جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با عنوان بررسی تطبیقی دیدگاه مفسران شیعه و اهل سنت درباره حجاب به روش کتابخانه‌ای تدوین گردیده است.در قرآن مجید کلماتی نظیر جلباب، حجاب و خمار ذکر شده است، کلمات حجاب، خمار، جلباب و لباس از جمله تعاریف خداوند از نوع پوشش انسان‌هاست که در تفاسیر و روایات بیان شده و از سوی مفسران شیعه و سنی بحث و تبیین گردیده است. مفسران شیعه و سنی در ضرورت اصل پوشش و حجاب زن، اختلافی ندارند، اما در حد و مرز آن اقوال مختلفی مطرح کرده اند، برخی از مفسران بزرگ شیعه به واجب بودن پوشش مو و بخش‌های دیگری از بدن قائل نبوده‌اند و بخش عمده‌ای از آنها در این باره سکوت کرده‌اند. در تفسیر آیات 30تا 34 سوره نور و آیه 59 سوره احزاب بین مفسران شیعه وسنی اختلاف نظرهایی وجود دارد. بین مفسرین اهل سنت نظیر شیعه، بر حرمت نگاه به نامحرم و پرهیز از اختلاط زن و مرد، تأکید شده است. حتی پوشیدن لباس های نازک و بدن نما و نیز لباس های تنگ که برجستگی های جسمی و بدنی زن را نمایش می دهد، در بیرون از منزل شرعاً‌حرام می‌دانند. همه مفسرین اهل سنت و شیعه، اتفاق نظر دارند بر اینکه: غیر از صورت و دستها، بقیه اندام زن برای مرد اجنبی، عورت به حساب می آید و لذا پوشش تمام اندام زن در هنگام مواجهه با مرد نامحرم واجب است. بهرحال حجاب امروزه به یکی از نمادهای بسیاری از جوامع اسلامی تبدیل شده و رعایت آن در مکان‌های عمومی برای همه‌ی زنان با هر اعتقاد دینی اجباری است.کلمات کلیدی: حجاب، تبرج، بدحجابی، عفاف.

از راه‌های انحلال نکاح، طلاق است که به دو صورت رجعی و بائن تحقق می‌پذیرد. بائن نیز خود انواعی دارد که در این پایان‌نامه به دو نوع آن؛ یعنی طلاق خلع و مبارات پرداخته شده است. در طلاق خلع، مرد همسرش را که از زندگی با او کراهت دارد، در مقابل پرداخت فدیه، طلاق می‌دهد. طلاق مبارات نیز به همین صورت است با این تفاوت که در مبارات کراهت از هر دو‌ طرف وجود دارد. ضرورت و اهمیت پرداختن به این موضوع از اینجا روشن می‌شود که با وجود مبتلا به بودن، پژوهشی درخور در باره آن به شکل جامع و تطبیقی میان مذاهب پنج‌گانه اسلامی انجام نپذیرفته است. پرداختن به این موضوع به شکل تطبیقی ضمن روشن کردن نقاط اشتراک و افتراق مذاهب در مسئله‌ی مذکور معلوم خواهد ساخت که در کدام یک از آنها به حقوق زن بیشتر توجه شده است. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته به دست آمده است که میان مذاهب اهل سنت با مذهب امامیه در جایی که زن و مرد هر دو از هم کراهت داشته باشند و زن خواهان طلاق باشد، یک تفاوت اصلی وجود دارد و آن این است ‌که در مذهب امامیه مرد نمی‌تواند بیشتر از مهر از زن دریافت نماید. از چنین طلاقی به مبارات تعبیر می‌شود؛ اما در مذاهب اهل سنت این‌ گونه نیست و مرد می‌تواند فدیه‌ای بیش از مهر از زن دریافت نماید و به همین دلیل طلاقی با عنوان مبارات در فقه اهل سنت مطرح نشده است.

پیوند قرآن و عترت مهم‏ترین تدبیر پیامبر به منظور نگه‏دارى ساحت قرآن کریم است که اگر از همان آغاز مورد بى‏مهرى قرار نمى‏گرفت، هرگز آن‏همه تشتت فکرى، تفرقه مذهبى، اختلاف عقیدتى و سست‏پندارى در تفسیر معارف پدید نمى‏آمد. سوگمندانه باید پذیرفت، آنچه در قرن‏هاى نخستین تاریخ اسلام بر سر منابع روایى و آثار حدیثى آمد و تنگناهاى عظیمى که براى اهل‏بیت علیهم‏السلام و ارائه معارف قرآنى پدید آورد، سبب شد که امت اسلامى آن‏گونه که باید از این چشمه زلال بهره‏بردارى ننماید. اهل‏بیت علیهم‏السلام مفسّران و حامیان واقعى قرآن هستند و قرآن نیز بر مقام والاى عصمت آنها و دوستى مردم نسبت به ایشان تأکید دارد؛ از جمله آیات «مودّت» و «تطهیر» بر فضیلت و موقعیت ویژه اهل‏بیت پیامبر علیهم‏السلامدلالت دارند و تمام مفسّران شیعه و جماعتى از مفسّران اهل‏تسنن بر آن تأکید ورزیده‏اند. البته عده‏اى براساس کینه‏هاى دیرین یا گرایش‏هاى مذهبى، براى در ابهام ماندن دلالتشان با استناد به برخى از روایات، شبهاتى نسبت به مدلول آنها وارد کرده‏اند. این مقاله درصدد آن است که نشان دهد هیچ‏یک از این شبهات وارد نیست و دلالت این آیات بر آن روشن است.

سیاق مهم ترین قرینه در فهم و تفسیر آیات به شمار می رود. علامه طباطبایی در تفسیر خود به این روش اهتمام بسیاری ورزیده است. برخی از مهم ترین مواردی که وی در آنها به سیاق تکیه کرده، به این قرار است: کشف معانی و مفاهیم واژه ها و محتوای آیات، شناخت ترتیب آیات، پذیرفتن یا رد روایات مربوط به تفسیر آیات، نقد و یا تایید آرا مفسران، شناخت و تشخیص آیات و سوره های مکی و مدنی، بیان احکام شرعی، و تفسیر آیات قبل به وسیله آیات بعد یا برعکس، تفسیر جمله ای با جمله ای دیگر در یک آیه، فهمیدن و کشف غرض و هدف آیات.

هرچند شورشیان سبز از جنبشیها، مزدوران و گرایش های متعدد تشکیل شده اند، ولی میتوان آنان را از لحاظ احکام فقهی و نوع تخلفات و جرایمی که مرتکب شده اند به سه گروه تقسیم کرد که عبارت اند از: 1) یاغیان یا مجرمان سیاسی؛ 2) محاربان یا اشرار و اخلالگران درنظم اجتماعی؛ 3) جاسوسان.هدف این تحقیق، تبیین احکام شرعی این سه گروه است که با عنوان جنبش سبز در حوادث اخیر در مقابله با نظام جمهوری اسلامی دست به اقداماتی زدند. به دست آوردن احکام هریک از سه گروه از متون اسلامی و بر اساس آرای فقهای عامه و خاصه، اهمیت بسزایی دارد؛ چراکه جامعه کنونی بیش از پیش به آن مبتلاست.

در خصوص تعداد خیارات بین فقهای امامیه و اهل سنت قول واحدی وجود ندارد. اکثریت قریب به اتّفاق فقها، خیار عیب را از جنبه‌های گوناگون مورد بحث قرار داده‌اند؛ با این وجود معدودی از فقهای امامیه و اهل سنت خیار تدلیس را از اقسام خیارات برشمرده‌اند. فقهای امامیه و اهل سنت ثبوت خیار عیب را مشروط به شروطی می‌دانند که در مجموع می‌توان گفت جهل مشتری به عیب در هنگام عقد بیع از مواضع مورد اتّفاق مذاهب امامیه و اهل سنت در ثبوت خیار عیب است. در زمینه مسقطات نیز، امامیه مسقطات خیار عیب را بر سه قسم اسباب سقوط رد، اسباب سقوط ارش و اسباب سقوط رد و ارش تقسیم بندی کرده‌اند. در بین مذاهب چهارگانه اهل سنت چنین تقسیم بندی وجود ندارد، امّا با تتّبع در اقوال آنان موارد سقوط رد، ارش و همینطور رد و ارش محرز می‌گردد. از سوی امامیه بر حرمت تدلیس ادعای اجماع شده است؛ مالکیه، حنبلیه و مشهور شافعیه نیز تدلیس را حرام می‌دانند. از مجموع عبارات مذاهب امامیه، مالکیه، شافعیه و حنبلیه به دست می‌آید که مهم‌ترین مصداق خیار تدلیس تصریه به شمار می‌رود. در این پژوهش که به روش توصیفی – تحلیلی صورت پذیرفته، نظرات فقهای مذاهب پنجگانه اسلامی طرح و بررسی شده و چنین نتیجه شده است که خیار عیب و تدلیس با وجود تفاوت در مواردی چون ماهیت، منشأ، موجبات، مسقطات و آثار، مقتضای آنها همچون سایر خیارات، تزلزل عقد است و در صورت عدم موانع ارث ‌بری، پس از فوت صاحب خیار به ارث گذاشته می‌شوند؛ ضمن آنکه هر دو خیار عیب و تدلیس از جمله خیارات عام به شمار می‌روند و علاوه بر بیع، در سایر عقود نیز جریان می‌یابند و نسبت به ثمن و مثمن عمومیت دارند.

شریعت انسان‌ساز و تکامل آفرین اسلام، کامل‌ترین و جامع‌ترین دین آسمانی است که در قالب «مدیریت اسلامی- فقهی» به اداره‌ی جامعه می‌پردازد و نیاز‌های اساسی بشر را پاسخ می‌گوید. در همین راستا، پردازش‌های تحلیل‌گرایانه حرکت علمی و نهضت فقهی اسلام، به خاطر جامعیت و قابلیت آن در پاسخ‌گویی به نیازهای افراد و وجوب ایجاد نظام مدیریت فقهی در زندگی بشر، از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد. با توجه به مطالعات گسترده‌ای که در زمینه‌ی مدیریت فقهی صورت گرفته و در عین حال، پراکندگی، تکرار و فقدان قاعده‌مندی و الگو رفع این خلأ و انجام نوعی دسته‌بندی از ادبیات موجود ضروری به نظر می‌رسد. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته، با واکاوی مبانی فقهی اسلامی از یک سو و تبیین مفهوم مدیریت فقهی از سوی دیگر، به برخی ابهامات و مسائل در این خصوص پاسخ داده و به بررسی اصول و اهداف اساسی مدیریت در اسلام وویژگی‌های مدیر اسلامی پرداخته و با تبیین کاربرد فقه در قوانین جامعه اسلامی و جایگاه ولایت فقیه به امتیازات و ویژگی‌های خاص این نوع از مدیریت الهی اشاره شده است.

کفالت، یکی از ابواب فقهی حقوقی است که امروزه در حوزه دادگاه ها و محاکم قضایی به طور گسترده ای رواج یافته است و در دعاوی کیفری و مدنی مطرح می شود. کفالت از زوایای مختلف از حیث شرایط، احکام و انواع آن قابل بررسی است. یکی از این مباحث که کمتر درباره آن بحث شده، کفالت قهری است. در صورت وقوع، این نوع کفالت که سبب آن استفاده از قهر و غلبه است، آثاری حقوقی را در خصوص کفیل، مکفول له، مکفول عنه، مراجع قضایی و دیگر افراد مشمول در آن به وجود خواهد آورد.در این نوشتار بر آن هستیم تا با تکیه بر روش تحقیق کتابخانه ای و شیوه توصیفی - تحلیلی، به بررسی تعریف، مصادیق کفالت قهری، مبانی مسئولیت، مجازات کفیل متخلف در امور کیفری و مالی، حکم فرار دادن مکفول عنه و بری شدن کفیل از منظر فقه و حقوق بپردازیم.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.