جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با توجه به بیانات ارزشمند مولا علی (علیه‌السلام) در نهج‌البلاغه، چنین استنباط می‌شود، که آرزو، به آن دسته از خواسته‌های درونی و تمایلات قلبی انسان گفته می‌شود، که با عشق و انگیز? قوی همراه است.هر آرزویی که برخاسته از واقعیت و توانایی‌های انسان و هماهنگ با موازین قرآنی و شرع مقدس باشد، حقیقی است. چنین آرزوهایی نه تنها انسان را در مسیر تعالی و رشد معنوی و یا مادی منجر به تکامل معنوی قرار می‌دهد، بلکه باعث رشد و پیشرفت جامعه در سطح کلان نیز خواهد شد. با توجه به گستردگی آرزوهای حقیقی در کلام امیر بیان (علیه السلام)، نه تنها اصل داشتن آرزو مذموم نیست، بلکه لزوم تربیت این پدید? روانی و قرار دادن آن در مسیر صحیح، بیشتر احساس می‌شود. این آرزوها در اکثر موارد در ضمن دعا و نیایش با خالق هستی مطرح شده و حالت و فحوای کلام امام (علیه السلام)، بیانگر آرزوی قلبی ایشان است. آرزوهای حقیقی به دو بخش تقسیم می‌شود: بخشی از آن مربوط به خواسته‌های دنیوی انسان است؛ این خواسته‌ها گاه شامل نعمت‌های عینی و مادی است که ملموس و در سعادت انسان موثر است و می‌توان به کمک آن‌ها رضای الهی را کسب کرد؛ بخشی دیگر از آرزوها، تنها جنبـ? اُخروی داشته و راه وصول به آن‌ها در عالم ماده امکان پذیر نیست. دستیابی به هریک از این آرزوها، تنها در جهان آخرت با ورود به بهشت الهی، برای بندگانی که راه رستگاری و سعادت را پیش گرفته و به انجام طاعت و عبادت به طور کامل مبادرت ورزیده‌اند، امکان‌پذیر است. با توجه به سخنان امام (علیه السلام)، داشتن آرزوی مطلوب در دل، به تنهایی برای رستگاری و سعادتمندی انسان کفایت نمی‌کند؛ از سویی دستیابی به آرزوهای مطلوب و کمال آفرین، گاه به سادگی حاصل نمی‌شود، بلکه نیازمند روش‌هایی است تا راه رسیدن به آن‌ها هموار شود. از این رو برای رسیدن به آرزوهای حقیقی، اعمّ از دنیوی و اُخروی، انسان باید با توکل بر خداوند، تلاش و جدیت در کار و پرواپیشگی، راه رسیدن به آرزوها را متناسب با توانایی‌های خویش، هموار نموده و به فراتر از آرزوها دست یابد. آرزوهای حقیقی و مطلوب با توجه به ارزشمندی آن، در روح و روان آدمی موجب آثار مفید و مثبتی می‌گردد. هر اندازه آرزوی انسان متعالی‌تر باشد، به همان نسبت تأثیر و پیامد آن نیز برتر خواهد بود. برخی از آرزوها که در نقطـ? اوج ارزش و اعتبار قرار گرفته‌اند، تبدیل به آرمان‌های والای بشری می‌شوند. چنین آرزوهایی از برترین پیامدها در طول تاریخ برخوردار بوده‌اند. پیامد مشترک همـ? آرزوهای حقیقی و شایسته رسیدن به کمال و قرب الهی است. انسان با توجه به اینکه طالب کمال مطلق است، هر آرزویی که او را در این مسیر یاری دهد، شایسته و مفید خواهد بود. به غیر از این اثر والا، که از فحوای کلام مولا علی (علیه السلام) در بیان آرزوهای حقیقی استنباط می‌شود، ایشان به‌طور مستقیم نیز به برخی از پیامدهای آرزوهای مطلوب اشاره کرده است. از جمله ثمرات ارزشمند آرزوهای حقیقی و شایسته، پیشرفت در جنبه‌های مادی و معنوی و انجام عمل صالح و دوری از معصیت پروردگار است. شایان ذکر است هر کدام از این آثار ارزشمند نیز در نهایت منتهی به کمال انسان و تقرب الهی خواهد شد. امیرمومنان (علیه‌السلام) در مواردی داشتن آرزو را به عنوان یکی از رذایل اخلاقی به شدت مورد نکوهش قرار داده است و آن شامل خواسته‌هایی است که گاه غیر منطقی، خارج از توانایی و عمر محدود بوده، و با موازین شرعی و عقلی در تضاد باشد. گاه آرزوی کاذب و ناشایست، خواستن امرى زشت و ناشایست است، این گونه آرزو، چه متعلّق به آیند? نزدیک یا دور باشد، چه در حال حاضر، قبیح و باطل است و به طور قطع، موجب اختلال در قوانین مغزى و روانى می‌شود و آرزوگرا را در معرض ابتلا به نابکارى‏ها و زشتى‏ها قرار مى‏دهد؛ چنین آرزوهایی مانع وصول انسان به درجات کمال و در نهایت هدف خلقت است. از جمله بارزترین مصادیق آرزوهای نامطلوب در نهج البلاغه، می‌توان به دنیاطلبی، جاه‌طلبی، استمرار بقا در دنیا و آرزوی امور محال اشاره کرد. آرزوی مال و مقام دنیوی از آن حیث که کمال مطلوب و هدف نهایی انسان قرار گرفته و هدف از آن رسیدن به مقاصد شوم نفسانی باشد، مطرود و ناپسند است؛ در غیر این صورت اگر در طلب آن آخرت اراده شود، نه تنها چنین آرزویی مذموم نیست، بلکه در ردیف آرزوهای برتر و حقیقی قرار می‌گیرد.‌ بستر شکل‌گیری آرزوهای نامطلوب، گاه ناشی از نوعی جهالت به واقعیت‌های وجودی و غفلت از محدودیت‌های حاکم بر انسان است. این جهالت تنها منحصر به واقعیت‌های وجودی فرد نیست، بلکه جهل نسبت ‏به ناپایدارى دنیا و جهل به آخرت نیز موجب ابتلا به آرزوهای کاذب و طولانی در وجود آدمی است. گاه نیز محبت و انس به لذت‌های زودگذر دنیوی، موجب شکل‌گیری آرزوهای کاذب است و انسان با هدف قرار دادن خواسته‌های دنیوی خود را به هلاکت دچار می‌کند.از نظر امام (علیه السلام) آرزوهای نکوهیده، آثار و پیامدهای هلاکت‌بار فراوانی بر زندگى معنوى و مادّى انسان بر جای می‌گذارد و موجب بروز بسیاری از گناهان، فراموشی مرگ و آخرت و بسیاری آثار شوم دیگر می‌گردد. با توجه به ضررهای چنین آرزوهایی، انسان می‌تواند با توجه به عالم آخرت و یاد مرگ، توجه به بی‌اعتباری دنیا، شناخت واقعیت‌های وجودی خویشتن، تقوا و مهار نفس، به درمان و کنترل آرزوهای کاذب و طولانی در وجود خویش، مبادرت ورزد. از نظر امام (علیه‌السلام)، دامنـ? اهداف و آرزوهای انسان باید دارای حد و مرز باشد، تا در نتیجـ? آن، انسان از طاعت الهی و هدف خلقت باز نماند. غرق شدن در آرزوهای دنیوی، انسان را از کمالات شایسته بازداشته و حسرت پس از مرگ را به ارمغان خواهد آورد. بنابراین، انسان باید در آرزوهای خویش هم‌چون غرایز دیگر تعادل را رعایت نموده و از افراط پرهیز نماید؛ زیرا تعادل آرزو در انسان، یکی از فضیلت‌های اخلاقی مورد تأکید اسلام است. از سوی دیگر، کنار زدن آرزوهای موهوم و بی‌اساس از دل، بدین جهت است که آرزوی اصلی، که همان آرزوی لقای حضرت حق است، به ظهور برسد و دل، حدیث آرزومندی خود را مطرح کند.

پژوهش شامل موارد ذیل است بررسی مبانی و کلیات تقیه ، نمایی از احکام تقیه ای در اسلام ، کتاب الصلاه ، کتاب الخمس ، کتاب الحج ، کتاب الزکاه ، کتاب الصلوم ، کتاب انکاح ، کتاب الطلاق ، کتاب الحدود، کتاب القصاص ، کتاب الفرائض ، کتاب العتق ، کتاب الامانات ، کتاب الصید، کتاب الجهاد، کتاب التجاره ، کتاب القضاآ، کتاب الامر به معروف و نهی از منکر

هدف از رساله حاضر، تحقیقی تفسیر گونه پیرامون آیات مربوط به علل انحطاط تمدنها می باشد. لذا سعی شده به این قبیل سوالات پاسخ داده شود: چگونه یک جامعه، سعادتمند و مورد لطف پروردگار و تحت چه ضوابطی امواج انحطاط و هلاکت، تمدنی را در گرداب قهر خویش فرو می برد؟ چرا مسلمانان پس از کذراندن یک دوره عزت و ترقی به سیر قهقرایی دچار آمده و همچنان در حالت انفعالی به سر می برند؟ آیا افراد یا اقوام و یا جریانات خاصی سبب این تحول منفی شدند یا مقتضای طبیعت زمان باعث این مساله شده است؟و... بنابراین پس ازبیان ضرورت بحث درباره علل انحطاط تمدنها، واژه های بکار رفته در موضوع و واژه های قرآنی مربوطه، مورد بررسی قرار گرفته، سپس به خصوصیات جامعه منحط و مترقی و کیفیت عذابهای الهی، اشاره شده است. به دنبال آن به مساله سنن الهی پرداخته و با ذکر نمونه ها و صفاتی از این سنن، مشخص گردیده که سنن الهی جاری شده در جوامع سابق، استثناء پذیر نبوده و در جوامع کنونی نیز جریان دارد. سرانجام علل انحطاط تمدنها، در به مقوله فرهنگی و اخلاقی، سیاسی، و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در زمینه فرهنگ و اخلاق، مهمترین علل انحطاط تمدنها، اتراف و خوشگذرانی، ظلم و ستمکاری، ترک امر به معروف و نهی از منکر، جهل و نادانی، تقلیدهای کورکورانه، عدم درک صحیح از دین و مفاسد اخلاقی می باشد. از نظر سیاسی مهمترین علل انحطاط تمدنها تفرقه و چندگانگی، دوستی با کفار و دشمنان دین، تهاون و سستی در دفاع و جها، عدم اطاعت از رهبری، عدم استقلال در زمینه های مختلف، استعمارگران و دشمنان داخلی و خارجی، سردمداران نالایق و بالاخره کوتاهی دولت و قوه حاکمه در امور مربوط به قوه مقننه، مجریه و قضائیه می باشند. سرانجام در مورد علل اقتصادی انحطاط تمدنها می توان به مواردی چوننداشتن تخصص و آگاهی اقتصادی مسئولان، کم فروشی و گرانفروشی، اسراف و تیذیر، کفران نعمت، رشوه، ربا و بخل اشاره کرد. نویسنده درپایان فصلی را به عنوان خلاصه مطالب کتاب اختصاص داده و در آن نیم نگاهی به اوضاع فرهنگی، سیاسی و اقتصادی جامعه اسلامی انقلابی ایران( دردهه اول پس از پیروزی انقلاب اسلامی) انداخته است.

پژوهش شامل معنای خمس در لغت و اصطلاح ، خمس در قرآن ، خمس در سنت ، فصل ارباح مکاسب ، غنائم داراالحرب ، معادن ، کنز، غوص ، مال مختلط به حرام ، زمینی که کافر ذمی از مسلمانان می خرد اقسام خمس و مستحقین هر قسم چه کسانی هستند، شرایط کسانی را که مستحق خمس هستند، در مسائل خمس است