد از مقدمه فصلی به بیان پیش گفتار پرداخته شده و سپس در دو فصل نظرات به صورت منسجم و مرتبط و روان طرح گردیده و در آخر در چند صفحه نتیجه گیری شده است : نتیجه کلی : اساسا دیدگاه ابن سینا به مسئله قضا و قدر با نحوه نگرش فخر رازی به این مبحث به کلی متفاوت است . چرا که ابن سینا فیلسوفی مشائی و عقلی مسلک که قضا و قدر را مرتبه ای از مراتب علمی واجب تعالی تلقی می نماید در حالی که فخر رازی دانشمندی متکلم و هدف او منحصرا دفاع از مدعیات و باورهای دینی اش است .

در پایان نامه حاضر عقل و وحی و رابطه آن دو در سه فصل با این عناوین بررسی شده است: فصل اول، پیشینه موضوع معرفت عقل و وحی از نظر فارابی؛ فصل دوم، معرفت عقل و وحی از دیدگاه بوعلی سینا؛ فصل سوم، معرفت عقل و وحی از دیدگاه ملاصدرا

در این نوشتار کوشیده ایم عدل را از منظر علامه طباطبایی در قالب چهارده بخش بررسی نماییم، ابتدا پس از معنای لغوی عدالت، تعریف و مفهوم عدالت آورده شده است، و نیز عدالت به دو قسمت اصلی عدالت بشری و عدالت الهی تقسیم می‌شود که هر یک مباحث فرعی دیگری را در بر می گیرند .عدالت بشری شامل مباحث؛ عدالت فردی، اخلاقی، اجتماعی، جنسیتی و سیاسی می‌باشد. عدالت فردی آن است که کاری کنی که سعادتت در آن باشد و کاری را که مایه بدبختی است به خاطر پیروی از هوی نفس انجام ندهی . عدالت اجتماعی رعایت استحقاق ها و عطا کردن به هر ذی حق است آنچنان که استحقاق آن را دارد . عدالت جنسیتی تفاوت‌های طبیعی و جنسیتی را در نحوه آفرینش و خلقت آنها بر اساس عدالت و حکمت الهی پیجویی مینماید و تفاوت را در تناسب میان زن و مرد می‌بیند. عدالت و سیاست که حکومت به عنوان قوه قهریه برای تسلط بر افراد و جلوگیری از پایمال شدن حق به کار می‌برد و اغلب ایجاد آن در موارد بروز اختلاف بوده است .مباحث فرعی مربوط به عدالت الهی نیز شامل؛مساله‌ی شرور ،خیر و شر، عدل و مجازات‌های الهی،مساله جبر و اختیار،قضا و قدر ،حسن و قبح و نظام احسن وجود می‌باشد.مساله‌ی شرور خود شامل مباحث فرعی دیگری همچون مساوقت شرور با عدم یا وجودی بودن آن می‌باشد و یکی از شبهه‌های اساسی عدل الهی می‌باشد. خیر از نظر علامه وجودی و شر عدمی می‌باشد و به این ترتیب علامه آن را با عدل الهی سازگار می‌داند. درباره‌ی مجازات‌های الهی علامه معتقد است که مجازات‌ها با عدل الهی منافاتی ندارند و برای تکامل روح‌اند. مساله‌ی جبر و اختیاررا نیز با نظریه‌ی امر بین امرین حل می‌کند به این معنا که اراده‌ی ما و اختیار ما در طول اراده‌ی الهی است و نه در عرض آن. درباره مساله قضا و تقدیرگرایی نیز علامه معتقد است برای هر کسی حدودی وجود دارد و اندازه‌ای که بر اساس آن به او امکانات داده شده است که همان فیض است. و بالاخره حسن و قبح اعتباری‌اند و جهانی که ما در آن زندگی می‌کنیم بهترین جهان ممکن است بنابراین این اصلا ظلم و شر نیست بلکه عین خیر است و عدالت.

رهیافت‌های گوناگون برای بررسی مسأله‌ی خاتمیت و تفاسیر مختلف اندیشمندان از این مسأله وجود دارد. هر یک از این موارد براساس مبانی و ادله‌ای برای بیان ضرورت بحث نبوت و خاتمیت است. حال قرآن و روایات نیز به نحوی به تفسیر حقیقت خاتمیت پرداخته‌اند که شاید متفاوت با تفسیر برخی عالمان باشد.از سویی نیز پس از وفات خاتم انبیا صل الله علیه و آله، ارسال مردان آسمانی از سوی خداوند قطع نشد و مقامی به نام امامت ادامه یافت. چنین شد که برخی شئون و نقش‌ها نیز توسط ائمه علیهم السلام به عهده گرفته شد. این نقش‌ها و وظایف که هرکدام به نحوی بی‌بدیل برای امامان معصوم علیهم السلام در آیات و روایات فرض شده است، ‌می‌تواند نحوه‌ی سازگاری مفهوم خاتمیت را با مقام امامت روشن‌تر سازد.اما از جهتی دیگر، برخی شبهه‌افکنان که بر اساس ارائه‌ی تفاسیر ناصحیح از خاتمیت و بعضاً امامت و همچنین طرح مباحثی تأمل برانگیز در نسبت میان آن دو، کوشیده‌اند مسأله‌ی امامتِ مورد ادعای تشیع را مورد تردید قرار دهند. ایشان معتقدند که تفسیر امامت از نظر شیعه، همان شوون پیامبری از جمله عصمت، ارتباط با غیب، حجیت و ولایت تشریعی را شامل می‏شود. از نظر آنان تشیع امامت را همان ادامه‏ی پیامبری و نبوتِ همیشگی قلمداد می‏کند و این امر با اعتقاد به خاتمیت ناسازگار است. بنابر این خاتمیت در باورهای شیعیان تنها لفظی است که حقانیتی در برندارد.در برابر مخالفان سازگاری خاتمیت و امامت، اندیشمندان شیعه معتقدند که نه تنها این دو مفهوم با هم سازگار، بلکه لازم و ملزوم یکدیگر هستند. دین خاتم برای جاودانگی خود به کتاب آسمانی قرآن و شجره‏ی طیبه‏ی امامت محتاج است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)، با عنایت به همین مسأله به معرفی امامان بعد از خود پرداخت. تشریع احکامی که در 23 سال پیامبری حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) مجال و ظرفیت ابلاغ آن برای مردم یافت نمی‏شد، به دست پیشوایان معصوم (علیهم السلام) صورت گرفت و با انتظار حضرت موعود (عجل الله تعالی فرجه) تداوم خواهد یافت.پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به واسطه‏ی خاتم الانبیا بودنِ خود، قله‏های کمال را فتح کرد و کمالات کشف نشده را تمام کرد، از این رو جانشینان معصوم او مقامی چون او یافتند. پیامبر نبوت را به سرانجام رساند ولی مقام بلند امامت ادامه یافت.

مسئله ضرورت بعثت پیامبران این سوال را به ذهن متبادر می سازد که آیا بشر برای سعادت دنیا و آخرتش به برانگیختن پیامبران نیاز دارد؟ و آیا بر حق تعالی لازم و ضروری است که انسان‌های برگزیده‏ای را برای هدایت انسان‌ها انتخاب کند؟ و آیا عقل بشر نمی‌تواند مصالح و مفاسد زندگی خود را تشخیص دهد؟ما در این رساله برآنیم که دیدگاه‌های متکلمان امامیه را در خصوص ضرورت بعثت، بررسی کرده و انطباق آن را با آیات و روایات به اثبات برسانیم.