جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امروزه رسانه های جمعی، به منزله شاه راه اطلاعاتی جوامع، و نقش آن ها در فرهنگ و ابعاد گوناگون هویت انسانی، به ویژه هویت ملی، مورد توجه صاحب نظران و محققان علوم انسانی اجتماعی قرار گرفته است. در این ارتباط رویکردها و ره یافت های نظری متفاوتی عرضه شده است. نظریه ارتباطات گلوله ای بر شکل گیری هویت بر مبنای رسانه ها تاکید کرده است. در برابر، برخی صاحب نظران به قدرت تحلیل اطلاعات و فرهنگ بهره وری از رسانه ها اشاره کرده اند. در این میان، برخی نیز با عرضه رویکرد تعادلی بر نقش دوگانه و متناقض رسانه ها در شکل دهی و فرسایش هویت ملی تاکید داشته اند. با توجه به موارد فوق، هدف اساسی این مقاله بررسی میزان و نوع محتوای برنامه های مورد استفاده از رسانه های تلویزیون و ماهواره و اینترنت و میزان گرایش به هویت ملی شهروندان و نیز چگونگی رابطه بین متغیرهای فوق در جامعه آماری مورد مطالعه کاشان، به منزله شهری سنتی و در معرض نوگرایی، است.این پژوهش از نوع مطالعه پیمایش بوده است و داده های تحقیق با استفاده از روش پرسش نامه توأم با مصاحبه جمع آوری شده است. برای سنجش متغیرهای اصلی و وابسته تحقیق از ده گویه در قالب طیف لیکرت استفاده شده است. اعتبار و روایی طیف با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بررسی و با توجه به نتایج آزمون (a=0.84) تایید شده است. در مجموع، یافته های تحقیق و نتایج محاسبات آماری مربوطه رابطه معنی دار و مثبت بین میزان استفاده از تلویزیون و میزان گرایش به هویت ملی (Tb=0.252) و نیز رابطه معنی دار و منفی بین میزان استفاده از ماهواره و اینترنت با میزان گرایش به هویت ملی را به ترتیب با -0.199 و Tc=-0.271 در سطح اطمینان 99% تایید کرده است. هم چنین، نتایج آزمون کای اسکوئر معنی داری رابطه بین نوع محتوای برنامه های مورد استفاده از تلویزیون و ماهواره و اینترنت با میزان گرایش به هویت ملی را تایید کرده است. نتایج تحلیل رگرسیون با ضریب بتای -0.276 تاثیر منفی متغیر میزان استفاده از ماهواره و با ضریب بتای 0.268 تاثیر مثبت میزان استفاده از تلویزیون در میزان گرایش به هویت ملی پاسخ گویان را نشان می دهد.

هدف رسانه دینی و برنامه های دینی تلویزیون، آگاهی بخشی مبانی دینی به شهروندان با استفاده از روش های اطلاع رسانی و تبلیغ به منظور ارتقای هویت دینی است. بر این مبنا، تلویزیون جمهوری اسلامی ایران با هدف تعمیق و ارتقای معرفت دینی شهروندان، خود را یکی از پایگاه دینی تعریف و رسالت تبلیغی خویش را بر آن استوار کرده است. با توجه به موارد فوق، هدف اساسی این مقاله، بررسی رابطه بین برنامه های دینی تلویزیون و هویت دینی شهروندان در جامعه آماری مورد مطالعه است. این پژوهش از نوع مطالعه پیمایشی بوده و داده های تحقیق با استفاده از روش پرسش نامه توأم با مصاحبه، جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق، کلیه شهروندان 15 تا 65 ساله شهر اصفهان در سال 1390 است. با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، تعداد 420 نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. یافته های تحقیق موید همبستگی بین متغیر برنامه های دینی تلویزیون و میزان هویت دینی شهروندان است.

سنجش نیازهای فرهنگی به عنوان گامی اساسی در جهت برنامه ریزی توسعه فرهنگی، تحقق عدالت و بهبود روابط اجتماعی به شمار می آید. در این زمینه، روش مطالعه حاضر، پیمایشی است و برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه استفاده شده است. جامعه آماری آن، کلیه شهروندان بالای 15 سال شهرستان کاشان است که میزان حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعداد 720 نفر تعیین شده است.نیازهای مورد بررسی به چهار دسته نیازهای فرهنگی- اجتماعی، علمی- آموزشی، دینی و تفریحی- هنری تقسیم شده است. به طوری که نیازهای فرهنگی- اجتماعی با میانگین 37.11 دارای بیش ترین مقدار و نیازهای دینی- مذهبی با میانگین 15.01 دارای کم ترین مقدار است و سایر نیازها در میان آن ها قراردارند. میانگین نیازهای فرهنگی- اجتماعی، علمی- آموزشی و دینی زنان بیش تر از مردان است. اما در بخش نیازهای هنری- تفریحی تفاوتی مشاهده نمی شود. میانگین نیازهای فرهنگی- اجتماعی و هنری-تفریحی افراد ساکن در روستا بیش تر از ساکنان شهر است و در سایر نیازها تفاوتی مشاهده نمی شود. اگرچه میان تحصیلات و نیازهای دینی و هنری- تفریحی رابطه مشاهده نمی شود اما تحصیلات بانیازهای فرهنگی- اجتماعی و هم چنین نیازهای علمی– آموزشی دارای رابطه ای معکوس است. و در نهایت با افزایش سن فقط نیازهای هنری- تفریحی افزایش می یابد و میان سن و سایر نیازها رابطه وجود ندارد. هم چنین در اولویت بندی الگوهای مورد بررسی، ازنظرپاسخ گویان خانواده دارای اولویت اول، دوستان، معلمین، استادان، روحانیون و شخصیت های اسلامی در اولویت دوم و سایر شخصیت ها (هنری، ورزشی، سیاسی، هنرپیشه ها و ورزشکاران خارجی، همکلاسی ها و...) در اولویت سوم قرار دارند.