جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گریماس، معناشناس فرانسوی، کوشیده است الگویی منسجم جهت مطالعه روایت ارائه نماید. بر اساس آنچه از نظر وی و نشانه معناشناسی نوین دریافت می شود، شناخت متون ادبی دیگر مبتنی بر تحلیل مکانیکی و شناخت فرستنده و گیرنده نیست. بلکه مهم شناخت سیر تولید متن تا انتقال و دریافت است که شامل عناصر کنشی و شوشی و رخدادی می شود. این مقاله به بررسی شرایط تولید و دریافت معنا در نظام گفتمانی روایی داستان «و ما تشاوون» می پردازد. نظام های گفتمانی یا مبتنی بر کنش هستند که نظام های گفتمانی شناختی را می سازند یا مبتنی بر شوش که نظام های گفتمانی احساسی را می سازند. داستان پایداری «و ما تشاوون» به دلیل منطق روایی حاکم بر آن، قابلیت تحلیل و بررسی از دیدگاه نظام های گفتمانی کنشی (و بعضا شوشی) را دارد. هادی، کنشگر اصلی، تابع برنامه است و توانش روحی و جسمی او، موتور اصلی کنش او را به وجود می آورد. کنشگر با کمک کنش یارها بر نیروهای مخالف پیروز می شود و کنش را انجام می دهد و به ترتیب مراحل آماده سازی و آزمون اصلی را پشت سر می گذارد و به آزمون سرفرازی می رسد. در این مرحله به پایان فرایند روایی کلام (یا ارزیابی) و ارزش می رسد. گفتمان غالب آن، هوشمند (یا کنشی) بوده و روند شکل گیری ارزش به گونه ای است که گفتمان اخلاق مدار می شود. البته در این داستان با گفتمان رخدادی و کنش متکی بر ابرحضور هم روبه رو هستیم. بدین ترتیب هدف این نوشتار واکاوی فرایند نشانه معناشناسی داستان مذکور بر اساس الگوی مطالعاتی گریماس است تا نشان دهد چگونه کنش و شوش باعث شکل گیری گفتمان «و ما تشاوون» شده و انواع نظام های هوشمند و احساسی و رخدادی را به وجود آورده است.

لطفا برای مشاهده چکیده فارسی و عربی به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

یعد التناص من أبرز التقینات الفنیة التی إهتم بها دارسو الأدب الحدیث. مفهوم التناص یدل علی ظاهرة تفاعل النصوص فیما بینها، فالنص تتداخل فیه عدة نصوص أخری یقوم من خلالها ویتعامل معها. و قد تنبه نقاد العرب القدماء إلی مفهوم التناص و لکنهم طرحوا هذا المفهوم بتسمیات أخری کالسرقة الأدبیة و الإقتباس و التضمین. قد کان القرآن الکریم بما فیها من المعانی السامیة والمضامین الراقیة والظواهر البلاغیة الجمیلة مطمع الکتاب والشعراء من عصر التنزیل حتی عصرنا الحالی. علی أحمد باکثیر بوصفه کاتب ملتزم، بذل قصاری جهوده طوال حیاته القیمة لإرساء الفکر الإسلامی الجلیل فی المجتمع و فی هذا المجال استخدم موضوعات عدیدة، منها الموضوع الأسطوری الإغریقی مأساة أودیب الذی صبغه بصبغة إسلامیة مستلهما من القرآن الکریم ومعانیه السامیة الرفیعة. یحاول هذا المقال من خلال المنهج الوصفی- التحلیلی تبیین وجوه إستخدام باکثیر للتناص القرآنی بنوعیها اللفظی (الظاهر) و المعنوی (الخفاء)، لإلقاء الفکر الإسلامی علی المسرحیة و تقریبها إلی الثقافة الدینیة الإسلامیة والعربیة. و یشاهد بأن الکاتب استطاع أن یعطی المسرحیة الصبغة الإسلامیة، و فی نفس الوقت حاول أن یجعل الأدب الإسلامی بصورة عامة وأدبه بصورة خاصة، أدبا عالمیا بواسطة اختیار موضوع مأساة أودیب الذی بات موضوعا معروفا فی عالم الأدب.

تسعی الأسلوبیة «stylistics» إلی دراسة الهیکل البنائی للشعر و تحلیل أنساقه التی تکشف عن تنظیمه وفقا للمستویات الصوتیة والترکیبیة والبلاغیة فتؤدی إلی التمیز بین آثار الأدباء عامة والشعراء خاصة. استهدف هذا البحث دراسة القصیدة الرثائیة «موعد فی الجنة» للشاعرة الکویتیة المعاصرة سعاد الصباح التی کتبت فی «مبارک»، الابن الذی رحل وکان لما یزل طفلا فبکته العینان وبکاه الفؤاد واللسان، و ذلک فی ضوء المنهج الوصفی-التحلیلی، مستعینا الأسلوبیة التی تتمحور حول معطیات علم اللغة العام.