جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسائلی که امروزه مورد توجّه صاحبنظران جهان قرار گرفته است، رشد دین اسلام میباشد. طبق آمار رسمی، دین اسلام تا چند سالِ آینده، به عنوان اوّلین و بزرگترین دینِ جهان تبدیل خواهد گشت. یکی از عوامل این رشد سریع، پیوستن بسیاری از نخبگان علمی جهان به اسلام میباشد. پایان نامه حاضر با عنوان "اعجاز قرآن و تأثیر آن بر پذیرش اسلام" در پی آن است تا ضمن بررسی موضوع اعجاز و معجزه، رابطه بین علم و دین، و همچنین، بررسیِ علمیِ برخی از احکام دین اسلام، به معرفی تعدادی از دانشمندان مطرح جهان که دین اسلام را انتخاب نمودهاند بپردازد. این دانشمندان بزرگ با مشاهده نکتهای اعجاز آمیز از قرآن کریم، در برابر آن سر تسلیم فرود آورده و در نهایت، به الهی بودن این کتاب سرتاسر نور اذعان نمودهاند. بسیاری از آنان با مشاهده نکات علمی قرآن کریم، و برخی دیگر، تحت تأثیر الفاظ و معارف عمیق قرآن کریم مسلمان شدهاند. البتّه، سعی ما بر این بوده است تا افراد شاخص و ممتاز جهان و اساتید دانشگاهی را معرفی کنیم، گرچه رهیافتگان به دین مبین اسلام بسیار زیاد میباشند و معرفی همه آنها و نیز معرفی همه دانشمندان مسلمان شده، در این پژوهش ممکن نیست. لذا تنها به اندیشمندان و اساتید برجسته جهان بسنده نمودهایم.

انسان از دیدگاه قرآن، از سویی، دارای کرامت است و از جمله موارد کرامت او، آن است که خداوند او را در بهترین قوام خلق کرده و تمام مخلوقات را برای او آفریده و به او قدرت بیان و کسب علم داده است. انسان نماینده خداوند در زمین و گل سرسبد هستی و مورد تکریم و تفضیل پروردگار واقع شده است. از سوی دیگر، انسان مورد نکوهش و سرزنش خداوند در قرآن کریم قرار گرفته است که ناشی از اعمال نادرست او از قبیل شرک به خداوند، کفران و ناسپاسی، عجول بودن، ضعیف بودن در مقابل شهوات، حریص و بخیل بودن، غرور، ستم پیشگی، خصومت‌گری، طاغی بودن، ناامید شونده در سختی‌ها و دارای سُرورِ غفلت‌آور در وفور نعمت‌ها و... است. از این آیات می‌توان فهمید که برای آنکه انسان مورد نکوهش الهی قرار نگیرد، باید این صفات ناپسند را در خود کنترل کرده و ضد آنها را در خود ایجاد نماید تا مورد ستایش و رضایت خداوند قرار گیرد. قابل ذکر است که اکثر موارد نکوهش انسان در قرآن، مربوط به انسان‌های بی‌ایمان و یا ضعیف الایمان و کافران است. پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل آیات ستایش و نکوهش انسان در قرآن بر اساس قاعده سیاق، می‌پردازد. این بحث در راستای انسان‌شناسی از منظر قرآن و شناخت نقاط ضعف و قوت این خلیفه الهی حائز اهمیت است و نشان می‌دهد که انسان در چه شرایطی، مورد مدح و ستایش خداوند به‌عنوان خالق خود واقع شده و در چه شرایطی، از سوی خداوند مورد مذمت و نکوهش قرار گرفته است. شناخت این دو امر، سبب می‌شود تا انسان آن موارد را شناخته و نقاط ضعف خود را برطرف سازد و عوامل جلب تمجید خداوند را در خود ایجاد نماید. این پژوهش از زاویه دیگری نیز قابل اهمیت است و آن رفع تعارض ظاهری بین آیات ستایش و نکوهش انسان است.

شناخت محیط و عوامل جغرافیایی شهر بصره و تأثیر آن ها در اخلاق و رفتار مردم، در کنار آگاهی از سایر عوامل فردی و اجتماعی مردمان این شهر در عصر امام علی(ع) می تواند اسباب انحراف بصریان در بیعت شکنی با امام علی(ع) و برپایی جمگ جمل را روشن تر نماید. امام علی(ع) بعد از پیروزی در جنگ جمل، بصریان را نکوهش کرده و افکار سفیهانه مردم این شهر را متأثر از عواملی از جمله جغرافیایی بصره دانسته است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی- تحلیلی و با گردآوری داده های کتابخانه ای به ویژه کتاب نهج البلاغه و بیانات حضرت علی(ع) در مواجهه با مردم بصره، تلاش می کند علل و اسباب رفتار و اخلاق مردم را در مخالفت با امام علی(ع) در حوزه تأثیر عوامل جغرافیایی در آن دوران تبیین نماید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که محیط طبیعی و عوامل جغرافیایی مانند(آب، خاک، هوا، مسیرهای موصلاتی، بندری بودن، نزدیکی به کشورهای متمدن و غیره) در کنار عوامل متعدد دیگر، در اخلاق و رفتار بصریان تأثیر گذاشته و در نتیجه بخشی از علل و زمینه های انحراف آن ها از امام علی(ع) به واسطه محیط طبیعی شکل گرفته است. البته عوامل طبیعی تأثیر جبرگونه و غیرقابل تغییر نداشته و فقط تسهیل کننده و بسترساز انحراف رفتاری مردمان بصره در رویارویی با امام علی(ع) در عصر علوی بوده است. تأثیرپذیری بخشی از بصریان از این عوامل و همیشگی نبودن آن ها بیانگر مفید بودن این تأثیر در کلام امام علی(ع) است.

علی بن حدید از راویان برجسته اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری است که در کتب رجال از اصحاب امام کاظم، امام رضا و امام جواد: شمرده شده است. وی کتابی تألیف نموده و در کتب اربعه حدود دویست روایت از ایشان نقل شده‏ که در مواردی نیز صاحبان کتب اربعه بر اساس آن فتوا داده‏اند. شیخ طوسی در سه مورد از تهذیب الاحکام و الاستبصار حکم به تضعیف او داده است. همین امر سبب شده تا عدم وثاقت علی بن حدید، نظر مشهور علمای متأخر گردد. البته، در میان علمای متأخر افرادی چون محدث نوری و به تبع او، سید حکیم به اعتبار حدیثی او حکم داده‏اند. این پژوهش سعی دارد مذهب و وثاقت یا عدم وثاقت علی بن حدید را مشخص سازد. نتیجه این تحقیق نشان می‌دهد که علی‌بن حدید راوی موثق امامی‌مذهب بوده و روایاتش دارای اعتبار هستند.

شفقت، مجموعۀ ویژگی‌ها و مهارت‌هایی است که موجب پیشگیری و التیام رنج‌های مادی و معنوی انسان و عامل بهزیستی و تربیت اوست. شفقت به عنوان ویژگی مثبت درونی پیامبران الهی، ابزار تربیتی آنها نیز بوده که دارای دو نقش اساسی تربیتی است: 1- حفظ و التیام انسان در برابر رنج و 2- بسترسازی برای ایجاد محبت متقابل و بهزیستی. نوشتار پیش رو، با روش توصیفی‌- تحلیلی به بررسی سیمای شفقت پیامبران در قرآن و روایات می­پردازد و نقش شفقت انبیا را در هدایت و تربیت جوامع بررسی می­کند تا ویژگی و مهارت‌های شفقت انبیا به دست آید و انسان بتواند به‌وسیلۀ آنها، خود و دیگران را از رنج‌ها حفظ کرده یا آنها را التیام دهد و با عادت‌دادن ذهن به شفقت، توان و قدرت رفتار و عمل را برای بهزیستی ارتقا بخشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که: الف- شفقت، صفت مثبت تربیتی «فردی» و «اجتماعی» است که موجب تأثیرپذیری بر خود و تأثیرگذاری بر دیگران برای بهزیستی و التیام رنج‌هاست؛ ب- محبت از ویژگی­های مهم شفقت است؛ اما تنها ویژگی آن نیست؛ ج- شفقت، مجموعۀ صفات و مهارت‌هایی است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: انگیزۀ بهزیستی، توجه به رنج، افزایش آستانۀ تحمل و مهربانی و آگاهی، همدردی و همدلی و تصویرسازی مثبت.

هدف: از آنجا که انگاره‌های نادرست از خداوند به شدت بر رفتار و تعامل ما با خداوند و انسانها اثرگذار است، این پژوهش با هدف شناسایی علل انگاره‌های نادرست از خداوند انجام شد و در پی آن بود به این سؤال پاسخ دهد که عوامل پیدایش تصورات نادرست از خداوند در بین افراد چیست. روش: بدین منظور از طریق مصاحبة نیمه‌ساختاریافته با 22 نفر از دانشجویان دختر مقطع لیسانس دانشگاه میبد که از طریق نمونه‌گیری مبتنی بر هدف با حداکثر تنوع انتخاب شدند، اطلاعات پژوهش جمع‌آوری شد. داده‌ها بعد از مصاحبه با 18 نفر به نقطة اشباع رسید، ولی برای حصول اطمینان تا 22 نفر ادامه یافت. پس از پیاده کردن مصاحبه‌های ضبط‌شده و گزاره‌نویسی، به تحلیل داده‌ها به روش تفسیری پرداخته شد و کدهای اولیه استخراج شدند. این کدها بر اساس شباهتها دسته‌بندی و طبقه‌بندی شده و در قالب مقولات شکل گرفتند. یافته‌ها: 75 مفهوم در کدگذاری اولیه و 32 مقوله در کدگذاری باز به دست آمد که با حذف موارد تکراری، به 52 مفهوم و 19 مقوله تقلیل یافت که علل خداانگاره‌های نادرست را تشکیل می‌دهند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش، برخی از علل خداانگاره‌های نادرست عبارتند از: غلبة حس‌گرایی در معرفت‌شناسی، نقص اطلاعات، راحت‌طلبی، عدم آموزش/ عدم آموزش صحیح و ... .

استحمار یکی از مهم‌ترین ابزارهای برخی از حاکمان ناصالح در جهت کسب و حفظ قدرت سیاسی با فریب مردم است ‌و یکی از آسیب‌های فرهنگی است‌که سبب کاهش خودآگاهی سیاسی و استضعاف مردم می‌ گردد. پژوهش‌ حاضر با روش توصیفی‌‌ـ تحلیلی و با بهره‌جویی از منابع کتابخانه‌‌ای، به بررسی استحمار سیاسی، عوامل، آثار و راهکارهای مقابله با آن از دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه پرداخته است. یافته-های پژوهش نشان می‌دهدکه از نگاه امیرالمومنین(ع)، عواملی چون سوءاستفاده از جهل و نادانی مردم، استکبار، فریب، روزمرگی، نژاد‌پرستی، فراموشی رهنمودهای هدایتی قرآن و اهل بیت، در شکل‌گیری استحمار نقش دارند و سرکوب انتقاد مردم و گمراهی مردم با شبهه‌افکنی‌ و استعمار، از آسیب‌های آن محسوب می‌شود. همچنین، این مقاله، به راهکارهایی اشاره می‌کندکه استحمار و آسیب‌‌ های ناشی از آن را از بین می‌برد‌، نظیر: پرهیز از اختلاط با منافقین، بصیرت و آگاهی سیاسی، خودآگاهی از طریق تاریخ و عقل ‌گرایی

علامه مجلسی در بحارالانوار - کتاب «السماء و العالم» - به شرح و تفسیر متون احادیث پرداخته و تا حدی مشکلات اخبار را حل کرده است. بیان‌هاى وی در ذیل روایات و آیات قرآن، قابل تأمل است. این پژوهش که با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، انجام گرفته است، در صدد واکاوی روش‌ها و مبانی فقه‌الحدیثی مجلسی در کتاب «السماء و العالم» است. نتایج پژوهش، گویای این است که علامه در هر موضوع، ابتدا آیات قرآنى مرتبط با آن موضوع را آورده و در صورت لزوم، توضیح و تفسیرى هم براى آیات بیان کرده است. مهمترین مبانی مجلسی در شرح روایات این کتاب عبارت است از: احراز صحت متن؛ شرح مفهوم واژه‌های مفرد موجود در روایات با استفاده از آیات قرآن و نظریات بزرگان لغت؛ توجه به معانی ترکیبی واژگان مرکب چون مجاز، کنایه و استعاره و ضرب المثل‌ها؛ نقد حدیث؛ بهره‌گیری از آیات مرتبط؛ بهره‌گیری از احادیث مشهور و مرتبط و تشکیل خانواده‌ی حدیث؛ شناخت سبب و فضای صدور روایات؛ توجه به محکم و متشابه در بین احادیث؛ استفاده از علوم تجربی در طرح مفاهیم و معارف تخصصی.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.