جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سوال اصلی در این پایاننامه این است: «دیدگاه نهجالبلاغه در رابطه با هواپرستی چیست؟» پاسخ این پرسش در قالب چهار فصل داده شد:1-

انسان بر اساس میل طبیعی و فطری خویش، کار نیک را تحسین می‌کند و کار زشت را تقبیح می‌نماید. و به دنبال آن از کار زشت دوری گزیده و نیکوکار می‌گردد. امّا گاهی کارهای زشت، زیبا جلوه‌گر می‌شوند و به همین جهت انسان چنین رفتاری را خوب و نیکو به شمار آورده و آن را انجام می‌دهد. و چه بسا انجام این قبیل رفتارها را ادامه داده و بارها نیز تکرار کند. این گونه افراد از نگاه قرآن کریم، زیان‌کارترین مردم می‌باشند. چراکه به خیال باطل می‌پندارند، نیکوکاری می‌کنند.از این رو سعی شده است که در فصول شش گانه‌ی این پایان نامه بعد از پرداختن به کلیّات در فصل اول، در فصل دوم عوامل زیبا جلوه‌گری کردار، بررسی شوند. این عوامل بر اساس نتایج به دست آمده عبارتند از: خداوند متعال، شیطان، هوای نفس، همنشینان بد. فصل سوم دارای دو گفتار است. که در گفتار اول به بررسی گروه‌های مبتلا به زیبا جلوه‌گری پرداخته شده است. و در گفتار دوم افراد مبتلا به زیبا جلوه‌گری، مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در قرآن کریم، اموری چون: ایمان، خورشیدپرستی، سوءظن، فرزندکشی، مکر کافران و دوست داشتن شهوات، به عنوان امور زیبا جلوه داده شده معرّفی شده‌اند، که در فصل چهارم در مورد این امور، به تفصیل سخن به میان آمده است. در فصل پنجم به پیامدها و نتایج زیبا جلوه‌گری پرداخته شده است و حاصل این پردازش، از این قرار است که فراموشی خدا، غفلت، کوری قلب، انحراف از حق، عُجب، تحیّر، گمراهی، مانع شدن از راه خدا، مسخره کردن مومنان، شکست در جنگ، ارتداد و خسران، پیامدها و نتایج زیبا جلوه‌گری می‌باشند. فصل ششم حاوی مهم‌ترین بحث، یعنی راه‌های جلوگیری از زیبا جلوه‌گری می‌باشد، و بر همین اساس، می‌توان گفت که ایمان، تقوا، اخلاص، امید به لقای خدا، صدق در گفتار، توبه و توجّه به فرجام عمل، از موانع پیدایش زیبا جلوه‌گری هستند.کلیدواژه: قرآن، زیبا جلوه‌گری، کردار، تسویل، تزیین، شیطان، اعمال، خسران.

موضوع این تحقیق دوستی با اهل کتاب می باشد، دین اسلام برای ارتباط گرفتن با اهل کتاب ضوابطی دارد که رعایت آنها موجب حفظ قدرت و عزت مسلمانان خواهد شد. کوشش نگارنده در این تحقیق بر این بوده است که با استفاده از آیات قرآن به تبیین چگونگی روابط مسلمانان با اهل کتاب بپردازد. از آنجا که در نظر بود این موضوع از دیدگاه قرآن مورد بررسی قرار گیرد از تفاسیر به عنوان منبع استفاده شده است. این تحقیق از پنج فصل تشکیل شده است، فصل اول دربردارنده ی کلیات معمول میباشد، فصل دوم به واژه شناسی اهل کتاب و مصادیق آن و معرفی اجمالی یهود و نصاری پرداخته است، فصل سوم در زمینه برخورد اهل کتاب با مسلمانان در عصر پیامبر (ص)می باشد. فصل چهارم و پنجم به تفکیک به ممنوعیت رابطه دوستی با یهود و نصاری و آثار و عوامل روابط دوستانه با آنها پرداخته است و در فصل آخر ضمن ارائه خلاصه ای از مباحث فصول قبل به این نتیجه میرسد که هرچند قرآن کریم مسلمانان را از برخورد مسالمت آمیز و رعایت عدالت در برخورد با اهل کتاب منع نفرموده است اما درعین حال اجازه نمی دهد که با آنها روابط دوستی صمیمی و نزدیک برقرار نمایند، چراکه این کار هویت اسلامی آنها و کیان جامعه اسلامی را در معرض خطر و آسیب جدی قرار میدهد.

چکیدهپژوهش حاضر به منظور بررسی آثار احتضار و موجبات سختی آن از دیدگاه قرآن کریم انجام شده است، از آن جا که اعتقاد به معاد و بازگشت به جهان آخرت و شروع زندگی جاودانه و ابدی انسان، یکی از محوری ترین مباحث قرآنی، و از اصول دین اسلام است اهمیت و ضرورت تحقیق در این موضوع بیشتر روشن می شود. هدف این تحقیق جلب توجه مردم به هشدارهای قرآن در این زمینه است. در این پژوهش با مراجعه به قرآن و گردآوری آیات مربوطه و با استفاده از تفاسیر سعی شده که به پرسش های مطرح گردیده در رابطه با این موضوع پاسخ کاملی داده شود. کلمه احتضار (به‌معناى حضور مرگ) در قرآن با تعابیرى همچون: از حاضر شدن مرگ، آمدن سکرات مرگ، غمرات مرگ، آمدن‌مرگ، رسیدن جان به گلو و نظایر آن آمده و به قطع تعلق روح از بدن اشاره دارد. قرآن، از ظهور علایم قطعى مرگ و تدریجى بودن این پدیده سخن گفته؛ تدریجى که به قطع تعلّق روح از بدن در لحظه نهایى منتهى مى‌گردد و نیز با ذکر ابعاد و حالات مربوط به احتضار، توجّه انسان‌ها را به آن لحظه حسّاس جلب می نماید. لحظه های احتضار برای مومنان و مطیعان اوامر الهى آسان و خوشایند و برای کافران، ستمگران و تکذیب کنندگان بسیار سخت، دردناک و ناخوشایند است. احتضار آثاری همچون: اظهار ایمان، تسلیم در برابر حق، اظهار توبه، اظهار پشیمانى، درخواست بازگشت به دنیا و یقین به مرگ را به دنبال دارد. ادامه پایان نامه درموردعوامل سختی جان دادن‌‌می‌باشدودر آن عوامل سختی‌جان دادن به تفصیل بیان شده است.موجبات سختی احتضار گاهی ناشی از اعتقاد و بینش(ارتداد وکفر پس از ایمان،استکبار در برابر آیات الهى) انسان است، و گاهی ناشی از اخلاق و رفتار (افترا بر خدا، ظلم وستم، کفر کافران، گناه وپیروى از منهیّات خدا وناخشنودى از رضاى خدا) اوست.

این پژوهش در پی این است که ویژگی ها و آموزه های آیین حضرت ابراهیم را مورد بررسی قرار دهد.قرآن کریم برای آیین حضرت ابراهیم ویژگی هایی چون توحیدی بودن، اعتدال گرایی، عقلانیت، برگزیدگی و آسانی و آموزه هایی چون آموزه های اعتقادی، شعائری و اخلاقی را بیان می کند.دین حضرت ابراهیم، دینی توحیدی، به دور از افراط و تفریط و مطابق با فطرت انسان ها است. چنان که احتجاج های آن حضرت بر محور توحید است. خداوند متعال پیوسته پیامبراکرم را به پیروی از این آیین امر می کند، چراکه این آیین از طرف خداوند برگزیده شده است و رویگردانی از آن ناشی از سفاهت است.حضرت ابراهیم قوم خود را با ساده ترین بیان به توحید و معاد توجه داده است. آموزه هایی مانند نماز، زکات، روزه، اعتکاف در این دین مطرح بوده است؛ امّا کیفیت آنها چندان واضح نیست. نماز در این آیین از چنان جایگاهی برخورداراست که، هدف از سکونت فرزندان ابراهیم و تجدید بنای کعبه، برپایی آن عنوان شده است و اهمیّتش تا حدی است که حضرت ابراهیم در مناجات های خود، از خداوند درخواست می کند او و نسلش را از نماز گزاران قرار دهد. یکی دیگر از برجسته ترین آموزه های این آیین، حجّ است، چنانکه آن حضرت مأمور می شود طی یک فراخوان عمومی، مردم را به مناسک حج دعوت کند. سپس از خداوند درخواست می کند کیفیت مناسک را به ایشان نشان دهد.حضرت ابراهیم در دعوت خود همواره به مباحث اخلاقی تأکید کرده است.آموزه های اخلاقی این آیین، شکرگزاری، ذکرخدا،نیکی کردن، دعا،تزکیه نفس، عبرتآموزی، سلام کردن و مهمان نوازی است.

هیچ اثری به اندازه‌ی سخن، قابل بقاء و تأثیرگذار نیست. قرآن کریم از زوایای مختلفی به مقوله‌ی سخن پرداخته است. با توجه به گستردگی بحث در این زمینه، سعی بر این است که در این پژوهش، فقط اهمیت سخن‌گفتن، ‌زمینه‌ها و موانع تأثیر سخن از منظر قرآن مورد بررسی و ارزیابی قرار داده شود.اساسی‌ترین منبع مورد استفاده در این تحقیق، قرآن بوده که به کمک تفاسیر و سایر منابع یاری‌رسان در فهم قرآن از جمله متون روایی، مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش، زمینه‌های تأثیر سخن از دیدگاه قرآن در پانزده مورد زیر بررسی شده‌اند.1.آراسته‌گویی 2.استدلال 3.استواری سخن 4.امنت‌داری 5.بلاغت 6.تکرار 7.جدال احسن 8.خیرخواهی 9.ساده‌‌گویی 10.طنّازی 11.عالمانه‌بودن 12.فصاحت 13.موعظه 14.نرمی سخن 15.نیکی سخنهمان‌طور که در نگاه اول همیشه ظاهر یک چیز تأثیرگذار است، در سخن‌وری نیز، آن‌چه اهمیت بیشتری دارد آراستگی سخن، جذابیت و نیکویی آن است. هم‌چنین به نرمی سخن‌گفتن و دوری کردن از خشونت نیز در جذابیت سخن بسیار موثر است. مسأله‌ی مهم دیگر و از جمله ارکان مهم سخن‌وری توجه به نوع مخاطب و سخن‌گفتن مطابق حال اوست. هم‌چنین کلامی که همراه با دلیل و برهان باشد و از استواری مطابق با عقل و منطق برخوردار باشد تأثیرگذاری بیشتری بر مخاطب دارد. جلب اعتماد مخاطب نیز بسیار حائز اهمیت است، در روان‌شناسی تبلیغات نیز اثبات شده که اعتماد شنونده از مهم‌ترین دلایل تأثیرپذیری است: از جمله موارد پانزده‌گانه که موجب جلب اعتماد مخاطبین به گوینده می‌شَود، امانت‌داری و خیرخواهی گوینده است.هم‌چنین تکرار و گوش‌زد کردن پی‌در پی، مواعظ و سخنان پندآموز، سخن‌گفتن با علم و آگاهی نیز موجب تأثیر سخن بر مخاطب می‌گردد.احتجاج و جدال به شیوه‌ی احسن، پیام رسمی قرآن است و از جمله مسائل زمینه‌ساز در تأثیر کلام است.آن‌چه در تأثیرگذاری کلام بر مخاطب اهمیت دارد توجه گوینده و سخنران به همه‌ی این موارد است و در صورت آگاهی و عمل به این موارد بدون شک سخن او بر مخاطبانش تأثیرگذار خواهد بود.در فصل پایانی تلاش شد تا بنابر آموزه‌ای قرآنی و روایی موانع تأثیر کلام و عومل آسیب‌زا در شش مورد بررسی شود: 1.استکبار 2.ختم قلب 3.دنیا طلبی 4.زورگویی 5.طغیان‌گری 6.نارسایی بیان.تکبر و غرور آدمی مانع تأثیر کلام مخاطب بر وی می‌شَود و چنان‌چه عوامل اصلی در ضلالت برخی امت‌ها استکبار آنان در مقابل پیامبران الهی بوده است.آلودگی به گناهان و زورگویی موجب ختم قلب و نفوذ ناپذیری آن در مقابل سخنان حق می‌شود.دنیا طلبی و غفلت از آخرت، طغیان‌گری و زورگویی نیز از جمله موانع دیگر در پذیرفتن سخن حق و موعظه‌های انبیای الهی است.نارسایی بیان نیز مانع از فهم و درک صحیح سخن از سوی مخاطبان است.