جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در بین حکمای مسلمان، ملاصدرا بیش از دیگران به تأثیر ملکات بر معرفت اهتمام داشته‌است. وی معتقد است که برای تحصیل معرفت، انسان باید به آنچه در ساحت‌های معنوی و روحی او می‌گذرد توجّه نماید. به همین دلیل، در کسب معرفت، تنها ابزار منطق و استدلال کافی نیست و عوامل معنوی و ملکات هم نفیاً و هم اثباتاً با ساحت معرفتی او مرتبط هستند از منظر وی این تأثیرگذاری در حوزه‌هایی از شناخت که موضوع آن به کانون هستی انسان نزدیکتر و از اشتداد وجودی و مرتبت تجریدی بالاتری برخوردار باشد گسترده‌تر و عمیق‌تر خواهد بود.علامه طباطبایی نیز گرچه در فلسفه پیرو حکمت متعالیه است ولی بررسی اندیشه‌های وی- به عنوان مفسری کم نظیر در احاطه به مبانی کتاب وسنت-پژوهش حاضر را در شناخت دیدگاه دینی-فلسفی یاری خواهد کرد.به دلیل همین رویکرد، علامه اختصاصاتی در نگاه فلسفی خود دارد که در نوع خود جالب توجه و کم نطیر است.او کهحقیقت علم را نه یک امر بشری بلکه امری الهی و عطیه ای از جانب حق می داند از این رو برای دریافت این لطف حق شرایطی معنوی و غیر معرفتی خاصی لازم است.خواجه نصیر الدین طوسی نیز- به عنوان متفکری جامع در معقول و منقول – از ویژگی منحصر به فردی برخوردار است. او که در مرز کلام ، فلسفه و اخلاق قرار دارد. و در همه این شاخه های مهم علوم از آثار فاخری برخوردار است آراء مهمی در تعامل ملکات و معرفت دارد. وی جزئ معدود اندیسمندان اسلامی است که به تفصیل در باب فضیلت‌های عقلانی و اخلاقی سخن رانده است.از دیدگاه وی، همه تصدیق‌ها و تکذیب‌های انسان خاستگاه معرفتی ندارد و بسیاری از افعال شناختی آدمی، متأثر ازملکات و عناصر غیرشناختی می‌باشد. این تأثیرات می‌تواند مثبت یا منفی، قوی یا ضعیف، پیدا یا پنهان، مستقیم یا غیرمستقیم، ارادی یا غیرارادی، درونی یا بیرونی و... باشد. این متفکران انسان را به دوری از رذائل و کسب فضایل و ورود به حیات معقول از دالان حیاط طیبه فرا می‌خوانند. آنها تهذیب نفس و عمل صالح راشرط اساسی و عامل محوری در عقل‌ورزی و معرفت اندوزی می‌دانند.

چکیده:پژوهش حاضر با موضوع فضایل و رذایل اخلاقی در دعای مکارم الاخلاق صحیفه سجادیه به انجام رسیده است. صحیفه سجادیه قدیمی‌ترین کتاب دعا در منابع اسلامی و یکی از برجسته‌ترین آثار معنوی اسلامی در قرون اولیه محسوب می‌شود. از طرفی انگیزه عمل به دستورات الهى، عشق و محبّت به خداوند است، در این پژوهش با آموزه های دعای مکارم الاخلاق برای کسب فضایل بیشتر خداوند که نتیجه ی آن سرعت بخشی در شناخت صراط المستقیم است، آشنا می گردیم. امام سجاد(ع)در دوران خاص عقاید خود را در نیایش نشان داده و با استفاده از ریشه های قرآنی در قالب دعا به بررسی فضایل اخلاقی پرداخته و برای زندگی انسان دستور العمل‌هایی را تبیین می‌‏نماید که فرد و جامعه با برخورداری از فضایل و ترک رذایل خداوندی بتوانندجامعه ای فعال و شادابی را بسازند که مورد رضا و عنایت ذات اقدس الهی باشد.امام سجاد(ع) معیارهایی همچون،پیروی از رسول خدا، توبه، نیکوکاری،قسط، صبر،توکل، تقوا، پاکی، حق گویی، یاری دادخواهان، بخشش، حسن رفتار، پاکی در عمل را از جمله عوامل اسباب برخورداری از فضایل خداوندی و عواملی چون عجب، تجاوز از حدود الهی، کفر، خیال زدگی و مباهات، منت، اسراف، استکبار، شادی مغرورانه، سرزنش دیگران را از جمله عوامل محرومیت از محبت خداوندی و رذایل می شمرند تا شخص با توجه به این عوامل زمینه ی سعادت خویش را فراهم سازد.

ما مسلمانان معتقدیم که حضرت محمّد (ص) بهترین الگو و اسو? ماست و همانا شناخت پیامبر گرامی اسلام (ص) و خاندان مکرم او روشن کنند? مسیر حقیقت و سیر الی الله است. ایشان از تبار بنی‌هاشم و طایف? قریش می‌باشند و بدلیل ویژگی‌ها و خصلت‌های خاندانشان از شهرت خاصی در بین مردم برخوردار بوده‌اند. علت انتخاب این موضوع عشق و علاقه به پیامبر خدا حضرت محمد (ص) و آشنایی بیشتر با فضائل خاندان بنی‌هاشم است. مراجع این تحقیق نهج‌البلاغه و مستندات تاریخی برگرفته از منابع اصلی بوده که با استفاده از آنها سعی شده زوایای پنهان شخصیت این خاندان روشن شود تا هم خود از این دریای بیکران فضیلت قطره‌ای برگیرم و هم تلاش در این زمینه چراغی فراسوی نسل جوان ما باشد. پایان‌نامه موجود در شش فصل تهیه و تدوین شده که فصل اول آن شامل کلیاتی است که به بررسی علت انتخاب موضوع و اهمیت آن می‌پردازد؛ فصل دوم از کلام مولی علی (ع) استفاده شده که شامل خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار آن حضرت است و توسط سید رضی جمع‌آوری شده و با موضوع پایان‌نامه همخوانی دارد و هدف از آن بهره‌مندی از صفات اخلاقی و ویژگی‌های بارز آنان برای انتخاب صحیح مسیر زندگی بوده؛در فصل سوم با شخصیت‌هایی چون هاشم، قُصَی بن کلاب، عبد مناف و عبدالمطلب آشنا می‌شویم؛ در فصل چهارم فرزندان عبدالمطلب و فرزندان عباس و ویژگی‌ها و صفات و اخلاق آنها مورد توجه قرار گرفته است. و فصل پنجم به توصیف و تحلیل و شناسایی فرزندان عبدالله که پدر گرامی پیامبر خداست، می‌پردازد.

محدودیت مجال ما را بر ان داشت تا به بررسی 30 فقره اغازین این حدیث شریف بسنده کرده و موضوع مورد بررسی را مورد مداقه بیشتر قرار دهیم .ترتیب بیان امیرالمونین در بیان این فقرات ما را از تعیین و ارزش گذاری فقرات و تعیین اهم و مهم جهت انجام پژوهش بازداشت لذا تنها 30فقره اغازین موردبررسی قرار گرفته .این تحقیق مشتمل بر سه فصل است در فصل اول اهمیت این موضوع و اهداف و پیشینه تحقیق و تاریخچه ای از موضوع بیان شده است . در فصل دوم از این پژوهش ضمن بیان بخشی از اهمیت فضائل ان حضرت متن کامل به همراه ترجمه حدیث سبعین را بیان کرده و و جهت تکمیل معرفی مصادر تحقیق کتبی که ذکری از این حدیث شریف را به میان اورده اند را معرفی کرده ایم . بررسی سند این روایت شریف پایان بخش این فصل میباشد . در فصل بعدی که به ترتیب تک تک فقرات مورد بررسی قرار گرفته در هربخش ابتدا بررسی های لغوی ان فقره مورد توجه قرار گرفتهو سپس به بررسی ریشه قرانی فضیلت نظری افکنده ایم . بررسی احادیث عامه و خاصه ذیل ایات شریفه و دلالت انها و بررسی سایر احادیث عامه و خاصه در رابطه با موضوع فقره و نهایتا نام تعدادی از بزرگان عامه که این فضیلت را در اثار مهم خویش ذکر کرده اند از جمله مراحل بعدی تحقیق در هر فقره است. در واقع با این تحقیق به دنبال ان هستیم تا نشان دهیم فضائل مختصه امیرالمومنین نه تنها ریشه قرانی داشته که در احادیث عامه نیز قابل رد یابی است و هیچ یک از این فضائل از نظر اهل سنت قابل خدشه نمیباشد .

چکیدهمولانا ملا محمد فضولی در سال 900ه ق در عراق به دنیا آمد. او به سه زبان ترکی، عربی و فارسی مسلط بوده و در هر سه زبان شعر سروده است. فضولی تمامی اشعار عربی خود را وقف مدح پیامبر اعظم (ص) و ائمه اطهار (ع) نموده است همچنین برخی از اشعار فارسی او به مدح پیامبر اسلام (ص) اختصاص یافته‌اند. او از فضایل و مناقب رسول مکرّم اسلام سخن گفته و ایشان را به تمامی انبیای الهی برتری داده است. اشعار فضولی آکنده از تجلی عشق و شیفتگی او به حضرت محمد (ص) می‌باشد. این شاعر صوفی مسلک ویژگیها و خصایص روحی و جسمی حضرت پیامبر (ص) را به رشته نظم درآورده و برای غنای سخن خود از آیات، روایات و احادیث مربوط به حضرت محمد (ص) سود می‌برد.از آنجایی که فضولی پیرو مذهب تشیع بوده در اشعار خود به مدح حضرت علی(ع) پرداخته و او را جانشین بر حق پیامبر اکرم(ص) معرفی می‌کند. به عدالت و کرامت امام علی(ع) اشاره کرده و ملاک قبولی اعمال را عشق و محبت به او می‌داند. هدف از این تحقیق آشنایی با ملا محمد فضولی و بیان سیمای پیامبر اسلام (ص) در اشعار عربی و فارسی او می‌باشد. به همین خاطر، اول زندگینامه، مذهب و آثار شاعر ذکر شده، سپس با آوردن نمونه-های شعری در مورد حضرت محمد (ص) و شرح آنان این پژوهش انجام یافته است.کلمات کلیدی: سیمای پیامبر، فضولی، مدح، اشعار، صوفی.

عنوان این پایان نامه، نقد و بررسی روایات فضایل خلفای سه‌گانه در صحیح مسلم (باب فضایل) با تأکید بر دیدگاه علامه عسکری(‌ره) است که شامل پنج فصل می باشد.فصل اول، شامل دو بخش است که بخش اول کلیات تحقیق و بخش دوم آن به ادبیات تحقیق اختصاص داده شده است که به مهمترین واژگان کلیدی در متن می پردازد.فصل دوم، با عنوان علل و انگیزه‌های جعل فضایل که به بررسی انگیزه های مختلف در جعل فضایل از صدر اسلام تاکنون پرداخته شده است که می توان به مهمترین انگیزه ها از جمله: انگیزه سیاسی، ‌انگیزه فرهنگی، انگیزه مالی و دنیوی و انگیزه خیرخواهانه اشاره کرد.فصل سوم، با عنوان نقد و بررسی روایات فضایل ابوبکر که به بررسی سندی و دلالی تمام روایات پرداخته شده است.فصل چهارم، با عنوان نقد و بررسی روایات فضایل عمر بن خطابکه به جرح و تعدیل راویان حدیث و بررسی محتوایی حدیث پرداخته شده است.فصل پنجم، با عنوان نقد و بررسی روایات فضایل عثمان که به بررسی سندی و دلالی روایات پرداخته شده است.با توجه به اهمیت کتاب «صحیح مسلم» که بعد از قرآن، برای اهل سنت یکی از کتب معتبر می باشد، در این پژوهش سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی، احادیث روایات فضایل خلفای سه گانه در بوته‌ی نقد و واکاوی قرار گیرد، که مسلم در مدح و ستایش خلفای سه گانه: ابوبکر، عمر بن خطاب و عثمان گردآورده است. بررسی این احادیث دیدگاهی نسبتاً جامع نسبت به صحت و سقم و کیفیت احادیث «صحیح مسلم» به دست خواهد داد. با پژوهش صورت گرفته تمامی سلسله اسنادی که مسلم، حدیث را بدان طرق نقل کرده از لحاظ علم رجال و بررسی دلالی روایات از جهت علم فقه الحدیث به صورت مفصل بحث شده است.