جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

"شخصیت" در روانشناسی عبارت است از مجموعه ای از خصوصیات خلقی-مزاجی و خلقی – رفتاری که امکان پیش بینی پاسخ های فرد به محیط را فراهم می آورد. شاکله نفس قلب صدر فواد و مرء از دیگر واژگان معادل آن در قرآن می باشد.مبحث تشکیل و رشد شخصیت در ابعاد متفاوت رشد اجتماعی شناختی اجتماعی و اخلاقی از دیگر مباحثی است که در این پایان نامه بدان پرداخته شده است. در بخش فرآیند رشد شناختی تمامی مطالب حاکی از انطباق نکات روانشناسان با آموزه های قرآنی دارد. ولی در زمینه رشد اجتماعی قرآن علاوه بر پذیرش تاثیر گذاری وراثت ومحیط –که روانشناسان بر آن تاکید دارند-عامل سوم یعنی اراده و انتخاب آگاهانه را برجسته ساخته به گونه ای که قادراست عوامل دوگانه مذکور را تحت الشعاع قرار داده و از محیطی فاسد شخصیتی سالم به بار آورد.همچنین در زمینه رشد اخلاقی عواملی نظیر توبه عبادت محبت مراقبه (مدیتیشن) و کار مورد توجه قرارگرفته است که هر یک نمادی از رشداخلاقی می باشند و تطابق آن ها به ویژه درعبادت (باتلقین) مراقبه (با مدیتیشن)به طور همزمان در دو حوزه قرآن و روانشناسی صرفا جنبه ظاهری و نه ارزشی به خود گرفته است. اما قرآن علاوه بر موارد مذکور-چنانچه از جنبه صرفا روانشناسان هخارج شوند- از عوامل موثر دیگری نظیر توبه محبت و کاردر حیطه رشد اخلاقی یاد می کند.مبحث تیپ شناسی و شخصیت که اصلی ترین مبحث موجود در پایان نامه است به بررسی انسان ها با محوریت ویژگی های بدنی رفتار های معین حالات و یا روابطی که میان رفتار و صفات بدنی آن ها موجود است در علوم پزشکی ( بر مبنای مزاج) در زیست شناسی (بر مبنای گروه خونی) در روانشناسی بر مبنای نظریه شلدون و یونگ و نوع Aو Bمی پردازد. از بررسی تطبیقی علوم مذکور با قرآن چنین بر می آید که اساس تشکیل تیپ در این علوم حالات و صفاتظاهری و رفتای شخص می باشد حال آن که قرآن مهمترین عامل تعیین تیپ شخصیتی رانگرش و بینش فرد معرفی می نماید. بدین معنا که بر اساس نگرش و بینش به دسته بندی صفات و حالات و رفتار شخصیت های سالم و ناسالم در سه تیپ مومن کافر و منافق پرداخته آن گاه عملکرد هر یک را در حوزه های صفاتی حالاتی و رفتاری مورد امعان نظر قرار می دهد.نکته مهم آن که در بررسی شخصیت های سالم و ناسالم در دو حوزه قرآنی و روانشناسی روانشناسان به انتخاب گزینشی و براساس هست ها و نیست ها به بیان الگوهای شخصیت سالم می پردازندو الگوهایی نظیر الگوی شخصیتی" انسان بالغ" آلپورت " انسان با کنش کامل" راجرز انسان بارور" فروم" خواستاران تحقق خود" مزلو " انسان از خود فرا رونده" فرانکل و" انسان این مکانی و این زمانی" پرلز را مطرح ساخته اند در حالی که قرآن شخصیت سالم و معیار تشخیص آن را ایمان و عوامل موثر بر آن نظیر: علم اعتماد به وعده های الهی عبرت پذیری همنشینی با اهل ذکر که خود در بردارنده خصائص صفاتی همچون آرامش و امنیت روانی سلامت روانیاعتماد به ارگانیسم خودصبر خودآگاهی نرمخویی و خصائص رفتاری نظیر خیرخواهی شکرگزاری اهل ذکر بودن و بخشندگی است معرفی می نماید.اما در مورد شخصیت ناسالم روانپزشکان اختلالات روانی در حیطه شخصیتی را به 14 مورد اختلالی نظیر: اختلال شخصیت پارانوئید اسکیزوئیداسکیزوتایپال نارسیستیک و امثال آن و تحت 4 طبقه عمده ساماندهی نموده اند ولی در قرآن فرآیند شکل گیری شخصیت های ناسالم پیش گفته اغلب بر اساس طرز تفکر ناشی از جهانبینی کفر یا نفاق گونه ایشان و مبتنی بر عواملی نظیرجهل غفلت تبعیت از هوای نفس فوبی یا ترس خشم تابو یا تعصب و خرافات صورت می پذیرد به نحوی که شخصیت های کافر یا منافق در ابعاد صفاتی از خصائصی نظیر کبرورزی سنگدلی حسادت بدبینی نادانی و در بعد رفتاری از ویژگی هایی نظیر: افراط در امور ناتوانی در اخذ تصمیم صحیح خودآزاری ارتکاب جرائم فسق و فجور اغواگری و فساد گری برخوردارند. در مجموع می توان گفت: در بررسی تطبیقی شخصیت از دیدگاه روانشناسی با آموزه های حقیقی قرآن روشن می شود که قرآن کریم افزون بر مطالب مطروحه در روانشناسی از جامعیتی بی بدیل درابعاد مختلف نیازهای روحی فرد اعم از نیاز های ارزشی -عبادی عاطفی اخلاقی و اجتماعی برخوردار است. افزون بر آن در تعیین معیار ارزیابی شخصیت و رشد آن و ارائه معیارهای تشخیص راهی نو پیموده و دیدگاه جدیدی پیش رو دارد.

موضوع تحقیق رابه «فرشتگان از دیدگه قرآن» اختصاص داده ام این پژوهش دارایپنج فصل می باشد فصل اول ، کلیات تحقیق همچون موضوع و ضرروت تحقیق ، هدف تحقیق ، سوالات تحقیق پیشنه و روش تحقیق و واژه شناسی فرشته در زبان فارسی و ملائکه در زبان عربی از نگاه لغت شناسان را مورد بحث قرار داده ام. فصل دوم ، وجود فرشتگان از نظر ماده گرائی و خدا شناسی و هم چنین در مورد حقیقت فرشتگان که آیا در واقع ما می توانیم حقیقت فرشتگان را بشناسیم ، و این که آیا قرآن در باره حقیقت آنها سخن به میان آورده استیا خیر؟ و دیدگاه های مختلف در باره فرشتگان ،همچون دیدگاه های متکلمین ، فلاسفه و بت پرستان را مطرح کرده امونیز حکمت وجود فرشتگان ، زیرا خدای متعال هر چه آفریده است بیهوده و بی حساب و کتاب نیست بلکه هدف خاص دارد لذا ما در این جا حکمت وجود فرشتگان را اجمالا مطرح کردم وهمین طور اوصاف فرشتگان ،مکلف ومختار بودن و در آخر در مورد عصمت آنان بحث کرده ام. فصل سوم : انواع و مراتب فرشتگان را مورد بحث و بررسی قرار دادم در این فصل انواع فرشتگان از دیدگاه های مختلف ، مراتب فرشتگان که آیا فرشتگان نیز مراتب دارند یا همه دریک سطح اند ، تعداد فرشتگان که آیا فرشتگان بیشتر اند یا انسان و مخلوقات دیگر و در آخرانواع فرشتگان را مطرح کرده ام. فصل چهارم ،فرشتگان و مسئله خلافت را مطرح کرده و به بحث و بررسی آن پرداختم از جمله مطرح نمودن اعلام خلقت انسان به فرشتگان و عکس العمل فرشتگان در این مورد و اعلام نظر ملائکه ، سوال ملائکه ، علم فرشتگان و منشاء آن و عدم شایستگی ملائکه برای خلافت و در آخر سجده ملائکه و چگونگی سجده ملائکه به حضرت آدم را مورد بحث و بررسی قرار داده ام.در فصل پنجم: نقش فرشتگان در جهان هستی را از دیدگاه قرآن ، وظیفه فرشتگان در مورد پاسداری وحی و پیام الهی ، رساندن وحی «بدون کم و زیاد» به دست خلیفه خدا برروی زمین ، و در مورد فرشتگان که بر پیامبران نازل شده ،وظیفه فرشتگان نسبت به انسان و در آخر فرشته قابض ارواحبحث و بررسی کرده ام .

لازمه فرایند رشد فکری انسان، وجود معلّمان معنوی منتخب از سوی خالق بشر، متناسب با زمان و مکان پرورش است. برآیند این حقیقت، پدیداری ادیان گوناگون است. گو این‌که مطابق حکم عقل، دین متأخر باید اکمل از دین متقدّم باشد، ولی معمولاً معتقدان هر دین در برابر ادیان جدید نوعی مقاومت نشان داده و بر بقای دین خود اصرار می‌ورزند؛ لذا مسأله گفت‌وگوی ادیان مطرح می‌گردد.قرآن کریم گفت‌وگوی ادیان را بر مبنای برهان‌های عقلی، مواعظ نیک و مجادله احسن مورد توجّه قرار داده و به هم‌زیستی مسالمت‌آمیز ادیان در کنار هم و پرهیز از توهین به معتقدان سایر ادیان، حتّی بت‌پرستان، تصریح فرموده است. هم‌چنین قرآن کریم، ضرورت، اهداف، مبانی، محورها، روش‌ها، شرایط و موانع گفت‌وگوی ادیان را عنوان و تبیین نموده که در متن حاضر به تفصیل ذکر شده است. گفت‌وگوی ادیان نیز بسان هر پدیده، موافقان و مخالفانی دارد؛ که سعی شده است، دیدگاه‌های مختلف آنان تبیین و بررسی گردد و از سوی دیگر رابط? بین ادیان تحت تأثیر پدیده جهانی‌سازی قرار گرفته است؛ که این نوشتار به بررسی آن پرداخته و از این منظر، تنها راه ارتباط میان ادیان را گفت‌وگو دانسته است.

هدفی که من از این پایان نامه دنبال کردم بیان این نکته است که روش تفسیری پیامبر روشی جامع محسوب میشود و آن حضرت از مناهج مختلف تفسیری چون شیوه عقلی قرآن به قرآن و...بهره جسته است .مجموعه ای که ملاحظه میشود سیری گام به گام در راستای همین هدف بوده است. در فصل اول این مجموعه تفسیر رد عصر پیامبر مورد بررسی قرار گرفته است، در فصل دوم مروری به آراء تفسیری پیامبر به جهت بیان زوایای گفتاری آن حضرت آمده است. فصل سوم به مبانی تفسیری پیامبر می پردازد و در فصل چهارم روش ها و سبک های تفسیری مورد مطالعه قرار گرفته است. در این پایان این مجموعه به بازتاب روش تفسیری پیامبر در تفاسیر معاصر پرداخته ایم و در نهایت نگارنده با استعانت از شواهد روایی و نیز برگفته هایی از اندیشه ی مفسران مختلف به این نتیجه رسیده است که روش تفسیری پیامبر منحصر رد روش خاصی نیست.

قرآن آخرین کتاب آسمانی خداوند است که برخاتم انبیاء حضرت محمد صلی الله علیه و آله نازل شده است،‌ که به عنوان موثق تر و کامل و سالم ترین سند اسلام برای مسلمانان محسوب می شود؛ این کتاب برخلاف کتب انبیاء پیشین، مصون از هرگونه تحریف باقی مانده است، امّا عده ای از مسلمانانِ اخباری از هر دو مذهب تشیع و اهل سنت با توجه به عده ای از روایات قایل به تحریف قرآن شده اند،‌ لذااز آن جائی که قرآن نزد مسلمانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است،‌ در مقابل این ادعاها زمین ننشسته و در ردّ ادعای تحریف قرآن توسط مدعیان تحریفبه پا خواسته و ادعاهای آن ها را پاسخ داده اند، از آن جا که مدعیان تحریف عدهْ زیادی از دلایل خویش را بر اساس روایات بیان نموده اند، لذا عالمان اسلامی به بررسیاین روایات مطرح شده از سوی مدعیان پرداخته و تعدادی از آن ها را به علت ضعف سند ردّ‌ کرده و تعداد باقی مانده را به«تحریف معنوی(تفسیری) قرآن»،‌ توجیه و تأویل نموده اند،‌ تا بدین وسیله بتوانند انگشت اتهام تحریف قرآن را از سوی ائمّه علیهم السلام برگردانده و مدعیان را متوجه اشتباه خویش در برداشت نادرست از روایات متوجه سازند.دراین تحقیق با بررسی لغوی واصطلاحی تحریف و بررسی محتوای روایات مشتمل بر لفظ تحریف و نیز روایاتی که درمباحثِ: نام معصومین(علیهم السلام) در روایات تفسیری – شأن نزول، نام ائمّه(علیهم السلام) در کتب آسمانی پیشین و نیامدن آن ها در قرآن،‌ حدیث أحرف سبعه، ‌اختلاف قرائت ‌و نیز مبحث جمع و تدوین قرآن که از آن ها امرتحریف قرآن استنباط می شود و سایر مباحث،‌ به این نتیجه رسیده است که: معنای تحریف در این روایات،‌ به منزله تحریف مورد نظر ِ مدعیان در مصحف کنونی نبوده،‌ بلکه به معنای تحریف«وحی بیانی قرآن کریم»؛ یعنی تفسیر و‌تأویل آیات است، ‌که توسط خَصم در زمان بعد از حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله از قرآن کم شده است،‌ که با وجود این امر نصّ ‌الفاظ قرآن محفوظ مانده است و روایات متعدد بر این امر تصریح دارند.

این پژوهش که به عنوان شیوه‌ها و ابزار تسلط شیطان بر انسان از منظر قرآن و روایات تحقیق و تدوین یافته است، و هدف در این پژوهش بازشناسی و آسیب شناسی بهتر راه‌های نفوذ و سلطه شیطان است، که وی از چه راه‌های برای نفوذ و سلطه خود و از چه ابزاری برای ضربه زدن بر پیکری انسان بهره می‌برد، و این رساله متشکل از هشت فصل و یک خاتمه است.

دانشکده علوم وفنون قرآن تهرانپایان نام? کارشناسی ارشدرشت? علوم قرآنیموضوع: اعجاز تربیتیِ قرآن کریماستاد راهنما: دکتر علی محمدی آشنانیاستاد مشاور: حمید حسنزادهدانشجو: خالد عطاییدی 1390دانشکده علوم وفنون قرآن تهرانپروژه تحقیقاتی کارشناسی ارشدرشت? علوم قرآنیموضوع: اعجاز تربیتیِ قرآن کریماستاد راهنما:دکتر علی محمدی آشنانیاستاد مشاور: حمید حسنزادهدانشجو: خالد عطاییدی 1390کلیه حقوق مادی و معنوی این پایان نامه متعلق به دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم و فنون قرآن تهران می باشد.چاپ پایان نامه و استخراج مقاله از پایان نامه باید به نام دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم و فنون قرآن تهران با تأیید استاد راهنما و با مجوز معاونت پژوهشی دانشگاه باشد.تقدیم به همه مربیان و متربیان قرآن کریم.تقدیروتشکر شکر وسپاس الله ذوالجلال را که از فضل و احسان بیکرانش توفیقی عنایت فرمود که با قرآن مأنوس شدم و توفیق شاگردی در محضر این کتاب سراسر نور را پیدا نمودم و کاری کوچک اما پر افتخار انجام پذیرد. تقدیر وتشکر از اساتید ارجمند دانشکدهی علوم قرآنی تهران بویژه استاد راهنما دکتر علی محمدی آشنانی و استاد مشاور دکتر حمید حسنزاده که با صبر و شکیبائی شایسته در هدایت این پژوهش راهنمای بنده بودند از آنان تقدیر و تشکر نموده و از خداوند متعال برای ایشان اجر جزیل را مسألت دارم. تقدیر و تشکر از خانواده ارجمندم که پشتیبان معنوی بنده در تمام دوران تحصیل بوده اند.چکیدهدر این پژوهش حوزهها و دامنههای تربیتِ قرآنی و برنامههای آن را میتوان در حوزههای عقاید، اصلاح وتعدیل رفتار، و حوز? تبیین معارف پیجوئی نمود. برابر دادهها، شاخصههای تربیت قرآنی عبارتند از:صبغ? الهی، جامع و کامل، گستره و شمول برای هم? زمانها و مکانها، توجه به لایههای گوناگون مراتب کمال و برخورداری از اصل اعتدال. موضوع تربیت در قرآن، انسان است که با ایجاد رابط? حسنه با آفریدگار، انسان، طبیعت و آخرت منصّ? بروز خواهد داشت؛ آنگاه میو? نظام تربیت قرآنی یعنی «انسان صالح» به بار خواهد نشست.نتیجه مقایس? تطبیقی مکتب تربیتیِ قرآن با برخی از مکاتب تربیتیِ بشری، در حوز? عوامل موثر بر تربیتِ انسان آن است که در مکتب تربیتیِ قرآن، تربیت به معنای به فعلیت رساندن استعداد های بالقوه متربی میباشد؛رسالت تعلیم و تربیت، شامل اهداف تربیت، که هدف غایی آن عبودیت و اهداف واسطه ای و در شأن جسمانی، صحت، قوت و نظافت، و در شأن فکری، تفکر و تعقل و در شأن اخلاقی، تزکیه و تهذیب و در شأن اقتصادی، اقام? قسط و در شأن اجتماعی، تعاون و در شأن سیاسی، استقلال و عزت جامعهی اسلامی معرفی شده است.در مقام استاد محوری یا شاگرد محوری، توجه به جایگاه معلم و شاگرد؛ به این صورت که شاگرد، محور و معلم زمینه ساز رشد و تکامل متربی است. در مورد مواد و محتوای درسی، موضوعات و عناوین معارف اسلامی، علوم طبیعی، ریاضیات، علوم انسانی، بهداشت و تربیت بدنی، آموزش فنی و حرفه ای، هنر و زیبایی شناسی است و در مورد روشهای تدریس، دیدگاه تربیتی قرآن شامل تبادل نظر، پرسش و پاسخ، سخنرانی، بحث گروهی و..... میباشد. نتیج? بررسی این موارد آن است که خاستگاه تربیت قرآنی، از عقید? توحید سرچشمه میگیرد و برای رسیدن به دو هدف پینهادی تلاش میکند، یکی بقای نوع انسان؛ و دیگری تعالیِ انسان به پایهای که در خور جایگاه او در هستی است. کلید واژهها: اعجاز، تربیت، قرآن، مکاتب تربیتیعنوان الأطروحه : الإعجاز التربوی فی القرآن الکریم ملخص الأطروحه تبحث هذه الأطروحه مجالات التربیه القرآنیه حیث یمکن متابعه برامجها المتعددهفی حقل العقائد والإصلاح وإعاده النظر فی السلوک وتبیین المعارف ، ومن أهم موشرات التربیه القرآنیه هی : الصبغه الإلهیه الجامعه والکامله وشمولیتها فی کافه الأزمنه والأمکنه والإهتمام بمراحل الکمال الإنسانی علی أساس مبدأ الإعتدال .أن موضوع التربیه فی القرآن هو الإنسان الذی یستطیع إقامه علاقات حسنه مع الخالق والبشر والحیاه والآخره ، ومن هذا المنطلق تزدهر ثمره نظام التربیه القرآنیه أی الإنسان الصالح وتظهر علی ساحه الحیاه .وتقارن هذه الإطروحه المدارس التربویه فی مختلف الثقافات والمجتمعات الإنسانیه مع المدرسه القرآنیه وتستنتج بأن التربیه القرآنیه تعد المدرسه التربویه الوحیده التی تستطیع أن تبرز الکفاءات البشریه الکامنه علی ساحه الحیاه ، کما أن المرشد التربوی یلعب دوراً ملحوظاً فی إکتشاف هذه الکفاءات وإزدهارها . وتوکد هذه الإطروحه بأن الهدف الغائی من التربیه هو إظهار العبودیه الخالصه لله سبحانه وتعالی وتحقیق الأهداف الواسطیه التالیه : فی الشوون الجسمانیه : الصحه والقوه والنظافهفی الشوون الفکریه : التفکر والتعقلفی الشوون الإخلاقیه : التزکیه والتهذیبفی الشوون الإقتصادیه : إقامه العدل والقسطفی الشوون السیاسیه : تحقیق الإستقلال والعزه للمجتمع الإسلامیوتوضح هذه الإطروحه بأن المعلم أو المرشد التربوی یعد محوراً رئیسیاً فی مجال تربیه الأجیال الصاعده کما تعلب الکتب والمطبوعات والمناهج الدراسیه أیضاً کالدراسات الإسلامیه والعلوم الطبیعیه والریاضیات والعلوم الإنسانیه والتربیه الصحیه والبدنیه والحرف والأعمال المهنیه والفن والرسم وغیرها من الفنون والعلوم دوراً بارزاً فی رفع مستوی التربیه السلیمه وترسیخها فی أوساط الشباب والناشئین . وتستنتج الإطروحه فی نهایه المطاف بأن التربیه القرآنیه تنبع من التوحید والعقائد الإلهیه وترمی الی تحقیق الهدفین التالیین : بقاء نوع الإنسان ورفع مرتبه الإنسان ووضعه فی مقام رفیع وشامخ الذی یلیقه .مفردات الإطروحه : الإعجاز ، التربیه ، القرآن ، المدارس التربویهAbstractThe present research follows up the domains and extensions of education by the Holy Quran and the plans thereof within the domains of ideologies, behavior correction and adjustment and elaboration of the teachings. The indications of the Holy Quran’s education according to the data include: Divine tone, comprehensiveness and completion, widespread and covering all times and places, attention to various layers of the stages of perfection and enjoying the principle of moderation.The object of education in the Holy Quran is human being who establishes a good relation with the Creator, other human beings, nature and the other world, bearing the fruit of the system of education of the Holy Quran, namely “the pious man”. A comparison of the school of education of the Holy Quran with the man-made school of education in terms of the elements influencing the human education reveals that education in the Holy Quran’s school of education means turning the potential talents of the learner into practice; and the mission of education has been introduced to include the objective of education whose final goal is to worship the only God and the intermediate goals that are: 1. Health, strength and cleanness within the physical category; 2. Thinking and contemplation within the intellectual category; 3. Virtue and piety within the ethical category; 4. Establishment of justice within the economic category; 5. Cooperation within the social category; and 6. Independence and dignity of the Islamic society within the political category. As for the master-centeredness or pupil-centeredness, attention has been paid to the status of teacher and pupil whereby the pupil is the axis and the teacher prepares the ground for the growth and development of the learner. Regarding the curricular materials and contents, the titles and subjects are Islamic teachings, natural sciences, mathematics, humanities, hygiene and physical education, technical and vocational training, art and aesthetics. The educational view of the Holy Quran concerning teaching methods includes exchange of views, question and answer, speech, group discussion,… The result of surveying these items shows that the Holy Quran’s education originates from the idea of monotheism, and endeavors to achieve two fundamental objectives; one is the survival of the human species and the other is elevation of human being to a degree that suits his (her) standing in the creation. Key words: Miracle, education, Holy Quran, schools of educationفهرست مطالبعنوان

شناخت انسان پایه و اساس علوم انسانی است؛ به همین دلیل داشتن شناخت درست از انسان، می‌تواند علوم انسانی را تبدیل به راه سعادت نماید و دست‌یابی به شناخت کامل از انسان تنها در سایه‌سار آموزه‌های وحیانی امکان‌پذیر است. در میان علوم انسانی، علم تربیت (تعلیم و تربیت) به دلیل گستر? آن در تمام حیطه‌های انسانی، بیش از سایر علوم اهمیت دارد و اگر این علم، به معنای واقعی کلمه، انسانی نباشد، تأثیر آن در تمام جنبه‌های زندگی انسان آشکار خواهد بود. هدف از نگارش این رساله این است که با ایجاد شناخت نسبتاً دقیقی از انسان، علم تربیت را به معنای واقعی کلمه دارای دو وصف «انسانی» و «اسلامی» نماید.تعریف انسان و شناخت فصل مقوّم انسانیت، به عنوان عامل نگهدارند? انسان در محدود? انسانیت، نخستین مبنای انسان‌شناختی علوم انسانی است. آموزه‌های قرآن کریم (و عترت علیهم‌السلام) اولاً به انسان در والاترین مراتب انسانیت و هنگام سقوط به پست‌ترین مراتب حیوانیت و پست‌تر از آن، به عنوان یک «جنبده» نگریسته و «جنبندگی» را «جنس» قرار داده است. ثانیاً «عقل» را به عنوان فصل مقوم انسانیت معرفی نموده که عدم آن، موجب خروج از محدود? انسانیت به محدود? حیوانیت و پایین‌تر از آن است. ثالثاً «عقل» را به معنای متداول عُرفی یا همانند مکاتب راسیونالسیتی تعریف ننموده است؛ بلکه بر اساس آموزه‌های قرآن کریم عقل از قوای ملکوتی وجود انسان می‌باشد که مهمترین کارکرد آن شناخت حق و باطل و تحریک آدمی به سوی حق و اجتناب از باطل است.»پس از تعریف انسان، پاسخ به این سوال که: «انسان باید به چه جایگاهی برسد؟» مبنای دیگر تربیت است. در آموزه‌های قرآن و عترت، متناسب با ابعاد وجودی انسان، سه غایت برای انسان معرفی شده است: 1ـ رسیدن به مقام عبودیت حقّ در مقام عمل، 2ـ شناخت اسماء و صفات خداوند در مقام علم و 3ـ تحقق اسماء و صفات الهی در وجود انسان.پس از شناخت تعریف انسان و غایت آفرینش او، باید به این سوال پاسخ داده شود که: برای آن‌که انسان در محدود? انسانیت باقی بماند، باید در چه فضایی قرار داشته باشد؟ آیا باید در فضای جبر قرار داشته باشد یا در فضای تفویض یا در فضایی دیگر؟ قرآن و عترت چنین پاسخ می‌دهند: انسان نه می‌تواند در فضای جبر مسیر کمال را طی کند و نه در فضای تفویض؛ بلکه باید در فضایی بین این دو قرار داشته باشد. از طرف دیگر، آزادی انسان محدود به آزادی‌های طبیعی نیست؛ بلکه انسان می‌تواند تمام بندهای نامرئی را نیز از پای خویش بازنماید و به سوی خلیفه‌اللهی پرواز نماید.با شناخت ویژگی‌های مذکور، این سوال نیز به وجود می‌آید که: «آیا خداوند برای آنکه انسان را در محدود? انسانیّت نگه بدارد و به غایت خلقتش برساند، زمینه‌هایی در وجود او قرار داده است؟» پاسخ آموزه‌های قرآن و عترت به این سوال مثبت است. ساختار انسان به گونه‌ای آفریده شده که اگر موانعی وجود نداشته باشد، راه کمال خویش را می‌پیماید و این «فطرت» همان زمینه‌ای است که خداوند در وجود انسان تعبیه نموده است. خداوند به وسیل? «فطرت» زمین? تمام اقسام تربیت را در وجود انسان قرار داده است.متناسب با نوع مطالب این رساله، منابع اصلی نگارش این اثر، در سای? قرآن، منابع تفسیری و حدیثی ـ که دیدگاه آموزه‌های قرآن و عترت را تبیین نمایند ـ می‌باشد. در کنار منابع تفسیری و حدیثی، منابع موجود در تربیت اسلامی که به نوعی به برخی از مسائل مندرج در این اثر اشاره داشته‌اند. ضمناً آثار چهار تن از متکلمان مشهور شیعه ـ شیخ مفید، علامه حلی، لاهیجی و آیت‌الله سبحانی ـ در سایه آموزه‌های قرآن کریم مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

زمینه: تداوم بحران های زیست برکره، انسان را به ضرورت بازنگری در شیوه برخورد خویش با محیط زیست در جریان توسعه یافتگی واقف نمود. در همین راستا،‌ فنون و روش های علوم محیط زیست گسترش یافت که متداول ترین آن، انجام ارزیابی آثار طرح های توسعه بر محیط زیست (EIA) بود. اما این فنون و بخصوص EIA، از یک سو رویکردی اصلاحی دارند نه پیشگیرانه و از سوی دیگر قادر به تجزیه و تحلیل جامع اقدامات متنوع انسان که اغلب دارای اثرات تجمعی، القایی و ترکیبی می باشد، نیستند. وجود چنین نواقصی توجه به ارزیابی راهبردی محیط زیست را که رویکردی با نگرش راهبردی (p.p.p) است. ضروری می سازد تا ارزیابی های زیست محیطی در سطوح مختلف خط مشی گذاری، برنامه ریزی و عملیاتی صورت گیرد. اما این رویکرد نیز به دلیل اینکه در مراحل "مفهومی و تدوین" یک الگو تصمیم گیری دخالت ندارد، نمی تواند نقش فعال خود را در توسعه پایدار به خوبی بازی کند.نتیجه گیری: بنابراین با توجه به اینکه الگوهای تصمیم گیری از نظام ارزشی پیروی می نماید، تلفیق نمودن اخلاق محیط زیست که شالوده نظام ارزشی می باشد با ارزیابی راهبردی محیط زیست، با رفع نواقص پیشین، می توان حفظ و ارتقا، محیط زیست را هدف قرار داده و چارچوبی نو و جدید برای حل بحران های زیست محیطی ارایه دهد. در این مقاله نگارندگان با ارایه نظریه "تلفیق اخلاق محیط زیست با رهیافت ارزیابی راهبردی محیط زیست"، فرایندی جدید را برای ارزیابی های زیست محیطی طرح های توسعه برای نیل به «توسعه پایدار» پیشنهاد می کنند.

تنها موجودی که خداوند متعال، عنوان جامع و کامل موجود را به او عطا کرد، انسان است که به عنوان الهی«خلیفهالله» مفتخرگردید.به راستی این چه موجودی است که فرشتگان در شناخت او عاجز و ناتوانند به‌گونه‌ای که در محضر خداوند ‌متعال به خود اجازه‌ می‌دهند که در مورد مقام خلافه‌اللهی او سوال نمایند؟ این پدیده‌ی الهی چه ویژگی‌هایی دارد که خداوند متعال فرشتگان را در مقابل ‌او، امر به تعظیم و سجده نموده است؟انسان از منظر قرآن‌کریم، دارای وجودی جامع است که او را شایسته‌ی مقام خلافت کرده است و همین خلافت الهی، جایگاه والای انسان‌را در هستی رقم می‌زند؛ لیکن این خلافت با خلافت در علم کلام، متفاوت است؛ زیرا با براهین متقن کلامی، خلافت انسان در قلمرو نبوت و امامت اثبات می‌شود، اما مقام خلافت‌انسان در این بحث‌قرآنی، مربوط به وجود جامع‌انسان است که قلمرو این خلافت، آن‌چنان که بیان خواهدشد، همه‌ی نظام‌هستی است که در این‌مقام، انسان‌کامل حتی تعلیم فرشتگان را نیز به عهده می‌گیرد. لفظ«خلافت» در قرآن‌مجید نیامده است اما واژه‌ی«خلیفه» دو مورد و جمع آن یعنی«خلائف» چهار مرتبه و جمع دیگر آن: «خلفاء»، سه بار در قرآن‌مجید آمده است. گرچه تنها آیه‌ای که خلافت مطلق انسان را بیان می‌کند، همین آیه‌ی خلافت یا استخلاف انسان است، لکن اگر کسی ادعا کند چون هدف نهایی قرآن، تربیت انسان ناب و کامل است وآیات دیگر قرآن کریم در حقیقت شرح آیه‌ی خلافت انسان است، گزاف نگفته‌است. اهمیت موضوع و همچنین انگیزه‌ی لازم موجب گردید که به‌طور مبسوط به این بحث پرداخته شود و این اهمیت زمانی آشکار خواهد شد که با پذیرش مبنایی خاص که در تفاسیر بزرگان آمده است، میزان تأثیر نگرش انسان در بحث خلافت و جانشینی وی، بر عمل انسان مشخص شود.