جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گسترش و بسط قلمروهای الهیاتی مقوله­ ای است که همواره در مجاورت و موانست مؤلفه‌هایی همسو تفسیر شده است. تحولات انسان­ شناختی، به ویژه در پارادایم سنت مسیحی، از جمله عوامل مهمی است که بر هستی­ شناسی الهیات مدرن و رابطۀ آن با امر سیاسی تأثیر می­ گذارد و اشکالی نهایی شده از زیست انسان معاصر را توضیح می­دهد. هدف اصلی مقالۀ حاضر بررسی تحولات الهیاتی عصر مدرن است که به مثابه یافته­ای نظری، تکنولوژی ساخت انسان مسیحی را در دیالکتیک دین و امر سیاسی بررسی می­کند. در این صورت با این پرسش مواجه هستیم که تحولات هستی­ شناسانه و انسان­ شناختی الهیات مسیحی چه تأثیری بر تکوین الهیات سیاسی مدرن نهاده است؟ در پاسخ به سؤال مذکور و با بهره از روش توصیفی ـ تحلیلی کوشیده­ ایم این فرضیه را مورد ارزیابی قرار دهیم که از آنجا که الهیات سیاسی مسیحی بر اساس نقش مفهومی [جایگاه کانونی] انسان در هستی منسجم شده است و امکان مطالعۀ پارادایمی آن وجود ندارد، بنابراین با ملاحظۀ تحولات الهیات ­مسیحی می­توان دریافت که فرایند شکل­گیری الهیات سیاسی مدرن محصول گسست و پیوست­هایی در حوزۀ فلسفه، الهیات و امر سیاسی است که به­ صورت نظریه ­هایی مدون و سیستم­ های مفهومی متناظر صورت بندی می­ گردد.

عرفان، چه نسبتی با سیاست دارد؟ آیا می‌توان از عارف سیاستمدار یا حاکم حکیم سخن گفت؟ در نوشتار حاضر به‌منظور پاسخ به این پرسش‌ها، به خوانش مهابهاراتا پرداخته ‌شده است. بدین منظور، ابتدا به تعریف سیاست و ابعاد مختلف آن دست زده شده و نگاه عرفای هندی را نسبت به آن‌ها مورد بررسی قرار داده‌ایم. بررسی‌ها، نشان از آن داشت که عرفا و برهمنان درزمینهٔ مقولاتی همچون زندگی اجتماعی، دوستی و دشمنی، خیر مشترک و زور به‌عنوان داده بنیادین، پیش‌فرض، هدف و وسیله سیاست با سیاستمداران اختلافات اساسی دارند. بدین خاطر، آن‌ها، با هرگونه جمع شدن عرفان و سیاست در وجود یک شخص، مخالفت کرده‌اند. اما جریان دیگری از اندیشه نیز در مهابهاراتا وجود دارد که از سوی طبقه جنگجویان هندی هدایت می‌شود و به دنبال معنوی کردن سیاست است.

در عصر قاجار و آستانه انقلاب مشروطه، کرمان شاهد ظهور جریانی ملقّب به شیخیه شد که علی رغم آنکه خاستگاه اندیشه هایش شیعی (اثنی عشریه) بود اما تفاوت های ملموسی نیز با آن داشت؛ این جریان خیلی زود پیروانی را در کرمان و توابعش بر گرد خود جمع کرد و وارد عرصه رقابت با سایر جریان های موجود جامعه آن روز کرمان از جمله قدیمی ترین و با نفوذ ترین آنها یعنی متشرّعه گردید. رویارویی و مصاف بزرگ دو جریان فکری متشرّعه و شیخیه، تحت عنوانِ جنگ بالاسری و پائین سری در سال 1323ق / 1905م را که منجر ب ...

«مبانى فقهى حکومت اسلامى» ترجمه‌ اى از کتاب «دراسات فی ولایة الفقیه و فقه الدولة الإسلامیة» تألیف آیت الله حسین علی منتظری است که توسط آقایان محمود صلواتی و ابوالفضل شکوری ترجمه و تحریر شده است. موضوع کتاب، فقه حکومت و مباحث مربوط به دولت و اختیارات و مسئولیت‌ هاى ولی فقیه و ادله مربوط به اثبات ولایت فقیه می باشد. در ابتداى کتاب تاریخچه‌ اى از مباحث و تألیفات مربوط به فقه حکومتى در اسلام از عصر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا دوران معاصر ارائه گردیده سپس در ضمن مقدمه‌ اى به ضرورت وجود دولت و حکومت در اسلام و لزوم دخالت علما و فقها در مسائل سیاسى اجتماعى جامعه اسلامى و اهمیت فقه حکومتى و مسائل اجتماعى در اسلام پرداخته شده است، بررسی گردیده است. آنگاه اصول عقلى در مسأله ولایت و حکومت را بیان کرده است. در ادامه نگارنده به ثبوت ولایت به مفهوم حکومت براى رسول خدا صلى الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام اشاره کرده و دلایل قرآنى و روایى آن را بررسى نموده است. در جلد دوم این مجموعه ابتدا شرایط حاکم اسلامى بر اساس عقل، کتاب و سنت بیان گردیده است. در جلد سوم، نخست محدوده ولایت و اختیارات ولى فقیه و وظایف حاکم اسلامى در برابر اسلام و مردم و وظایف مردم در برابر وى بیان شده است. در جلد چهارم آداب و احکام اداره زندان‌ ها و مشروعیت اجمالى زندان و اختیارات ولى فقیه در زندانى کردن و عفو مجرمان مورد ارزیابى قرار گرفته است. در جلد پنجم برخى دیگر از شئونات ولى فقیه مانند: چگونگى ثبوت هلال با حکم والى، وظایف ولى فقیه در مورد احتکار و قیمت‌ گذارى، وظایف رهبر و کارگزاران حکومتى در برابر بیت‌ المال و وجوب رسیدگى به مجرمان جامعه اسلامى، سیاست خارجى اسلام و روش برخورد با اقلیت‌ هاى غیر مسلمان در اجتماع اسلامى، حقوق متقابل مردم و رهبرى و اخلاق کارگزاران مورد بحث و بررسى قرار مى‌ گیرد. در جلد ششم از این مجموعه به بحث درباره منابع مالى حکومت اسلامى پرداخته شده و حکم منابع مالى مانند زکات، خمس، انفال، غنایم جنگی و سایر اموالى که ولی فقیه حق تصرف و هزینه کردن آن براى جامعه اسلامى را دارد، بررسى گردیده است. در جلد هفتم احکام فیء و انفال نیز که یکى از منابع مالى دولت اسلامى است مورد کنکاش فقهى قرار گرفته است. نگارنده همچنین درباره جزیه و خراج و احکام فقهى آن نیز اشاره و مطالبى بیان کرده است. در هشتمین و آخرین جلد از این مجموعه فقهى، احکام فقهى مربوط به احیاء موات و مالیات‌ ها به عنوان یکى دیگر از منابع مالى دولت اسلامى مطرح شده است.

برای دفاع از حدیث شیعه و قرآن لازم است روایات تحریف بررسی و نقد شوند. محدث نوری روایات منسوب به شیعه را در بخشی از کتاب فصل‌الخطاب جمع‌آوری کرد و بدین ترتیب زمینه تحقیق در روایات تحریف کاملا" مهیا شد. نگاه به منابع اصلی که محل تجمع این روایات هستند نشانگر ضعف ریشه‌ای این روایات است . از جملهء این منابع تفسیر قمی است که طی تحقیق حاصل شد که مولف این تفسیر نه علی‌بن‌ابراهیم است و نه به ادعای شاگردانش عباس‌بن‌محمد، بلکه مولف علی‌بن‌حاتم قزوینی است . اصلی‌ترین منبع این روایات کتاب قراءات از احمدبن‌محمد سیاری است که تمام اهل رجال او را تضعیف کرده‌اند. بررسی اسناد روایات تحریف ادعای بزرگانی چون امام خمینی(ره) در مورد این روایات را اثبات می‌کند. آیه‌الله بروجردی اکثر این روایات را جعلی معرفی می‌کند. تحقیق حاضر در فصل دوم کاملا" این ادعا را ثابت می‌کند. پس از تصحیح اسناد با روشهای مختلف ، قرار دادن آنها در کنار هم با روش جدول‌بندی، حضور متراکم ضعفاء و غلات را در اسناد روایات تحریف نشان میدهد. این باند فرهنگی - سیاسی که هیچگونه اعتقادی به نماز و روزه و قرآن نداشتند خود را به شدت طرفدار ولایت ائمه می‌دانستند، اما موضع‌گیری ائمه(ع) آنها را منزوی کرد ولی آنها در خفا کار خود را می‌کردند. از کارهای پنهان آنان جعل حدیث بود که عملکردشان هم‌اکنون در بخشی از کتاب فصل‌الخطاب جمع است . جعلی بودن اکثر روایات تحریف در بررسی اسناد بدست آمد و بی‌سوادی و جهل قائل به تحریف در نقد آیات ادعایی فهمیده میشود. پژوهش و نقد آیات ادعایی که در متن روایات تحریف مطرح شده‌اند، کاملا" انگیزه‌های جعل حدیث را روشن می‌کند. اکثر این روایات در مورد ولایت علی(ع) ظلم به حق آل‌محمد(ص) و تنفر نسبت به دشمنان آل‌محمد(ص) است . جاعل این روایات نظرات و معتقدات خود را بر آیات قرآن تحمیل میکند و هر جا آیه را نفهمیده، آنرا طبق سلیقه خود تغییر داده‌است . فصل‌الخطاب و افراد مغرض ، نظریه تحریف قرآن را به بزرگان و متفکران شیعه نسبت میدهند که در فصل اول به آن اشاره شده‌است ، اما تصریح صاحب‌نظران مکتب اهل بیت (ع) در عدم تحریف قرآن که در فصل چهارم آمده‌است ، هرگونه تهمتی را رد میکند. علاوه بر آن، گروهی از احادیث معتبر در مقابل روایات تحریف قرار دارند و استدلال به آنها در کنار تواتر قرآن تردیدی باقی نمی‌گذارد که قرآن کنونی همان کتابی است که بر پیامبر(ص) نازل شده و مسلمانان در طی چند قرن آن را دست به دست به ما رساندند. در این مدت اهتمام مسلمانان و بخصوص دانشمندان به قرآن، حفاظی بود تا این کتاب مقدس از دست پلید دشمنان آگاه و دوستان نادان سالم و پاک بماند.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

این پاپان نامه با هدف بررسی وحدت و راه های عملی برای دستیابی به آن و عوامل و موانع وحدت اجتماعی با تکیه بر آیات قرآن کریم نگارش یافته و مهم ترین موضوعات آن به این قرار است: معنای وحدت و انواع آن در قرآن، عوامل وحدت و تفرقه در قرآن، توحید سرچشمه وحدت و شرک اساس تفرقه. نویسنده توحید و ایمان به رسالت انبیا و معاد را از عوامل ایجاد وحدت و برگرفتن خداوندی غیر از الله و فرق نهادن در پیروی از اوامر انبیا را از عوامل ایجاد تفرقه از نگاه قرآن کریم برشمرده است.

در این رساله، سیر تطور و تفسیر بطور کلی، مورد بحث قرار گرفته است و مسائلی همچون معنی تفسیر و تاویل و فرق بین آن دو، تفسیر در عهد پیامبر(ص) و صحابه و تفاوت صحابه در فهم و درک قرآن، و اثراتی که این اختلاف فهم در تفاسیر بعدی گذاشته است . آنگاه مصادر تفسیر در عصر پیامبر بررسی شده که شامل : قرآن کریم، وجود مبارک پیامبر اکرم(ص)، قوه استنباط و اجتهاد شخصی، و اهل کتاب از یهود و نصاری، است . بحث از مفسرین معروف صحابه اختصاص به : عبدالله‌بن‌عباس ، عبدالله‌بن‌مسعود، علی‌بن‌ابی‌طالب ، وابی‌بن‌کعب دارد که مشخصات و ارزش تفسیر آنان شرح داده شده است . تفسیر در عصر تابعین و منابع و مصادر تفسیر آنان بحث بعدی است که به همراه مدارس تفسیر در عصر تابعین شامل : مدرسه تفسیری مکه، مدینه و عراق و ارزش روایات تفسیری منقول از آنان، بیان شده است . علل پیدایش اختلاف در تفسیر که مهمترین ممیزه آن دورشدن از عترت طاهره(ع) بوده، به همراه علل دیگر تبیین شده‌است . فصل سوم، شامل : تفسیر فقهی از زمان پیامبر(ص) تا پیداش روح تقلید و تعصب مذهبی در تفسیر فقهی، و بحثی پیرامون نخستین مفسران آیات الاحکام و نگاهی به نحوه رجوع صحابه به پیامبر(ص) در مسائل احکام و نحوه برداشت صحابه و تابعین در استنباط احکام قرآنی است . در آغاز پیدایش مذاهب فقهی، هنوز روح تعصب مذهبی و تقلید، رواج چندانی نداشته است . ادوار فقه و تشریع اسلامی و مقتضیات سیاسی اجتماعی هر دوره فقهی و اثر آن در تطور تفسیر بخصوص تفسیر فقهی، بحث بعدی است . آنگاه نحوه ظهور ائمه فقهی مذاهب بزرگ و پیدایش تعصب مذهبی در تفسیر فقهی در بین شاگردان آنان و ادوار فقه شیعه و ظهور ائمه فقهی شیعه و اثرات روایات آنان بر تفاسیر فقهی بیان گردیده است . در فصل چهارم، طبقات مفسرین تفاسیر فقهی در طی چهارده قرن به همراه نام کتاب تفسیرشان و دیدگاههای مذهبی و فرقه‌ای آنان، شامل 48 مورد، بررسی شده است . درآخر فصل چهارم دونمودار هیستوگرام که نشانگر توزیع فراوانی تفاسیر فقهی است ، عرضه شده‌است . در فصل آخر، نمونه‌هایی از تفاسیر فقهی به همراه شرح حال مولف ، معرفی کتاب و روش تفسیری مولف و ذکر نمونه‌ها شامل : دو تفسیر از هریک از مذاهب شیعه امامیه و شافعیه و مالکیه و حنفیه و نیزیک تفسیر معروف از زندیه بررسی شده است .