جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوزدهمین شماره مجله الکترونیکی «اندیشه مهر» وابسته به گروه دین و اندیشه خبرگزاری مهر دارای عناوین زیر است: گزارش مهم ترین نشست های اندیشه، مطالب بخش اول این شماره را تشکیل می دهد. از جمله این برنامه ها می توان به نشست های «تحلیل و ارزیابی جامعه شناسی پیتر برگر»، نشست «مطالعات میان رشته ای قرآن کریم»، «قرآن و معرفت شناسی»، «شب سیدجلال الدین آشتیانی»، «انسان، جامعه و تاریخ در نگاه شریعتی»، «نقد و بررسی کتاب آستانه تجدد»، «تاریخ گرایی نوین»، «تأملی بر وضع فلسفه در ایران»، «آسیب شناسی نظریه های علم دینی و اسلامی سازی معرفت»، «مبانی حاکمیت و الگوهای دولت در فقه معاصر شیعه» و «حکمت در ادبیات ایران»، اشاره کرد./ گزارش رونمایی از کتاب «روش شناسی علوم انسانی اسلامی» اثر احمدحسین شریفی در خبرگزاری مهر، و گزارشی از جلسات آموزشی «طرح ملی گفتمان نخبگان علوم انسانی»، از دیگر مطالب منتشر شده در بخش نخست شماره نوزدهم است./ در بخش دوم پرونده ای ویژه انقلاب اسلامی به چشم می خورد که در آن با اساتید و اندیشمندانی چون: سید سعید زاهد زاهدانی، مهدی فدائی مهربانی، موسی نجفی، ابوذر مظاهری (نویسنده کتاب افق های تمدنی انقلاب اسلامی)، مصطفی ملکوتیان و حجت کاظمی، گفتگو شده است./ علیرضا ابراهیم، استاد دانشگاه ادیان و مذاهب طی گفتگویی در این شماره به جریان شناسی تصوف پرداخته است. گفتگو با حسن بشیر درباب تمدن اسلامی، گفتگو با داریوش رحمانیان درباره وضعیت رشته های علوم انسانی در ایران، ادامه سلسله گفتگوهای اندیشه مهر با علیرضا قائمی نیا در نقد آرای محمد مجتهد شبستری، گفتگو با مرتضی جوادی آملی، مدیر بنیاد بین المللی اسراء درباب اسلامی سازی علوم انسانی، از دیگر مصاحبه های منتشر شده در نوزدهمین شماره اندیشه مهر است./ مصاحبه با جورج ریتزر، جامعه شناس سرشناس درباره جهانی سازی و مصاحبه با امید صفی، استاد مسلمان دانشگاه دوک آمریکا درباره موضوع وحدت اسلامی دو گفتگوی خارجی این شماره است./ مصاحبه تفصیلی با دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی، گفتگوی ویژه این شماره است. در این مصاحبه علاوه بر مسائل شخصی این چهره ماندگار فلسفه از مسائلی چون ایدئولوژی، علوم انسانی، نسبت فلسفه با مسائل روز، توسعه، داعش و سید احمد فردید پرسش شده است./ معرفی تازه های نشر، پایان بخش این شماره است.

چکیده ندارد.

تمدن غربی با توجه به پیشرفتهایی که داشته ،توجه جهانیان را به خود جلب کرده است. بنابراین شناخت ماهیت سیاسی غرب برای جوامع دیگر خصوصا جوامع اسلامی بسیارمفید و راهگشا خواهد بود. به دلیل اینکه جوامع اسلامی را از وجوه منفی آن حفظ می‌کند. شناخت غرب با رویکرد و دیدگاه آیت الله خامنه ای ثمرات فراوانی را به همراه خواهد داشت چون ایشان یکی از متفکرین و روشنفکران دینی عصر حاضر می باشند. سکولاریسم که همان تفکر رایج جدایی دین از سیاست است، ازدیدگاه آیت الله خامنه‌ای مردود است وبه هیچ وجه این مشخصه و ویژگی اساسی سکولاریسم را بر نمی‌تابد و آنرا نفی می‌کند و بزرگترین اشتباه غرب را نفی معنویت می داند. ایشان لیبرالیسم را با بیان نمودهای عینی متناقض موجود درغرب به چالش می کشد و به مهمترین ویژگی آن یعنی آزادی توجه ویژه دارد و شش تفاوت اساسی بین آزادی در اسلام و آزادی در نظام لیبرالیستی را به تفکیک توضیح می دهد. ایشان آزادی را حق الهی می داند ونسبت به سوء استفاده آن هشدار می دهد. ایشان با استفاده از تعالیم و بینش اسلامی رویکرد انسان محوری اومانیسم را نفی می کند و به بیان تکریم انسان از دیدگاه اسلام می پردازد. ایشان با انتقاد از دموکراسی غربی حکومت اسلامی را مردمی ترین حکومت می داند ومهمترین تفاوت دموکراسی غربی با حکومت اسلامی را در قانونگذاری و مردمی بودن می‌داند. از نظر ایشان اگر ناسیونالیسم به معنی تاکید بر ایمان و جهان گرایی توحیدی باشد مثبت والا ناسیونالیسم را نفی می کند یعنی ناسیونالیسم مبتنی بر ملیت، خون و نژاد.

چکیده مقوله راهبرد وتصمیم گیری مقوله ای اساسی برای رهبران جوامع و مدیران سازمان ها ونظام های اجتماعی است. و از محوری ترین واساسی ترین وظایف راهبران سیاسی است که ممکن است منجر به توفیق یا شکست سازمان ها ویا نظام های اجتماعی گردد، لذا مرکز ثقل مدیریت است .چرا که بدون راهبرد رهبران در جوامع اقدام سامانی صورت نمی گیرد و هدف اصلی ونهایی تحقق نمی یابد .امام خمینی با ارائه راهبردهای نظری وعملی در حوزه رهبری که بر اساس دو بعد شناخت از موضوع(واقع گرایی)وپایبندی به اصول ومبانی ارزشی (آرمان گرایی وحقیقت گرایی) بود توانست انقلاب را به انجام برساند . نظر به اهمیت وحساسیت تصمیم های کلان وراهبردی در بعد نظام های اجتماعی این پژوهش با رویکردی علمی پژوهشی به شناسائی وارائه الگوهای تصمیم گیری راهبردی امام خمینی(ره) در دوران دولت موقت پرداخته است. این تحقیق در چهارفصل ساماندهی شده است :در فصل اول ، کلیات تحقیق را بیان می کند. در فصل دوم اوضاع سیاسی اجتماعی زمان گذار وتأسیس نظام سیاسی انقلابی را بیان می کند. ، فصل سوم راهبرد سیاسی امام خمینی در دولت موقت را بررسی می کند . در فصل چهارم خط مشی سیاسی دولت موقت بررسی شده است.

چکیده بررسی علل شکل‌گیری انقلاب ها همواره برای افراد قابل توجه بوده است. بخاطر اینکه از طریق آن بتوانند به سؤالهای ذهنی خود و دیگران درباره اسباب، ماهیت، پیام و پیامدهای انقلاب پاسخ دهند و نتیجه تحقیقات آنها اندوخته ا‌ی برای آیندگان باشد. انقلاب اسلامی ایران با توجه به اسلامی بودن آن برگی دیگر از تاریخ انقلاب ها را ورق زد که ماهیتی کاملاً متفاوت با دیگر انقلاب ها داشته است. با این تفسیر و با توجه به سؤال که راجع به تأثیرپذیری انقلاب اسلامی از دکترین مهدویت و متقابلاً تأثیر گذاری انقلاب اسلامی بر دکترین می‌باشد، این پژوهش در سه فصل سازماندهی شده است: فصل اول آن به مفهوم‌ شناسی و شناخت انقلاب اسلامی مهدوی از نگاه امام خمینی پرداخته است. در فصل دوم تأثیر دکترین مهدویت بر انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. و در فصل سوم به تأثیرات انقلاب اسلامی بر دکترین مهدویت پرداخته شده است. نهایتاً نتیجه این پژوهش پاسخی است که در فرضیه اصلی، تحت عنوان تجدید حیات اسلام (علت فاعلی، غایی / انگیزش، امید، جهت، الگوی مهدوی انقلاب) و زمینه ‌سازی حکومت ولی عصر(عج) (نگرش و گرایش مهدوی؛ دین، معنویت گرایی، منجی، موعود گرایی) ذکر شده است.

ظرفیت معرفت‌شناسی حکمی و علمی سیاسیِ حکمت متعالیِ محض و اجتماعیِ علامه طباطبایی بر این پیش‌فرض استوار است که ایشان حکیم متعالی محض و مدنی ـ اعم از اجتماعی و حتی سیاسی اجتماعی ـ است؛ ولو بسان امام خمینی وارد گفتمان انقلاب سیاسی، جابه‌جایی قدرت و دولت‌سازی نشده باشد. پرسمان حکمت محض و مدنی متعالی فراهم آمده‌ معرفت‌شناسی، روش‌شناسی و پدیده‌شناسی اعم از هستی‌شناسی، چیستی‌شناسی و چگونگی‌شناسی می­باشد که مبین و مستلزم ظرفیت تداوم و کاربست در حکمت و علم مدنی، اجتماعی و سیاسی به روش دلالت تضمنی، مطابقت و به‌ویژه التزامی است. کتاب "اصول فلسفه و روش رئالیسم" علامه عموماً، و به‌ویژه در مبحث اعتباریات، متعرض معرفت‌شناسی محض و تا حدودی اجتماعی شده که هم در معرفت‌شناسی سیاسی و هم در روش‌شناسی به‌منظور پدیده‌شناسی مدنی و سیاسی قابل توجه و کاربست است. فرضیه‌ی این مقاله، ظرفیت معرفت‌شناسی حکمی و علمی سیاسی حکمت متعالی محض و اجتماعی علامه طباطبایی است. روش بررسی، تحلیل متن و محتوای آثار و آرای علامه به‌ویژه در اصول فلسفه و روش رئالیسم است؛ تاجایی‌که می­توان این را شرح و کاربست فلسفی سیاسی آن دانست. این روشی برای بازیابی سایر آثار و آرای علامه و سایرین و روزآمدسازی و کاربری علمی آن‌هاست.

علامه طباطبایی، قدر مسلّم محیی و مجدد حکمت در دوران معاصر بویژه در شهر، حوزه علمی و مکتب شیعی قم و معلم و مروج حکمت میباشد. ایشان از برجستگان حکمت اجتماعی اسلامی نیز بوده و بلکه برجسته ترین چهرگان شالودهساز و شاخص آن میباشد؛ چنانکه میتوان از ایشان به عنوان حکیم محض و نظری و حکیم اجتماعی و معرفت شناسی یاد نمود. فرضیه: نگاه، نظریه و نظام حکمت متعالی محض علامه طباطبایی ظرفیت بازتولید سیاسی و تأسیس نگاه، نظریه و نظام حکمت مدنی و سیاسی متعالی را داراست. به عبارت دیگر، نگاه، نظریه و نظام حکمت مدنی و سیاسی متعالی از نگاه، نظریه و نظام حکمت متعالی محض علامه طباطبایی قابل استنتاج، تولید و تأسیس است. این چنین تولید و بازتولید حکمت مدنی، اجتماعی و سیاسی امکان، نیاز و ضرورتی در خور توجه میباشد. این فرایند با روش استنباطی و استدلالی با تحلیل متن و محتوایی به شیوه دلالت مطابقت، یا تضمنی و گاه استلزامی صورت میپذیرد.

یکی از مهمترین حوزه های تحقیق در علوم اجتماعی مطالعه انقلاب های سیاسی و اجتماعی است و از بزرگترین تحول ایران در دهه های گذشته، وقوع انقلاب اسلامی می باشد. وقوع انقلاب اسلامی ایران به دلایل مختلفی منجر به متحیر شدن اندیشمندان و محققان سیاسی جهان گشت و در همین راستا در زمینه علل و چگونگی وقوع انقلاب اسلامی پژوهش های مختلفی ارایه دادند. تحلیل علل وقوع انقلاب اسلامی منجر به شکل گیری ادبیات سیاسی نوین گشت که هر یک از این ادبیات رهیافت خاصی را برای تحلیل انقلاب اسلامی ایران دنبال می کردند. اما در زمینه مذهب و رهیافت دینی تحلیل آن چنانی صورت نگرفت لذا ما در این تحقیق به تحلیل انقلاب اسلامی در سایه رهیافت مذهبی (دینی) می پردازیم. در چند دهه پیش از انقلاب رویکرد نوینی در ادبیات فکری شیعه در سایه نوگرایی اندیشه شیعه شکل گرفت که در روش ذهنی و تغییر نگرش به سوی قبول یک تحول بنیادین بر اساس دین نقش اساسی ایفا کرد. در این برهه از زمان، اندیشوران شیعی و در راس همه حضرت امام خمینی (ره) برترین نظریه پرداز انقلاب اسلامی و رهبری و موسس نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران، ظرفین لازم انقلاب و تاسیس نظام سیاسی و حکومت اسلامی را داراست. درهمین راستا شخصیت های بارز و مبارز حوزوی و دانشگاهی به ویژه استاد مطهری و دکتر شریعتی نیز بر این باور بودند که اندیشه شیعه نیاز به بازسازی دارد و قابلیت لازم را برای ارایه یک الگوی مطلوب سیاسی و اجتماعی را دارا می باشد و در سایه این بازاندیشی و نوگرایی اندیشه شیعه بود که عدم انطباق تفکرات شیعه با مقتضیات زمان یا عملکرد حاکمیت طاغوت را پر رنگ تر کرد. لذا در این پژوهش، محقق به بررسی نوگرایی اندیشه شیعه که مجموعه ای از آموزه های شیعی را در بر می گیرد در به وجود آمدن یا شکل گیری انقلاب اسلامی می پردازد.

«امنیت» از اموری است که هر انسانی بواسطه برخورداری از قوه تعقل ضرورت آنرا تشخیص می دهد و لذا تقریباً تمامی مکاتب در اصل ضرورت و اهمیت آن هم عقیده اند . آنچه که میان مکاتب و نظریات امنیتی مختلف تفاوت ایجاد نموده و بعضاً موجب شیفت پارادایمی و تفاوت های مبنایی می شود، در توصیف و فهم از چیستی و ماهیت «امنیت» است که موجب تفاسیر و برداشت های مختلف می گردد. در این پژوهش سعی شده است تا با مرور و بازخوانی گفتمان انقلاب اسلامی ، مکتب امنیتی امام خمینی در سه سطح فرانظری ، شامل :مبانی معرفت شناسی، هستی شناسی و انسان شناسی؛ سطح میانی شامل:مفروضات،اهداف و اصول و مبانی امنیتی؛ و سطح نظری، شامل: موضوع،مرجع،سطح تحلیل، رویکردها،مرزها،مزیت و مسائل امنیتی مکتب ، کشف و تدوین گردد تا اولاًرقیب و یا بدیلی برای مکاتب و نظریات امنیتی موجود ارائه و ثانیاً،زمینه لازم برای طراحی دکترین امنیتی ملی جمهوری اسلامی ایران فراهم گردد.مکتب امنیتی امام خمینی ، مکتبی دین بنیان ،توحیدی و معطوف به عمل است که با رویکردی متعالیه و شناختی متمایز از انسان و غایات خلقت،تحولی اساسی در معنا و ماهیت امنیت ایجاد می نماید و لذا هم در مبانی و هم در جهت گیریها، سازوکارها، راهکارها، راهبردها و تجویزهای امنیتی، غیرقابل قیاس با مکاتب انسان ساخته موجود است.

چکیده ندارد.