جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مؤلف: احتمالا سيد دلدار علي بن محمد معين نقوي نصيرآبادي لكهنوي (1166-1235ق) كتابي است نسبتا مختصر با عناوين (قوله-اقول) در رد كتاب «عجاله نافعه» عبدالعزيز دهلوي (-1239ق) مؤلف در آن به رد اباطيلي كه به مذهب اماميه روا شده پرداخته است. وي بر ابواب مختلف «تحفه اثني عشريه» دهلوي نيز رديه هاي مستقلي نگاشته است. [اهدائي رهبر4-1]

مؤلف اين رساله مي گويد كه اين فرقه كساني را كه گفته هاي شيخ احمد احسائي را رد كنند كافر ميدادنند و حال آنكه خودشان گفته هاي خدا و رسول را رد مي كنند، در اين باره مواردي را نشان مي دهد كه اينان بر خلاف قرآن و سنت مطالبي گفته و خود شيخ نيز نوشته هائي دارد كه با عقائد ديني سازگار نيست. گويا اين رساله از مراغه اي باشد. احتمالا ترجمه رساله «الرد علي الشيخيه» مراغي باشد. (سيد احمد اشكوري) آغاز كتاب: الحمدلله الذي جاء بالحق و فرق بينه و بين الباطل تفريقاً ... أما بعد بايد دانست كه جمهور طايفه شيخيه انجام كتاب: هر كس كه خواهد رجوع بآن رسائل بايد نمود، و الحمدلله المنان بالغ الحجة واضح البرهان. . [مرعشي 16/315؛ فهرستواره منزوي 9/313]

ردي است از ابوحناي مستبصر بر جبريه که درآن از شيعه دفاع کرده است. [فهرست سپهسالار 5/5]

اين رساله (كه در برخي از فهرستها و مراجع منسوب است به ميرزا آقا خان كرماني) و اصولا در رد و نقد بر رساله انشاء الله ... . . تاليف يكي از بزرگان شيخيه و شايد حاج محمد كريم خان و در ضمن در رد و نقد رساله ركن رابع او نوشته شده است، بحث و گفتگويي (يا به تعمير متن: سوال و جوابي) است و ميان يوسف رضا پاشا از دولتمردان تركيه و چند تن از علما كه ميهمان او بوده اند (و نام آنان در ديباچه رساله آمده) درباره مضمون رساله اي كه از ايران به دست وي رسيده بوده در موضوع « انشاء الله و ماشاءالله» گفتن به هنگام انجام كار و نقد بيانات مولف آن رساله و رساله ديگر او به نام ركن رابع. تمام رساله از زبان يوسف رضا پاشاست رشته سخن به دست اوست و طرح كننده سوال نخست و انتقادات بعد اوست. در اواسط رساله پس از پايان تحليل سيد جمال چنين آمده: « حضار پس از شنيدن اين كلمات حكمت آيات بر راي بلند ... . سيد ... . . آفرين بسيار نموده ... . گفتند: حد همين بود سخن راني و زيبايي را جناب پاشاي ميزبان روي به سيد برهان الدين نموده گفتند چقدر خوبست اگر شما اين سوال و جواب امشب را به زبان فارسي رساله كوچكي بكنيد تا بدهم طبع كنند و در ايران نشر نمائيم يا بدهم در اختر چاپ كنند. شايد بدين واسطه قدري تنوير عقول و افكار ملت شده ... . . » بنابراين و بر طبق مضمون صريح رساله، گزارش اين بحث و گفتگو به درخواست يوسف رضا پاشا بر عهده برهان الدين بلخي گذارده شده و به دست او انجام گرفته است نه ميرزا آقا خان كرماني و هر چند بر طبق نقل فريدون آدميت وي نيز يكي از ميهمانان و حضار در آن جلسه بوده است. بر بالاي صفحه نخستين نسخه حاضر نيز نام سيد برهان الدين بلخي به عنوان مولف ياد شده. از فحاوي اين رساله خاصه اواخر آن استفاده مي شود بخشي از انتقاد تند منتقد متوجه طائفه شيخيه و رساله ركن رابع (تاليف ديگر مولف رساله انشاءالله ... .) است. و چون مسلم است ركن رابع تاليف حاج محمد كريم خان است بنابراين قطعا مي توان گفت مولف رساله انشاء الله نيز اوست. از رساله نخستين - كه رساله حاضر نقد و رد آن است و بايد تاليف حاج محمد كريم خان باشد - در هيچ يك از مراجع و فهارس نشاني به دست نيامد. در فهرست كتب مشايخ نيز به آن اشارتي نيافتم. [مجلس شورا 22/272؛ فهرست كتابهاي خطي براون در كمبريج تاليف نيكلسون ص 67 (شماره 4/28) ؛ آستان قدس فهرست - الفبايي- 1490 با نام جنگ ماشاء الله) ؛ فهرست دانشگاه 17/117 -118 و فيلمها 2/191؛ انديشه هاي ميرزا آقا خان از آدميت 52-53؛ روزگاري كه گذشت از صنعتي زاده كرماني 97؛ ]

دستنوشته و كتاب چاپ نشده يكي از نويسندگان معاصر است كه به صورت جزوء درسي و در نقد و رد ديدگاه هاي مذهبي بهائيان طراحي و قرار بوده و در مجالس و بحث به نوجوانان آموزش داده شود. نسخه توسط دو نفر و با دو خط تحرير شده و از نويسنده نام برده نشده است.

چند برگي است به نقل از خط علامه مجلسي که از حديقه الشيعة مقدس اردبيلي نقل نموده وشامل احاديثي در رد صوفيه است. توضيحات به فارسي واحاديث به زبان عربي آورده شده است.