جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده:حق از جمله واژگانی است که در حوزه‌های گوناگونی مطرح می‌شود و در بحث از آن، می‌توان مسائل مختلفی را مورد نظر قرار داد. از آنجا که انسان به اقتضای حکمت خداوند موجودی بالفطره حقگراست و باید با گرایش ذاتی به عدالت، راه خویش را به سوی حق از میان راه های باطل بیابد، از این رو همواره رویدادهای پیرامون خویش را به حق و باطل تقسیم کرده، آنها را مطابق جهان بینی خود تفسیر نموده است زیرا حق، کمالی است که هر انسان سالمی به سوی آن گرایش دارد و از نقیض آن یعنی باطل می گریزد. آنچه در این مسیر ضروری می نماید، شناخت حق و باطل است، زیرا درگیری میان حق و باطل خواه درحوزه حیات فردی و خواه در حوزه حیات اجتماعی انسان، از همان آغاز موجودیت او برقرار بوده است از این رو لازم است معیارهایی در اختیار او گذاشته شود تا به کمک آنها بتواند به راحتی حق را بشناسد و باطل حق نما را نیز تمیز دهد. با مراجعه به خطبه ها، نامه ها و حکمت های امام علی علیه السلام در مجموعه نفیس نهج البلاغه به خوبی می توان دریافت که حق و باطل به عنوان دو مبحث کلیدی در این مجموعه مطرح گردیده و به شرح و بسط شاخصه ها و سایر نکات ضروری درباره آن ها پرداخته شده است. به عبارت دیگر حق از اساسی ترین و کاربردی ترین مفاهیم نهج البلاغه و از واژگان بسیطی است که گسترده ترین مصادیق را دارد و موضوعات کلیدی بسیاری در خصوص آن مطرح گردیده است به طوری که شناخت جامع ویژگی ها، ابعاد و مصادیق حق و همچنین شناخت و خصائص باطل و موانع حق بر اساس مستندات موجود در مجموعه شریف نهج البلاغه، کمک فراوانی در برخورد با مصادیق حق و باطل به منظور تشخیص جایگاه سقیم از صحیح خواهد داشت. این نوشتار معیار های شناخت حق و باطل را براساس تعاریف عرضه شده در گفتارهای امام علی علیه السلام و آن هم در مجموعه گرانسنگ نهج البلاغه بیان می نماید و نتیجه می گیرد که اصلی ترین مبانی و معیار های شناخت حق از باطل، «قرآن»، «اهل بیت علیهم السلام»، «فطرت» و «عقلانیت» است که با تمسک به آن ها می توان رهیافتی صحیح و البته دقیق از مکاتب مختلف بشری به دست آورد.کلید واژه:امام علی(علیه السلام)، حق، باطل، فتنه، فطرت

قرآن کریم در موارد متعدد انسان ها را بر اساس ویژگی های مختلف آنها تقسیم بندی و مورد بررسی قرار داده است. یکی از این تقسیم بندی ها که موضوع تحقیق حاضر می باشد، واکنش های انسان ها را در برابر آیات الهی در آیات 58 تا 60 سورهی مبارکهی مریم 3مطرح نموده است. این آیات انسان ها را در بروز واکنش ها به سه گروه نعمت یافتگان، اصحاب غی و توابین تقسیم بندی نموده است. محقق در این پایان نامه که به روش تحلیلی توصیفی انجام گرفته، با کمک گرفتن از قرآن کریم، روایات معصومین :و سخنان اندیشمندان بروز رفتارهای خاصی را برای هر گروه جستجو نموده است. همچنین با استفاده از منابع فوق مواردی را به عنوان عوامل بروز و تقویت این واکنش ها عنوان نموده که این عوامل بر خلاف نظر دانشمندان علوم طبیعی، بیشترین اهمیت را به جنبهی غیر مادی انسان می دهند. عوامل مورد نظر عبارتند از:1-فطرت که در بعضی جاها از آن به وجدان نیز یاد شده است؛ 2- وراثت یا به قول علمای علوم طبیعی و روانشناسان علم ژنتیک؛ 3- محیط که شامل انواع محیط طبیعی، خانواده و جامعه می شود؛ 4- الگو و اسوه ها؛ 5- اراده و اختیار که به عنوان علت تامهی رفتار و واکنش ها می باشد؛ 6- علم و آگاهی و 7- ایمان و عمل صالح کهاین عوامل بعضی منشأ بروز رفتار و واکنش ها، بعضی عامل تقویت واکنش ها و بعضی نیز هم عامل بروز واکنش ها هستند و هم باعث تقویت، تکرار و استمرار آنها می شوند. بروز و استمرار واکنش ها در برابر آیات الهی رابطه ای مستقیم با میزان شناخت و بهره گیری از این عوامل دارد. انسان ها می توانند با شناخت صحیح این عوامل و بهره گیری از آنها خود را به رشد و تعالی برسانند و از مهالک نجات دهند. در مقابل عدم شناخت و بی توجهی به آنها سقوط و نابودی فرد و جوامع را به همراه دارد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی عوامل موثر در تعالی و سقوط یک جامعه از دیدگاه امام علی علیه السلام با محوریت ارزشها و ضد ارزشها می باشد. برای رسیدن به این هدف, باید با یکی ازخاستگاههای ارزشها و ضد ارزشها که همانا عقل و جهل می باشد آشنا شویم. از اینرو در ابتدا عقل و جهل,از دیدگاه قرآن و روایات و سپس به طور خاص از منظر امام علی علیه السلام مورد بررسی قرار گرفته است.از جمله ارزشهایی که در این مجال به آن پرداخته شده می توان از ایمان، عدالت، عفت و زهد نام برد.

این تحقیق در دو بخش برخی از سنن الهی را در قصص قرآن بررسی کرده است. در بخش اول، تعریف سنت در لغت و تفاسیر، ضرورت شناخت سنت های الهی و سنت های اجتماعی در قرآن بررسی شده است. در بخش دوم، با عنوان تطبیق پاره ای از سنن الهی بر قصص قرآن از سنن الهی مندرج در داستان بلعم باعورا، داستان قوم سباء، داستان دو مرد از سوره کهف، داستان قوم عاد به پیامبری هود(ع) و داستان یونس و قوم او بحث شده است

این تحقیق توصیفی با هدف مطالعه و بررسی اصول و روش‌های مدیریت موثر فرهنگی از منظر آیات و روایات انجام شده و پژوهشگر تلاش نموده است مفاهیم مدیریت، فرهنگ، مدیریت فرهنگی و همچنین خصوصیات رهبران و مدیران فرهنگی را از منظر آیات و روایات، بررسی و تبیین نماید. بدین منظور پس از بیان کلیاتی پیرامون این مفاهیم و ارائه‌ی مفهوم دقیق و صحیح آنها، ارتباط فرهنگ و مدیریت و دیدگاه مسئولین در این زمینه مورد توجه قرار گرفته است؛ همچنین با بهره‌گیری از آیات قرآن کریم، روایات، سیره‌ی عملی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه‌ی اطهار علیهم‌السلام و به ویژه با استفاده از سخنان گهربار حضرت علی علیه-السلام در نهج‌البلاغه، اصول و روش‌های اساسی و الزامات مدیریتی و همچنین خصوصیات و اخلاق مدیریتی در ابعاد اعتقادی، فردی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و نتایج زیر حاصل شده است:الف) شیوه‌های مدیریت در فرهنگ اسلامی تابع ارزش‌های حاکم بر دین اسلام است.ب) در فرهنگ اسلامی، مدیریت جدای از فرهنگ نیست و مدیریت بدون فرهنگ، مدیریت اسلامی نیست.ج) در مدیریت فرهنگی، اصول و روش‌های اساسی مدیریت اسلامی از جمله اصل تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی، سازماندهی، رهبری، کنترل و نظارت، مطابق با فرهنگ دینی و بر اساس ارزش‌های فرهنگی وجود دارد.د) مدیران در جوامع اسلامی باید از کسانی انتخاب شوند که نسبت به اصول اساسی مدیریت فرهنگی (تصمیم‌گیری، برنامه-ریزی، سازماندهی، رهبری و کنترل) آگاهی کامل داشته و عامل به آن‌ها باشند.هـ) براساس فرهنگ دینی، مدیران علاوه بر آگاهی بر اصول اساسی مدیریت (تخصص) می‌بایست آراسته بهویژگی‌های اعتقادی و اخلاقی (تعهد) مورد نظر اسلام نیز باشند.و) مدیران متناسب با مسئولیت خود باید اصول اعتقادی و اخلاقی فرهنگ اسلامی را سرلوحه‌ی کار خود قرار دهند و الگوهای مناسبی برای دیگران باشند.ز) مدیر متخصص بدون تعهد و مدیر متعهد بدون تخصص هر دو مناسب منصب‌های مدیریتی اسلامی نیستند و هر دو به جامعه‌ی اسلامی آسیب وارد می‌نمایند.کلمات کلیدی: مدیریت، فرهنگ، مدیریت فرهنگی، اصول اخلاقی و روش‌های مدیریت.

نقش ابلیس (شیطان) به عنوان یکی از آفریده های الهی و عامل تحریک کننده نیات، گفتار و رفتار انسانها بر هیچ کس پوشیده نیست، انسانهای موفق برای رسیدن به مقام بندگی و تقرّب به درگاه خداوند باید موانع این راه را بشناسد و ابلیس و حیله های او مهمترین مانع در راه خداشناسی و رسیدن به خدا هستند. قرآن کریم، کتاب هدایت و سعادت انسان و یگانه راهنما در این مسیر است و مقدمات و شرایط رشد و هدایت انسان و موانع آن را به طور کامل ذکر کرده و از جمله تصویر روشنی از حیله های ابلیس و روشهای دفع آنها ارائه نموده است با شناخت و پیروی از دستورات قرآن کریم در این زمینه می توانیم مسیر هدایت را به طور سالم و درست طی کرده و به خداوند تقرّب جوییم. در این پژوهش با توجّه به اهمیت نقش ابلیس در زندگی فردی و اجتماعی انسان، که زمینه ساز سعادت یا شقاوت فرد است با مراجعه به قرآن، موضوعات و مباحث مربوط به ابلیس در زمینه های زیر مورد بحث و بررسی قرار گرفته است:1- نگاهی گذرا به ساختار و ویژگی های ابلیس 2- بررسی قبیله شیطان در 4 مورد 3- میزان قدرت ابلیس در 7 مورد 4- حیله های ابلیس 17 مورد 5- نقش استعاذه در طرد حیله های ابلیس. پس از استخراج مباحث فوق از آیات قرآن کریم، میزان شناخت و اثر پذیری حیله ها و وسوسه های ابلیس و نقش اولیای انسی شیطان در بین صد نفر از دانش آموزان با مدرک دیپلم وبالاترمورد بررسی قرار گرفت و داده ها و اطلاعات جمع آوری شده از آنها با روش تجزیه و تحلیل توصیفی و رسم نمودار در مورد هر کدام از حیله ها مشخص گردید. در این پژوهش سعی شد با ورود به اجتماع و تحقیق میدانی و طرح نمونه ها و شواهد اجتماعی، حیله های ذکر شده در قرآن کریم را با رویدادهای روزمره و اجتماعی متأثر از آنها بررسی نموده و ضمن آسیب شناسی، آنها را به صورت عینی تر تبیین نماییم. همچنین مصادیق و نمونه های عملی حیله ها و وسوسه های ابلیس و نقش اولیای انسی شیطان در کمک به ابلیس و ترویج بسیاری از گناهان در جامعه امروز مورد تحلیل و تجزیه قرار گرفت و راههای فرار از حیله ها و دفع وسوسه های شیطان مطرح شد.