جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بی تردید پیامبران و رهبران الهی به ویژه پیامبر مکرم اسلام صلی الله علیه و آله در تلاشی گسترده به تعمیق و تصحیح باورها و اعتقادات امت‌ها پرداخته و با بیانی روشن به مبارزه با باورها و عقاید خرافی، تعصّبات کور قبیله ای و فسادها و کژی‌ها همّت گماشته‌اند. تحلیل ادعاهای مخالفان و تبیین دقیق و عمیق دعوت‌ خویش و استدلال منطقی و عقلانی بر باورها و ارزش‌های توحیدی در طول تاریخ پیامبران در مواجهه با مخالفان و موافقان به روشنی قابل مشاهده است. شناخت و بررسی احتجاجات بیان شده در کلام الله مجید، موجب رشد و قوام ادله عملی خواهد شد و در این راه ژرف کاوی مبانی و روش های احتجاجات ارائه شده در سوره مبارکه انعام ضروری می نماید. پژوهش حاضر با عنوان « روش های احتجاج در سوره انعام» به روش تحقیق تحلیلی- توصیفی انجام پذیرفته است. که به این حقیقت دست یافته است که احتجاجات عقلی متعددی در سوره مبارکه انعام ارائه شده است وپیامبران هیچ‌گاه با استفاده ابزاری از خرافات و تعصبات جاهلانه، دعوت خویش به حقیقت را نیالوده اند و یا به تطمیع و تزویر برای فزونی پیروان روی نیاورده اند؛ بلکه همواره با بهره‌گیری از استدلال و احتجاج ، نسبت به تغییر نگرش‌ها اقدام کنند ، همانگونه که خداوند سبحان با ادله عقلی در ارائه معارف اعتقادی سخن گفته است.

اهلیت یکی از مفاهیم کلیدی در شناخت دقیق عصر پیش از اسلام و بازشناسی خاستگاه آن در عصر خلفا در تاریخ سیاسی اسلام است. نوشتار حاضر بعد از معناشناسی، جاهلیت، در قرآن و نهج البلاغه بر آن است تا مؤلفه های جاهلیت، درقرآن کریم و نهج البلاغه را ارائه نماید. اگرچه انگاره اندیشمندان در معناشناسی جاهلیت بر آن است که بر فرهنگ خاصی اطلاق می شود اما مؤلفه های جاهلیت در قبل از اسلام با بعد از آن می تواند متمایز و متفاوت بوده باشد، بدین سبب نگارش حاضر تلاش دارد تا از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه به بررسی مفاهیم و مولفه های جاهلیت و تبیین زمینه ها و خاستگاه آن بپردازد. تأکید امام علی (ع) بر بازگشت اندیشه ها و رفتارهایی که حاکی از جاهلیت بعد از رحلت جاسوز پیامبر اکرم (ص) و قبل از بدست گرفتن قدرت توسط آن حضرت (ع) دارد و نشانه های (نمادها و نمودها) آن بر اهمیت این نوشتار دلالت دارد. رواج تعصبات کور قومی و قبیله ای، دوری از اندیشه حقیقت طلبانه و حق مدارانه، شخصیت زدگی و دنیا طلبی ، ظلم و ستم، خرافه گرایی، ظاهر پرستی و زهد فروشی، فراموشی اخلاق در رفتار سیاست مداران و حضور داستان گویان و قصه سرایان در عرصه اندیشه سازان ، مؤلفه ها و نمودها و نماد های جاهلیت در جامعه است.

زبان قرآن از مؤلفه های اصلی متن قرآنی است و تشخیص این امر که زبان قرآن چگونه زبانی است به نحو بنیادین در فهم و تفسیر قرآن اثرگذار است. از این رو پرسش اساسی در این پژوهش آن است که منطق و شیوه زبان قرآن چیست؟ و خداوند در ابلاغ پیام هدایت انسان از چه سبک و شیوه ای استفاده کرده و این پیام الهی دارای چه ویژگی هایی است؟ در این پژوهش که با روش تحقیق تحلیلی توصیفی انجام پذیرفته است، نظرگاه دو قرآن پژوه معاصر؛ آیه الله خویی(ره )و آیه الله معرفت(ره )در باب زبان قرآن مورد تو جه و بررسی قرار می گیرد. به باور این دو قرآن پژوه، زبان قرآن از حیث مخاطب با مراتب تشکیکی خود همه انسان ها اعم از عامیان و فرهیختگان را در بر می گیرد همچنین این زبان، همه طیف های آدمیان با فاصله های گوناگون اعتقادی و رفتاری، اعم از گمراهان و ایمانیان متوسط تا مقربان و برگزیدگان خدایی را فرا می گیرد. هدف غایی زبان قرآن در یک نگاه کلی «رهنمونی» و «هدایتگری» است. در عین حال قرآن همانند هر صاحب اصطلاحی زبان ویژه خود را دارد، واژه ها و تعبیرات را در مفاهیمی استعمال می کند که خود اراده کرده است.

«آیات ألست» که به‌عنوان «آیه میثاق» شناخته می‌شود، از دشوارترین و پیچیده‌ترین آیاتی است که در میان مفسران به اختلاف تفسیر شده است. مقاله «پیمان الست و نقد دیدگاه‌های مفسران... » از جمله نوشتارهایی است که تلاش نموده بر اساس آخرین تحقیقات و پژوهش‌ها در خصوص تفسیر «آیات ألست»، دیدگاه برگزیده خود را عرضه نماید. با این حال به‌نظر می‌رسد آنچه به‌عنوان نظریه «عالم شهود» ارائه شده، با نقدهای جدّی روبه‌رو است؛ به‌گونه‌ای که پذیرش این دیدگاه را دچار مشکل می‌کند. ازاین‌رو پژوهش انتقادی حاضر تلاش دارد با تحلیل محتوای مقاله مذکور، ضمن بیان نقاط قوت و ضعف آن، راه برون‌رفت از پیچیدگی‌ها و معضلات فهم و تفسیر آیات محل بحث را روشن نماید. تدبر و تأمل در فرازها و مفردات آیات، مهم‌ترین شرط فهم قرآن است؛ شرطی که مقاله مورد اشاره با وجود توجه به آن،‌ در مقام عمل، کمتر به مقصود واقعی آن توفیق یافته است.

یکیازباورهایدینیکهوجهمشترکآموزه هایوحیانیبه شمارمی رود، «موعودگرایی» استکهاینمقالهباعنوان «موعودگراییدرقرآنوعهدین»تلاشنمودهاستتابادقّتوژرفکاویبهروشتطبیقیآنراموردبررسیو تحلیلقراردهدوبهنشانه هاوامیدهاییکهدرجهتباورداشتموعوددراسلام،یهودومسیحیّتباتأکیدبرکُتُبمقدّسآنانوهمچنینبهنقاطاشتراکوافتراقسهدیناسلام، یهودومسیحیّتدراعتقادبهمنجیموعودپرداختهاستکهلاجرمتفکّربرتراسلاموامتیازاتاسلامازمیانایننگرشتطبیقینمودارخواهدگشت.

چکیده: سابقه و هدف: پژوهش‌ها نشان داده اند که بین معنویت و هدف زندگی، رضایت از زندگی و سلامت، همبستگی وجود دارد، در دو سه دهه اخیر به نقش بعد معنوی در سلامت روان انسان توجه زیادی شده و معنویت را هم بخش دیگری از سلامت روان یا سلامت انسان دانسته اند، یکی از مولفه هایی که در ذومراتب بهداشت روان نقش کلیدی ایفاء می کند، هوش معنوی است. امروزه روانشناسان اهمیت توجه به علائق دینی و معنوی را خواه به طور کلی در کارهای خود و خواه به صورتی خاص تر، در محیط های روان درمانی مورد عنایت قرار می دهند. به همین سبب بررسی دقیق مفهوم هوش معنوی در اسلام و روانشناسی ضرورت دارد. مواد و روش ها: مطالعه حاضر تلاش کرده است تا به تبیین مفهوم هوش معنوی در نگاه اسلام و روانشناسی بپردازد و از منابع معتبر اسلام چون قرآن و کتاب های معتبر روایی بهره گیرد و نیز دیدگاه های روانشناسان را مورد دقت و بررسی قرار داده است. یافته ها: روانشناسی و اسلام در ارائه مفهوم دقیق هوش معنوی از یک تعابیر بهره نگرفته اند بلکه در تعابیر روانشناسان از برخی علائم و مشخصات برای بیان و تبیین آن استفاده شده است که در مفاهیم و آموزه های اسلامی از واژگان خاص در این خصوص استفاده شده است و نیز راهکارهای ارائه شده در برخی موارد از همگونی و همانندی برخوردارند و در برخی موارد از دیدگاه یکسانی برخوردار نیستند. نتیجه گیری: بی تردید در راهکارهای پرورش هوش معنوی از منظر اسلام و روانشناسی مولفه های مشترک و همانند وجود دارد و در برخی زمینه ها هم راهکارهای متفاوتی در رشد و پرورش هوش معنوی مشاهده می شود که مطالعه حاضر نشان داد در پرتو تعالیم اسلامی می توان به رشد و شکوفایی و بالندگی بیشتر و پایدارتر در این حوزه دست یافت.