جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جایگاه رفیع ابن­سینا در فلسفه نباید ما را از توجه به جنبه­های عرفانی اندیشه او بازدارد. نگاه عرفانی ابن­سینا از مرزهای تفکر مشائی فراتر رفته و بر فیلسوفان بزرگی چون شیخ اشراق و صدرالمتألهین اثرگذارده است. او دو طرح سلوکی در کتاب اشارات ارائه کرده و در هر یک از زاویه­ای به مراحل تعالی معنوی نگریسته است. در این مقاله، از طرح اول گفت‌وگو کرده­ایم که از منظر روانشناختی سیر تحول روحی سالک را ترسیم کرده و از ظهور انوار عالم غیب، اتصال به عالم الهی و سیر کمالی سالک در مواجهه با فضای روحانی سخن گفته است. این مقاله، تلاش دارد تا افزون‌بر تحلیل نگاهی نقادانه به حاصل کار داشته و با تکیه بر تراث وحیانی، قوت و ضعف طرح بلند ابن‌سینا را نمایان کند.

گفتمان مهدویت ابعاد گوناگون و مسائل متنوعی را در برمی‌گیرد، یکی از مسائل مطرح در این حوزه، بازه زمانی و مدت حکومت حضرت مهدی است. اهمیت این مسئله بازگشت به طرح آن در جوامع حدیثی و وجود پاسخ‌های گوناگون به این امر دارد. با توجه به گوناگونی روایات در این مسئله، برخی به طولانی بودن مدت حکومت مهدوی و دسته‌ای دیگر به کوتاهی آن باور یافته‌اند. دیدگاه گستره زمانی حاکمیت مهدوی را افزون بر روایات، ادله‌ای عقلی همانند نیازمندی استقرار حکومت جهانی به زمان طولانی تایید می‌کند، در سوی دیگر نیز برخی ادله همچون امکان تحقق اهداف حضرت در زمان محدود، اندیشه کوتاهی زمان حکومت امام مهدی را قابل‌پذیرش کرده است. نگاشته حاضر تلاش دارد به چگونگی جمع میان روایات متعددی که هر دو دیدگاه به آن‌ها استناد داده‌اند؛ پاسخ گوید. در نهایت شواهد نظریه طولانی بودن زمان حکومت به نقد کشیده شده و دیدگاه کوتاهی زمان حکومت امام مهدی تقویت‌شده است. خلاصه ماشینی: ""

این رساله، نقش ابتلا و امتحان در تربیت انسان را مورد بررسی قرار داده است. ابتلا از دیدگاه فرهنگ اسلامی، یک سنت الهی و قانون عمومی است و به فرد، افراد یا زمان خاصی اختصاص ندارد؛ بلکه این سنت در هر زمان و مکانی، جاری و ساری بوده و هست، حتی پیامبران و اولیای خدا نیز به آن دچار بوده اند. خداوند با این کار، انسان ها را می آزماید تا صفات درونی شان به منصه ظهور برسد و به مرحله فعلیت درآید. اختیار، شرط اساسی ابتلا به شمار می رود، بنابراین ابتلا و آزمایش در مورد موجود مختار (انسان) قابل تصور است؛ زیرا اگر انسان قدرت انتخاب و اختیار نداشت نمی دانست عصیان یا اطاعت کند و در این صورت، دیگر آزمایش معنی نداشت. اگر ابتلای انسان از ناحیه خداوند باشد، نقش موثر و ارزشمندی در زمینه تربیت و تکامل ایفا می کند؛ زیرا صفات و سجایای اخلاقی انسان خود را در معرکه ابتلا نشان می دهد. بنابراین برای موفقیت در این امتحان ها، شیوه های عملی و نظری نیاز است که در این رساله به بررسی آن ها پرداخته شده است.

این نوشتار، ادامه مقالات گذشته و تاملی بر چگونگی ارائه معارف مهدوی از سوی امام کاظم و امام رضا علیهما السلام است؛ بیاناتی که با توجه به اهداف کلی دعوت دینی، مخاطرات و نیازهای عصر ثبات و اقتدار عباسیان، نزدیک شدن عصر غیبت و ظهور گروه منحرف واقفیه شکل گرفته است.بررسی محورهای مورد تاکید در این بیانات و تامل در نسبت آن ها با اهداف کلی و نیازهای هر عصر می تواند از یک سو طرحی کلان نشان دهد که در این شکل از تعلیم و تربیت تعقیب شده است و از سوی دیگر، تاثیر تربیتی و اخلاقی هر یک از آموزه های مهدوی را نمایان تر کند.این پژوهش بر تحلیل محتوایی روایات صادره از امامان یادشده علیهما السلام تکیه دارد و تلاش می کند با توجه به شرایط عصر صدور، آثار آموزه های مهدوی بر شیعیان را معلوم کند؛ از این رو با تعیین محورهای مورد توجه در سخنان آن دو امام، همراه با ارائه نمونه ای از آن و تامل در نسبت این سخنان با شرایط مخاطبان به حکمت و جهت طرح هر یک از آموزه ها دست یابد.این نوشتار، روشن گر این سخن است که تعلیم آموزه های مهدوی در این برهه از تاریخ ائمه علیهم السلام افزون بر ارائه معارف مهدوی و آخرالزمانی، به نکاتی مهم در تربیت مخاطبان توجه دارد و نوعی زمینه سازی برای رهایی از آفات بحث مهدویت و مصون سازی از انحرافات در عصر امام کاظم و امام رضا علیهما السلام را دنبال می کند.

این رساله، نقش ابتلا و امتحان در تربیت انسان را مورد بررسی قرار داده است. ابتلا از دیدگاه فرهنگ اسلامی، یک سنت الهی و قانون عمومی است و به فرد، افراد یا زمان خاصی اختصاص ندارد؛ بلکه این سنت در هر زمان و مکانی، جاری و ساری بوده و هست، حتی پیامبران و اولیای خدا نیز به آن دچار بوده اند. خداوند با این کار، انسان ها را می آزماید تا صفات درونی شان به منصه ظهور برسد و به مرحله فعلیت درآید. اختیار، شرط اساسی ابتلا به شمار می رود، بنابراین ابتلا و آزمایش در مورد موجود مختار (انسان) قابل تصور است؛ زیرا اگر انسان قدرت انتخاب و اختیار نداشت نمی دانست عصیان یا اطاعت کند و در این صورت، دیگر آزمایش معنی نداشت. اگر ابتلای انسان از ناحیه خداوند باشد، نقش مؤثر و ارزشمندی در زمینه تربیت و تکامل ایفا می کند؛ زیرا صفات و سجایای اخلاقی انسان خود را در معرکه ابتلا نشان می دهد. بنابراین برای موفقیت در این امتحان ها، شیوه های عملی و نظری نیاز است که در این رساله به بررسی آن ها پرداخته شده است.

مباحث مهدویت به مثابه بخشی از آموزه های اساسی دین، ریشه در قرآن دارد. این مباحث در قرآن با نگاهی عام مطرح شده و تصویری از اراده نهایی حق ارائه می دهد. در این تصویر حرکتی که رسول خدا (ص) آغازگر آن بود، در نهایت بر تمامی ادیان برتری خواهد یافت. در مسیر تحقق این اراده، آنان که مسیر بندگی و شایستگی را طی کنند راهبر دیگران شده و بر جای کسانی تکیه خواهند زد که قدر نعمت ندانسته و به حق جفا کردند. حق خواهند ماند که ماندنی است و باطل خواهد رفت که رفتنی است.روایات تفسیری با ارائه شیوه هایی متفاوت در استنباط از آیات، هم بهره های ما را از آیات قرآن در مباحث مهدوی افزون می کند و هم شیوه های متفاوتی در اصول استنباط در اختیار می گذارد.تامل در محورهای مورد تاکید و تکرار در قرآن و در روایات تفسیری به ما کمک می کند تا بتوانیم به تصویری از مهدویت نزدیک شویم که آموزش های باواسطه و بی واسطه قرآنی در ذهن مخاطبان دیروز و امروز شکل داده و می دهد.

این نوشتار، در ادامه مقالات گذشته و تاملی بر چگونگی طرح آموزه های مهدویت از سوی امام صادق و کیفیت ارائه معارف مهدوی از سوی ایشان است؛ بیاناتی که با توجه به اهداف کلی دعوت دینی، فرصت ویژه صادقین (ع) در آموزش معارف دینی، نیازهای عصر سقوط امویان و ظهور عباسیان مطرح شده اند.بررسی محورهای مورد تاکید در این بیانات و تامل در نسبت آن ها با اهداف کلی و نیازهای هر عصر می تواند از یک سو طرح کلانی را نشان دهد که در این شکل از تعلیم و تربیت تعقیب شده است و از سوی دیگر، تاثیر تربیتی و اخلاقی هر یک از آموزه های مهدوی را نمایان تر کند.این پژوهش بر تحلیل محتوایی روایات صادره از امام صادق (ع) تکیه دارد و تلاش می کند با توجه به شرایط عصر صدور، آثار آموزه های مهدوی بر شیعیان را معلوم نماید؛ از این رو با تعیین محورهای مورد تاکید در سخنان آن امام همراه با ارائه نمونه ای از آن و تامل در نسبت این سخنان با شرایط مخاطبان، می کوشد به حکمت و جهت طرح هر یک از آموزه ها دست یابد. ارائه نمونه در سخنان امام صادق (ع) در این مقاله با توجه به توضیحات مقالات پیشین محدودتر بوده و کثرت روایات آن حضرت ما را ناچار از گزارش کلیات و پرهیز از ذکر جزئیات کرده است. از پیش فرض ها و روش های این مجموعه مقالات پیش تر در نوشتاری گفت وگو کرده ایم.این مقاله، روشنگر این سخن است که تعلیم آموزه های مهدوی در این برهه از تاریخ ائمه (ع) افزون بر ارائه معارف مهدوی و آخرالزمانی به نکاتی مهم در تربیت مخاطبان توجه دارد و نوعی زمینه سازی برای جلوگیری از آفات بحث مهدویت و جلوگیری از انحرافات را متناسب با عصر ائمه نخستین دنبال می کند.

این نوشتار در ادامه مقالات گذشته و تاملی در چگونگی طرح آموزه های مهدویت از سوی امام باقر(ع) و کیفیت ارائه معارف مهدوی از سوی ایشان است؛ بیاناتی که با توجه به اهداف کلی دعوت دینی، فرصت ویژه صادقین در آموزش معارف دینی، نیازهای عصر سقوط امویان و ظهور عباسیان شکل گرفته است.بررسی محورهای مورد تاکید در این بیانات و تامل در نسبت آن ها با اهداف کلی و نیازهای هر عصر می تواند از یک سو طرح کلانی را نشان دهد که در این شکل از تعلیم و تربیت تعقیب شده است و از سوی دیگر، تاثیر تربیتی و اخلاقی هر یک از آموزه های مهدوی را نمایان تر کند.این پژوهش بر تحلیل محتوایی روایات صادره از امام باقر(ع) تکیه دارد و می کوشد با توجه به شرایط عصر صدور، آثار آموزه های مهدوی بر شیعیان را معلوم نماید؛ از این رو با تعیین محورهای مورد تاکید در سخنان آن امام، همراه با ارائه نمونه ای از آن و تامل در نسبت این سخنان با شرایط مخاطبان، تلاش دارد به حکمت و جهت طرح هر یک از آموزه ها دست یابد. ارائه نمونه از سخنان امام باقر (ع) در این نوشتار با توجه به توضیحات مقالات پیشین، محدودتر بوده و کثرت روایات آن حضرت ما را ناچار از گزارش کلیات و پرهیز از ذکر جزئیات کرده است. از پیش فرض ها و روش های این مجموعه مقالات، پیش تر در نوشتاری دیگر گفت وگو کرده ایم.مقاله حاضر، روشنگر این سخن است که تعلیم آموزه های مهدوی در این برهه از تاریخ ائمه (ع) افزون بر ارائه معارف مهدوی و آخرالزمانی به نکاتی مهم در تربیت مخاطبان توجه دارد و نوعی زمینه سازی برای جلوگیری از آفات بحث مهدویت و جلوگیری از انحرافات را متناسب با عصر ائمه نخستین دنبال می کند.

تعبیر امام غایب، از حرکتی در فضای دشوار و متفاوت خبر می دهد. او هدایت گری است که باید عرض عریض مسوولیت های امام را در شرایطی بر دوش بگیرد که گمنام و ناشناخته است. چنین مدیریتی چگونه ممکن می شود؟ این پژوهش بنا دارد تصویری اجمالی از این شیوه مدیریت ارائه کند؛ تصویری مبتنی بر مستندات روایی و تشرفات معتبر.مهم ترین یافته این پژوهش، درک حضور موثر امام در میان ماست. او را می بینیم، اما نمی شناسیم. او سرپرستی ما را رها نکرده و به فراموشی نسپرده است. با دست تدبیر اوست که جمع هایی شکل می گیرد و توطئه هایی خنثی می شود. اوست که در بزنگاه های زندگی فردی و اجتماعی دست گیر ماست تا اسیر مصیبت ها نشویم و به دست دشمن، از پای درنیاییم.