جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در فصل دوم رساله به مساله شناخت پراخته شد ه است. تعریف شناخت، امکان شناخت، منابع شناخت، و ره آوردهای مساله شناخت مباحث فصل دوم را تشکیل می دهد. در فصل سوم جایگاه عقل یا شناخت عقلی را در متون دین ی(قرآن، و جوامع روایی) مشخص شده است. تعریف حکمت شیعی، منابع حکمت شیعی، اصالت و پیشگامی حکمت شیعی، نمایندگان حکمت شیعی همراه با دیدگاه مقابل حکمت شیعی، مباحث فصل آخر رساله را تشکیل می دهند.

این رساله در ‎۱۲ فصل به بررسی تسبیح موجودات در قرآن پرداخته است. از مباحث مطرح شده در این رساله می توان به این موارد اشاره کرد: قرآن و تسبیح، جهان مسبح حقتعالی، معنای تسبیح، لسان تسبیح در موجودات، آرا مفسرین در تسبیح، تسبیح وجهان ادراک و شعور، حیات عام در موجودات، معنای عام سمع و بصر و نطق، مراتب تسبیح

اصالت وجود و اعتباری بودن ماهیت از محوری ترین موضوعات حکمت متعالیه است؛ اما در عین حال باید دانست که اصیل دانستن وجود و اعتباری شمردن ماهیت، بدین معنا که واقعیات خارجی مصادیق حقیقی وجودند و ماهیات، محصور در فضای اعتبار و فرض یا وهم و خیال، ادعایی است که اندیشه آدمی آن را برنمی تابد، زیرا چنین باوری انسان را دچار چالش هایی می کند که رهایی از آن ها جز با پذیرش قرائتی نو از مساله اعتباریت ماهیت میسر نیست.در این نوشتار تلاش شده است تا سه قرائت و تفسیر از کلمات صدرالمتالهین در اعتباریت ماهیت ارایه گردد: ‎1) ماهیت در محدوده ذات را محصور در فضای ذهن دانستن و ماهیتی که لباس وجود بر تن نموده به عین وجود در عالم خارج از ذهن موجود دیدن؛ ‎2) ماهیت را حد وجود انگاشتن؛ ‎3) ماهیت را نه حد وجود، بلکه خیال حد وجود پنداشتن. و در نهایت آنچه در این رساله به اثبات رسیده این است که: تفسیر نخست در توجیه واقع نمایی ادراکات حصولی و بحث از ذاتی و عرضی، جوهر و عرض و مقولات دهگانه و وجود کلی طبیعی و غیره منطقی تر و متقن تر از دو تفسیر دیگر است و می توان ادعا نمود که مقصود از اعتباری بودن ماهیت در کلمات ملاصدرا، ماهیت من حیث هی است وگرنه ماهیتی که لباس وجود بر تن نموده، در عالم خارج از ذهن آدمی به عین وجود موجود است نه آنکه ماهیت حد وجود و یا خیال حد وجود باشد

این پایان نامه در نه فصل تدوین شده است : در فصل نخست به رفع الخطا می پردازد و همچنین به مفهوم لغوی خطا، تفاوت آن با مفهوم نسیان و مفهوم غلط، رفع خطا در قرآن و روایات اشاره می شود. در فصل دوم به تحلیل رفع النسیان اختصاص داردکه به مفهوم آن و تفاوتش با خطا و انواع و آثار نسیان در قرآن و روایات می پردازد. در فصل سوم به تحلیل رفع مایکرهون الیه اختصاص دارد که به مفهوم لغوی و اصطلاحی اکراه، اقسام اکراه، تفاوت ان با اضطرار و اجبار، ارکان اکراه و رفع آن از دیدگاه قرآن و روایات بحث می شود. در فصل چهارم به رفع مالایعلمون می پردازد. در فصل پنجم به رفع ما لا یطیقون اختصاص دارد و در فصل ششم رفع مایضطرون الیه را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. در فصل هفتم به تحلیل رفع الحسد اختصاص دارد. در فصل هشتم رفع الطیره را مورد بررسی قرار می دهد و در فصل نهم رفع التفکر فی الوسوسه فی الخلق می پردازد