جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از براهین با اهمیت و عمیق اثبات وجود خدا برهان کیهان شناختی است. به همین لحاظ دراین مقال به مباحث گونه گون پیرامون این سنخ از برهان می پردازیم. در ابتدا این برهان را در پهندشت تاریخ می بررسیم و سیر تاریخی و چگونگی تدوین و نضج آن را از نظر می گذرانیم. از افلاطون تا دهه های معاصر در برگیرنده این پیشینه سیر تاریخی می باشد. سپس سه روایت مشهور و مهم این برهان را تبیین و تدقیق خواهیم کرد. این قول متکی بر نظر کرایگ است که برهان کیهان شناختی را در سه روایت عمده: کلامی کیهان شناختی، برهان وجوب و امکان و برهان مبتنی بر اصل جهت کافی می داند. سپس بر اساس معتبرترین براهین مربوطه هر یک از روایت های فوق الذکر را تشریح و توضیح می دهیم. و آنگاه ایرادات و اشکالات بنیادین و اساسی را که بر پیکره هر یک از براهین و مقدمات آنها از جانب منتقدین وارد آمده، ابتدا بیان و سپس به بررسی و ارزیابی این انتقادات وارد آمده می پردازیم. البته در این راه سه مفهوم عمده از هر برهان را گزینش و مباحث را پیرامون آن مفاهیم مطرح می کنیم: مفاهیم علیت، وجوه و جهت کافی این سه مفهوم اصلی و اساسی هستند.

مبنای تفکر غرب مدرن, اومانیسم یا انسان محوری است. اومانیسم واژه ای است که معمولا" درباره فلسفه های برجسته, ادبیات و اندیشه بعد از دوره ی رنسانس یعنی از اواخر قرن 14 به کار می رود. رنسانس به معنای تجدید حیات است و چیزی که در آن دوران حیات دوباره یافت, هنر و فرهنگ باستانی بود که بعد از قرن ها فراموشی و میرایی, با محوریت انسان و تفکر اومانیستی از نو جان گرفت و زنده شد. اومانیست ها تاریخ فرهنگ یونانی را تاریخ وقوف به ارزش حیثیت انسان و استقلال فرد انسانی و قائل شدن غایتی خاص و ارج بیکران برای روح هر فرد انسانی می دانند. آن ها بر آموزش و تربیت انسان ها تاکید زیادی داشتند و معتقدند راه رسیدن به آن عصر تنها از مجرای فرهنگ و ادبیات کلاسیک امکان پذیر است. البته باید در نظر داشت که اومانیسم دامنه معنایی گسترده ای دارد به طوری که انباشت و تنازع معانی پدید آمده در این عرصه به شدت تاثیر گذار و مجادله برانگیز بوده است. لکن, اومانیسم در کلی ترین مفهم بر اندیشه یا کوششی اطلاق می شود که مرکز توجه آن به انسان یا شئون انسانی باشد. چنین نگرشی در سیر تحول اندیشه بشری تاثیر بسازایی داشته است که از آثار و پیامدهای آن می توان به خردگرایی, طبیعت گرایی, آزادی خواهی, سکولاریسم و تساهل و تسامح اشاره کرد. در دنیای معاصر تمدن و تفکر غرب و مظاهر آن, چیزی نیست که از آن گریزی باشد. تفکر و تمدنی است پویا و جویا و گسترده که بر همه نقاط جهان امروز سایه افکنده است. از این رو شناخت آن و بررسی نقاط ضعف و قدرت آن ضروری می باشد. در این فرصت کوشیده ایم در حد بضاعت خود به نقد و بررسی نگرش اومانیستی بپردازیم برای این منظور از اندیشه استاد شهید مرتضی مطهری ( ره) بهره برده ایم

« براساس روایات قطعی و تردید ناپذیر بر هر مسلمانی واجب است که امام زمان خود را بشناسد . » با توجه به این موضوع هر یک از ما وظیفه داریم که در حد و توان , امام و حجت عصر خود ؛ یعنی مهدی ( عج) را که دوازدهمین امام از سلسله امامان شیعه و فرزند امام حسن عسکری ( ع) است بشناسیم . قطعاً به همان میزان که ما امام زمان ( عج) را بشناسیم , به همان میزان همه از تیرگی , تباهی و گمراهی عصر جاهلی دور و به روشنایی , سعادت و رستگاری نزدیک می شویم . از آنجایی که هیچ انقلابی بدون نشانه های قلبی صورت نمی گیرد , در احادیث اسلامی نیز علائمی برای نزدیک شدن آن رستاخیز عظیم , ذکر کرده اند ؛ که ما در این تحقیق در 5 فصل به بررسی آن می پردازیم که عبارتند از : فصل اول : که شامل کلیات تحقیق از جمله بیان مسئله و تبیین موضوع و ضرورت و پیشینه موضوع مورد بررسی قرار می گیرد . فصل دوم : شامل معرفی حضرت مهدی ( عج) از جمله نام او و القاب و کنیه و آشنایی با پدر و اجداد آن بزرگوار و چگونگی میلاد آن حضرت و مشخصات امام می باشد و در ضمن به معرفی دوره های زندگی آن حضرت پرداخته شده است . فصل سوم : که شامل دو بخش است : بخش اول نشانه ظهور امام مهدی ( عج) در قرآن مورد بررسی واقع می شود و در بخش دوم به معرفی نشانه ظهور از حضرت محمد مصطفی صل الله علیه و آله و سلم که نقل شده آشنا می شویم . فصل چهارم : که نشانه ای انقلاب حضرت مهدی ( عج) را در قسمت الف , که شامل نشانه های نزدیکی ظهور و قسمت ب , نشانه های دوران یک سال قبل از ظهور حضرتش را مورد بررسی قرار دادیم و در آخر نشانه های ظهور را در دو دسته قطعی یا حتمی و غیر قطعی یا غیر حتمی شرح داده ایم . فصل پنجم : که به نشانه هایی از هنگامه ظهور , چگونگی ظهور امام ( ع) , اصحاب و انصار حضرت مهدی ( عج) و دشمنان آن حضرت معرفی می شود و در آخر به تحلیل و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات کاربردی و منابع و مأخذ می رسیم . واژگان کلیدی نشانه : « نشانی , هدف » . نشانه ها : « عبارت است از چندین رویداد و حادثه پراکنده و بی ارتباط به یکدیگر , ولی در شرایط , رابطه واقعی و مستمر و یکی پس از دیگری می آید , تا این که آخرین شرط , به عنوان جزء اخیر علت تامه محقق شود . » ظهور « ظاهر شدن , آشکار شدن . » حضرت : (« قرب , نزدیکی پیشگاه باری تعظیم پیش از نام بزرگان گفته می شود . جمع آن حضرات . » مهدی : « هدایت شده , ارشاد شده , کسی که خداوند او را به سوی حق هدایت فرموده .»

رساله حاضر که آفرینه ای است در فضای فلسفه اسلامی، به تبیین وحدانیت دانای بی همتا در کلام امام علی و امام رضا علیهما سلام، همّت می گمارد و طی دو بخش با روش توصیفی – اسنادی و تکیه بر تحلیل محتوا به این نتیجه رهنمون می شود که آفریدگار هستی ، ذات کامل و بی منتهائی است که جمیع کمالات وجودی به نحو اعلی و اشرف، در او موجود است و هیچ نقطه ای از عالم وجود از حضورش، بی نصیب نیست. چنین وجود قهارّی ، مجالی برای حضور ما سوا نمی گذارد، لذا تنها اوست که به حقّ متصّف به وجود است و کثرات، در حقیقت، شئون و اطوار آن وجودند. چنین وجودی اگرچه یگانه است ولی این یکتائی ناشی از بی انتهائی و نامحدود بودن اوست به طوری که امکان فرض ثانی برای او محال است، از این رو یگانگیش با یکتائی باب کمیات، بسیار متفاوت است. اینجاست که از توحید واجب الوجود به توحید در وجود، منتقل می شویم و البتّه در طی این مسیر مهّم به تحققّ اهدافی چون تبیین ارتباط بساطت با وحدت، تبیین تفاوت وحدت منسوب به خداوند با مخلوقات در کلام روایات و نیز مقایسه آن با سیر تفکّر فلسفه اسلامی و بررسی براهین ارائه شده بر وحدت حقه حقیقیه در این دو فضا، نائل می شویم. ذات بحت و بسیط خداوند، عاری از هر گونه جهت و حیثیت، معرّفی خواهد شد و لحاظ صفاتی اضافه بر ذات، خلاف آن وحدانیت صرف، خواهد بود و نکته قابل ذکر، اینکه آن هویت مطلقه از هر اسم، رسم ، وصف و تعینّی ، مبراست و تمامی شناختها و توصیف عرفا و فلاسفه، به وجه و ظهور او و به عبارتی به فیض منبسط وابسته خواهد بود.

چکیده:هدف پژوهش آشنایی بیشتر با آراء و نظرات این فیلسوفان در حوزه مفاهیم دینی چون گناه بوده است. روش پژوهش به شیوه کتابخانه ای بوده است. نتیجه کلی نشان میدهد انسان همچون معمایی است که تنها جنبه یا جنبه هایی از او از تاریکی جهل به روشنایی دانایی قابل حل است و فیلسوفان اگزیستانسیل امکان نهایی و کلی این فرایند دانایی است.

هدف پژوهش تهیه گزارشی از برجسته ترین عناوین فلسفه نیچه است تا فلسفه فیلسوفی که در زمان حیاتش مهجور بوده و امروز بخصوص مورد توجه قشر روشنفکر قرار گرفته بیشتر مورد ارزیابی و موشکافی قرار گیرد روش پژوهش به دو صورت انجام پذیرف : ابتدا تقریبا تمام آثار نیچه را مورد مطالعه قرار گرفت و از نکات مهم و مورد نیاز آنها فیش برداری و نکته برداری شد و سپس به آثار شارحین نیچه پرداخته و از نظرات آنها نیز بطور کامل استفاده شده است طرح پژوهش این بود که تقریبا به تمام جوانب فلسفه نیچه پرداخته شود به همین جهت دراین پژوهش ضمن پرداختن به زندگی نیچه و نکات برجسته فلسفه او - به آثار، برخی از اندیشه ها و حتی سیمای او نیز توجه شده است نتیجه کلی : آن چه بطور خلاصه کلی و دقیق می توان از نیچه و فلسفه اش گفت اینکه : او فراتر از زمانش ، بلکه به جنگ زمانش آمده بود با همه چیز در افتاد اخلاق مسیحی ، آرمان زاهدانه ، متافیزیک و حتی روابط اجتماعی و سیاسی ، نیچه را باید مردی بی باک و نترس دانست و فلسفه اش را تحول در علوم فلسفی به حساب آورد او یک استثنا بود

یکی از مسائل مهمی که در حوزة تفسیر و علوم قرآن مطرح است تأویل است، تأویل از ریشه اول به معنای برگرداندن چیزی به، اصل و سرچشمة آن می باشد و در اصطلاح عبارت است از کشف معانی باطنی آیات قرآن، روایات فراوانی از معصومین(ع) در دست است که قرآن را دارای بطن یا بطون می دانند و نشان می دهند که قرآن علاوه بر معانی ظاهری دارای مصادیق باطنی و پوشیده نیز هست که تأویل عهده دار کشف آنهاست. تفاوتی چند بین تفسیر و تأویل وجود دارد، تفسیر بیشتر به ظاهر الفاظ و بیان قواعد و نکات دستوری و شناخت واژگان و شأن و اسباب نزول آیات و... مربوط است اما تأویل به طور کلی با معانی باطنی و پنهانی آیه سروکار دارد. رابطة بین این دو تباین است بدین صورت که هیچ تأویلی تفسیر نیست و هیچ تفسیری هم تأویل نیست. با این مبنا اساسا تأویل در حوزة تفسیر قرار نمی گیرد و همانگونه که تفسیر به تفسیر صحیح و تفسیر به رأی تقسیم می شود. تأویل هم دو گونه است تأویل حق و تأویل باطل. تحلیل و بررسی رویکرد تأویلی شیخ اشراق به عنوان بنیان گذار حکمت اشراق که جنبة رمزی و باطنی دارد حائز اهمیت بسیار است، سهروردی با تأویل آیات قرآنی توانست در پرتو نور وحیانی به حقیقت ادیان گذشته دست یابد. ایشان بیش از هر فیلسوف دیگر قبل از خود از آیات قرآنی بهره مند شده است. استفاده های عرفانی، فلسفی شیخ اشراق و دیگر بزرگان از آیات قرآن تأویل است نه تفسیر تا توهم شود که تفسیر به رأی است که در روایات و احادیث باطل و ممنوع شمرده شده است. البته تأویلات عرفا و فلاسفه از آیات قرآن تنها یک احتمال است و نمی توان گفت که مراد قطعی کلام خدا همین است که ایشان می گویند.

کوشش علم "اخلاق" در راستای کمک به انسان جهت کشف فضیلت های راستین و رسیدن او به سعادت و کمال است. اهمیت این بحث در پاسخ به این پرسش مشخص می شود که «کدام یک از آموزه های اخلاقی، انسان را در رسیدن به سعادت و کمال یاری می کند؟» از میان تمام نظریات مختلف و متفاوت، نظریه ی اخلاقی "توماس آکوئیناس"، محور اصلی این پایان نامه را تشکیل می دهد؛ اخلاقی که مبتنی بر قانون طبیعی است. آکوئیناس بر آن است که عقل با دین و ایمان، هماهنگی تقریباً کاملی دارد. او آراء و افکار فلسفی ارسطو را با مسیحیت هماهنگ دانست. براین اساس، وی معتقد است که هیچ انسانی به هیچ نحو رستگار نمی شود مگر اینکه هدف نهایی خود را که خدا است، بشناسد. توماس می گوید: این امر نه تنها از طریق وحی، بلکه از راه عقل نیز حاصل می شود. پایان نامه حاضر، ضمن تبیین رابطه ی بین اخلاق و قانون طبیعی؛ ابتدا به بررسی پیشینه ی اخلاق در میان فلاسفه ی شهیر پیش از آکوئیناس پرداخته، سپس آراء آکوئیناس را در مورد اخلاق، مورد نقد قرار داده است و در نهایت مفاهیمِ فضیلت و سعادت در ارتباط با اخلاق، بررسی خواهد شد. همچنین به این پرسش که "آیا قانون طبیعی، مبرّا از معایب و نواقص است یا نه؟" پاسخ داده خواهد شد.

موضوع این تحقیق، تفسیر ابوعلی جبّائی است. محمد بن عبدالوهاب بن سَلام بن خالدبن حمزه، ابوعلی جُبّائی (2356 – 303 ه ) از پیشوایان مکتب معتزله به شمار می رود. وی پس از مرگ ابو یوسف ، یعقوب الشحّام البصری، در رأس معتزله قرار گرفت. ابوالحسن اشعری، رئیس مکتب اشاعره از جمله شاگردان وی بوده ، که پس از مدتی از وی و مکتب اعتزال دوری گزیده است. جُبّائی صاحب کتب و نوشته هایی بوده که از جملة آنها «تفسیر القرآن» است. گفته آند که تفسیر وی در ده مجلّد بوده است ولی این تفسیر به صورت یک مجموعه در دست نیست بلکه آرای تفسیری وی به صورت پراکنده در تفاسیر دیگر یافت می شود. در این تحقیق، آرای تفسیری جُبّائی از کتب تفسیر زیر جمع آوری شده است. 1- التبیان فی تفسیر القرآن از شیخ طوسی 2- مجمع البیان فی تفسیر القرآن از طبرسی 3- التفسیر الکبیر از فخر رازی 4- الکشاف از زمخشری 5- فتح القدیر از محمد علی محمد شوکانی علاوه بر جمع آوری تفسیر جُبّائی، در فصل اوّل به اختصار از جُبّائی و مکتب فکری او سخن به میان آمده و نیز به بیان برخی آرای کلامی و فقهی وی پرداخته شده است.