جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بصیرت به عنوان ابزار تشخیص حقیقت از واژگان کلیدی در فهم معارف و مفاهیم نهج البلاغه به شمار می آید.استفاده از روش معناشناسی با بررسی روابط مفهومی(تقابل و ترادف معنایی،شمول معنایی و...)واژه بصیرت در نظام معنایی نهج البلاغه تبیین می سازد که بصیرت به معنای شناختی مبتنی بر معیارهای دینی است که دارای مولفه هایی چون تعقل،علم،عبرت آموزی و...است و بینش دقیق و دانش عمیق(فهم)،توانایی تشخیص حق از باطل(تمییز)و التزام عملی به باور قلبی از مولفه های درونی این واژه به شمار می آیند.همچنین یافتن واژگان مترادف و معناشناسی بصیرت در نهج البلاغه به کشف لایه های درونی بصیرت منجر می شود و آشکار می کند که بصیرت در بعضی از لایه های درونی مترادف عقل،حکمت،علم،یقین،بقظه و معرفت است.پژوهش حاضر به بررسی حوزه های معنایی واژه بصیرت در نهج البلاغه پرداخته است.

نهج‌البلاغه بعد از قرآن کریم، بهترین منبع برای واکاوی مباحث اسلامی در زمینه‎ی سبک زندگی است. تحکیم مبانی اعتقادی، نقش مهمّی در تحقّق سبک زندگی اسلامی دارد. یکی از این مبانیِ شکل دهنده‌‌ی سبک زندگی اسلامی، اعتقاد به معاد و زندگی دوباره است که از اصول دین مبین اسلام نیز به شمار می‌رود. معادباوری یک موضوع اعتقادی است که زیربنای کیفیّت زندگی، اعم از نیّات، گفتار و اعمال یک مسلمان را تشکیل می‌دهد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و به کارگیری ابزار کتابخانه‌ای بهبررسی نقش آخرت‌گرایی در سبک زندگی اسلامی بر اساس نهج‌البلاغه پرداخته است و در آن، روابط چهارگانه‌ی انسان به عنوان گستره‌ی سبک زندگی در نظر گرفته شده که هر کدام در جای خود، از اهمیّت بالایی برخوردار است.

دین مبین اسلام شامل دستورات و مقرراتی از جانب پروردگار است که عدول از این دستورات، نافرمانی و گناه محسوب می‌شود. پیامد این نافرمانی‌ها به ‌صورت شر و حوادث ناخوشایند در زندگی بشر بروز پیدا می‌کند. نهج‌البلاغه به عنوان کلام امام علی (علیه‌السلام) و یکی از منابع معتبر دین اسلام که به «اخ القرآن» ملقب است در جای جای خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌هابه تأثیر گناه در بروز شرور و حوادث اشاره فرموده است . این گناهان، در این پژوهش به سه حوزه «اخلاقی،اعتقادی و اجتماعی» تقسیم شده‌اند؛ از جمله این گناهان: طمع،بخل،ترک امر به معروف و نهی از منکر و عدم اطاعت از رهبری است که پیامد‌ ‌های این گناهان با توجه به کلام امام (علیه‌السلام) منجر به شروریاز قبیل: ذلت و خواری، تسلط اشرار و عدم استجابت دعا و حقارت می‌شود. پژوهش حاضر با توجه به روش توصیفی-تحلیلی و مطالعه‌ی کتابخانه‌ای تلاش نموده است تا به بررسی موارد فوق و مواردی از این قبیل بپردازد. همچنین علاوه بر بررسی رابطه‌ی بین گناهان و شرور به تحلیلراه‌کارهای رفع و دفع شرور بر اساس نهج البلاغه پرداخته شده است.تقوا،صدقه دادن،اعمال صالحه، استغفار و توبه و... از جمله راه‌های نزول نعمات و دفع و رفع شرور و بلایا و حوادث ناگوارند. پژوهش حاضر به این نتایج دست یافت که گناهان موجب سلب نعمت و زمینه قهر و غضب الهی را فراهممی‌کند وعمل به قرآن کریم،اطاعت از اهل بیت(علیهم السلام)، عدم ارتکاب گناه،توبه و استغفار، موجبنزول و بارش نعمات الهی است.

جبران خلیل جبران و پائولو کوئلیو، دو نویسنده مشهور در دورهی معاصر به شمار میآیند که آثار فاخر و ارزشمندی به جامعهی بشری عرضه کرده اند. هدف اصلی این پژوهشگر از پرداختن به آثار این دو نویسندهی برجسته و بویژه تأثیرپذیری پائولو از جبران، این بوده است که افکار متعالی و انسان ساز آنهارا به روش تطبیقی و مقایسه گونه، به جامعهی دانشگاهی و فرهنگی معرفی نماید، چرا که موضوعاتی چون عشق، عرفان،خودشناسی، خداشناسی، وحدت وجود، مرگ و زندگی، سنن و قوانین، و مباحثی از این قبیل، به طور مستقیم با شخصیت و هویت آدمی ارتباط تنگاتنگی دارند. سوال اصلی این تحقیق این بوده است که پائولو در چه زمینههایی از آثار جبران تأثیر پذیرفته است؟ فرضیه ای که مطرح شده است این است که پائولو در زمینههای عشق، عرفان، خودشناسی، خداشناسی، وحدت وجود، مرگ و زندگی، سنن و قوانین، و.مباحثی از این قبیل از جبران تأثیر پذیرفته است. پژوهشگر در این تحقیق، با مطالعهی دقیق آثار دو نویسنده، ابتدا موضوعات مشترک را استخراج و سپس طبقه بندی نموده و آنگاه آنها را درقالب چهار فصل بررسی و تجزیه و تحلیل نموده است. دیدگاههای مشترک و گاهی نگاههای متفاوت دو نویسنده، جداگانه مطرح و بررسی شده است. پس از پایان تحقیق، این نتیجه به دست آمده است که تأثیرپذیری پائولو از جبران، امری است انکارناپذیر و گرد آوری مجموعه نامه های جبران خلیل جبران خود دلیلی است قاطع بر صدق مدعای محقق.

چکیده پایان نامه:مساله: در این رساله مبنا و بنای جستار بررسی دقیق شرک و نقطه مقابل آن یعنی توحید از دید فریقین و مقایسه آن با دید گاه توحیدی خالص و حقیقی مولا علی(ع) در نهج البلاغه است بدین صورت که نخست تعریف جامع و کاملی از شرک تهیه و پس از آنبا استناد به مستندات و عقاید هر یک از فرق مقایسهای بی‌طرفانه را ترتیب داده و بعد از آن دیدگاه هر کدام از فرق با محوریت رای مولا علی (ع) حلاجی و حقیقت امر و قرب و بعد هر یک به حقیقت تعیین و سنجیده میگردد.فرضیه:مبحث شرک یکی از مباحث بسیار مهم در کلام اسلامی است، که از سده‌های نخست ظهور اسلام در میان گروههای مختلف مسلمین و براساس ورود مردم سایر بلاد با ادیان مختلف در فتوحات اسلامی سیر تحولی و گسترش خود را آغاز کرد. در همان آغاز که یکی از فرق مهم جهان اسلام یعنی اشاعره ظهور نمود این بحث را عرصه جولان خود قرار داد و پس از آن معتزله و امامیه هر کدام به فراخور از این مبحث یاد کرده‌اند. نکته مهم این که مسلمین همگی در اساس شرک و توحید و اینکه هرگونه اعتقاد به تعدد خالق شرک است نظرمشترکی دارند. اما در این مرحله شرک دامنه وسیع تری یافته و به مسئله مرتکبین گناهان کبیره و درنهایت به بحث توحید صفاتی و ذاتی کشیده شد تا جایی‌که متکلمین، برخیاعتقاد به عینیت ذات با صفات را شرک دانسته و برخی بر اثبات آن پا فشاری کردند و چون مبحث توحید هم پای باآن مبحث در دین مطرح گردید، لذا شناساندن اقسام آن برای تمام فرق اسلام دارای اهمیت زیادی بوده است. در این پایان نامه سیر این بحث در میان فرق مورد بررسی قرارگرفته و سپس مبحث توحید صفاتی از لسان متکلمین فریقین مورد بحث قرارمی‌گیرد و از اعتدال و نزدیکی عقیده امامیه با معتزله در این مسئله یاد می‌شود و مستندات آن ذکر و مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت حاصل تحقیق که همان مسئله شرک از دیدگاه متکلمین فریقین است با دیدگاه بلند توحیدی مولا علی (ع) در نهج‌البلاغه و مرام ایشان در مسئله توحید صفاتی مقایسه گردیده است.روش تحقیق:بهره گیری از کتب معتبر کلامی و تشریح مقصود هر گروه از دید علمای طراز اول همان فرقه و همان گروه.تشریح مابه النزاع و بیان دلایل و پاسخها بدون جانب داری قضاوت و حکمیت منصفانه و استفاده از گزارشهای علمای طراز اول و فقها و متکلمین معروف استفاده وسیع از منابع و پژوهشهای انجام گردیده در موضوعات مشابه نتایج :1-تعیین بعد و قرابت فریقین در باب شرک با واقعیت و نفس الامر2- تبیین وجوه اشتراک و افتراق عقاید کلامی متکلمین فریقین در باب توحید و شرک 3- احصاء نظرات مطابق و غیر مطابق با دیدگاه مولا علی در نهج البلاغهکلیدواژه:شرک -فریقین-معتزله- اشاعره- شیعه- نهج البلاغه

معناشناسی از جمله علومی است که به شناخت دقیق واژگان و کشف معانی نهفته ی آن ها در متون مختلف می پردازد این دانش در اواسط قرن 19 پا به عرصه گذاشت ظاهراً ماکس مولر و میشل بریال از جمله واضعانِ این دانش بودند معناشناسی هر واژه ای با در نظر گرفتن روابط مفهومی میان واژگان آن متن به دست می آید فرهنگ لغت ها فقط بخش جزئی و منفکی از معنی واژگان را در اختیار پژوهشگران قرار می دهند در نتیجه برای بررسی معنای دقیق واژه مورد نظر (مثلاً ضرب) در قرآن کریم و روابط معناشناختی آن و تبیین جایگاه آن در آیات مختلف به این پژوهش روی آوردیم پژوهش حاضر درصدد است از طریق شناسایی کاربرد تاریخی و توصیفی واژه ضَرَبَ، تطور و توسعه معنایی این واژه را پیش از اسلام و پس از آن تعقیب کند تا به درک هر چه بهتر مفهوم آن نائل آید لذا با اهتمام به کاربردهای «ضَرب» با توجه به بافت آیه، سیاق آیات قبل از آیه ی مورد نظر و فضای آیاتی که بعد از آن آیه قرار می گیرند و سایر عناصر تشکیل دهنده همچون واژگان متقاربه المعنی ، وجوه آن را مشخص کند که نهایتاً به کشف اصول کلی حاکم بر معانی آیات نه تنها مراد ظاهری آیات، با روش توصیفی – تحلیلی دست یابد. واژه ضرب یکی از واژه های قرآنی است که 57 بار به آن اشاره شده است درک معانی مختلف آن منوط به بافتی است که در آن لحاظ شده است. حاصل بررسی و تحلیل معناشناسی در این پژوهش نشان داد که سیر معنایی این واژه با توجه به بافت معنایی آیاتِ قرآن، معانی متعددی چون زدن، سفرکردن (به قصد تجارت یا جهاد و جنگ)، پایکوبی، رویگردانی، مَثَل زدن برای بیان و توصیف و... دارد همچنین همه روابط معنایی بررسی شدند از جمله رابطه ترادف این واژه با کلماتی مانند وکز، اقتتال و ... و همنشینی آن با ترکیب ضرب...مثلاً یا ضرب فی الأرض و سایر روابط نیز مورد بررسی قرار گرفت که همه این ها تأثیر شگرفی در مشخص کردن معنای آیات داشت.