جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چکیده و 20 صفحه از متن الکترونیکی در پیوست ها و منابع دیجیتالی قابل رؤیت می باشد

‫عبدالله معروف به ابوبکر، فرزند ابوقحافه است که در مکه متولد شد. نام ابوبکر در دوره جاهليت، عبدالکعبه بود، و بعد از مسلمان‌شدن، پيامبر اسلام(ص) او را عبدالله ناميد. او از قبيله بني‌تيم، يکي از طوايف قريش بود. درباره شغل او نظرات مختلفي ابراز شده و از جمله، او را بازرگان، شيردوش در مدينه، معلم، خياط و پارچه‌فروش گفته‌اند. از زندگي ابوبکر و عملکرد او در زمان حيات رسول خدا( نکات مثبت چنداني در دست نيست؛ آن‌چه از تاريخ و با تکيه بر شواهد قرآني و روايي پيرامون ويژگي‌هاي اخلاقي او به‌دست مي‌آيد، مجموعه‌اي از رفتارها و عملکرد نادرست نسبت به خاندان وحي است، که سبب شد تا آيه‌اي در مورد بدرفتاري او نازل شود. ابوبکر تلاش زيادي کرد تا با پيامبر گرامي اسلام(ص) رابطه نزديکي داشته باشد؛ به همين دليل، فاطمه( دختر پيامبر را از او خواستگاري نمود، که با واکنش پيامبر(ص) روبرو شد. همچنين دخترش عايشه را به همسري پيامبر اسلام(ص) درآورد، که اين دختر همواره موجبات رنجش و آزار پيامبر را فراهم مي‌آورد. ابوبکر در مدينه با موقعيت‌هاي مناسب بسياري مواجه شد که از هيچ‌کدام استفاده مثبتي نکرد، و باعث دلسردي اطرافيان مي‌شد، از جمله در جنگ‌ها، خصوصاً در بدر، احد و خندق، هنگام روبرو شدن با شرايط حساس، ضعف آشکاري را از خود نشان مي‌داد و سخنان نااميد کننده بر زبان جاري مي‌ساخت. او حتي در جنگ احد به همراه عمر، صحنه جنگ را ترک نموده و به طرف کوه فرار کرد. ابوبکر و عمر در دوران خلافت خود، براي پنهان نمودن حقيقت، بي‌خبر گذاشتن مردم، و مشروعيت بخشيدن به خلافت خود، به جعل احاديث بسياري اقدام نمودند. بعد از رحلت پيامبر اکرم( بيعت شتاب‌زده و همراه با جبر و ارعاب مسلمانان، موجب رسيدن ابوبکر به مقام خلافت گرديد. يکي از اقدامات ناشايست ابوبکر در دوران خلافت، اهانت و بي‌حرمتي نسبت به فاطمه(، وغصب فدک بود.

---

‫برخي از شرق شناسان قرآن را متأثر از فرهنگ زمانه خود مي‌دانند. اين ديدگاه باطل، انگيزه شده تا اين تحقيق سامان يابد. در اين پژوهش به نقد و ارزيابي نظريه برخي از مستشرقان از تأثير فرهنگ زمانه بر قرآن کريم پرداخته و آن‌گاه مباني اين افراد با استناد به آيات قرآن کريم و دلايل عقلي مورد مناقشه قرار داده است. هدف نگارنده آن است تا بشري تلقي کردن قرآن کريم و ارائه تفاسيري بشري به دور از فرهنگ وحي را مورد نقد قرار دهد و به صورتي بنيادي و ريشه‌اي نظريه اثرپذيري قرآن کريم از فرهنگ زمانه را ابطال نمايد، همچنين تفسير قابل قبولي از رابطه قرآن با فرهنگ زمان نزول ارائه کند. نويسنده در قالب چهار فصل ديدگاه‌هاي مستشرقان را در اين زمينه نقد کرده و جاودانگي و وحياني بودن قرآن و مستقل بودن و فراتر از عقل بشري و فرهنگ‌هاي هر زمان را اثبات مي‌نمايد. در فصل آغازين، کليات تحقيق و واژگان کليدي آن مانند فرهنگ، زمانه، قرآن، تأثيرپذيري و خاستگاه تاريخي و نظري فوق الذکر معنا شده است. فصل دوم به بيان رابطه بين قرآن و فرهنگ زمانه و برخوردهاي قرآن کريم با فرهنگ حاکم بر عصر جاهليت اختصاص يافته است. به اعتقاد محقق، قرآن نه تنها از فرهنگ زمان نزول تأثير‌پذير نبوده، بلکه به اصلاح برخي از فرهنگ ها و رد برخي ديگر از آن‌ها مي‌پردازد و تأثير شگرفي بر فرهنگ زمانه خويش داشته است. نويسنده در فصل سوم، مباني اثرپذيري قرآن از فرهنگ زمانه خويش و ادله قائلان به اين نظريه را بيان کرده است. سپس ارتباط داشتن قرآن با سطح فکر مردم، عمق داشتن آيات قرآن، برداشت‌هاي مختلف از قرآن و متعارض بودن جامعيت و جهاني بودن قرآن با اثر پذيرفتن آن با فرهنگ زمانه را تبيين نموده است. پايان بخش اين پژوهش فصل چهارم است که در آن، نگارنده خاستگاه‌ها و مباني مستشرقان در پيدايش تفکر اثرپذيري قرآن از فرهنگ زمانه مطرح مي‌کند. آن‌گاه به اثبات وحيانيت قرآن و اعجاز آن و فراتر از فرهنگ زمانه بودن قرآن پرداخته است. در پايان، توهم وجود تعارض در قرآن و مطرح شدن برخي از عقايد مردم زمان نزول در قرآن را مورد شرح و بررسي قرار داده است.

این پژوهش که از نوع بنیادی- کاربردی است با هدف بررسی وجوه تقابل سبک زندگی لیبرالیستی با اسلام و تأثیر آن بر برنام? درسی پنهان دور? متوسط? کشور انجام شده است. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل آن‌ها به روش تحلیل محتوا ابتدا به بررسی مبانی فلسفی لیبرالیسم و مبانی فکری اسلام در بخش‌های جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، ارزش‌شناسی و دین شناسی پرداخته شد و ازطریق استنباط اصول متعدد از این مبانی سبک زندگی آن‌ها در دو شاخص اوقات فراغت و روابط انسانی مورد تحلیل و تبییین قرار گرفتو سپس در گام بعدی با توجه به مبانی فکری دو مکتب وجوه تقابل آن‌ها در محورهای فکری یاد شده و به تبع آن درسبک زندگی حاصل از آن‌ها در این دو شاخص روشن گردید و در نهایت تأثیر سبک ‌زندگی لیبرالیستی در دو شاخص مذکور بر برنام? درسی پنهان دور? متوسط? کشور مورد بررسی قرار گرفت و این نتایج به دست آمد: مبانی فکری دو مکتب لیبرالیسم در وجوه مختلف جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، ارزش‌شناسی و دین شناسی تقابل دارند بنابراین، به تبع این مبانی متقابل، در سبک زندگی و به ویژه در دو شاخص اوقات فراغت و روابط انسانی نیز دارای وجوه تقابل می‌باشند. محورهای تقابل در اوقات فراغت در دو مکتب اسلام و لیبرالیسم عبارتند از:1- توجه فرد مسلمان به داشتن آثار اخروی در گزینش اوقات فراغتدر مقابل تأکید فرد بر لذت‌های دنیایی در اندیش? لیبرال 2-گزینش اوقات فراغتی که منجر به ارضای متعادل امیال باشد از سوی فرد مسلمان در مقابل گزینش اوقات فراغتی که ارضای حداکثری امیال را در پی داشته باشد 3-محوریت بایدها و نبایدهای دینی به عنوان روش کامل زندگی در گزینش اوقات فراغت از سوی فرد مسلمان در مقابل محوریت بایدها و نبایدهای شخصی و فردی در گزینش اوقات فراغت در اندیش? لیبرال و طرد بایدها و نبایدهای دینی به دلیل محدود نمودن انسان 4- تساهل و مدارای نسبی و انتخاب انواع گذران اوقات فراغت در چارچوب‌های دین اسلام در مقابل تساهل و مدارای حداکثری و انتخاب هر نوعی از اوقات فراغت 5- گزینش اوقات فراغتی که موجب رشد آزادی معنوی باشد از سوی فرد مسلمان در مقابل محوریت اوقات فراغتی که صرفاً آزادی بیرونی را شامل می‌شود. همچنین در این پژوهش این نتیجه نیز به دست آمد که لیبرالیسماز طریق دو شاخص اوقات فراغت و روابط انسانی می‌تواند برنام? درسی پنهان ویژه ای را با توجه با مبانی فلسفی خود تولید کند.

---

استفاده از نوشیدنی های سکرآور در ایران باستان امری متداول بوده است.تکوک های مادی ،متون باروی هخامنشی، کتیبه های اشکانی نیسا، ظروف و جام های ساسانی بر کاربردهای مختلف این نوشیدنی ها گواهی می دهند. این فرآورده هاعلاوه بر ارزش غذایی دارای عملکردهای گوناگونی نظیر نشاط آوری ، نیروبخشی و درمانگری بوده، از این رو دراکثر تمدن های باستان مورد توجه قرار گرفته اند. در میان اقوام هند و ایرانی گیاه هوم (سوم)هموارهمورداحترام و ستایش قرار گرفته و تا مرحله خدایی نیز پیش رفته است. دوسند مهم دینی ،تاریخی ریگ ودا و اوستا صفات متعددی را برای این گیاه برشمرده و از تقدس این گیاه سخن گفته اند. گیاه هوم در آئین زرتشتی نیز از قداست و احترام برخوردار بوده چنان که تا امروز نیز توانسته به حیات معنوی خویش ادامه دهد. با توجه به اهمیت دین و باورهای دینی در زندگی مردم باستان ،نوشیدنی های سکرآور به دلیل خواص راز آمیزی که انسان کهن برای آن متصور بودهدر آئین ها و مراسم مذهبی راه یافته و به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از مراسم دینی قلمداد شده اند. در اکثر تمدن های باستان جشن ها و آئین های مذهبی با مراسم قربانی ،شراب افشانی وحضورآتش همراه بوده ،و مردم، فرمانروایان و دین مردان با اهدای هدایا ونذورات که بخشی از آن توسطشراب و آبجو تأمین می شد ه در این مراسم شرکت می کرده اند. در ایران باستان شراب و آبجو علاوه بر نقشی که در مراسم مذهبی ایفا می کردند، به عنوان تأمین کننده بخشی از مالیات ، دستمزد وجیره غذایی در نظر گرفته شده و در تجارت، پزشکی و هنرنیز کارکردهای مختلفی داشته اند. این فرآورده ها علیرغم برخی فواید، آثار زیان باری برسلامتجسم و روح انسان وارد کرده ، از این رو در متون دینی واخلاقی وآئیین های شهریاری همواره به اعتدال ویا منع مصرف آن سفارش شده است. برابرآمارهای پزشکی امروز نیز درصدی از مرگ و میر و بیماریها ناشی از مصرف فرآورده هایالکلی است. ارتقای سطح آگاهی عمومی وآشنایی با عوارض فرآورده های الکلی می تواند موجبافزایش سلامت اجتماعی شدهوشاید بتوان از بستر یک تحقیق تاریخی به این امر کمک کرد.

---

‫علامه جعفري، فيلسوف و انديشمندي است که هنوز انديشه‌هاي وي در ابواب مختلف، از جمله فلسفه سياسي، به‌خوبي تبيين نشده است. پژوهش حاضر کوشيده است با روش توصيفي تحليلي، فلسفه سياسي اين انديشمند معاصر را تبيين نمايد. فلسفه سياسي به‌عنوان شاخه‌اي از فلسفه، به پرسش‌ها و مسايل دايمي و فرازماني انسان‌ها در حيات سياسي آنان توجه مي‌کند. آن‌چه علامه جعفري در اين زمينه ارايه کرده است، به‌گونه‌اي بنيادين و پويا بر محور "حيات معقول" استوار است. او بر اساس مباني خود در حوزه‌هاي خداشناسي، معرفت‌شناسي، انسان‌شناسي و هستي‌شناسي، جهاني را ترسيم مي‌کند که در رأس آن واجب الوجود به‌عنوان خالق هستي قرار دارد، و در اين جهان، علاوه بر حاکميت نظم و هدف‌مندي، عنايت خداوند نيز به‌عنوان سرچشمه کمال، خيريت و هدف‌مندي موجودات، جريان دارد. از نگاه او، انسان مسافري است که از سوي خدا آمده و به‌سوي او باز مي‌گردد. وي انسان را خليفه خدا در زمين دانسته و حاکميت اصلي را از آن خدا مي‌داند، که عقول سليم، وجدان‌هاي پاک، پيامبران، امامان( و عالمان رباني مي‌توانند اين حاکميت را از جانب خداوند محقق سازند. در فلسفه سياسي او، جهان هستي و انسان غايت‌مدار بوده، و هر کس که به خدا نزديک باشد و از شرايط کمالي برخوردار باشد، مي‌تواند رهبر و هادي جامعه باشد. علامه جعفري، هدف اصلي سياست و حکومت را راهبري انسان‌ها به‌سوي کمال، تعالي و تقرب به خدا مي‌داند. بر اين اساس، نظام سياسي مطلوب وي، نظامي است که در آن، دين تمام شئون زندگي انسان را فرا بگيرد. حکومت مطلوب هم از نظر وي، حکومت پيامبران است، که در عصر امامت، امام معصوم(س) در رأس نظام قرار مي‌گيرد، و در عصر غيبت نيز فقيه حکيم و مجتهد جامع‌الشرايط متولي اين مقام مي‌شود. در اين حکومت، همگان از حقوق بنياديني مانند حق حيات، کرامت، آزادي مسئولانه، تعليم و تربيت، مساوات، فرهنگ و سياست برخوردار هستند.

‫در اين تحقيق، مسأله عدالت اجتماعي و جايگاه آن در قرآن کريم، با روش توصيفي و تحليلي مورد بررسي قرار گرفته و بر اين فرضيه استوار است که قرآن توجه ويژه‌اي به عدالت اجتماعي داشته و راه‌کارهاي مشخصي براي نيل به آن ارائه کرده است. عدالت که در برابر ظلم به‌کار برده مي‌شود، به معناي آن است که حق هر کس داده شود و هر ذي‌حقي در جايگاه شايسته خود قرار گيرد. عدالت اجتماعي به سه نوع سياسي، اقتصادي و قضايي تقسيم مي‌گردد. قرآن برقراري عدالت اجتماعي را يکي از اهداف انبياء معرفي مي‌کند و درباره رعايت عدالت حتي نسبت به دشمنان، تأکيد مي‌نمايد. يکي از راه‌کارهاي بنيادي قرآن براي گسترش عدالت اجتماعي، وجود قانون صحيح و عادلانه است که ريشه در وحي الهي داشته و از مجراي حاکميت حاکمان الهي، يعني پيامبران، امامان معصوم، و خلفاي برحق و راستين ايشان اعمال گردد. همچنين اجراي قانون به آگاهي، تربيت و اصلاح افراد جامعه و کارگزاران حکومتي وابسته است که اين نيز از راه‌کارهاي ديگر عدالت اجتماعي است. ثمره چنين تربيتي، نظارت بر اجراي احکام در قالب نظارت دروني (تقوا) و نظارت بيروني (امر به‌معروف و نهي از منکر) به‌عنوان راه‌کار سوم است. راه‌کار ديگر، مراعات حقوق متقابل مردم و رهبري جامعه است. مردم بايد از رهبري اطاعت نموده و خيرخواه حکومت باشند. رهبر و حکومت هم بايد نسبت به امانت‌داري و مراعات حقوق برابر شهروندان، و نيز تربيت صحيح افراد جامعه تلاش نمايند. پس از برقراري عدالت اجتماعي، بزرگ‌ترين اثر آن در جامعه، امنيت عمومي است که مهم‌ترين شرط يک زندگي سالم است و قرآن کريم آن را از نعمت‌هاي بزرگ الهي دانسته است. اثر ديگر عدالت اجتماعي، رفاه و توسعه اقتصادي است. در اين زمينه، اسلام بر توزيع عادلانه ثروت و نيز عمران و آباداني زمين تأکيد نموده است. فراهم شدن زمينه رشد و تکامل اجتماعي از ديگر آثار عدالت اجتماعي خواهد بود.