جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
عدلی , محمد رضا (دانشیار گروه ادیان و عرفان، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 31
تاریخ دین زردشتی از منظر شرق‌ شناسان
نویسنده:
محمدرضا عدلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
چکیده :
اگر چه مردمان مغرب زمین از روزگار باستان با نام زردشت و برخی از تعالیم او آشنا بوده‌اند اما مطالعات دانشگاهی دربارۀ تاریخ و فرهنگ زردشتی به آغاز سدۀ هجدهم میلادی باز می‌گردد. از آن زمان به بعد، به ویژه در سدۀ نوزدهم و با تحول عظیمی که در علم زبان‌شناسی پدید آمد، متون کهن زردشتی مورد مطالعه و بررسی علمی قرار گرفتند. اما قدمت دین زردشتی و قلت منابع کهن سبب شد معماهای زیادی در ارتباط با تاریخ اولیه این دین مطرح شود. منابع زردشتی مربوط به دوره‌های مختلف زمانی است، از اواخر هزارۀ دوم ق.م تا سده‌های آغازین اسلامی. طبیعی است که در این دورۀ زمانی تحولاتی در مفاهیم و موضوعات مختلف به وجود آمده باشد. این تحول و تطور دین زردشتی را پژوهشگران غربی به شیوه‌های مختلف تفسیر کرده‌اند: برخی معتقدند که این متون مربوط به یک سنت دینی نیست، بنابراین باید از ادیان ایران باستان سخن گفت. برخی دیگر از سنتی واحد سخن می‌گویند که در طول تاریخ تحولاتی حاصل کرده است. برخی دیگر نیز ضمن پذیرش سنتی واحد از وجود قرائت‌ها و تفاسیر متفاوت، در نواحی مختلف ایران باستان سخن گفته‌اند.
صفحات :
از صفحه 59 تا 86
مشخصات اثر
مطالعه تطبیقی سیر پیدایش طریقه های رهبانی در مسیحیت و تصوف در اسلام
نویسنده:
محمدرضا عدلی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علوم قرآن و حدیث ایران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمد بن یعقوب کلینی , علامه مجلسی: محمدباقربن محمدتقی مجلسی
چکیده :
گرایش به سلوک زاهدانه و رهبانیت پدیده ای مشترک در میان ادیان است. در مسیحیت و اسلام نیز چند سده پس از ظهور دین، گروه هایی از مردم به علل گوناگون به زندگی زاهدانه روی آوردند. این جماعت های پراکنده زاهدان به تدریج نظام هایی متشکل با کارکرد اجتماعی معین را به وجود آوردند. صومعه راهبان مسیحی و خانقاه صوفیان، در طول تاریخ، کارکرد مهمی در شکوفایی و گسترش فرهنگ دینی در جوامع مسیحی و مسلمان داشته اند. این نهادها به رغم تفاوت های بارز دینی و فرهنگی، نقاط مشترکی نیز دارند که از جمله می توان به این موارد اشاره کرد: تاکید بر زهد و ریاضت کشی، وجود قواعد خاص برای زیستن، وجود سنت دینی مرجع، وجود آداب و آئین های ویژه، زندگی یا تجمع در مکان های خاص.
صفحات :
از صفحه 109 تا 135
مشخصات اثر
تبیین الاهیات زردشتی بر مبنای متن شکندگمانیگ وزار
نویسنده:
محمدرضا عدلی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده«الاهیات»، معادل عربی واژۀ theology ، علمی است که موضوعش خداشناسی و بررسی باورهای دینی است. این علم در جهان اسلام با عنوان «کلام اسلامی» شناخته می‌شود. الاهیدانان هر دینی می‌کوشند به توضیح و توجیه باورهایشان بپردازند و در مقابل شبهاتی که از سوی مخالفان ارائه می‌شود، از دین خود دفاع کنند. در دین زردشتی هم مانند سایر ادیان مجموعه متونی به وجود آمده است که از آنها می‌توان تحت عنوان متون الاهیاتی یاد کرد. شکند گمانیگ وزار متنی الاهیاتی است و موضوعات اصلی الاهیات نظیر خداشناسی، انسان‌شناسی و جهان‌شناسی به طور خلاصه در آن مطرح شده است. متن را مردان‌فرخ پسر اورمزداد، احتمالاً در قرن سوم هجری تألیف کرده است. این کتاب 16 فصل دارد، البته به سیاق سایر متون دینی کهن مفاهیم و آموزه‌ها به طور پراکنده در کتاب مطرح شده است و یکی از هدفهای این پژوهش سامان بخشیدن به این مفاهیم پراکنده و ارائه توصیفی روشن از این مضامین است. کتاب مقدمه‌ای دارد که در آن مولف هدفش را از نگارش کتاب ذکر می‌کند. در فصل‌های 2 تا 10 اصول اعتقادات زردشتی بیان شده است. فصلهای 2-4 موضوعات مهمی همچون قدرت و علم خداوند، مسئلۀ شر و کیفیت آفرینش در قالب پرسش و پاسخ مطرح شده است. فصل پنجم در رد ملحدان، فصل ششم در رد دهریان، فصل هفتم در اثبات ثنویت، فصل هشتم در اثبات وجود نیروی شر، و فصل‌های 9-10 تکمله‌ای در بحث ثنویت است. مولف به سیاق برخی از متون کلامی اسلامی که در آن عصر نوشته شده است، موضع خود را در قبال سایر ادیان نیز بیان می‌کند. از این رو از فصلهای 11-16 مولفِ کتاب مباحثی را درباب دین اسلام، یهودیت، مسیحیت و مانویت مطرح می‌کند که البته در لابلای این مطالب نیز می‌توان نکته‌های مهمی را دربارۀ الاهیات زردشتی یافت. متن گرچه مربوط به قرن سوم هجری است اما بازتابی است از باورهای زردشتیان در عهد ساسانی. البته چنانکه پژوهشهای نوین روشن کرده است دین زردشتی در عهد ساسانیان صورت واحدی نداشته و مکاتب و شاخه‌های مختلفی در این دین وجود داشته است. بنابراین مولف کتاب را نمی‌توان سخنگوی کل جامعۀ زردشتی پنداشت، بلکه او مطابق با مکتب تفسیری خاصی که در آن قرار داشته است، سخن می‌گوید. با مقایسۀ سخنان وی با متون دیگر آن عصر می‌توان به اختلافات و شباهت‌های آراء او با سایر همکیشانش پی برد.
مشخصات اثر
علل گسترش جماعت های اولیه صوفیان و شکل گیری خانقاه ها
نویسنده:
محمدرضا عدلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب,
چکیده :
اقامتگاه صوفیان را در زبان فارسی خانقاه گویند. این واژه که نخستین بار در متون سده چهارم هجری، در اشاره به فعالیت های مانویان و کرامیان به کار رفته، در سده پنجم، با گسترش جماعت های صوفیه، در سرتاسر قلمرو اسلامی رواج یافته است. خانقاه ها در این عصر مراکزی فرهنگی - اجتماعی بودند که صوفیان و مردم عادی در آنجا از خدماتی برخودار می شدند؛ از جمله این خدمات می توان به این موارد اشاره کرد: تربیت مریدان، فراهم آوردن غذا و سرپناه برای مسافران و نیازمندان، تدریس علوم اسلامی، تالیف و تکثیر کتب، و ایجاد کتابخانه. گسترش خانقاه ها مانند هر پدیده اجتماعی دیگر معلول علل و عوامل متعددی بوده است که اهمیت یافتن مقام شیخ، تاکید بر تربیت (در مقابل تعلیم) و خدمت به خلق اله از جمله این عوامل است.
صفحات :
از صفحه 147 تا 180
مشخصات اثر
خدا در اندیشه‌ی شیخ محمود شبستری
نویسنده:
نادره سیف احمدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
پایه‌ی علمی عرفای بزرگ با خداپرستی و انس با قرآن آغاز می‌شود و روزنه‌ای تازه را از حیات معنوی به روی آنان باز می‌کند. شیخ محمود شبستری، عارف بی‌نظیر با ستایش معبود بی‌همتای خود چنین بیان می‌دارد که وقتی نخستین قدرت الهی ظاهر شد و آن به قلم الهی منسوب گردید و به وسیله‌ی آن هزاران نقش بر صفحه‌ی عالم عدم پدید آورد، آن نیز به خاطر فضل و پرتوی از نور ملکوتی و اسماء الهی بود که توانست دو عالم دنیا و آخرت و کائنات از جمله: انس و جنّ، تمام موجودات و هر آنچه در آن است را خلق نماید. شیخ محمود شبستری در اشارات خود از ناتوانی عقول درباره‌ی شناخت ذات الهی سخن رانده است، او در اندیشه‌هایش خدا را واحدی مطلق قلمداد می‌کند. وی عقیده دارد معرفت ذات الهی نصیب کسانی می‌شود که دل را آینه‌ی جمال خدایی می‌دانند و ظهورش را عین پنهان شدنش دانسته و مخفی بودن او را عین ظاهر شدنش معرّفی می‌نماید و آن مظاهر در سایه‌ی صفات جمالی و جلالی حقّ پدیدار گشته است. شبستری بر این باور است که کشف حقیقت مطلق و شهود حقّ تعالی برای کسی ممکن است که روحِ پاک داشته باشد و همه‌ی اشیا را هیچ دانسته و به عظمت الهی اقرار کند؛ زیرا روح، با صفات گوناگونی که دارد یک واحد حقیقی است و هیچ‌گاه صفات زیاد، موجب نفی وحدت ذات خداوندی نمی‌شود و آدمی به خوبی درک می‌کند که صفات حق تعالی منافاتی با وحدت راستین ندارد، لذا وحدت وجود جایگاه رفیع و ارزشمندی دارد، که شبستری در لابه‌لای عرفان خود آورده است. همان وجود حق است و وجود و خدا یکی هستند و به معنای حقیقی فقط خدا، موجود است و عارف بزرگ با قریحه‌ی معنوی خود مسأله‌ی وحدت و کثرت را که از مسائل پیچیده و دشواری می‌باشد؛ به شیوه‌ای مطلوب و با بیان دلنشین در آثار ارزنده‌ی خود به تصویر کشیده و نیز آن را در عرفان نظری و عملی خود به خوبی بیان کرده است. واژگان کلیدی: شبستری، تجلّی خدا، عرفان، وحدت وجود، کثرت وجود.
مشخصات اثر
مفهوم قربانی (یجنه / یسنه) در هند و ایران باستان
نویسنده:
محمد رضا عدلی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
در روزگار باستان آیین قربانی، در هند و ایران، مهمترین آیین دینی تلقی می شد. در هند آیین قربانی رفته رفته از آیینی ابتدایی به چنان نظام پیچیده ای بدل شد که در دوره ای برای برگزاری آن حضور چندین دین یار ضروری بود و نظام تمام کائنات وابسته به این عمل تصور می شد. شرح این آیین با جزییات تمام در متونی موسوم به براهمنه ها نقل شده است. براهمنه ها در واقع بازتاب دوره ای از حیات دین هندوست که در آن آیین گرایی محض حکمفرما بود و دین یاران هندو حاکمان مطلق جامعه بودند. در ایران باستان نیز این آیین از رونق زیادی برخوردار بود و دین زردشتی رسمی بر برگزاری این آیین بسیار تاکید می کرد که بازتاب آن در متن یسنه مشهود است. بررسی این دو سنت از وجود شباهت هایی قابل توجه خبر می دهد: نخست اینکه این رسم ریشه در پیشینه مشترک هندو- ایرانیان دارد. در ریگ ودا اگرچه به قربانی اشاره می شود اما تاکید بر عمل قربانی در دوره بعد (در براهمنه ها) صورت می گیرد. از سوی دیگر در گاهان زردشت به نظر می رسد قربانی چندان عمل خوشایندی نیست، اما در دوره بعد (در یسنه) آیین محوری دین زردشتی محسوب می شود. در هند این آیین به سبب باطن گرایی دوره های بعد افول کرد و در ایران نیز بر اثر عوامل خارجی (ظهور اسلام) از رونق افتاد.
صفحات :
از صفحه 101 تا 135
مشخصات اثر
قوانین و آئین پاتیمکهه (پراتی موکشه) در رهبانیت بودایی
نویسنده:
محمد رضا عدلی
نوع منبع :
مقاله , مدخل اعلام(دانشنامه اعلام)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
رهبانیت بودایی (سنگهه) مانند هر طریقه رهبانی دیگری آئین های جمعی خاص خود را دارد. البته واژه آئین ممکن است موجب سوء تعبیر شود زیرا بودا از منتقدان سرسخت آئین گرایی بود. اما باید گفت که اگرچه آئین های سنگهه آئین هایی رسمی هستند اما همگی ماهیتی کاربردی دارند. در واقع این آئین ها مرور «قوانین سنگهه» هستند که تا به امروز بدون هیچگونه تشریفات اضافی در صومعه ها برگزار می شود. در این میان دو آئین اهمیت فراوانی دارد: آئین تشرف کامل و آئین اعتراف (پاتیمکهه). در آئین اعتراف که هر دو هفته یکبار در هر ماه، در ایام ماه نو و ماه تمام، برگزار می شده است بخشی از کتاب وینیه قرائت می شود و راهبان بر وفاداری خود به سنگهه و قوانین آن تاکید می کنند.
صفحات :
از صفحه 69 تا 85
مشخصات اثر
سرچشمه های فرهنگ هندی: نگاهی به تمدن پیشاآریایی و آریایی نخستین
نویسنده:
محمدرضا عدلی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
با توجه به شواهد باستان شناختی و زبان شناختی می توان دو سرچشمه عمده برای تمدن هند باستان در نظر گرفت: نخست هاراپایی- دراویدی و دوم هندوآریایی. از دوران اوج تمدن هاراپا (2600-1900 ق. م) آثار باستان شناختی متعددی برجای مانده است که بر وجود فرهنگ و تمدنی غنی دلالت دارد. اما از آنجا که خط هاراپایی هنوز رمزگشایی نشده است برای توصیف اندیشه های این قوم باید به حدس و گمان متکی شد. اصطلاح دراویدی بر مجموعه ای از زبان های هندی و نیز مردمی که بدان تکلم می کرده اند اطلاق می شود. با توجه به شواهد موجود، این زبان ها پیش از ورود آریایی ها رایج بوده اند. اقوام هندوآریایی از حدود سال 1700 ق. م به شمال هند وارد شدند و به تدریج توانستند فرهنگ خود را در این نواحی رواج دهند. پس از ورود این اقوام به هند و آمیخته شدن فرهنگ آنان با فرهنگ هاراپایی- دراویدی دوره ای در تاریخ هند شکل گرفت که به دوره ودایی موسوم است.
صفحات :
از صفحه 137 تا 168
مشخصات اثر
آخرالزمان در کلام عیسای ناصری و بازتاب آن در انجیلها
نویسنده:
طاهره حاج ابراهیمی، محمدرضا عدلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
به راستی می توان عیسی را منادی آخرالزمان نامید. او پیامبری بود که تمام تعالیمش در راستای مفاهیم فرجام شناسانه قرار داشت. آراء عیسی در انجیلها بیشتر از سایر بخشهای عهد جدید انعکاس یافته است. علاوه بر این، راویان انجیلها خود بخشهای دیگری را نیز بدان افزودند که همۀ اینها بازتابی از سنت عیسوی اولیه می باشد. در این مقاله کوشش بر آن است که جنبه های مختلف تعالیم عیسی با تأکید بر آموزه های فرجام شناسانه آن مورد بررسی قر ار گیرد، ضمن آنکه به پیشینۀ این مفاهیم در سنت یهودی نیز اشاره می شود. نتیجه ای که در پایان حاصل می شود بر محوریت موضوع آخرالزمان در تعالیم عیسی صحه می گذرد.
صفحات :
از صفحه 91 تا 126
مشخصات اثر
مقایسه آداب تصوّف در اسلام با رهبانیّت در دین مسیح بر مبنای کتاب عوارف المعارف سهروردی و قاعده نامه بندیکت قدّیس
نویسنده:
فرزانه احمدی گنجه
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
آداب و مناسک در رهبانیّت مسیحی و تصوّف اسلامی شباهت هایی دارند. در رهبانیت مسیحی، کتاب قاعده نامه بندیکت به موضوع آدابِ رهبانی پرداخته است.بندیکت قدیس در حدود 480 میلادی در نورسیا ایتالیا متولد شد و در حدود 547 میلادی در شهر مونتکاسینو ایتالیا در گذشت. او بنیانگذار دیرهای متعدّدی در ایتالیاست و همچنین معروف ترین قاعده نامه رهبانیت اثر اوست.این کتاب نسبتاً کوچک از یک مقدمه و 73 باب تشکیل شده است. دستورات این قاعده نامه درباره ساختار، اداره و مدیریت دیر و همچنین درباره حیات روحانی و دنیوی راهبان به مدت 15 قرن معتبر و عملی بوده است.در واقع این کتاب قاعده نامه بندیکت بود که نظام رهبانیت اروپا را قالب ریزی کرد و در نسل های متمادی برای راهبان و راهبه ها مورد احترام بود. در این کتاب به شیخ دیر و سایر مسئولان صومعه توصیه هایی می شود و فضائل اصلی رهبانیت معرفی می گردد، فضائلی از قبیل: اطاعت، سکوت ، تواضع و غیره .اما در تصوّف کتاب های متعدّدی درباره آداب وجود دارد. از جمله کتاب «عوارف المعارف سهروردی». سهروردی از بزرگان مشایخ متصوّفه ایران است که در آغاز تحصیلاتش، به آموختن حکمت و فلسفه و کلام علاقه مند بوده اما سپس به تصوّف و عرفان روی آورد. تأثیر وجود شیخ در نشر و توجیه و تنزیه تصوّف فوق العاده و پر حاصل بود . ایشان در کتاب عوارف المعارف به آداب سیر و سلوک عارفان و سنن و معارف صوفیان پرداخته است. کتاب فوق مشتمل بر یک مقدّمه کوتاه و شصت و سه باب است از جمله ابواب کتاب می توان به عناوین زیر اشاره نمود: منشأ علوم صوفیان، شرح حال صوفیان و اختلاف در طریقت آنان، ماهیّت تصوّف، ادب و جایگاه آن در تصوّف، آداب حضرت الهیّت، آداب و مقدّمات طهارت، آداب خوردن طعام ، آداب پوشیدن لباس ، آداب نوم و ... . در مقایسه آداب این دو طریق صوفیانه می توان موارد زیر را در کنار هم قرار داد. مثلاً تعداد اوراد در هنگام شب زنده داریدر رهبانیّت با آداب نوم در تصوّف، مقدار مناسب غذا در رهبانیّت با اَکل در تصوّف، لباس و کفش برادران در رهبانیّت با خرقه در تصوّف، ایّام صیام و پرهیز در رهبانیّت با آداب صیام و روزه در تصوّف، صومعه، دِیر و کلیسا در رهبانیّت با خانقاه در تصوّف و ... قابل مقایسه می باشد. کلیدواژگان: رهبانیّت مسیحی، بندیکت، قاعده نامه، تصوّف، عوارف المعارف، سهروردی، آداب، مقایسه.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 31