جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
امامی نیا , محمدرضا (استادیار و عضو هیئت علمی گروه مبانی نظری اسلام دانشگاه معارف اسلامی)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 33
روش شناسی کلامی فیض کاشانی
نویسنده:
محمد رضا امامی نیا؛ حسین هنر خواه
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
فیض کاشانی از متکلمان نامی شیعه در قرن یازدهم است و در زمینه اعتقادات دینی آثار گوناگونی دارد. روش کلامی او ترکیبی از نقل وحیانی، عقل فلسفی، و شهود عرفانی است. وی معتقد است که عقل نسبت به فهم برخی از معارف مستقل است و بین معارفی که حکمای نخستین بیان کرده‌اند و آنچه را که شرع بیان کرده، منافاتی وجود ندارد. آیات و روایات نقش ویژه‌ای در مباحث کلامی ایشان دارند تا آنجا که برخی از آثار کلامی او استنباط شده از آیات و روایات است. ایشان برخی از باورهای مربوط به معاد- مانند فرشته منکر، صحیفه اعمال، میزان و شهادت اعضای انسان- را به صورت حِکمی و عقلی تبیین نموده است. وی فرقه صوفیه را سخت مورد نکوهش قرار داده، و مردم را نسبت به اعتقادات و رفتارهای ناشایست آنان برحذر کرده است
صفحات :
از صفحه 115 تا 139
مشخصات اثر
روش شناسی کلامی محقق اردبیلی
نویسنده:
محمدرضا امامی نیا،عادل فرساددوست
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
مسایل جدید روش شناسی
چکیده :
مقدس اردبیلی، از علمای به نام شیعه است که علاوه بر مقام شامخ علمی، در زهد و ورع و تقوی ضرب المثل است. ایشان، در کنار مباحث و تحقیقات فقهی، به مباحث اعتقادی نیز اهتمام داشته و کتاب «الحاشیه علی الهیات الشرح الجدید للتجرید» مهم‌ترین اثر کلامی او است. وی در مباحث کلامی روش عقلی- نقلی داشته و بسیاری از مباحث را با براهین عقلی اثبات کرده و در ناسازگاری بین عقل و نقل، از روش تأویل استفاده می‌کند، و در عین حال در جاهای مختلف از روایات بهره می‌گیرد. او در پژوهش های کلامی خود از علوم مختلف و مرتبط استفاده کرده و در مواجهه با آراء دیگران جانب انصاف را فرو نمی‌گذارد.
صفحات :
از صفحه 117 تا 134
مشخصات اثر
حقیقت قدرت الهی در کلام و فلسفه اسلامی
نویسنده:
محمدرضا امامی نیا
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
متن
کلیدواژه‌های اصلی :
قدرت الهی
کلیدواژه‌های فرعی :
قدرت الهی ,
چکیده :
قدرت دو تعریف مشهور دارد: یکی «صحت فعل و ترک» است. مقصود از «صحت»، «امکان» است، درباره معنای امکان چند احتمال داده شده است: امکان ذاتی، امکان بالقیاس، امکان وقوعی و امکان استعدادی. این احتمالات هر چند درباره «قدرت انسان» صادق است، لیکن بر «قدرت الهی» صدق نمی کند. امکان عام اما، در زمره احتمالات امکان در تعریف مزبور قرار ندارد. تعریف دیگر قدرت عبارت است از: «بودن فاعل به طوری که اگر بخواهد انجام می دهد، و اگر بخواهد ترک می کند»، این تعریف بر قدرت الاهی و قدرت انسان، هر دو صادق است. این دو تعریف، در «قدرت الهی» تلازم ندارند. با توجه به اینکه اراده الهی صفت فعلی است، تعریف مناسب تر برای قدرت الهی «مبدئیت واجب متعال برای ایجاد عالم بر اساس علم عنایی به نظام احسن و اختیار» است.
صفحات :
از صفحه 127 تا 148
مشخصات اثر
حقیقت اراده انسان و تعلق آن به افعالش از منظر فخررازی و ملاصدرا
نویسنده:
مهدی انصاری، محمدرضا امامی‎نیا
نوع منبع :
مطالعه تطبیقی , نمایه مقاله
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
اراده یکی از مهمترین صفات انسان است. بین متکلمین و فلاسفه اسلامی در تفسیر اراده انسان و مبدئیت آن برای افعالش دیدگاه‌های گوناگونی وجود دارد. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی دیدگاه فخر رازی و ملاصدرا در باره حقیقت اراده انسان و مبدئیت آن برای افعالش را واکاوی کرده‌ و به این نتیجه دست یافته است که از نگاه آنان، اراده انسان کیفی نفسانی بوده و تصدیق به وجود آن بدیهی است.فخر رازی با این که چند دلیل عقلی و نقلی برای اثبات استناد افعال انسانی به اراده الهی و عدم تأثیر اراده انسان در این افعال اقامه کرده است لیکن تفسیر بزرگان اشاعره از نظریه کسب را بر نتابیده و تفسیر جدیدی از این نظریه ارائه کرده که در آن، علاوه بر این که همه چیز- از جمله فعل انسان- به خداوند استناد دارد، قدرت و داعی انسان نیز در انجام فعلش تاثیرگذار است. از این رو، میان این دو مطلب ناسازگاری دیده می‌شود و دیدگاه وی در باره مبدئیت اراده انسان در فعلش گویا نیست. ملاصدرا فقط نظریه امر بین الامرین را مبین رابطه صحیح اراده الهی و اراده انسانی در این افعال دانسته‌است. بر این اساس، خداوند فاعل حقیقی فعل انسان بوده و اراده انسان نیز هر چند علت معدّ و واسطه‌ی ظهور اراده الهی در این فعل است، لیکن این اراده به طور حقیقی در فعل انسان اثر گذار است.
مشخصات اثر
تبیین توحید صفاتی و نقد دیدگاه‌های نادرست در باره صفات ثبوتی ذاتی خداوند
نویسنده:
محمد رضا امامی نیا
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
‏توحید صفاتی یکی از شاخه‌های توحید نظری بوده و به دو معنای «تنزه خداوند از شبیه در صفات کمالیه» و «تنزه واجب متعال از صفت زاید بر ذات» است. در این نوشتار، توحید صفاتی از دو طریق عقل و نقل تبیین شده است. پس از آن، دیدگاه‌های نادرست در زمینه صفات مزبور یعنی: نیابت ذات الهی از صفات، بازگشت صفات ثبوتی ذاتی به صفات سلبی، زیادت صفات بر ذات و حال به چالش کشیده شده است.
صفحات :
از صفحه 9 تا 25
مشخصات اثر
تلازم بساطت و کامل بودن وجود؛ کاوشی نو در قاعده «بسیط الحقیقه کل الأشیاء»
نویسنده:
محمدرضا امامی نیا، علیرضا فلاحی
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
قاعده «بسیط الحقیقة کلّ الأشیاء و لیس بشیء منها» یکی از مسائل حکمت الهی است. این قاعده که به طور حقیقی فقط بر وجود واجب متعال صادق است بیانگر تلازم میان دو ویژگی بساطت و کامل بودن وجود است. این نوشتار در‌صدد تبیین قاعده با نگاهی نو است. نگارنده باور دارد که نکته مهم و اساسی در قاعده، تلازم میان دو طرف آن است: طرف اول، بساطت وجود و طرف دوم، کامل بودن آن است، و هر یک از آن‌ها مستلزم دیگری است. هر چند در کلمات بزرگان حکمت- همچون ابن سینا، شیخ اشراق، ملا‌صدرا و علامه طباطبایی- تلازم مزبور به صراحت نیامده است، اما می‌توان آن را استنباط کرد، که به تفصیل نحوه استنباط آن، واکاوی و ارایه شده است. در انتها به برخی کارکردهای قاعده همچون تبیین علم ذاتی الهی نیز اشاره شده است.
صفحات :
از صفحه 123 تا 140
مشخصات اثر
روش‎شناسی کلامی شهید ثانی
نویسنده:
مهدی انصاری، محمدرضا امامی‎نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
کلیدواژه‌های اصلی :
مسایل جدید روش شناسی
چکیده :
شهید ثانی یکی از فقهای برجسته شیعه است. وی علاوه بر علم فقه، در علم کلام نیز صاحب‎نظر است. اهتمام ویژه شهید ثانی به مباحث روش‎شناسی علم کلام از ویژگی‎های بارز ایشان در عصر خود است. وی در مباحث کلامی از روش تلفیقی عقلی، نقلی و فطری استفاده کرده است. معرفت فطری در نظر شهید ثانی جایگاه ویژه‎ای دارد. وی معتقد به استقلال عقل در معارف اعتقادی بنیادین است، هرچند نقش معرفت‎های نقلی نیز در روش‎شناسی او برجسته است. شهید ثانی از مخالفان حجیت خبر واحد در مسایل اعتقادی بوده و در تعارض دلیل عقلی و دلیل معتبر نقلی به تأویل قایل است.
صفحات :
از صفحه 151 تا 174
مشخصات اثر
تقریرهای صدرایی برهان صدّیقین
نویسنده:
محمد رضا امامی نیا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
برهان صدّیقین، برهان حکمت متعالیه برای اثبات وجود واجب متعال از راه تأمّل در حقیقت وجود است. صدر المتألّهین از این برهان چند تقریر ارایه کرده است، وی در معروف‌ترین بیان خود بر مبنای اصول چهار گانه‎ی: اصالت، بساطت و وحدت تشکیکی وجود و انقسام آن به واجب، یعنی مستقلّ، بی‎نیاز و تامّ و ممکن، یعنی وابسته، فقیر و ناقص برهان را تقریر کرده است. تقریرهای شارحان حکمت متعالیه، با توجّه به مبادی آن‎ها در چهار گروه دسته‎بندی شده است، گروه اول بر مبنای اصالت وجود و انقسام آن به مستقل و رابط، دسته‎ی دوم بر اساس اصالت وجود و اعتبار آن به دو نحو حقیقت وجود و وجود لا بشرط، گروه سوم بر مبنای اصالت وجود، و دسته‎ی چهارم بر اساس اصالت واقعیت شکل گرفته است. از منظر حکمت متعالیه، برتری برهان صدّیقین بر سایر براهین اثبات وجود خدا به جهت امتیازاتی، همچون: عینیت طریق با مقصود، بی‎نیازی از ابطال دور و تسلسل و اثبات ویژگی‎های واجب متعال است. حکمای الهی، برهان صدّیقین را از آیات قران کریم و روایات معصومین( الهام گرفته‎اند.
صفحات :
از صفحه 29 تا 61
مشخصات اثر
علم پیشین الهی و افعال انسان از دیدگاه اشاعره، معتزله و امامیه
نویسنده:
حمیدرضا سلیمانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
معتزله علم پیشین الهی را ثابتات ازلیه می‌دانند و با اثبات شیئیت و ثبوت برای ممکنات معدوم، متعلق علم حق تعالی را همین ثابتات ازلیه دانستند چون قائلند خداوند علم ازلی دارد و علم بدون ثبوت معلوم محال عقلانی است. اشاعره علم پیشین الهی را صفت زائد بر ذات و قدیم می‌دانند. و مکتب امامیه در علم پیشین الهی به علم اجمالی در عین کشف تفصیلی قائل شده‌اند. معتزله در افعال انسان به تفویض گرویده و اشاعره در این باب به نظریه کسب قائل شده‌اند و امامیه در افعال انسان نظریه امر بین الامرین راحق دانسته‌اند و با استدلال‌های محکم و استوار ثابت می‌کند که علم ازلی خداوند و افعال انسان با وصف اختیار تعلق می‌گیرد؛ یعنی متعلق علم ازلی الهی افعال اختیاری انسان است، و علم پیشین الهی هیچ منافاتی با اختیار انسان ندارد و سبب جبری شدن افعال آدمی نمی‌گردد؛ و سازگاری علم پیشین الهی و اختیار انسان تنها بر اساس نظریه امر بین الامرین قابل تبیین است.
مشخصات اثر
حقیقت امامت و اوصاف امام از دیدگاه قاضی عبدالجبار و سید مرتضی
نویسنده:
علی اصغر حدیدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده: این رساله به بیان دیدگاه قاضی عبدالجبار و معاصر وی سید مرتضی درباره حقیقت امامت و صفات امام، پرداخته است. از نگاه قاضی عبدالجبار «امام کسی است کهبر امت ریاست داشته باشد، به طوری که قدرتی بالاتر از او نباشد.» از نظر سید مرتضی «امامت، رهبری عمومی در زمینه دین به صورت بالاصاله است نه به طور نیابت از کسی که در سرای تکلیف است.» قاضی عبدالجبار وجوب امامت را وجوب نقلی علی الناس می داند، و سید مرتضی وجوب عقلی علی الله. قاضی عصمت را برای امام لازم نمی داند و معتقد است دلایل امامیه در این باره صحیح نمی باشد، اما سید مرتضی همچون دیگر متکلمان امامیه، عصمت را جزء ضروری ترین صفات امام بر می شمارد و دلایل امامیه را تأیید می نماید. قاضی عبدالجبار علم امام را در حد علم والیان ضروری می شمارد و بیش از آن را برای امام لازم نمی داند، از نظر او در صورت جهل امام به مسائل دینی، رجوع به علما و خبرگان هیچ اشکالی ندارد، در حالی که از نظر سید مرتضی باید علم امام، تمام مسائل دینی را فرا گیرد و او در مسائل دینی به کسی نیاز نداشته باشد. همچنین امام باید به امور مربوط به سیاست و حکومت آگاهی کافی داشته باشد. از نظر قاضی، افضلیت به معنای فزونی ثواب و برتری در صفات برای امام لازم نمی باشد و تقدیم مفضول بر فاضل جایز، بلکه برخی از اوقات، واجب است. اما سید مرتضی افضلیت به هر دو معنا را برای امام لازم دانسته و تقدیم مفضول بر فاضل را قبیح می شمارد. از صفاتی که هر دو متکلم معتزلی و امامی برای امام لازم می دانند:اسلام، آزاد بودن، عقل، شجاعت، برتریت در قدرت، عدالت، قریشی بودن است، البته در تفسیر دو صفت اخیر و دلایل آن با یکدیگر اختلاف دارند. واژگان کلیدی: امامت، عصمت، علم، افضلیت، سید مرتضی، قاضی عبدالجبار.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 33