جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله تحت عنوان سعادت و شقاوت در اسلام به بحثی قرآنی و روایی پیرامون این دو موضوع مهم می پردازد زیرا این مطلب از مواردی است که تمامی انسانها با هر عقیده ، مذهب و جنسیتی به دنبال آن هستند و تلاش می کنند با شناختن مفهوم سعادت و راههای رسیدن به آن ، از شقاوت و بدبختی در امان باشند . قرآن کریم با به کار بردن واژگانی چون سعادت و فلاح و فوز ، پیروان خود را به سوی سعادت می خواند و فراوانی سخنان معصومین ( علیهم السلام) نشان از گستره و اهمیت موضوع دارد . منابع مورد استفاده در این پژوهش با عنایت به قرآنی بودن بحث کتابهای تفسیری چون المیزان ، تفسیر نمونه ، نورالثقلین ، تفسیر کبیر و جوامع روایی چون اصول کافی ، بحارالانوار ، غررالحکم و دررالکلم و کتب اخلاقی مانند اخلاق در قرآن ، اخلاق ، پندهای امام صادق به ره جویان صادق ، علم اخلاق اسلامی و کتب ادعیه مثل صحیفه سجادیه ، مفاتیح الجنان بوده است . پس از بیان کلیات ، تحقیق مورد نظر با مفهوم شناسی سعادت و شقاوت و تبیین واژگان مترادف آن و بیان اقسام آغاز شده و سپس به توضیح حدیث الشَّقِیُّ شَقیٌّ فی بَطنِ اُمِّه و السَّعیدُ سَعیدٌ فی بَطنِ اُمِّهِ پرداخته است و بحثی پیرامون جبری یا ارادی بودن سعادت و شقاوت مطرح شده است و دلایل مختار بودن انسان با استناد به براهین عقلی و نقلی بیان شده است . سرچشمه های سعادت نظیر فطرت الهی و عقل سلیم مورد بررسی قرار گرفته و معیارهای سعادت چون لذت و رنج ابدی ، اراده و بینش انسان ، حفظ ایمان تا پایان عمر و اعتقاد به حق و عمل صالح مطرح شده است . آنچه موجبات سعادت آدمی را فراهم می آورد مانند ایمان ، عمل صالح ، ترک معصیت و … توضیح داده شده و به فضایل اخلاقی که در سعادتمندی نقش مؤثری دارند نظیر اخلاص ، سخاوت ، زهد و… پرداخته شده است . عوامل اجتماعی و فرهنگی که موجبات سعادت را فراهم می سازد مانند همسر مناسب، امکانات مادی ، فرزند صالح و … بیان شده است . آنچه که باعث شقاوت انسان می شود مانند حب دنیا ، علاقه به بقاء ، قساوت قلب ، خشکی چشم ، عاق والدین و … مطرح شده است . در ادامه به بررسی دیدگاه های مختلف در زمینه سعادت و شقاوت پرداخته و در انتها جایگاه سعادتمندان و شقاوتمندان مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج به دست آمده در این پژوهش به این شرح است : 1- اصولا دین تأمین کننده سعادت دنیا و آخرت است و برای رسیدن به سعادت واقعی ، عمل به تمام قوانین و احکام آن ضروری می باشد . 2- اسلام به عنوان کاملترین دین به تمام جوانب جسمی و روحی انسان توجه داشته و برای سعادت دنیا و آخرت او برنامه ارائه کرده است اما سعادت روحی و سعادت اخروی را مهمتر و والاتر می داند. واژگان کلیدی در این تحقیق عبارتند از : سعادت ، شقاوت ، فوز ، فلاح ، طوبی ، هلاکت .

موضوع این پایان نامه " سیری در دعای افتتاح" است که به جهت تبیین معارف والای اهل بیت در ادعیه و تعمیق باورهای مذهبی و اشباع عرفان دینی، به شرح فرازهایی از این دعا باتوجه به مباحث عرفانی، تفسیری، کلامی، فلسفی و اخلاقی پرداخته است. مباحث این تحقیق در چهار بخش تنظیم شده است که سرفصل های آن به ترتیب این موارد را در بر می گیرد. معناشناسی دعا و بیان آثار و فواید مادی و معنوی آن و تبیین جایگاه معارف والای اهل بیت در ادعیه و بررسی سند دعای افتتاح، از مباحث مقدماتی این پایان نامه است. سپس مخاطب با معنای حمد و دلیلِ آغاز نمودنِ دعای افتتاح با حمد الهی، آگاه می شود. شرح این دعا با توضیحاتی در خصوص مقدمه آن آغاز شده و پس از آن به شرح حمدهای هجده گانه دعای افتتاح که یک دوره کامل توحیدی است و هر سه مقام ذات، صفات و افعال را در بر می گیرد، پرداخته می شود. در ادامه معناشناسی صلوات صورت گرفته و فواید و آثار آن در قرآن کریم و روایات بیان شده است تا جایگاه آن تبیین گردد. این موضوع که آیا صلوات موجب ترفیع مقام پیغمبر می شود، بررسی گردیده و نظراتِ پیرامون آن مطرح شده است. سپس با محوریت دعای افتتاح، فرازهای صلوات بر پیامبر و دیگر ائمه معصومین و درود حضرت مهدی بر خودشان تبیین گردیده است. باتوجه به این که نام های دولت حضرت مهدی فراوان است از جمله دولت حق، دولت عدل و... اما مشهورترین آن ها دولت کریمه است که در دعای افتتاح به آن اشاره گردیده و ویژگی های بسیاری از جمله محوریت خداپرستی، حکمرانی مستضعفان، عدالت فراگیر جهانی و... را در بر می گیرد. از آن جا که لازمه ظهور، کسب معرفت نسبت به حق می باشد لذا سعی شده این مسئله تبیین گردد که معرفت حق یعنی معرفت امام و آگاهی به حق ولایت ایشان و از سوی دیگر معرفت امام یعنی معرفت خدا. در خاتمه نیز به برخی از دستاوردهای ظهور حضرت مهدی هم چون عزت اسلام و شیعیان، وحدت، عدالت و... اشاره شده و هم چنین جایگاه مهدی یاوران تبیین گردیده تا علاوه بر مبارزه با خطرات احتمالی از جمله هجوم غفلت، پیدایش مدعیان مهدویت و... ، در جهت تحقّق امر ظهور گام بردارند. از نظر دور نماند، باتوجه به فرضیه این پژوهش که دعای افتتاح یک منبع کامل اعتقادی است و سه اصل از اصول دین یعنی توحید، نبوت و امامت را در بر می گیرد، به این نتیجه می رسیم که دعای افتتاح می تواند در تعمیق اثرات معنوی دعا و تحکیم زیربنای اعتقادی افراد و تقویت مبانی اعتقادی مهدویت و برقراری ارتباط صحیح با امام عصر ، نقش به سزایی ایفا کند. منابع مورد استفاده در این پژوهش با عنایت به دعایی و روایی بودن بحث؛ کتب ادعیه مثل مفاتیح الجنان، صحیفه سجادیه و جوامع روایی چون اصول کافی، بحارالانوار و کتاب های تفسیری مانند المیزان، تسنیم، پیام قرآن و کتب شرح ادعیه هم چون شرح فرازهایی از دعای افتتاح، بیان حقیقت، شرح زیارت جامعه کبیره، شرح زیارت آل یاسین و... می باشد. واژگان کلیدی این تحقیق عبارتند از: دعا، حمد، صلوات، دولت کریمه، افتتاح، ولایت.

انسان در خانواده بزرگی به نام جهان زندگی می کند و با تک تک افراد آن در ارتباط است، آنچه که انسانیت انسان را رشد می دهد توجه به مسئولیت ها و تکالیفی است که بر عهده دارد. حق و تکلیف دو جانبه است پس اگر صحبت از حقوق متقابل به میان آید بدین معنا است که این حقوق چه وظایفی را بر عهده طرفین نهاده است. پدر و مادر دو رکن مهم تربیت برای کودک محسوب می شوند، به نحوی که مادر از لحاظ عاطفی و روحی کودک را سیراب می کند و پدر در زمینه های انضباطی رفتار کودک را متعادل می سازد، هر دو موظفند برای تحویل دادن افرادی سالم، تندرست، با تربیت و با شخصیت به جامعه متحمل مشقات، رنج ها و سختی ها و ... شوند. فرزندان در برابر تلاش ها و زحمات پدر و مادر وظایف را به عهده دارند که هر چه معرفت و شناخت آنها بیشتر شود از عهده این مسئولیت بهتر بر خواهند آمد. از جمله وظایف فرزندان در قبال والدین حق شناسی، احسان، محبت، تواضع ... که رعایت این امور ارزش انسانی آنان را شکوفا می سازد. فرزندان هم حقی بر پدر و مادر خود دارند از جمله نام خوب زیرا اسم خوب در طول زندگی همیشه مورد بهره گیری می باشد ثانیاً در ادب او کوشش کنند زیرا ادب سرمایه ای است که نه تنها تمام نمی شود بلکه هر روز به این سرمایه اضافه می شود ثالثاً باید فرزند را با ایمان به خدا و تربیت های قرآن آشنا کرد. بنابراین اگر والدین و فرزندان به حقوق خود آشنا باشند و حد و مرزهای متقابل را دریابند همین دریافت ها زمینه اصلاح اخلاق را فراهم می نماید و جامعه پذیرای خانواده های صالح خواهد بود. کلید واژه: حق- والدین- فرزندان- بلوغ- عاق.

حیات و زندگی پس از مرگ تا قبل از فرارسیدن قیامت را حیات برزخی می نامند. که موضوع این پژوهش می باشد هدف از این تحقیق ارائه تعریفی ساده از این موضوع و پاسخ به سئوالات پیرامون بحث و بالابردن سطح معلومات عمومی در این باره می باشد. که با استفاده از آیات و روایات ائمه معصومین ( ع) و کتابهای نوشته شده در این مبحث تهیه و تدوین شده است. غالبا کتب تفسیری در ذیل آیه 99 سوره مومنون مسأله حیات برزخی را مطرح کرده و بعضا در ذیل آیاتی همچون آیه 154 سوره بقره این مبحث را دنبال می کنند. بیشترین منابعی که در این زمینه می تواند پاسخگو باشد جوامع روائی، نظیر نهج البلاغه و بحارالانوار می باشد. خصوصا این که مرحوم مجلسی در جلد ششم بحارالانوار مشروحا به این مسأله پرداخته است. واژگان کلیدی پژوهش عبارتند از: حیات، برزخ، قالب مثالی، مکان برزخ، پرسش قبر و ... می باشد. که با بررسی هر یک گوشه ای از مباحث مربوط به حیات برزخی از قبیل بهشت و دوزخ برزخی، نحوه سئوال ملائکه از میت در قبر، سختی مراحل احتضار و چگونگی قالب مثالی، آشنا شدن با ملائکه نکیر و منکر و رومان و بشیر و مبشر از مباحث مهم این پژوهش می باشد که خطرات بزرگ این سفر را آشکار ساخته و آدمی را با نحوه فشار قبر و عواملی که سبب کاهش فشار قبر می باشد آشنا می سازد. رسیدن به این حقیقت مهم توسط روایات که در عالم برزخ شفاعت وجود ندارد. یکی از دستآوردهای مهم این پژوهش است که سبب تلاش بیشتر آدمی برای حیات برزخی می شود. جالب توجه اینکه ادیانی چون یهودیت و مسیحیت معتقد به حیات برزخی بوده و فقط در برخی فرق اسلامی این مطلب مورد انکار واقع شده است. و غالب گروههای اهل سنت به این مسأله اعتقاد دارند. حاصل سخن اینکه با آشنا شدن با مفهوم حیات برزخی و بررسی آن از دیدگاه عقل و نقل و آشنایی با جزئیات این دوره که از کنکاش درروایات اسلامی به دست می آید می توان به مسلم بودن این حیات پی برد.

تحقیق حاضر در رابطه با شعور، عشق، طلب و تسبیح کل موجودات با حضرت حق است که در نتیجه حرکت همه ی موجودات را به دنبال دارد هدف از انتخاب این موضوع، آشنایی با هدف آفرینش است که به دلیل این که همه ی موجودات کمال مطلق را می شناسند و به نقص خویش واقفند، پس او را می طلبند و به سوی او در حرکتند و او را می پرستند ( ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون) بعد از این که به این مسئله واقف شدیم باید دید جایگاه انسان در این مجموعه کجاست؟ و به کجا می رود و چه باید بکند؟ و باید دانست که برای رسیدن به کمال مطلق باید فقط از مسیر عبودیت حرکت کرد. با کلید واژه هایی هم چون عبد- حرکت- تسبیح- معاد کلی- عبودیت و با استفاده از منابع تفسیری و روایی و کتب اخلاقی و فلسفی و عرفانی مطالب را در شش فصل تنظیم نمودم. حرکت به معنای جنبیدن و نقطه ی مقابل آن سکون است که دارای اقسامی می باشد و یک قسم آن بیرون آمدن هر چیز از مرتبه ی قوه و استعداد به سوی کمال و فضیلت. عبودیت یعنی اظهار فروتنی و طاعت که به عبادت منتهی می شود: عبادیت قهری و بدون اختیار یا عبادتی با اختیار و مراد در این بحث از عبودیت آن عبدی است که عبادتش خالصانه است. حرکت عبودی موجودات ( معاد کلی) یعنی همه تسبیح خدا را می گویند و به سوی حضرت حق در حرکتند که این مطلب با آیات قرآن و ادعیه کاملا قابل اثبات است. فهم حرکت عبودی انسان را به ملکوت اشیاء نزدیک می کند و به یقین می رساند، همان طور که ابراهیم خلیل ( ع) این گونه شد. قرآن کریم شرط لازم برای رسیدن به این مرحله را فقاهت ( فهمی ظریف وادراک عمیق) می داند که تفکر در آن باعث کشف اسرار می شود. تأکید کلام خدا و معصومین بر علم و شعور جهان هست و تسلیم و سجده ی آنها و شهادت زمان و مکان و اعضاء و جوارح، همه برای تبیین این حقیقت ( حرکت عبودی موجودات) است، در نتیجه اهل تدبر درمی یابند که علاوه بر این که همه ی کائنات به سوی پروردگار و لقاء او در حرکتند به یقین انسان ها هم به لقاء ( آن هم دیدار با اسماء رحمت پروردگار) می رسند و برای دست یافتن به آن ایمان و عمل صالح دارند و یاد حق را همیشه در دل خود زنده داشته و در جهت عبودیت فرد گام بر می دارند. کلید واژه ها: تسبیح – معاد کلی- عبودیت- حرکت- لقاء.

این تحقیق که با عنوان حضرت عیسی(ع) از منظر اسلام و مسیحیت می باشد در حقیقت، مقایسه ای اجمالی بین قرآن و انجیل در مورد حضرت عیسی(ع) است که به منظور شناخت بیشتر از شخصیت این پیامبر اولولعزم الهی صورت گرفته و مباحثی مانند انجیل شناسی و مسیح شناسی و اوصاف و معجزات حضرت عیسی(ع) در انجیل و قرآن مورد بررسی قرار می گیرد و انحرافاتی چون تثلیث و تجسد الهی مسیح(ع) در معرض نقد و ارزیابی قرار می گیرد. منابع اصلی مورد استفاده در این کار تحقیقی قرآن و کتب مقدس مسیحیان می باشد و در کنار آن از کتب مختلفی مانند مسیحیت شناسی مقایسه ای ( محمد رضا زیبایی نژاد) و درآمدی بر الاهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت ( عبدالرحیم سلیمانی اردستانی) و... استفاده شده است. همچنین روش مورد استفاده در این تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی است و از طریق بررسی اطلاعات ثبت شده قبلی- روش کتابخانه ای- انجام شده است. با مطالعه این مجموعه خواننده درمی یابد که مسیحی که قرآن معرفی می کند، چهره ای کاملاً متفاوت با مسیحی دارد که کتاب مقدس ( عهد قدیم و عهد جدید) از وی ارائه می دهد و این امر به علت تحریفاتی است که در اناجیل صورت گرفته، مسیح قرآن، بنده ی مقرب خدا و در شمار یکی از پیامبران اولوالعزم الهی است، که از زنی پاکدامن به نام مریم? بدون پدر متولد شد و سراسر زندگیش ( از تولد تا عروجش) با معجزات فراوانی همراه بود. اما از منظر مسیحیان و کتاب مقدس شخصیت وی دارای ابعاد مختلفی است، گاهی او بنده و فرستاده خداست، زمانی پسر خدا می شود، و در کنار پدر ( خدا) و روح القدس قرار می گیرد و زمانی فرا می رسد که او خود خدا و یا خدا- انسان است که برای نجات بشریّت از کفاره ی گناه اولیه ای که آدم(ع) و حوا مرتکب شدند، به صلیب کشیده می شود تا رستگاری را برای بشریّت به ارمغان بیاورد و از سوی دیگر درمی یابد که قرآن بر تمامی این عقاید شرک آلود خط بطلان می کشد و مسیح را پیراسته از این اتهامات، معرفی می کند، علاوه بر این عقل و منطق انسانی نیز، نادرستی این پندارهای غلط را اثبات می کنند. واژگان کلیدی این تحقیق شامل قرآن، انجیل، عیسی(ع)، تثلیث و حواریون می باشد.