جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده: قرآن کریم به منزله‌ی حبل ممدود برای هدایت همه‌ی جهانیان نازل شده است. بنابر این اگر چه زبان آن عربی مبین است اما به زبان جهانی فطرت نازل شده و برای همه ی جهانیان در تمامی زمان ها ومکان ها قابل فهم است، لکن برای فهم آن به پیش فرضها و اصولی موضوعه نیاز است که یافته های قطعی دانش تجربی یکی از آنهاست. همچنین کاربست این اصول در تفسیر اشارات علمی قرآن نیز نیازمند قواعدی همچون توجه به مرزشناسی علوم تجربی و عدم تعدی از حدود روش تجربی در تفسیر قرآن است که با رعایت چنین قواعدی برداشت علمی از آیه اعتبار می یابد در این بین به معیارهایی نیاز است که تفاسیر علمی موجود با آن عیار سنجی شود که از مهمترین معیار اجماعی تفسیر علمی قرآن می توان به استخدام علوم در فهم فرآن اشاره نمود. در این نوشتار که به روش توصیفی- تحلیلی به رشته ی تحریر درآمده، سعی شده است تا معیار های اجماعی تفسیر علمی از منظر مفسران شیعه و سنی بررسی و نمونه هایی از آن مانند کار بست شیوه استخدام علوم در فهم عمیق تر قرآن و مصادیقی از تفسیر گران سنگ تسنیم به عنوان نمونه ذکر گردد سپس با بررسی مبانی و قواعد تفسیر علمی قرآن در تفسیر مذکور در نهایت مبانی و قواعد تفسیر علمی، از یکی از معتبرترین تفاسیر معاصر شیعه استخراج و در دسترس پژوهندگان قرار گیرد.کلید واژه: روش شناسی، تفسیر، علوم تجربی، تفسیر علمی قرآن، تفسیر تسنیم، آیت الله جوادی آملی

دانش «اصول فقه» یکی از علوم مورد نیاز مفسر قرآن است. این دانش در تفسیر قرآن و دستیابی به مفاد استعمالی و مراد جدی خدای متعال از واژگان و جمله های قرآن کریم و استخراج معانی عمیق تر و مدلول های پنهان کلام الهی تأثیر چشمگیری دارد. هدف از این نوشتار که با روش توصیفی- تحلیلی و با رویکردی تطبیقی نگارش یافته، جستجو از نقش مباحث دانش اصول فقه در «تفسیر» و بیان برخی از کاربردهای عینی و عملی این دانش در تفسیر قرآن است. از جمله کارکردهای علم اصول فقه در تفسیر، آشنایی با انواع واژگان مانند مجاز، حقیقت، مشترک و قواعد تشخیص آنها، کشف مدلول هیئات مفرد –مشتق- و مرکب و نیز صیغه امر و نهی و دلالتهای التزامی و پنهان کلام، آگاهی از قواعد تخصیص و تقیید در آیات عام و مطلق، شناسایی و رفع ابهام از الفاظ مجمل، بیان نقش مستقلات و غیر مستقلات عقلی در تفسیر و معرفی منابع تفسیری و بررسی اعتبار آنها است که در قالب بیان کارکردهای «مباحث مقدماتی علم اصول»، «مباحث الفاظ»، «ملازمات عقلیه» و «مباحث حجیت» در «تفسیر» بیان شده است.بطور کلیمی توان گفت که از مباحث علم اصول فقه برخی مباحث در قواعد تفسیر، بعضی در روش های تفسیر، برخی در منابع تفسیر و برخی نیز در مبانی تفسیر قرآن نقش اساسی دارد.