جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر، به مناسبت چهلمين سال رحلت آيت‌الله العظمي سيدمحمدهادي ميلاني و همزمان با برگزاري همايش بزرگداشت ايشان منتشر شده است. در اين اثر شرح کلمات معارفي و اخلاقي آيت‌الله ميلاني عرضه شده است. 168 کلمه از آيت‌الله ميلاني که به صورت فرازهايي مستقل نوشته شده و شرح و تبيين گرديده است. در اين کتاب دقايق معارف، اسرار حقيقي، لطايف، اخلاقيات، مراحل سير و سلوک، خصوصيات و مراتب ايمان به اندازه‌اي دقيق و عميق بيان شده که کمتر ضعف و عدم اتقاني در خلال جملات و مطالب آن ديده مي‌شود.

این رساله تحقیقی کوتاه پیرامون تشبیه و تنزیه حق‌تعالی از دیدگاه محیی‌الدین و مولوی است .

معرفت برهانی یعنی راهی که فیلسوف برای شناخت اشیا طی کرده و معرفت وحیانی یعنی چیزی که مؤمنان به ادیان با تمسّک به ظواهر متون دینی به آن می‌رسند. نیل و وصول به حقایق از راه سیر و سلوک باطنی، آن‌چنان که عارفان و سالکان به آن دست می‌یابند، راه‌های شناخت و معرفت اشیاست. امّا جمع میان این راه‌ها و پایبندی به نصوص دینی و برهان‌های عقلی و سیر و سلوک معنوی و اعتقاد به یگانگی آن‌ها چیزی است که در میان عالمان دینی کمتر اتّفاق افتاده است، به ویژه اگر آن عالم، فقیهی بزرگ با گرایش اخباری در فقه باشد. این اتّفاق با همۀ ویژگی‌های آن در فیض کاشانی به خوبی جلوه‌گر شده است. او یکی از معدود عالمان شیعی است که توانسته میان این سه نحله جمع و سازگاری ایجاد کند.

نویسنده محترم مقاله «نگرش انتقادى...» با هدف بررسى و تحقیق از عقب ماندگى علمى و صنعتى جامعه اسلامى به تحلیل فلسفه در میان مسلمانان پرداخته و از آنجا که فلسفه خاستگاه علوم و فنون در زمانهاى متاخر بوده، به این سؤال که چرا جوامع ما به لحاظ علمى عقب مانده است پاسخ گفته و ریشه آن را در وحدت فلسفه با دین و در نتیجه تقدس و قداست فلسفه و عدم نقد پذیرى و ثبات آن دانسته است. به نظر مؤلف محترم این اتحاد هم به گوهر دین آسیب رسانده و هم به فلسفه صدمه اساسى زده است. این نوشتار در صدد پاسخ به بعضى از شبهات نویسنده مقاله فوق مى‏باشد. از این رو نخست‏بگونه‏اى خلاصه و به عنوان مقدمه به سابقه رابطه دین و فلسفه در عالم اسلام و چالشى که میان به اصطلاح «متدینان و فیلسوفان‏» و به تعبیر دیگر «نص گرایان و عقل گرایان‏»، اشاره‏اى نموده و سپس به پاسخ مواردى از نقدهاى نویسنده محترم پرداخته است.

فیض کاشانی یکی از معدود عالمان شیعی است که با داشتن دیدگاهی مبتنی بر حدیث در فقه (اخباریگری)، بینش فلسفی با گرایش به حکمت متعالیه و عرفان و تصوّف دارد. این مقاله پس از بررسی مکتب فلسفی او، به پاسخ این سؤال می‌پردازد که چگونه فیض میان اخباریگری و حکمت متعالیه و عرفان و تصوّف جمع کرده است. آیا او شخصیتی چند وجهی است یا به گونه‌ای میان رشته‌ای بین حکمت و عرفان و اخباریگری عمل کرده و از هر یک از آنها در تبیین دیگری بهره برده است و یا به وحدت میان برهان و قرآن و عرفان معتقد است و در این فرض، آیا دیدگاه او با نظریه صدرا در این مسأله متفاوت است یا خیر؟