جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با پیشرفت فناوری های اطلاعاتی و مخابراتی، مقادیر فراوانی اطلاعات ناهمگن و توزیع شده فراهم شده است. وب معنایی سعی دارد تا این اسناد و اطلاعات را به فرم داده قابل فهم (دانش) برای ماشین نمایش دهد. یکی از راه های نمایش دانش در وب معنایی، آنتولوژی است که واژه ها و ارتباط بین آن ها را در یک دامنه خاص نشان می دهد. امروزه آنتولوژی ها به روش های مختلف و توسط توسعه دهندگان متفاوتی مدل می شوند، بنابراین همواره تفاوت هایی بین مفاهیم مدل شده در آنتولوژی ها وجود خواهد داشت که تعامل میان آن ها را مشکل می سازد. تطبیق آنتولوژی ها، به عنوان زیرساختی مناسب برای انجام تعاملات در وب معنایی مطرح شده است و به فرآیند یافتن روابط و یا شباهت ها بین موجودیت های آنتولوژی های مختلف اشاره دارد. تاکنون تطبیق دهنده های بسیاری مطرح شده اند که در برخی موارد خوب عمل می کنند و در برخی موارد خوب عمل نمی کنند. این مساله، اهمیت خاصی به انتخاب تطبیق دهنده و ترکیب تطبیق دهنده ها می بخشد. از طرفی، تطبیق خودکار آنتولوژی ها به دلیل عدم تعامل با کاربر، نمی تواند نتایجی با کیفیت بالا به ویژه بر روی مجموعه داده های بزرگ حاصل نماید و این چالشی دیگر است که با عنوان عدم قطعیت در تطبیق آنتولوژی ها بیان شده است. در این پایان نامه، یک متاسیستم تطبیق دهنده با نام MixAlign پیشنهاد شده است که از یک سو به ترکیب نتایج تطبیق دهنده های آنتولوژی ها می پردازد و از سوی دیگر به طور همزمان، مساله عدم قطعیت را رفع می کند تا خروجی تطبیق (هم ترازی)، بهبود یابد. معماری پیشنهادی این سیستم، متشکل از سه بخش با نام های تبدیل کننده فازی، تجمیع کننده فازی و استخراج کننده پویا می باشد. در اینجا با استفاده از تئوری مجموعه های فازی که یکی از روش های ارائه عدم قطعیت است، طبیعت غیرقطعی نگاشت ها مدل سازی می شود. در ادامه، این هم ترازی ها با تعریف درجه توافق مبتنی بر مرکز ثقل اعداد فازی ذوزنقه ای، ترکیب می شوند و سپس، نگاشت های مناسب جهت هم ترازی نهایی استخراج می شوند. بدین ترتیب با هم ترازی های ناقص، متناقض و مخرب، به نحوی قابل قبول رفتار می شود تا در نهایت بتوان از میان چندین هم ترازی ارائه شده برای دو آنتولوژی، به یک هم ترازی توافقی با دقت بیشتر رسید. نتایج تجربی نشان داد که ترکیب هم ترازی های خروجی سیستم های تطبیق دهنده به کمک این روش، کیفیت و دقت واقعی هم ترازی نهایی را نسبت به سیستم های اولیه (قبل از ترکیب) و نسبت به سایر روش های تجمیع مشابهت بهبود می بخشد.

‫در اين پژوهش، دلايل مربوط به نقش مهم مردم در نظام اسلامي و حکومت، با استفاده از آموزه‌هاي اسلام مطرح شده و ديدگاه‌هاي استاد مصباح يزدي و شهيد مطهري در مورد دموکراسي از منظر اسلام و نقش مردم در مشروعيت بخشيدن به حکومت و مقبوليت آن و همچنين تقويت حکومت اسلامي شرح و بررسي شده است. نگارنده، نخست تعريف اين دو شخصيت اسلامي را در مورد ماهيت حکومت، اهداف آن، مشروعيت حکومت اسلامي و سپس جايگاه مردم در وضع قانون وتشکيل حکومت اسلامي تبيين کرده است. وي در ادامه، پس از ترسيم نقش مردم در حکومت تشکيل شده از سوي فقيه از منظر اين دو دانشمند؛ افتراق نظر و اشتراک نظر آنان را در اين زمينه مطرح نموده و پس از بيان آراي اين دو فيلسوف، به اين نتيجه رسيده که مشروعيت حکومت ديني از منظر استاد مصباح و شهيد مطهري مبتني بر حکم الهي و عدم حاکميت انسان‌هاست و امامت اين حاکميت، از جانب خداي متعال، به انبيا، ائمه و اولياي اصلح تفويض شده است. مشروعيت حکومت فقيه در عصر غيبت، از منظر استاد مصباح به امر الهي است و شهيد مطهري مقبوليت آراي مردم را خالي از تأثير نمي‌داند و حکومت منتخب از منظر آنان، را حکومتي مبتني بر ولايت فقيه عنوان کرده است. ضمن اين که تعريف حکومت از منظر آنان، با تعريف دموکراسي غربي از حکومت مغاير مي‌باشد. نويسنده سپس به دلايل ولايت فقيه و تشکيل حکومت از سوي فقهاي جامع الشرايط، جايگاه شورا از منظر آنان، نقد دموکراسي غربي در تفکر آن دو، اشتراکات مردم‌سالاري و دموکراسي غربي و اختلاف آن‌ها با هم، از منظر اين دو متفکر پرداخته است. وي در ادامه شؤون رهبر و ولي فقيه، ماهيت حکومت اسلامي و وظايف آن، مفهوم بيعت و جايگاه آن در نظام سياسي اسلام، نقد مباني سکولاريسم و نقش مردم را در دوران حکومت ائمه معصوم( و ولايت فقيه از ديدگاه شهيد مطهري و استاد مصباح بررسي کرده است. تبيين عوامل زمينه‌ساز حضور مردم در نظام مردم‌سالاري دين از محورهاي مهم بحث در اين تحقيق مي‌باشد که با رويکردي تطبيقي ارائه گرديده است.

مفهوم «ربا» یکی از مفاهیمی است که در طول تاریخِ جهان اسلام مورد توجه طیف‏های گوناگونی از اندیشمندان از جمله مفسران، فقها و اخیراً اقتصاددانان اسلامی قرار داشته است. این سه گروه، در مطالعات خویش به شدت درگیر مفهوم ساخت یافته «ربا» که محصول دوره تدوین فقه است، شده اند. این در حالی است که جای خالی پژوهشی که بتواند با غلبه بر «فاصله تاریخی از زبان عصر نزول»، به بازسازی مفهوم «ربا» متناسب با عصر نزول دست یازد، کاملا احساس می شود. نویسنده‏ی این پایان نامه تلاش نمود تا با بهره گیری از روشهای ریشه شناسی و معناشناسی ساختگرا و نقشگرا این مهم را به انجام رساند. مطالعات حکایت از آن دارد که در قرآن کریم با دو گونه ربا مواجه هستیم که یکی از آن دو، بر پایه دهشِ از روی میل و خواستِ درونی شکل گرفته است. این در حالی است که گونه دوم، ابتنای بر گرفتنِ با قهر و غلبه دارد. بر این اساس، از اولی، حوزه معنایی «جابجایی ثروت برآمده از انصاف و حق» و از دومی، حوزه معنایی « جابجایی ثروت برآمده از ظلم » شکل می گیرد.

---

‫انسان موجودي اجتماعي است، و قوام زندگي اجتماعي در گرو شاخص‌هايي مانند تشکيل خانواده و حکومت است. خانواده و حکومت به‌عنوان دو نهاد اجتماعي پايدار، همواره مورد توجه انديشمندان در حوزه سياست بوده است. يکي از اين دانشمندان بزرگ، شخصيت پرآوازه فلسفي در سده چهارم و پنجم، ابونصر فارابي است، که پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌اي و توصيفي، آراي او را در مورد بهترين روش زندگي اجتماعي و الگوي حکومت‌داري مورد بررسي قرار داده است. فارابي با درک عميق بحران‌هاي سياسي روزگار خود، در حوزه علم سياست وارد شده و بناي فاخر فلسفه سياسي را بر مبناي حکومت اسلامي، و با تکيه بر انديشه‌هاي ناب شيعي بنيان‌گزاري نموده، و آن را "مدينه فاضله" ناميد. فارابي زير بناي مدينه فاضله را امور معنوي دانسته و مبناي مباحث سياسي را معرفت ديني قرار مي‌دهد. از نظر او، مشروعيت حکومت به ارتباط آن با عقل فعال و مبدأ فيض الهي بستگي دارد، و پذيرش مردم به حاکميت، فعليت مي‌بخشد. رئيس اول در ساختار نظام سياسي فارابي، پيامبر اکرم( مي‌باشد. ويژگي‌هاي رئيس دوم، با ائمه هدي( انطباق دارد. نوع سوم رهبري، رياست سنت و مصداق اين رياست "ولايت فقيه" است. اگر کسي با ويژگي‌هاي "رئيس سنت" يافت نشود، "رؤساي سنت" يا "رؤساي افاضل" به‌صورت جمعي حکومت را اداره مي‌کنند. مطلب اساسي اين بحث که جان کلام هم محسوب مي‌شود، تطابق کامل فلسفه سياسي فارابي با اصل ولايت فقيه است. با بررسي مباني حاکميت، منشأ حاکميت، شرايط حاکم، ملاک مشروعيت، وظايف حاکم در نظام سياسي پيشنهادي فارابي، و مقايسه موارد ياد شده در نظام مبتني بر ولايت فقيه، به اين نتيجه دست مي‌يابيم که فارابي در زمان خود مبين ولايت فقيه، البته به‌شيوه فلسفي و استدلال عقلي، بوده و ويژگي‌هاي نظام تصوير شده از سوي او کاملاً با شرايط و ويژگي‌هاي ولايت فقيه مطابقت دارد.

با رشد فزاینده و لجام گسیخته اطلاعات دیجیتالی و نیاز به دستیابی به اطلاعات مورد نظر از میان خیل انبوه متون و اسناد موجود در زمان معقول، نیاز به سیستم‌های بازیابی اطلاعاتی که بتوانند نیاز اطلاعاتی کاربران را کامل‌تر و دقیق‌تر تشخیص داده و متون و اسناد مرتبط با آن را بازیابی کند، بیش از پیش احساس می‌شود. به دلیل ویژگی‌های خاص زبان طبیعی نظیر چند معنایی عبارت، ارتباطات معنایی نهفته و ... ، تنها مقایسه عبارات موجود در پرس‌جوی کاربران با اسناد موجود به منظور جستجوی نیاز اطلاعاتی کاربران در نمایه سیستم، کافی نبودهو نتایج حاصل نمی‌تواند به طور مطلوب پاسخ‌گوی نیاز کاربران باشد. هدف از انجام این تحقیق شناسایی مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متون و اسناد، به منظور استفاده در نمایه‌سازی و بهبود عملکرد سیستم‌های بازیابی اطلاعات می‌باشد. برای انجام این کار دامنه معنایی متن را با استفاده از دامنه معنایی مفاهیم که در پایگاه دانش سیستم تعریف شده، شناسایی می‌نماییم. سپس مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن را استخراج و بر اساس ارتباط معنایی که با متن(مفاهیم موجود در متن) دارند، رده‌بندی می‌کنیم. مفاهیم موجود در صدر رده‌بندی فوق به عنوان مهم‌ترین مفاهیم مستتر در دامنه معنایی متن به نمایه متن افزوده می‌شوند تا در زمان مقایسه پرس‌جوها با نمایه مدنظر قرار بگیرند. پیاده‌سازی ایده فوق به ابداع دو روش اکتشافی، یکی در زمینه مهندسی دانش و هستی‌شناسی و دیگری در زمینه پردازش زبان طبیعی انجامید. در زمینه هستی‌شناسی یک روش جدید برای نمایش مفاهیم توسط یک بردار معنایی در فضای n-بعدی دامنه ارائه شد. برای نگاشت متن به پایگاه دانش سیستم، مفهوم هسته‌های معنایی متن بر اساس زنجیره‌های معنایی ارائه شده و مورد استفاده قرار گرفت.برای ارزیابی ایده‌های موردنظر، سیستم فوق به صورت یک ماجول پیش‌پردازش‌گر به یک سیستم بازیابی اطلاعات فضای برداری وزن‌دار(VSM) افزوده شده و تغییرات عملکرد این سیستم در حالت عادی (بدون وجود ماجول پیش‌پردازش‌گر) و هنگامی که ورودی آن از سیستم مورد نظر ما تامین می‌شود، مقایسه شد. در پیاده‌سازی ماجول پیش‌پردازش‌گر معنایی از WordNet به عنوان پایگاه دانش سیستم استفاده شد. نتایج ارزیابی عملکرد سیستم بر روی 4 مجموعه از اسناد آزمایش سیستم‌های بازیابی اطلاعات، حاکی از عملکرد نوید بخش در صورت تعیین مقادیر مناسب برای پارامترهای ورودی و استفاده از پایگاه دانش مناسب می‌باشد.

‫با توجه به جايگاه والا و فضايل فراوان ائمه معصومين(، پژوهش حاضر به بررسي دلايل و حکمت‌هاي عدم ذکر اسامي آن‌ها در قرآن کريم پرداخته است. سه ديدگاه کاملاً متفاوت درباره موضوع اين بحث وجود دارد: ديدگاه افراطي، تفريطي و اعتدالي. طرفداران ديدگاه افراطي، معتقدند که اسامي اهل بيت( با صراحت در قرآن بيان شده است، ولي جعل و تحريف، موجب حذف آن گرديده است. اين عده به دلايلي همچون ذکر شدن اسامي اهل بيت( در کتب پيامبران پيشين، که از نظر آن‌ها مستلزم ذکر اسامي ايشان در قرآن نيز هست، و همچنين وجود رواياتي که بيان‌گر وجود اسامي اهل بيت( در قرآن است، تمسک جسته‌اند. ولي ادله مختلف نقلي و عقلي بر نفي اين ادعا وجود دارد. اکثر رواياتي که حاکي از وجود اسامي اهل بيت( در قرآن است، ضعيف بوده و از کساني مانند سياري، که مورد لعن امام صادق( قرار گرفته، نقل شده‌است. در مقابل اين ديدگاه، عده‌اي اعتقاد دارند که هيچ وصفي از اهل بيت(، در قرآن بيان نشده است. مستمسک اين گروه، جز خدشه در اسناد روايات تفسيري، و تضعيف و ناديده گرفتن آن‌ها نيست. مهم‌ترين مطلبي که در نقد اين نظريه وجود دارد آن است که اسامي اهل بيت( در کلام نبوي، که همان وحي بياني خداوند است، ذکر شده و جاي ترديد براي هيچ کس باقي نمي‌گذارد. ديدگاه اعتدالي، که اکثر دانشمندان فريقين نيز به آن گرايش دارند، به يادکرد اهل بيت( در قرآن با اوصاف مختلف دلالت دارد. برخي از حکمت‌هاي الهي در عدم ذکر اسامي اهل بيت در قرآن را مي‌توان اين گونه برشمرد: حفظ دين و حفظ قرآن از تکذيب، حفظ قرآن از تحريف، جلوگيري از سوء استفاده، مقتضاي قوانين کلي هدايت و ضرورت رجوع به پيامبر در تبيين امور کلي، آزمايش امت، مقتضاي فصاحت و بلاغت قرآن، باطن و سرِّ قرآن بودن اسامي اهل بيت(.

‫پايان نامه حاضر به مقايسه ديدگاه‌هاي فقهي اماميه و حنفيه در ازدواج موقت و مشروعيت و عدم مشروعيت و نسخ يا عدم نسخ حکم آن پس از زمان رسول خدا( مي‌پردازد. نويسنده سعي دارد در چهار فصل ثابت کند که از ديدگاه فقه اماميه ادله جواز ازدواج موقت که در زمان پيامبر اسلام مشروع بوده، همچنان به قوت خود باقي مانده و هيچ دليلي بر ممنوعيت شرعي و نسخ آن پس از رحلت رسول خدا( نداريم. وي همچنين به شبهه‌هاي منبي بر مشروعيت ازدواج موقت پاسخ گفته است. او در فصل اول از نوشتار خود ابتدا به معرفي مذاهب فقهي اسلامي خصوصاً فقه حنفي و شيعه جعفري پرداخته و شيوه استنباط در فقه را توسط فقهاي اماميه و حنفيه شرح مي‌دهد. آن‌گاه با تعريف لغوي و اصطلاحي ازدواج و ازدواج موقت، اهميت ازدواج در فقه اسلامي، اقسام ازدواج در شريعت اسلام، تاريخچه ازدواج در ساير شرايع و جوامع بشري و جايگاه زن در اسلام و قبل از آن را بيان کرده است. در فصل دوم ضمن بيان ادله فقهي فقهاي اماميه و حنفيه در ازدواج موقت، دليل قرآن، سنت، اجماع و عقل را بر مشروعيت ازدواج موقت از منظر اماميه و حنفيه مطرح مي‌کند. ويژگي‌ها و مقومات ازدواج موقت نزد اماميه و حنفيه و همچنين ارکان ازدواج موقت اعم از صيغه عقد، محل زندگي، زمان عقد، مهر و ساير احکام ازدواج موقت از منظر حنفيه و اماميه، از مباحث فصل سوم محسوب مي‌شود، که نگارنده نقاط اختلاف و اتفاق نظر حنفيه و اماميه را در اين زمينه بازمي‌گويد. در فصل چهارم برخي شبهه‌هاي مربوط به ازدواج موقت، مانند اخلال در نظام خانواده، اباحي‌گري، تکفير صحابه به واسطه ازدواج موقت، از بين رفتن کرامت زن، اختلاط در نسب و مانع شدن ازدواج موقت از ازدواج دائم مطرح و پاسخ آن‌ها ذکر شده است.

‫نويسنده در پژوهش خود در پي پاسخي مناسب براي اين پرسش اساسي است، که: جايگاه عدالت در فقه شيعه و استنباط احکام فقهي کدام است؟ و جايگاه عدالت به عنوان هدف در فقه سياسي شيعه و احکام شرعي چيست؟ نگارنده بر اين باور است که: عدالت در فقه سياسي شيعه، يک مبنا براي استنباط احکام به شمار مي‌رود و علاوه بر آن، در قالب ملاکي براي ارزيابي احکام صادر شده فقهي، ارزش بالايي دارد. وي همچنين اعتقاد دارد: عدالت به عنوان يک هدف عمده سياسي مورد اهتمام فقهاي شيعه بوده و در مقام اجراي احکام نيز هدف محسوب مي‌شود. وي براي اثبات اين فرضيه، پژوهش حاضر را در چهار فصل ساماندهي و ارائه مي‌دهد. در فصل اول مفهوم عدالت و فقه سياسي را از منظر فقهاي شيعه و اهل سنت بيان مي‌کند. در فصل دوم ديدگاه قرآن کريم را درباب عدالت مطرح کرده و اهميت عدالت در رفتار اجتماعي مسلمانان، سيره پيامبر اسلام و اهداف اصلي بعثت انبيا را تبيين مي‌سازد. آن‌گاه در فصول بعدي اين نوشتار به نقش عدالت به عنوان يک رويکرد و ملاک در تفسير احکام شرعي پرداخته و ويژگي‌هاي مکتب‌هاي حقوق موضوعه، نظريه حقوق اسلام، و ديدگاه‌هاي فقهاي اماميه را در باره معيار بودن مباحث فقهي و حقوقي شرح مي‌دهد. وي همچنين جايگاه عدالت در سلسله اهداف فقه را بررسيده و اهداف عالي و متوسط فقه را عدالت خوانده و عوامل تحقق عدالت و موانع تحقق آن، مانند تبعيض، سود‌جويي و امتياز طلبي را ذکر مي‌کند. بيان جلوه‌هايي از عدالت در فقه سياسي امام علي(ع) و ابعاد گوناگون عدالت در فقه سياسي همچون: عدالت در داوري، در عمل به قانون مصرف (عدم اسراف) و اقتصاد، از مباحث پاياني اين نوشتار به شمار مي‌آيد.

---