جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پژوهش تلاش گرديده تا با تکيه بر مباني و قواعد فقهي، مسأله بدعت و مرزهاي آن مورد بررسي قرار گيرد. بدعت از بزرگ‌ترين آفت‌هايي است که منجر به مخدوش‌شدن چهره دين و انحراف انسان مي‌شود. بر خلاف اهل تسنن که بدعت را بر مبناي حسن و قبح و احکام پنج‌گانه به انواع گوناگوني تقسيم کرده‌اند، فقهاي اماميه تقسيمي براي بدعت قايل نيستند، و حرمت مطلق آن را با ادله اربعه اثبات کرده‌اند. پديده بدعت همان‌گونه که دامنگير اديان پيشين گرديده بود، در طول تاريخ وارد آموزه‌هاي اسلامي نيز شده است. در اين زمينه، عواملي مانند پيروي از هوا و هوس، ترويج زهدگرايي منفي، غلو در دين، تبعيت از تأويل‌هاي بي‌مدرک در متشابهات، و روي‌گرداني از اهل‌بيت پيامبر اسلام، موجب پيدايش بدعت گرديده است. بدعت در اجتهاد با ورود قياس، استحسان و مصالح مرسله، و بدعت در عبادات مانند نماز تراويح، تثويب در اذان، آمين بعد از حمد، و تکفير در نماز، از جمله بدعت‌هايي است که در آموزه‌ها و احکام اسلامي وارد شده است. از معيارهايي که نص‌گرايان براي بدعت ذکر کرده‌اند مي‌توان به فعل و ترک رسول‌الله، فعل و ترک صحابه و تابعين، عدم نص خاص از پيامبر و اقامه عزا و ماتم اشاره نمود. اسلام همواره چهره‌اي زشت از بدعت‌گزاران ترسيم نموده، و آن‌ها را ملعون الهي و ملائکه، سگان جهنم، بدترين انسان، خارج از پيروان رسول و محروم از رحمت الهي معرفي کرده است. همچنين با نهي از تکريم و همنشيني بدعت‌گزار و پناه دادن به او، و بيان بطلان اعمال، عدم پذيرش توبه، جواز غيبت و سبّ او، امر به برائت و مقابله با او، بر ممنوعيت بدعت تأکيد گرديده است. لذا اسلام با بيان راه‌کارهايي مانند دعوت به حقايق دين، بيان خطرات بدعت، بيان تبعيت احکام از مصالح و مفاسد، کفايت منابع ديني و رد متشابهات به کتاب و سنت، مردم را به مبارزه با بدعت فراخوانده است.