جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طبیعت زندگی انسان یک زندگی اجتماعی است و لازمه این نوع زندگی واکنش نسبت به رفتار دیگران است. از طرف دیگر بیشتر انسانها از خطا در رفتارهایشان مصون نیستند. بنابراین برخی مواقع دچار خطاهای کوچک و بزرگ می‌شوند. زمانی که به آموزه‌های دینی در قرآن و سنت مراجعه می‌کنیم، برخوردهای متفاوتی هنگام مواجهه با خطاکاران مشاهده میکنیم. با توجه به جهان شمولی و همگانی بودن آموزه‌های قرآنی و روایی، واکاوی این مسأله ما را به این نتیجه میرساند که این نوع برخوردها از اصول و روش‌های منظم ودقیقی سرچشمه میگیرد که بدست آوردن آنها می‌تواند راهگشای بسیاری از انحرافات، اختلافات و دینگریزیها باشد. اگر مراد از اصول برخورد با خطاکار قواعد عامهای که میتوان آن را به منزله دستور العمل کلی در نظر گرفت و به عنوان راهنمای عمل، سامان‌دهنده و هدایت‌کننده آن قرار داد، باشد؛ مهمترین اصولی که در برخورد با خطاکار باید در نظر گرفته شود عبارتاند از: شناخت خطا، شناخت خطاکار، شناخت مراحل برخورد با خطاکار، پرهیز از افراط و تفریط در برخوردها، شناخت مواضع برخورد با خطا و خطاکار.رعایت این اصول مبناهای صحیح برای برخورد با طرف مقابل را در اختیار انسان قرار می‌دهد، تا در حالات مختلف فرد بتواند با دقت و به طورصحیح با خطاکار برخورد کرده و عکس العمل مناسب نشان دهد. اگر روش‌های برخورد با خطاکار را دستورالعملهای جزئی و عینی بدانیم که به شیوههای عملی برخورد با خطاکاران میپردازند؛ روش‌های مستقیم و غیر مستقیم، آگاهی بخشی، پیشگیری، تکریم و احترام، ارائه روش‌های جایگزین سالم، تشویق، تنبیه، اعراض و رویگردانی و روش الگویی را میتوان از مهمترین روش-های برخورد با خطاکار نام برد. استفاده صحیح از این روشها علاوه بر تأثیر مستقیم در بیان زیباییهای دین، موجب ایجاد انگیزه در افراد برای جبران خطا میشود که این نیز رشد و تعالی عمومی جامعه را درپی خواهد داشت.

فاقد چکیده

فاقد چکیده

یکی از ضروریات، جهت استحکام بنیاد خانواده ی اسلامی تأسی به الگوی کامل است. آخرین و کامل ترین کتاب آسمانی-قرآن- که برنامه ی جامع سعادت دنیوی و اخروی است، الگوی کامل را با شاخصه و علایم آن معرفی نموده است.پیروی و الگوگیری از اسوه های انسانی، فرد را از هر گونه انحطاط و انحراف مصون می دارد. انسان و خانواده ی اسلامی در صورت نداشتن الگو یا داشتن الگوی نامناسب نمی تواند مسیر کمال را طی نماید. بنابراین خانواده ی اسلامی بهتر است در پی دانستن و به کار بستن گفتار و رفتار ائمه معصوم(ع) به عنوان قرآن ناطق و الگوی کامل بشری، باشدتا دچار خطا نشود و در جهت تربیت صحیح خود و فرزندان و خانواده و در نهایت، جامعه ی اسلامی گام نهد. در این پژوهش به تعریف الگو و الگوپذیری از غرب و الگوهای غرب زده و عواقب پیروی از آنها و الگوپذیری مثبت از اسوه های حسنه و نتایج آن پرداخته شده است و در هر بخش، فرمایشات معصومان(ع) بیان شده است تا مورد تبعیت قرار گیرد. در جهت الگوپذیری، محقق نمونه هایی از زندگی عالمان دینی و شهدای عصر حاضر را نیز ارایه نموده است تا الگوهای عینی، ملموس و مشهود نیز مورد توجه قرار گیرند و خانواده های اسلامی بهتر بتوانند طی طریق کنند.هدف از این پژوهش، شناخت شاخصه ی گفتاری و رفتاری الگوهای کامل انسانی برای خانواده های اسلامیاست تا بتوانند در اموری مانند کار و تلاش در کنار آراستگی باطنی و ظاهری و در کنار آن تربیت فرزندان صالح، به نیکی عمل کنند و در آداب اسلامی همچون خوردن و آشامیدن که مهم ترین رکن آن کسب رزق حلال است، را همراه با تمام افراد خانواده به خوبی عمل کنند و علاوه بر اخلاق فردی به اصلاح امور اجتماعی بپردازند و در حق نیازمندان جامعه ی اسلامی، انفاق را عملی سازند و در کل بتوانند از آثار و برکات پیروی از الگوهای اسلامی بهره مند شوند و به آرامش قلبی برسند و از سرگردانی و انحطاط دینی دور گردند. تا هر فردی برای دیگران و والدین برای فرزندان و در نهایت خانواده ی اسلامی برای دیگر خانواده ها الگو باشندو بتوانند جامعه ای اسلامی و کامل بسازند.

هدف مقاله حاضر بررسی فلسفه وجودی آزمایش الهی و نقش آن به عنوان یک راهبرد تربیتی در آیات قرآن است. برای تحقق هدف، باید انسان شناختی، هستی شناختی و رابطه مفهومی آنها در آیات قرآن بررسی شود تا بر اساس تحلیل محتوا و استنتاج به تعریف تربیت و اصول آن دست یافت و از ملاک ها و معیارهای رسیدن به این هدف به عنوان راهبرد تربیتی استفاده کرد. بر اساس این تحلیل رابطه انسان و خداوند رابطه ربوبی است، خداوند انسان را آفریده و هدفی را برای او تعیین نموده است که از طریق رابطه ربوبی انجام می پذیرد؛ یعنی بر اساس شناختی که از ربوبیت خدا و مربوبیت انسان حاصل می گردد که همان تربیت، بایدها و نبایدهایی است که در قالب تکلیف و هدایت تشریعی قرار می گیرد و بر اساس این تکلیف و هدایت، استعدادهای نهفته انسان به فعلیت می رسد و قابلیت ثواب و عقاب پیدا می کند. آزمایش الهی سنتی حتمی، قطعی، همگانی و دارای مراتب است و استعداد های نهفته و بالقوه، معیار لیاقت و شایستگی نیستند بلکه باید بر اساس آزمایش الهی به فعلیت برسند. با این توصیف هدف و فلسفه آزمایش الهی رساندن انسان به قرب الهی؛ یعنی مربوبیت و عبودیت عبد بر اساس راهبرد تربیتی است.

در این پایان نامه آیاتی از قرآن که حاوی واژه«رشد» و مشتقات آن است، استخراج و با استفاده ازتفاسیر، توضیحات مربوط بیان شده است. نویسنده بخشی را به بررسی آیات مذکور و تفاسیر آنها درخصوص عوامل و موانع رشد اختصاص داده و بخشی دیگر را به نقل آرای روان شناسان درباره رشد و مسائل مربوط بدان اختصاص داده است

غزالی لذت را به ادراک ملایم تعریف کرده و برای آن اقسام مختلفی بیان می ­کند که عبارتند از: لذت حسی و قلبی، لذت حسی و غیر حسی، لذت ظاهری و باطنی، لذت حسی و عقلی، لذت عقلی و بدنی. او چگونگی تکوین و تکامل لذات در انسان را ضمن پنج مرحله تبیین می­ کند و پنج عاملِ تفاوت از ناحیه قوه مدرکه، تفاوت از ناحیه ادراکات، تفاوت در معانی مدرَکه، تخالف نوعی و تخالف از حیث قوت و ضعف را به­ عنوان ملاک­ های تمایز لذات بیان می­کند. ابو حامد در تعریف لذت متأثر از فارابی است و عدم توجه او به دو تعریف ارائه ­شده از سوی ابن ­سینا مبین نقص کار ایشان است. اقسام مختلف لذت از نگاه غزالی را می­ توان به یک تقسیم واحد برگرداند. عدم تمایز میان عقل و قلب از سوی او در بیان اقسام مختلف لذت، امری ناصواب است.

اعتقاد به خلود مسأله‌ای است که از طرف فیلسوفان، متکلمان، اندیشمندان و نیز در شرع مقدس طرح گردیده است. خلود به معنای زیستن جاودانه و همیشگی انسان‌ها در عوالم پس از مرگ است. بدان معنا که برخی از آنان برای همیشه در بهشت بوده و از نعمت‌های خداوند بهره‌مند خواهند شد و گروهی نیز اهل دوزخ و عذاب‌اند که پیوسته در رنج و عذاب به سر خواهند برد. در مورد گروه اول و نعمت جاودانه بهشت، اعتراضی صورت نگرفته و آن را ناممکن یا مشکل آفرین ندانسته‌اند، اما درباره خلود و دوام در عذاب ایراداتی مطرح شده که از جمله آن‌ها، مخالف خلود در عذاب با رحمت واسعه الهی، عدالت او و فطرت الهی می‌باشد. این پژوهش با روش توصیفی- کتابخانه‌ای و بر اساس استدلال استنتاجی به بررسی مسئله خلود از دیدگاه اندیشمندان اسلامی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که بر خلاف نظر ابن عربی، ابدیت دوزخ ملازم با جاودانگی عذاب همراه با الم می‌باشد و دلایل عقلی و نقلی مورد استناد وی در مورد انقطاع عذاب، با استناد به آیات و روایات و نظرات مفسران نقد پذیر است و آن چه موجب می‌شود که در برابر انسان صور قبیحه‌ایبه اذن خداوند ظاهر شوند و او را معذّب سازند، اخلاق و ملکات زشت و ناپسندیده است. این‌ها اگر در نفس انسان رسوخ پیداکرده‌ باشند، هرگز زوال نمی‌پذیرند و معنای خلود همین است. ازدیدگاه قرآن کریم و روایات اسلامی مخلّدین در دوزخ کسانی می باشندکه از روی عناد و با علم و آگاهی به انکار خدا و رسولان او روی آورده‌اند و دیگران که اهل گناه و نافرمانی بوده‌اند در هر مرتبه‌ای باشند، اگر معصیتشان به کفر و انکار بازگشت ننماید، اگر چه مدتی در عذاب دوزخ باشند ولی این عذاب همیشگی نیست و درهای توبه، استغفار، شفاعت و تکفیر سیئات با حسنات به روی مومنان گنهکار باز است.

شکّی نیست که در فهم قرآن کریم و کلام نورانی وحی، روشن ترین و مطمئن ترین و مستقل ترین منهاج و روش اصیل در تفسیر قرآن، استضائه و بهره بردن از خود قرآن و تفسیر کلام وحی با وحی است. لذا نگارنده در این پایان نامه کوشیده است تا در این مسیر، تحقیق و تفحّصی داشته باشد. با مراجعه به آیات قرآن و احادیث معصومان علیهم السلام کاملاً روشن می گردد که اوّلین شارح و مفسّر قرآن کریم، پیامبر عظیم الشأن اسلام است ائمه معصوم نیز که مهم ترین معلّمان و شارحان قرآن کریم اند، از روش تفسیر قرآن به قرآن استفاده نموده اند، و آیاتی هم که قرآن را هادی، مبیّن، نور و فرقان معرّفی می نمایند، و نیز آیاتی که قرآن را کتاب تعقّل و تدبّر می داند، و آیاتی که قرآن به وسیله آنها تحدّی می کند و علاوه بر اینها آیاتی که قرآن را قابل فهم برای مردم می داند، همگی به انحای مختلف، حاکی از مستغنی بودن قرآن به غیر است. از آن جا که قرآن، خود، جوامع انسانی را به خاندان عصمت و طهارت ارجاع می دهند، بنا بر این، رجوع به معصومان علیهم السلام متمّم و مکمّل تفسیر قرآن به قرآن است، وگرنه، حقیقت قرآن با خود قرآن، تفسیر نمی شود. این روش، علاوه بر این انسان ها را به تعقّل و تدبّر دعوت نموده و بنا بر این، بهترین روش تفسیری و کامل ترین آنهاست که از قرآن و سنّت و عقل، بهره برده است، علاوه بر این که این روش، در طول تاریخ اسلام از زمان پیامبر اسلام تا عصر حاضر، به اشکال مختلف و با تفاوت وسعت استفاده، وجود داشته است و صحابیان و تابعیان و مفسّران از آن بهره مند گردیده اند. موضوع این نوشتار، در طی هفت فصل به بحث گذارده شده است. در فصل اوّل، تاریخ تفسیر از آغاز تا پیدایش، و نیز مراحل مختلف آن، همراه با مشهورترین مفسّران هر دوره، و نیز خصوصیات تفسیر در این ادوار، مورد بحث قرار گرفته است. در فصل دوم، روش های تفسیری و نیز علل پیدایش این روش ها و علّت اختلاف در تفسیر، مورد بررسی قرار گرفته و خصوصیات روش تفسیری عقلی و نقلی و رمزی و تفسیر به رأی، مشخّص شده است. نیز به معایب و محاسن هر یک پرداخته شده است. در فصل سوم، در باب معنای لغوی و اصطلاحی و نیز معنای کلمه تفسیر در قرآن و حدیث بحث شده است و به جهت شفّاف شدن بحث و جلوگیری از ابهام، در معنای لغوی و اصطلاحی تأویل و تفاوت بین تعبیر و تفسیر، بحث شده است. در فصل چهارم، تفسیر قرآن به قرآن، مورد بررسی قرار گرفته و ریشه های قرآنی و نیز ریشه های این تفسیر در نهج البلاغة و حدیث، مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است و قرآن، به عنوان مقیاس صحّت و سقم احادیث، معرّفی شده و در هر دو مورد، آیات و احادیث مربوط، به عنوان شاهد مثال، مورد توجّه قرار گرفته است. در فصل پنجم، ویژگی های سیره پیامبرصلی الله علیه وآله و نیز روش ائمه علیهم السلام در تفسیر قرآن، را مورد بررسی قرار گرفته و نقش سنّت در تفسیر قرآن به قرآن، تشریح شده است همچنین به روش انحرافی در تفسیر قرآن به قرآن اشاره شده و حدیث «ضرب القرآن بعضه ببعض»، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصل ششم، سیر تاریخی تفسیر قرآن به قرآن در ادوار مختلف، بررسی شده و جایگاه تفسیر قرآن به قرآن در نزد شیخ طوسی رحمه الله تشریح شده است. و در فصل هفتم، به ویژگی های روش علامه طباطبایی(ره) در تفسیر قرآن به قرآن، اشاره شده و در مورد غرر آیات، عامّ و خاص، مجمل و مبیَّن، مطلق و مقیَّد، ضمیمه نمودن آیات شبیه و نظیر هم و جمع بین آنها، و نیز بیان وجوه معانی مفرد به وسیله آیات قرآنی در تفسیر المیزان، توضیح لازم ارائه شده، و در پایان، تفسیر سوره کوثر از تفسیر گران قدر المیزان به عنوان نمونه نقل شده است. و سرانجام، اهم نتایج و رهیافت های حاصل از تحقیق، در پایان فصول یاد شده، به عنوان حُسن ختام، ارائه شده است.

قرآن تربیت را به معنای تهذیب و فزونی مقام معنوی به کار برده که پیگیری تربیت و نقش صراط مستقیم در آن، میدان وسیع تحقیقی نخواهد داشت؛ ولی کاربردهای این اصطلاح از ریشه «ر ب ب»، که در معنای مصدری آن، معادل پرورش گرفته شده و مالکیت و تدبیر در آن نهفته است، با مفهوم «ربیت» و «ربانیت» و تبیین ربوبی شدن و ربوبی نمودن انسان از طریق صراط مستقیم، به زیبایی به تصویر کشیده شده است. صراط مستقیم، راهِ دارای وحدت و منطبق با حقیقت است و هدایت به آن، هدایت به مراتب یا تثبیت در مراتب آن خواهد بود. قرآن با نشان دادن صراط مستقیم به منزله دین کامل، تربیت را شناخت خدای جهان و رب یگانه دانستن او و نیز پذیرش اوامر و نواهی وی و عمل به آنها معرفی می نماید. از این منظر، به هر میزان که انسان ربوبی شود، در مسیرتربیت قرار می گیرد. بر همین اساس، اعمال عبادی، علمی، اجتماعی، جسمی و عاطفیِ متربی، براساس نقش تربیتی صراط مستقیم که منطبق با ربوبیت توحیدی است. سوال اصلی ما در این پژوهش این است که نقش اصلی صراط مستقیم در تربیت انسان چیست؟از یافته های این پژوهش این است که نقش صراط مستقیم، ربوبی شدن و ربوبی ساختن انسان است که هدف خلقت به شمار می رود.