جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
پهلوان, منصور (استاد علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 188
شناسایی و بررسی تفسیر «انوار التنزیل و اسرار التأویل»
نویسنده:
ابوالفضل سید موسوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل آثار(دانشنامه آثار)
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
این پژوهش در دو بخش با این موضوعات تنظیم و تدوین شده است: بخش اول، آشنایی کلی با بیضاوی و تفسیر او: زندگانی بیضاوی، شناسایی اجمالی تفسیر انوارالتنزیل و اسرار التأویل؛ بخش دوم، شناسایی تحلیلی تفسیر بیضاوی: ساختار تفسیر، مباحث کلامی، مسائل فقهی، جایگاه نقل در تفسیر
مشخصات اثر
سیمای حضرت عیسی(ع) در قرآن و کتب عهد جدید
نویسنده:
نیره اعظم شیخ مونسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
مباحث این تحقیق در هشت فصل با این عنوان ها به نگارش در آمده است: فصل اول، مقام عیسی، سیر انحراف مسیحیت از یکتاپرستی، مهم ترین موحدین در قرون اولیه یِ مسیحی، موحدین مسیحی در قرون اخیر; فصل دوم، ولادت عیسی: مقایسه یِ تولد حضرت آدم و عیسی، تولد عیسی به نقل از ناسخ التواریخ، مژده هایِ عجیب به مریم به نقل از کتاب عیسی در قرآن; فصل سوم، شخصیّت حضرت مریم: خاندان مریم، مقام تحدیث حضرت مریم; فصل چهارم، اناجیل اربعه; فصل پنجم، حواریون: معنای واژه یِ حواری، اسامی حواریون و طلب مائده یِ آسمانی از جانب آنان، توجیهات برای طلب مائده; فصل ششم، پایان کار حضرت عیسی(ع): آغاز درگیری علنی حضرت عیسی(ع)، داستان به صلیب کشیدن عیسی به نقل از کتاب عیسی پیام آور اسلام، داستان به صلیب کشیدن عیسی به نقل از امام رضا(ع)، سرانجام حضرت عیسی به نقل از ناسخ التواریخ و انجیل متی; فصل هفتم، باب مواعظ عیسی(ع) در روایات اسلامی; فصل هشتم، خلاصه یِ مطالب فصول.
مشخصات اثر
سنتهای خداوند در قرآن کریم
نویسنده:
فاطمه سادات کریمی کسوتی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
رساله حاضر تحت عنوان سنتهای خداوند در قرآن کریم می باشد. که از 5 فصل تشکیل شده است. در مقدمه این رساله، سنت در لغت و اصطلاح مورد بررسی قرار گرفته و فایده شناخت سنت الهی و ویژگی های آن همچنین انواع سنتهای الهی بیان شده است. در فصل اول سنت پیروی حق بر باطل مورد بررسی قرار گرفته است و سنت امتحان و ابتلاء در فصل دوم بیان شده است که در این فصل فتنه در لغت و در قرآن همچنین ابتلاء در لغت و قرآن مورد بررسی قرار گرفته است در فصل سوم تحت عنوان سنت هدایت و ارشاد بشر می باشد که هدایت در لغت، هدایت در قرآن، فعالیت در لغت، در قرآن، خداوند هادی بشر است، اقسام هدایت، اقسام ضلالت، نتایج هدایت و ضلالت و رابطه هدایت و ضلالت با اختیار انسان می پردازد. در فصل چهارم که سنت جریان قوانین طبیعی و رابطه علیت نام دارد. علت در لغت و قرآن، سبب در لغت و قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل پنجم که فصل پایانی این رساله می باشد. استدراج در لغت و در قرآن، مراتب استدراج، اجرای سنت استدراج و استدراج جوامع مغرور و گمراه و استدراج تکذیب کنندگان آیات قرآن بیان شده است.
مشخصات اثر
مواقف قیامت در قرآن و حدیث
نویسنده:
اصغر محمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
«مواقف قیامت» ، ایستگاهها و منازلی است که یا به نحو مکانی یا به نحو فعلی در قیامت واقع هستند و بندگان خدا در روز قیامت پس از نفخ دوم صور برای دستیابی به بهشت و جهنم، که مقصد نهایی آنها است ، آن مراحل را پشت سر می گذارند. به تصریح روایات اسلامی تعداد این مواقف پنجاه مورد است که در هیچ روایتی به طور مشخص به شمارش و تعیین آنها پرداخته نشده است اما بر اساس روایات مختلف که در ذیل عناوین متفاوت به موقف بودن برخی مواقف اشاره نموده اند و همچنین سخن علمای بزرگ در این باره ، میتوان مواقف قیامت را تحت عناوین زیر شمارش نمود : موقف «خروج از قبر» که اولین موقف قیامت و مبدأ آغاز حوادث قیامت است، موقف «حشر» که محل جمع شدن تمام خلایق است،موقف« حسابرسی» ، موقف «میزان» که در آن اعمال بندگان وزن می شود، موقف« سؤال» از اعمال، موقف «نامه عمل و شهادت شاهدان»ی همچون معصومین،ملائکه و زمین و زمان و...، موقف«صراط» که پلی است بر روی جهنم که خلایق با گذر از آن به بهشت می رسند و باریک یا عریض بودن آن با توجه به میزان ایمان و عمل افراد می باشد، موقف «شفاعت»که درآن گنه کاران به شفاعت شافعان مورد رحمت الهی قرار گرفته و نجات می یابند و موقف «بهشت و جهنم» که انتهای مواقف بوده و خلایق در آنها به پاداش الهی و یا غضب و خشم الهی می رسند. برخی از این مواقف، خود مواقف متعددی را شامل می شوند مانند موقف صراط که عقبه ها و منازل خاصی را در خود دارا است. با استفاده از برخی قرائن عقلی و نقلی ، ترتیب برخی مواقف مشخص است مانند «خروج از قبرها» و«بهشت و جهنم» اما درمورد برخی مواقف دیگر مانند« شفاعت»،«سوال» و«صراط»، می توان قائل به جاری بودن این مواقف در طول قیامت یا در طول بخشهایی از آن بود. نام های قیامت گاهی به نام حوادث آغازین قیامت نامگذاری می شوند مانند: یوم الزلزله (روز زلزله)،یوم الواقعه (روز واقعه بزرگ)،یوم القارعه ( روز کوبنده) و... گاهی هم به نام مواقفی که در قیامت واقع است مانند: یوم الخروج (روز خروج از قبرها)،یوم الحساب(روز حساب) و یوم الجمع(روز جمع شدن خلایق)و.... . بطور کلی با تأمل در آیات و روایاتی که در باره قیامت وارد شده نقش مهم و والای اهل بیت(ع)در آن صحنه عظیم و هولناک در دستگیری از شیعیان و محبان شان مشخص می گردد
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی معیارهای شناخت حق و باطل در قرآن و نهج البلاغه
نویسنده:
محدثه توحیدی نسب
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
انسان برای زندگی سعادت‏مندانه نیازمند تشخیص خوب و بد، درست و نادرست، صلاح و فساد و به طور کلی حقّ و باطل است و برای رسیدن به این تشخیص نیاز به معیارهایی دارد، تا بتواند با استفاده از آنها و سنجیدن افکار و عقاید و عملکرد خود، نسبت به آن معیارها، به حقّ یا باطل بودن آنها پی ببرد.قرآن کریم، کلام حقّ و منشوری کامل و جامع برای زندگی سعادتمندانه انسان است، که معیارهای تمییز حقّ و باطل را به روشنی برای انسان معرفی نموده است. در نهج البلاغه نیز، همچون قرآن کریم، موضوع شناخت حقّ و باطل، از جایگاه مهمی برخوردار بوده، معیارهای شناخت حقّ و باطل معرفی، و نقش و جایگاه این معیارها تبیین شده است.معیارهای شناخت حقّ و باطل، هم از نظر قرآن و هم از دیدگاه نهج البلاغه، شامل دو دسته معیارهای درونی و بیرونی است که در روایات هم از آن دو حجّت با عناوین رسول باطنی و رسول ظاهری یاد شده است.عقل، یکی از معیارهای شناخت حقّ و باطل است که انسان را در تشخیص میان حقّ و باطل، یاری می‌کند. عقل، همواره پیرو حقّ بوده و همچون منبع نور، مسیر زندگی را برای انسان روشن می‌کند. لذا، انسان با استفاده از قوّه خرد و خردورزی می‌تواند از افتادن در خطا و اشتباه مصون بماند.دومین معیاری که قرآن کریم و همچنین نهج البلاغه، به عنوان معیار شناخت، معرفی می‌کنند، وحی به انبیاء است. کتب آسمانی، به ویژه قرآن کریم، چون از سوی حقّ تعالی و سخن خدا هستند، جز حقیقت محض نمی‌توانند باشند. از این رو، قرآن کریم و کتب آسمانی پیامبران پیشین، معیار شناخت حقّ و تمییز آن از باطل هستند.سومین معیار شناخت حقّ و باطل، که در قرآن و نهج البلاغه، معرفی شده است، سنّت پیامبر اکرم(ص) و سیره ائمه اطهار(ع) است که در عصر حاضر، تنها از طریق احادیث قطعی الصدور، قابل دسترسی است.
مشخصات اثر
اشارات قصص قرآن به امام مهدی(ع) و ویژگی‌های او
نویسنده:
فرزانه روحانی مشهدی، منصور پهلوان، محمد علی مهدوی راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی
چکیده :
یکی از گونه‌های یادکرد امام مهدی(ع) در قرآن، اشاره به حقایق مهدوی ضمن سرگذشت پیامبران و امّت‌های پیشین است. به دلایل متعدد قرآنی و روایی که در این پژوهش به آن اشاره می‌گردد، بسیاری از ویژگی‌های امام مهدی(ع) و دوران ظهور ایشان ضمن آیات قصص قرآن بیان شده است. در واقع آیات و روایات منظرهایی را به روی ما گشوده‌اند که با نگریستن از آن منظرها به قصص قرآن می‌توان اشارات قرآن را به امام مهدی(ع) و روزگار ظهور، دریافت. آنگاه با تدبّر در آیات قصص آدم، نوح، ابراهیم، یوسف، موسی(ع) و عیسی(ع) از این منظرها، اشارت‌های قرآن به امام مهدی(ع) استنباط می‌شود. مقام خلافت، پنهان بودن ولادت، طول عمر، غیبت، ابتلاء قوم، عذاب کافران قوم و نجات مؤمنان از جمله حقایقی هستند که قصص قرآن بدان اشارت دارد.
صفحات :
از صفحه 59 تا 81
مشخصات اثر
ترمینولوژی مفاهیم قرآن کریم
نویسنده:
منصور پهلوان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
چکیده :
بحث از مفاهیم قرآن کریم همواره مورد توجه دانشمندان اسلامی و به خصوص مفسران و فقیهان بوده و مفاهیم گوناگونی از این کتاب آسمانی استخراج شده است. این مفاهیم به سه دسته کلی، یعنی مفاهیم عرفی و مفاهیم منطقی و مفاهیم اصولی منقسم است. شایعترین معنای مفهوم، عبارت از معنا و مدلول الفاظ است و شامل معانی حقیقی و مجازی می گردد. دلالت الفاظ بر این معانی به طرق دلالت مطابقه و تضمن و التزام و همچنین دلالت صریح و اقتضاء و اشاره و نیز دلالت نص و ظاهر و مشترک و مؤول تقسیم شده است. گاهی مفهوم در مقابل مصداق استعمال می شود و از این تقابل در علم منطق بحث شده است. اصولیون نیز مفهوم را به موافق و مخالف بخش کرده اند و مفهوم موافق را به لحن و فحوای خطاب و مفهوم مخالف را به مفهوم وصف و شرط و غایت و حصر تقسیم و در حجیت آنها بحث کرده اند. این مقاله به ذکر انواع مفاهیم فوق و ذکر مثالهای قرآنی آن پرداخته است.
صفحات :
از صفحه 93 تا 105
مشخصات اثر
وزیر مغربی و روش شناسی المصابیح فی تفسیر القرآن
نویسنده:
مرتضی کریمی نیا
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
چکیده :
ابوالقاسم حسین بن علی معروف به وزیر مغربی (370ـ418 ق) دانشمند ذوفنون شیعه در اواخر قرن چهارم هجری است که علاوه بر تصدی مناصب مختلف کتابت و وزارت در حکومت‌های مختلف فاطمی، آل‌بویه، بنی‌عقیل، و مروانیان، آثار علمی متعددی در زمینه‌های مختلف از جمله شعر و ادب، انساب، تاریخ و تراجم، و تفسیر قرآن به‌جا گذارده است. حوادث زندگی کوتاه و پرتلاطم او اثر مهمی در شکل‌گیری شخصیت علمی و ادبی وی داشته است. وی به سبب شغل وزارتی پدر و اجدادش، و نیز تعلق خاطر خودش به امر سیاست و ادب، در مناطق مختلف جغرافیایی جهان اسلام به‌سر برده، آموزش دیده، به فعالیت علمی و سیاسی پرداخته، به مراوده‌ی با بزرگانی از اهل علم و ادب و سیاست پرداخته، و 18 سال پایانی عمر وی، در کشاکش همکاری یا قطع ارتباط سیاسی با حکومت‌های مختلف حجاز، شام، عراق و جزیره گذشته است. از میان مهم‌ترین آثار علمی وی، المصابیح فی تفسیر القرآن نقشی اساسی در سیر تاریخ تفسیر شیعه داشته است. با نگارش این تفسیر و بسط روش وزیر مغربی در تفسیر بعدی شیعه، یعنی التبیان فی تفسیر القرآن، دوره‌ای جدید در تفسیر نگاری شیعه آغاز شده است که به سبب پیوند این تحول علمی با تحولات اجتماعی، سیاسی و تاریخی زمان، می‌توان آن را پارادایم جدید تفسیرنگاری شیعه تلقی کرد. کشف نسخه‌های تفسیر المصابیح و تحلیل اجزا، عناصر، منابع، و روش‌های وزیر مغربی در این کتاب، نشان می‌دهد سهمی که تاکنون همگان برای شیخ طوسی و تفسیر التبیان وی در تغییر رویکرد تفسیری شیعه از روایی به اجتهادی و جامع قائل بوده‌اند، تا حد زیادی باید به وزیر مغربی نیز داده شود؛ به این معنا که آغازگر این رویکرد جامع در تفسیرنگاری شیعه، وزیر مغربی بوده و شیخ طوسی کمال دهنده‌ی آن به‌شمار می‌آید. برخی ویژگی‌های کلی که چهره‌ای خاص و متفاوت با تفسیر المصابیح بخشیده‌اند عبارتند از: شواهد شعری مخصوص خود مؤلف؛ نهایت ایجاز در متن، دقت زیاد در جمله‌بندی و استفاده از کلمات دقیق؛ ابتکار و عدم تقلید در نثر و بیان آرا و نظرها؛ نقل به معنا در بیان تمام اقوال و روایات؛ نقل از کسانی که هیچ اثری از آن‌ها جز تفسیر مغربی نمی‌شناسیم؛ نقل مطالب علمی و تاریخی از معاصران؛ تنوع مضامین و ابزارهای تفسیری مختلف در بیان معنای آیات. وزیر مغربی نخستین مفسر شیعه است که در عین تاکید و دفاع از آموزه‌های فقهی و کلامی شیعه در تفسیر خود، از دیگر عناصر غیرشیعی در عصر خود نیز بهره می‌برد. مهم‌ترین این موارد عبارتند از: توجه فراوان و اساسی به لغت، صرف، اشتقاق، نحو، استشهاد به شعر جاهلی، همراه با پذیرش قول لغوی؛ رجوع به ادبیات تفسیری اهل سنت، از جمله تفسیر طبری برای نقل روایات و آرای تفسیری صحابه و تابعین؛ کاهش میزان نقل از روایات ائمه علیهم السلام و عدم اشاره به منابع و روات شیعه؛ توجه به مباحث کلامی روز به ویژه از طریق نقل آرای تفسیری کلامی و ادبی معتزله برای نخستین بار؛ توجه فراوان به ادبیات و روایات سیره و مغازی برای فهم حوادث صدر اسلام در قرآن؛ مراجعه‌ی مستقیم به اهل کتاب و کتب متداول میان ایشان از جمله متن عهد قدیم و عهد جدید برای نقل مواضع مشابه یا مخالف با آیات قرآن همراه با نقد عهدین و گاه پذیرش آن. این ابزارها و منابع تفسیری تقریباً همگی ــ به‌جز مورد آخر ــ در مکتب تفسیری شیخ طوسی مورد قبول قرار گرفته و از آن‌ها در تفسیر التبیان و سایر تفاسیر بعدی در پارادایم جدید چون منتخب التبیان (ابن‌ادریس)، مجمع البیان (طبرِسی)، روض الجنان (ابوالفتوح رازی)، متشابه القرآن و مختلفه (ابن‌شهرآشوب)، فقه القرآن (راوندی)، نهج البیان (شیبانی)، و کنز العرفان (فاضل مقداد) مکرراً استفاده شده است.
مشخصات اثر
استنطاق قرآن
نویسنده:
حسین صفره، مجید معارف، منصور پهلوان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی , عبدالله جوادی آملی
چکیده :
استنطاق قرآن یعنی طرح پرسش در پیشگاه قرآن و طلب نطق و پاسخ از آن. این تعبیر، نخستین بار از سوی امام علی(ع) مطرح گردیده است. عالمان دینی آن را بر تفسیر قرآن به قرآن، تأویل، تفسیر موضوعی و استنباط از قرآن اطلاق کرده اند که هر یک، بعدی از ابعاد استنطاق را در بر می گیرد. استنطاق قرآن، دارای مبانی محکم و روشنی مانند جامعیّت قرآن، جاودانگی قرآن و نظام مندی قرآن است؛ اما از جهت این که پرسش ها در چه حوزه‌ای می تواند باشد و هم از این جهت که استنطاق قرآن، از عهده ی چه کسی بر می آید، میان دانشمندان اختلاف نظر وجود دارد. با تأمّل در سخن هر گروه، معلوم می شود که اختلاف موجود، ناشی از تفاوت نگاه ‌است. ظرفیّت گسترده ی قرآن کریم، این امکان را به وجود آورده‌است که هم گستره‌ی طرح سؤال در برابر قرآن بسیار وسیع باشد و هم غیر معصوم (ع)، بتواند با کسب شایستگی لازم، از عهده‌ی مراتبی از استنطاق قرآن برآید.
صفحات :
از صفحه 139 تا 163
مشخصات اثر
روش استدلال و احتجاج در قرآن
نویسنده:
سهیلا بهرامی نسب
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
چکیده
وضعیت نشر :
پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,
چکیده :
در این تحقیق نخست واژه های مرتبط به موضوع مانند حکمت، موعظه، جدال، بینه، حجت و برهان درلغت و قرآن بررسی شد، سپس طی دو فصل احتجاجات قرآنی شرح داده شده است. در فصل اول احتجاجات خدای تعالی در موضوعات توحید و معاد و در فصل دوم احتجاجات ده تن از پیامبران (ع) آمده است. آنان عبارتند از: نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، یوسف،شعیب، موسی، عیسی علیهم السلام و پیامبران اسلام صلی الله علیه وآله.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 188