جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سیر مطالعات این تحقیق بیانگر این واقعیت می باشد که انسان ها در کمتر زمانی بوده است که وارد اسلام به معنی باطنی آن شده اند و غافل از آن معنا و مفهوم عمیق بوده اند. در قرآن کریم آیات متعددی وجود دارد که در آنها واژه اسلام و مشتقات آن بکار رفته و معانی مختلفی از هر یک از این کاربرد ها مد نظر بوده است که در این تحقیق نیز تمامی سعی بر آن شده است تا با استفاده از روش معنی شناسی به شناسایی تمامی آیات و واژگانی که از ریشه «سلم» می باشند پرداخته و تا حد امکان از مقاصد و معانی کاربردی و اصطلاحی این واژه و مشتقات آن بررسی های لازم به عمل بیاید. به نوعی هدف این تحقیق آشنایی به طور نسبی با واژه اسلام هم به صورت ظاهری (مجازی) و هم به صورت باطنی (معنوی) ، که پس از تحقیق و بررسی های لازم از منابع گوناگون دینی و تفاسیر مختلف کتاب آسمانی در طی سه مرحله یعنی سه فصل به ترتیب، کلیات مفاهیم اسلام، مبانی و اصول اسلام و روش ها و اهداف اسلام صورت گرفته است که امید آن دارم که به لطف حق توانسته باشم تا حدودی حق مطلب موضوع مورد نظر را بجا آورده باشم.

تحقیقی که پیش رو دارید مبانی قرآنی دعای ابو حمزه ثمالی می باشد. در این تحقیق سعی ما بر این است که ارتباط کلام ائمه اطهار(علیهم السلام) را با آیات قرآن، بیان کنیم و با بررسی و طرح مضامین قرآنی این دعای شریف معنای کلام گهربار نبی مکرم اسلام(ص) را آنجا که فرمودند: انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی لن یفترقا حتی یردا علی الحوض، درک کنیم. و با توجه به اینکه امام سجاد(ع) این دعای شریف را زمانی به مردم آموختند که از طرف دستگاه عباسی اختناق شدید برجامعه حاکم بود، بدانیم که ایشان تا چه حد توانسته اند مسائل دین را برای مردم تبیین کنند. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و در نگارش آن از کتابهای اخلاقی و تفسیر استفاده شده است. سیر حرکتی ما در این مقاله بدین شرح است که ابتدا به کلیاتی در خصوص امام سجاد، ابو حمزه ثمالی و مباحثی پیرامون دعا پرداخته ایم، سپس مضامین و مفاهیم بلندی از این دعای گهر بار چون خداشناسی، حکمت نظری، توحید عملی، حکمت عملی، رذایل اخلاقی و شرحی در امورفردی و اجتماعی و درنهایت مسأله لقاءالله را مورد بررسی قرار داده ایم.

هدف این تحقیق آشنایی با حق و عوامل و راههای رسیدن به حق و موانعی که مانع رسیدن انسان به حق و حق گرایی می گردد، می باشد. این تحقیق به روش کتابخانه ای و به صورت فیش برداری گردآوری شده است و شامل پنج فصل است که عبارتند از: فصل اول، مفاهیم و کلیات که شامل موارد زیر است: 1) معنای لغوی و اصطلاحی حق 2) مصادیق حق که شامل: 1 ذات خدا 2 قرآن مجید 3 معجزه 4 حق به معنی 5 معرفت مطابق با واقعیت 6 قوانین حاکم بر جهان (سنت ها) 7 حقوق و قوانین اجتماعی 8 مثلهای واقع نما 9 قیامت 10 بعثت انبیاء و ارسال رسل. فصل دوم: عوامل شناخت حق در قرآن انسان برای قدم گذاشتن در هر راهی ناگزیر از شناخت آن راه است تا بتواند به هدف و مقصد وراهی که انتخاب کرده است برسد، مسئله حق و باطل نیز همین طور است ما باید حق را بشناسیم تا در مواقع ضروری آن را از باطل و بیهوده تشخیص دهیم و حق را انتخاب و باطل را رها کنیم و شامل:معرفت، ایمان، تقوا، فطرت و محبت است. فصل سوم: در این فصل ویژگیهای اخلاقی اهل حق را مورد بررسی قرار دادیم و شامل: رضا و تسلیم، خشوع و خضوع، خوف و رجاء، احسان، اخلاص، اخبات، استغنای نفس، امانت داری، انفاق، ایثار، پاسخ بدی با نیکی، تفکر و تعقل، تواضع، توکل، توبه، تهجد، حکمت، حلم و بردباری، ذکر، رفق و مدارا، سخات و بزرگواری، شجاعت، شکر، صبر، صدق و راستی، صله رحم، عفت و پاکدامنی، عفو گذشت، قناعت، کظم غیظ، وفای به عهد، مشورت در کارها، یقین، جهاد در راه خدا فصل چهارم: وقتی انسان حق گرا شد این حق گرایی آثاری برای وی به دنبال دارد و شامل: بصیرت، شرح صدر، حق مداری در عمل و تقرب به ذات خداوند است. فصل پنجم: راجع به موانع حق گرایی است، و برای اینکه انسان به شناخت بهتری از حق برسد شناخت موانع حق گرایی برای وی ضروری است زیرا اگر موانع راه یا هدف و مقصدی که در پیش گرفته است بشناسد در واقع یک پله از راهی را که در پیش داشته است طی کرده که عبارتند از: جهل و نادانی، تعصب و لجاجت، پیشداوریهای غلط، ضعف ایمان، پیروی از هوای نفس، مراء و جدال، فراموشی آخرت، کتمان حق و آمیختن حق با باطل، آرزوهای طولانی، و در پایان هم نتیجه ای است که از این تحقیق به عمل آمده است.

در این پژوهش تلاش بر این بوده که آنچه درباره خلود و تعابیر گوناگون از آن در قرآن و منابع مربوط به آن آمده به صورتی اجمالی مطرح گردد که در این راستا، پژوهش به صورت فصلها و قسمتهای مختلفی ارایه شده که معرفی آنها به این صورت در این چکیده تقدیم می گردد. فصل اول تحت عنوان «کلیات و مبانی خلود» که در قسمت اول به مقدماتی نظیر معنی لغوی و معنی اصطلاحی خلود و نظر مفسران و صاحبنظران در مورد معنی آن می پردازد. و در قسمت دوم فصل، در مورد مسایلی از جمله روح، پدیده مرگ و امکان خلقت عالم دیگر توضیح داده ایم. فصل دوم که«تحلیل ابعاد تفسیری خلود» نام دارد شامل توضیحاتی برای وارد شدن به بحث اصلی است که از نظر تفسیری- کلامی به شناساندن ثواب و عقاب می پردازد و در ادامه هم آیاتی در باب همین موضوع آورده شده است. فصل سوم با عنوان«تأثیر اسلام در سر نوشت انسان» که به بحث در مورد اعمال خیر و شر مسلمانان و غیر مسلمانان می پردازد. در پایان پژوهش چند خطی به عنوان نتیجه گیری مطرح گردیده که امیدوارم جمع آوری این مطالب درباره خلود و جاودانگی انسان، همه و همه موجبات ایجاد آگاهی در شخصیت ما را فراهم آورد شاید که بتوانیم در مسیر شناختن این گونه معارف مهمتر و علمی تر قدم برداریم.

این رساله سعی نا چیزی است در شناساندن «تسبیح موجودات» و نحوه و چگونگی تسبیح از دیدگاه قرآن کریم و اسلام که از طریق تحقیق کتابخانه ای جمع آوری شده است، وطی چهار فصل ارایه می گردد. فصل اول تحت عنوان «مفاهیم و کلیات تسبیح» به مقدماتی نظیر معنی لغوی تسبیح، معنی اصطلاحی تسبیح و نظر مفسران و صاحب نظران در مورد آن می پردازد. فصل دوم که «مبانی تسبیح» نام دارد شامل توضیحاتی برای وارد شدن به بحث اصلی است که از نظر فلسفی-کلامی به شناساندن صفات و اسامی خداوند می پردازد .این مسایل برای بررسی کیفیت و چگونگی تسبیح لازم است. فصل سوم با عنوان«حقیقت تسبیح»به بحث اصلی تسبیح موجودات و کیفیت آن، چگونگی آن و اینکه شامل چه گروههایی می شود؟ مجازی است یا حقیقت- فعلی است یا قولی؟ به بررسی نظر کارشناسان و مفسرین می پردازد. فصل چهارم به نام«تسبیح و مسبح» شامل تسبیح انسان و رابطه آن با ذکر و حمد و... است.

ما در این تحقیق به تحلیل و بررسی امید و یأس در قرآن می پردازیم و سعی بر این داریم که به کلیات و مفاهیم، عوامل امید و یأس و نتایج و پیامدهای و آسیب شناسی آن دو اشاره کنیم. این تحقیق در سه حوزه اخلاق، روان شناسی و تفسیر قابل بحث است ولی اساس کار ما در این تحقیق بر مبنای دین است و در آن متذکر می شویم که هر چه عوامل امید قوی تر باشد، امیدواری بیشتر و به نتایج مطلوب تری می انجامد و هر چه عوامل یأس قوی تری باشد یأس نیز شدت می یابد و به نتایج مخرب تری منتهی می شود. مثلا هر چه ایمان به خدا(که یکی از عوامل امید است) قوی تر باشد. بالطبع عمل صالح نیز بیشتر می شود و این فرد به مسایل زندگی با یک دید عمقی می نگرد در این حالت است که فرد دیگر متکی به اسباب نمی شود بلکه امید او فقط به خداست و این چنین به تقوا و پرهیزکاری رسیده و در همه حالت به قضا و قدر الهی خشنود می شود و دیگر در رویا رویی با سختی ها و مشکلات بی تابی نمی کند و نا امید نمی گردد، در این صورت است که فرد جان خود را در راه خدا فدا می کند و در اموالش انفاق. اما این امیدواری مبتنی بر عمل است، و افرادی که بدون اینکه عملی انجام دهند، منتظر نتیجه هستند و یا با اندک عملی که انجام می دهند، آن را کافی می دانند و منتظر نتیجه مطلوب هستند، امید کاذب دارند و این امیدواری د رقرآن و روایات با عنوان غرور و عجب، به شدت نکوهش شده است. نقطه مقابل ایمان به خدا، ضعف ایمان یا کفر به خداست که یکی از عوامل یأس و نا امیدی است. هر چه این صفت در فرد قوی تر باشد، یأس نیز شدت می یابد و نتایج مخرب تری را به بار می آورد. کسی که ضعف ایمان دارد و به خدا کفر می ورزد، این فرد عملش نیز مأیوسانه است (با رغبت و انگیزه خاصی نیست)، در....

خطبه همام یا خطبه متقین، قطره ای زلال و درخشان از دریای بی کران علم مولی المتقین علی(ع) است. دستور العملی است برای آنان که می خواهند به مقصود رسند، آئینه ای است تمام نما برای پروا دارندگان که طالبند به سرچشمه زلال حقیقت دست یابند. در این تحقیق مبانی قرآنی خطبه متقین را مورد بررسی قرار داده ام و سعی بر آن شده است که صفات متقین با استناد به آیات و روایات ارایه شود. در فصل اول راجع به رابطه قرآن ونهج البلاغه، اهمیت تقوی در قرآن و نهج البلاغه و اینکه قرآن راهنما و هادی پرهیزگاران است مطالبی راعنوان کرده ام. درفصل دوم اخلاق الهی پارسایان راشرح داده ایم، اوصافی است که ثمره معرفت به ذات صفات و اسماء حق است در این زمینه ویژگی های فراوانی برای پارسایان ذکر شده که برخی از آنها صفات روحی و اخلاقی و برخی دیگر رفتاری است این ویژگی های رفتاری و روانی همه برخواسته از حالات روحی ویژه ای است که آنها با معبود خود دارند. این حالات، خود ناشی از معرفت به ذات و صفات خداوند متعال است. هر چه این معرفت گسترده تر و عمق آن بیشتر باشد تنوع و عمق حالات و صفات بر خاسته از آن نیز بیشتر خواهد بود. آن چه از سخنان امام بر می آید این است که پارسایان با معبود خود سرو سری دارند و مدام بین خود و خدا سیر می کنند. و هر چه انجام می دهند، برای جلب خوشنودی خدا و بالاتر رفتن در مراتب بندگی او است.

تحقیقی که در پیش رو دارید، مبانی قرآنی دعای مکارم الاخلاق از صحیفه سجادیه می باشد. در این تحقیق، سعی داریم، بیان کنیم که آیا کلام ائمه از قرآن نشأت گرفته یا نه، یعنی آیا کلام ایشان توضیح و تبیین قرآن است و با قرآن مطابقت دارد و اینکه ایشان که تربیت یافته مکتب انبیاء هستند در شرایط سخت حاکم بر جامعه تا چه حد توانسته اند مسایل دین را برای مردم تبیین کنند و آیا همانطور که مشهور است که صحیفه سجادیه «اخت قرآن» است، مفاهیم آن با قرآن مطابقت دارد. از این رو دعای مکارم الاخلاق که یکی از زیباترین دعاهای صحیفه است را انتخاب کردیم و قصد داریم آن را با قرآن مطابقت داده تا این رابطه بیشتر مشخص گردد. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و بیشتر از کتاب های اخلاقی و تفاسیر استفاده شده و در پنج فصل تنظیم گردیده است. فصل اول، کلیاتی از اخلاق، دعا، رابطه اهل بیت با قرآن، زندگی امام سجاد(ع) و کتاب صحیفه سجادیه فصل دوم، ارتباط معنوی و معرفتی که انسان می تواند به وسیله عبادات، انجام اعمال صالح، ایمان، یقین، اطاعت از خداوند، تقوی و عهد با خداوند داشته باشد. فصل سوم، مسایل اخلاقی که در اجتماع ورابطه با مردم مثل عدالت، ملایمت با مردم خویشاوند گرایی، چشم پوشی از بدی و... باید رعایت شود . فصل چهارم، مسائل درونی و تربیتی مثل، کبر، عجب، فخر فروشی، زهد و عهد بررسی می گردد. فصل پنجم، نیازهای اقتصادی و جسمانی مثل گشایش روزی، درخواست قدرت وتوانایی، مصونیت از فقر و... که سعی شده مبانی قرآنی آنها بررسی گردد و آیاتی با همان مفهوم آورده شود و در نتیجه رابطه کلام امام با قرآن مشخص گردد.

این تحقیق با عنوان «عوامل و موانع یقین» و ویژگی های اخلاقی رفتاری اهل یقین می باشد که شیوه کتابخانه ای ارایه شده است. «یقین»، دانستن چیزی پس از جستجو و آرامش خاطر و یک جهت شدن دل به امری پس از اضطراب و تردید است. «یقین» در اصطلاح اهل نظر اعتقاد جازم مطابق با واقع است یعنی آنچه در اثر تشکیک زایل نشود. فصل اول، مشتمل بر مفاهیم و کلیات است و شامل مباحثی چون معنای یقین، رابطه ایمان و یقین، انواع ایمان و یقین و مراتب یقین یعنی علم الیقین، عین الیقین و حق الیقین است: فهمیده شد که تحصیل یقین و دست یافتن به مراحل اعلای آن یعنی عین الیقین و حق الیقین پس از عبور از تمام مراحل اسلام و ایمان و تقوا بدست می آید و کسی که این مراحل عالی را بدست آورد و البته شاهد عنایات مهمی از خدای بزرگ شد. در فصل دوم، زمینه ها «متعلقات»، عوامل و موانع یقین بحث و بررسی شده است. در رابطه با بحث زمینه ها متعلقات یقین هر چیزی است که باید به آن اذعان نمود مثل خداوند متعال و صفت او و فرشتگانش، کتاب های او، پیامبرانش، روز رستاخیز، جمیع نشانه های او و تمام شرایعی که بر پیامبران نازل شده است که جمعاً در این تحقیق به هفده مورد آن اشاره شده است مثل: یقین به توحید صفات و افعالی، یقین به عدل، حکمت، رحمت و قدرت خداوند، یقین به میزان و صراط و.... اما عواملی که با وجود آنها می توان به یقین و مراتب یا درجات آن دست یافت به شش مورد آن اشاره شده است: 1 معرفت 2 ایمان 3 شهود قلبی 4 تزکیه 5 تهذیب نفس 6 عبادت. در قسمت سوم این فصل به موانع تحصیل یقین پرداخته شده است. این موانع عموماً آلودگیهای معاصی و گناهان می باشد که دل را تاریک کرده و از تابش نور یقین در دل جلو گیری می کند. در این تحقیق به ده مورد از این موانع: مثل اعتماد برظن و گمان، پیروی هوای نفس، حب دنیا، مراء و جدال، خیال پردازی و.... مورد بررسی قرار گرفته است. مطالب فصل سوم به نشانه ها یا ویژگی های اخلاقی رفتاری اهل یقین اختصاص داده شده است که عبارت از سی و پنج ویژگی می باشد: ویژگی هایی مثل: اخلاص، زهد، توکل، بصیرت، تواضع، صدق و راستی، خوف و رجا و...