جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش پیش‌رو، به مطالعه «بازنمایی آیین‌های عاشورایی در رسانه ملی» با استفاده از روش نشانه‌شناسی می‌پردازد. مساله اصلی پژوهش، فهم این امر است که آیین‌های عاشورایی چطور در برنامه‌های تلویزیونی نمایش داده می‌شود و کمال مطلوب در این راه کدام است؟ در این مسیر پس از بررسی برنامه‌های شبکه سوم سیما در روز عاشورای سال 1391 باتوجه به روش نشانه‌شناسی سلبی و کاودری و همچنین رمزگان اجتماعی جان فیسک در قالب توصیف این برنامه‌ها، با تکیه بر نظریات مرتبط در حوزه دین و رسانه این برنامه‌ها تحلیل شده است. براساس یافته‌های تحقیق، برنامه‌های این روز به‌رغم آنکه از لحاظ کمی اهمیت بسیار زیادی برای رسانه و مخاطب دارند، ولی عموماً به‌صورت سطحی و با نمایش مستقیم آیین‌ها – بدون توجه به کارکردهای آیین- تهیه و پخش شده‌اند؛ رویکرد تفریحی بر آن‌ها غالب است و از وجه حماسی واقعه عاشورا غفلت شده است. در ادامه محقق به ارائه پیشنهادهایی جهت رسیدن به کمال مطلوب پرداخته است.

جنگ يكي از رخدادهاي مهم تاريخي در جامعه است كه توسط گروههاي مختلف مردم مورد توجه قرار مي‌گيرد. در جنگ ايران و عراق، هنرمندان با استفاده از تصاوير، چهره جنگ را به عنوان امري مقدس بازنمايي كردند. نقاشان و عكاسان نيز در اين ميان با استفاده از المانهاي مقدس به بازنمايي جنگ مقدس پرداختند. در اين تحقيق سعي شده با استفاده از تئوري بازنمايي استوارت هال و روش نشانه‌شناسي رولان بارت، تصاوير عكس و نقاشي دفاع مقدس مورد بررسي قرار گيرد و چگونگي بازنمايي جنگ در تصاوير بررسي شود. از آنجا كه تصاوير عكس و نقاشي به عنوان منبع مهمي در بازنمايي مورد استفاده هستند، در اينجا تعدادي از نقاشي‌ها و عكس‌هاي هنرمندان در طول دفاع مقدس تحليل نشانه‌شناسي شده و بازنمايي امر مقدس در تصاوير مورد بررسي قرار گرفته است. در ابتدا محقق به انواع جنگ و تعاريف و نحوه بازنمايي آن در جوامع مختلف اشاره كرده و پس از آن با توجه به تئوري بازنمايي و اشكال مختلف آن در ديدگاه استوارت هال، انواع بازنمايي و چگونگي آن را تشريح مي كند. درواقع مفاهيم شهادت، شهيد، دفاع، مقاومت، جهاد و ... در فرهنگ ايراني كه آميخته با فرهنگ اسلامي است به شكل مقدس در جنگ مورد توجه قرار گرفته و توسط گفتمان بازتوليد شده است، چنانكه ويژگي‌هاي موجود در تصاوير، فرم و محتواي اسطوره اي جنگ را بازنمايي مي كند و محتواي مقدس آن را نشان مي دهد. یکی از قوی ترین عناصر مضمونی هنر و ادبیات انقلاب اسلامی، تاریخ اسلام به ویژه تشیع و در راس آن تاریخ عاشورا و قهرمانان آن است. این عناصر مضمونی گاه به صورت نمادین و رمزی در هنر و ادبیات انقلاب اسلامی ظاهر شده اند.اين تحقيق با اشاره به اين مفاهيم و المانها و نشانه‌هاي اسطوره اي موجود در تصاوير، چگونگي بازتوليد مفهوم مقدس جنگ توسط تصاوير را با نشانه‌شناسي آثار جنگ، نشان داده، نحوه و چگونگي اين بازنمايي و نقش آن در بازتوليد گفتمان حاكم را بررسي مي كند و سعی دارد رابطه میان آموزه های شیعی و جنگ، استمرار و بازتولید جنگ و مقدس شدن و پلیدی زدایی از جنگ را به عنوان نتیجه نهایی مورد توجه قرار دهد.

امروزه اسلام هراسی (Islam phobia) برای مخاطبان مسلمان رسانه‌ها واژه‌ای آشناست. هر چند که دیر زمانی از ورود این واژه به ادبیات حوزه ارتباطات نمی‌گذرد، اما به سرعت اسلام هراسی جایگاه خود را به مدد رسانه‌های غربی و هالیوود در ادبیات نظری حوزه ارتباطات ارتقا بخشیده است. این امر به مدد بازنمایی و با تکیه بر دو ابزار بازنمایی، یعنی کلیشه‌سازی و طبیعی‌سازی صورت گرفته است. پژوهش حاضر با هدف شناخت نحوه بازنمایی مسلمان در فیلم تک تیرانداز آمریکایی و با استعانت از روش کیفی نشانه شناسی نگارش یافته است. دراین پژوهش برای تحلیل نشانه شناسی فیلم از الگوی سلبی و کادوری و همچنین فیسک و هارتلی استفاده شده است. در نتیجه 13 صحنه از فیلم یاد شده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد هالیوود سعی دارد از طریق بازنمایی شرق به عنوان دیگری، آنها را دارای ویژگی‌های چون: تروریست، خشونت طلب، مسلمان افراطی، وحشی و... نشان دهد. باید گفت اینگونه بازنمایی از مسلمانان اختصاص به این فیلم ندارد و بارها هالیوود از این ویژگی‌های برای مسلمان استفاده کرده است. به نظر می‌رسد تکرار ابزاری برای طبیعی ساختن کلیشه‌های شرق شناسانه موجود در صنعت هالیوود است. واژگان کلیدی: بازنمایی، نشانه شناسی، کلیشه سازی، اسلام هراسی، آنتاگونیست

سینما به همان اندازه که هنر است، رسانه هم هست و رسانه بودن آن به اندازه هنر بودن آن و یا حتی بیشتر مهم است. رسانه‌های مدرن از جمله سینما عاملی موثر در دگرگونی نگرش‌ها و رفتارهای افراد جامعه به شمار می‌روند. یکی از سنت‌های بسیار مهم در جامعه ما، اخلاق جنسی خاصی است که از آن در دین اسلام با عنوان عفاف یاد میشود و شامل آموزه‌هایی برای سلامت هرچه بیشتر روابط میان زن و مرد است. این که ما به عنوان زن یا مرد کیستیم و چگونه باید در فضاهای مختلف رفتار کنیم، بخشی از فرهنگ جنسیتی است که توسط سینما بازتولید می‌شود. با وقوع انقلاب، انتظار بر آن است که سینمای ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های فرهنگی کشور، به سمت اسلامی شدن گام بردارد، بنابراین لازم است بر اساس خاستگاه و مبانی برگرفته از فرهنگ اسلامی، بازنمایی صحیحی از روابط زن و مرد ارائه نماید. بر این اساس تلاش شده‌است بازنمایی روابط میان نامحرمان در سینما، با مولفه‌های روابط عفیفانه در فرهنگ اسلامی تطبیق داده شود. برای این کار، منابع اسلامی از جمله آیات و روایات مربوطه، شناسایی، استخراج و دسته‌بندی شده و مولفه‌های عفاف در روابط زن و مرد نامحرم تدوین شده است. جهت تحلیل انتقادی بازنمایی روابط عفیفانه در سینما با روش نشانه‌شناسی به بررسی چهار فیلم پس از انقلاب پرداخته شده است. در این پژوهش تلاش شده‌است از روش «تحلیل روایت» جهت مشخص شدن سیر روایی و پیرنگ فیلمنامه و از روش «تحلیل رمزگانِ» جان فیسک جهت معلوم کردن لایه‌های مختلف معانی رمزگذاری شده در فیلم‌ها استفاده شود. در تحلیل رمزگان، سه رمزگان مهم شامل «رمزگان اجتماعی»، «رمزگان فنی»، «رمزگان ایدئولوژیک» توضیح داده شده‌است و عناصر مختلف این رمزگان جهت واکاوی معانی پنهان فیلم به کار رفته است. در پایان نتیجه گرفته شده‌است که اکثر فیلم‌های سینمایی بررسی شده با معیار‌های فرهنگ اسلامی مطابقت ندارد و الگو‌های غربی مانند لیبرالیسم و فمنیسم در آنها بسیار تاثیرگذار بوده است. از چهار فیلم منتخب، تنها فیلم متعلق به دهه شصت، در مفاهیم ایدئولوژیک خود، موافق با ملاک‌های اسلامی ارتباط عفیفانه است و رمزهای اجتماعی و فنی مناسبی را برای القاء این مفهوم به کار گرفته است. فیلم منتخب از دهه هفتاد، نه تنها سعی در عادی‌سازی بسیاری از ناهنجاری‌های مربوط به ارتباط زن و مرد دارد، بلکه با زبانی صریح به قوانین محدودکننده ارتباطات آزاد زن و مرد اعتراض می‌کند. این‌گونه فیلم‌ها که در آن دهه به لحاظ کمی تعدادشان نیز کم نیست، پلی محسوب می‌شوند برای ورود به سینمای آزاد دهه‌های بعد. فیلم‌های منتخب دهه هشتاد و نود، زبان صریح سینمای دهه هفتاد را کنار گذاشته و از راه القاء غیرمستقیم به عادی‌سازی ارتباط زن و مرد نامحرم و بازنمایی غلط از این ارتباطات همت گماشته‌اند.

انقلاب اسلامی به جهت نوع ایدئولوژی سازنده آن و نیز ساختار سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و صاحب‌نظران بوده است. اهمیت و منحصر به فردی انقلاب اسلامی تا آنجاست که برخی از این صاحب‌نظران به تجدید نظر در نظریات و اندیشه‌های پیشین خود پرداخته‌اند. از این‌رو جای آن دارد تا هر چه بیشتر در خصوص این حادثه بزرگ قرن بیستم تحقیق و بررسی شود. یکی از مهم‌ترین زوایای انقلاب اسلامی، ایدئولوژی آن است؛ چنین ایدئولوژی به عنوان رکن اساسی شکل دهنده چارچوب‌ها و بینش سیاسی حکومت بر اساس اصول و مبانی اسلام شیعی بنا شده است.در این تحقیق برآنیم تا به یکی از مهم‌ترین مسائل روز مرتبط با ایدئولوژی انقلاب اسلامی (اسلام شیعی) یعنی بازنمایی رسانه‌ای آن بپردازیم. به همین منظور یکی از تأثیرگذارترین رسانه‌های چاپی آمریکا، روزنامه واشنگتن پست را انتخاب کرده و در دو مقطع حساس تاریخی یعنی سال 1980 و 2010 میلادی به بررسی آن پرداخته‌ایم. روش کار ما در این تحقیق تحلیل گفتمان انتقادی با رویکرد فرکلاف است؛ به همین منظور مقالات تحلیلی سال‌های مورد نظر که بیشترین محتوای مطلوب جهت بررسی نحوه بازنمایی ایدئولوژی انقلاب اسلامی را داشتند، انتخاب شده و در سه سطح توصیف، تفسیر، و تبیین تحلیل و بررسی شده‌اند. بازنمایی ایدئولوژی انقلاب اسلامی بر اساس گفتمان‌های غرب و دیگران، شرق شناسی، اسلام رسانه‌ای، و سنت و تجدد مورد بررسی قرار گرفته و سپس بر اساس اصول استخراج شده از اسلام شیعی تجزیه و تحلیل شده‌اند.از نتایج تحقیق حاضر اینکه بازنمایی ایدئولوژی انقلاب اسلامی ایران متاثر از مقوله‌های کلیشه‌سازی، دوانگاری متضاد، و انگ زنی مغایر با اصول اسلام شیعی نظیر اصل ولایت فقیه، نفی استکبار و وابستگی به آن، ظلم ستیزی، پیکار و جهاد علیه دشمنان خدا، عقل و تجربه سیاسی می‌باشد. در همین زمینه اغراق و گزافه گویی به عنوان یکی از ویژگی‌های غالب در گفتمان «اسلام رسانه‌ای» نقش برجسته‌ای در مقالات بررسی شده ایفا می‌کرد. این رویکرد مغایر با اصولی نظیر صلح طلب و تعالی بخش بودن اسلام شیعی، به بازنمایی نادرست از ایدئولوژی انقلاب اسلامی دست زده است. نکته دیگر استفاده از روش ساده سازی در ذیل گفتمان اسلام رسانه‌ای است که در طی آن تصویری ساده و غلط از ساختار حکومت به نمایش گذاشته می‌شود؛ این رویکرد مخالف اصل عقل و تجربه سیاسی ایدئولوژی انقلاب اسلامی است. از دیگر نتایج تحقیق حاضر می‌توان به حضور دائم «من» نویسنده در مقالات و آمریت اشاره کرد که باعث خلق گفتمان‌های مغایر و ناقص از ایدئولوژی انقلاب اسلامی ایران شده است.

زبان‌شناسی، روش‌های آموزش زبان دوم نیز پیشرفت بسزایی کرده است. دلیل این پیشرفت را می‌توان استفاده و کاربرد شیوه‌های علمی زبان‌شناسی در آموزش زبان دوم دانست. از جمله مسایل مورد توجه زبان‌شناسی در دهه‌های اخیر، تحلیل گفتمان انتقادی بوده است. از موضوعاتی که می‌توان در تحلیل گفتمان انتقادی، به بررسی آن پرداخت و ابعاد آن‌را در رسانه‌های غربی بررسی نمود تاثیر این رسانه‌ها در شکل‌گیری تفکر اسلام‌هراسی از لحاظ تحلیل گفتمان انتقادی و به تبع آن، بررسی تاثیر آن، بر انگیزش غیرفارسی‌زبانان و ایجاد نگرش منفی نسبت به اسلام و زبان‌هایی است که انتقال دهنده مفاهیم اسلامی هستند؛ همچنین می‌توان برای اصلاح این نگرش منفی، راهکارهایی که تحلیل گفتمان انتقادی، ارایه می‌دهد به کار گرفت. استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی در این پژوهش از دو جهت خواهد بود: اول، جهت تشخیص بازنمایی منفی اسلام و مسلمانان و مساله اسلام هراسی در رسانه‌های غربی و به‌طور خاص شبکه فاکس نیوز و دوم جهت از بین بردن و درمان اسلام هراسی در سطح کلان جامعه و سپس در سطح خرد کلاس‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. در این تحقیق، در مرحله آموزش رسانه‌ای و تاثیر رسانه‌ها، اخبار متعدد از سایت خبری شبکه فاکس نیوز درباره ایران و اسلام بوده انتخاب شده است و از چارچوب سه مرحله‌ای فرکلاف برای تحلیل آن (از ساختارهای خرد تا کلان) استفاده شده است. بعد از تحلیل خبرها و اثبات فرضیات تحقیق، سعی شده است، طرح درسی بر اساس مدل کاتز، برای کلاس‌های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زباناندر مدل تکلیف- محور ارایه شود.

در این پایان‌نامه قصد دارم تا مطالعات متمرکز خود در دوره‌ی کارشناسی ارشد را گردآوری نمایم. این مطالعات با محوریت «یادگیری عامل‌های هوش‌مند از یک‌دیگر در محیطی پویا و متشکل از تعدادی از عامل‌های هوش‌مند ناهم‌سان» قصد دارد تا هوش‌مندی لازم برای عامل‌های موجود در محیط برای یادگیری از یک‌دیگر را فراهم آورد.برای بررسی یادگیری عوامل هوش‌مند، عنصر یادگیری را «مفاهیم» تشکیل‌‌دهنده‌ی محیط در نظر گرفتم. از آن‌جایی که می‌خواستم بر روی محیط‌های چندعامله کار کرده باشم، نیاز داشتم تا خاصیت جزیی بودن این‌گونه محیط‌ها را به گونه‌ای پیاده کنم. در نتیجه از نوع خاصی از مفاهیم به نام «مفاهیم ناهم‌رأی» استفاده کردم. یادگیری مفاهیم را بر مبنای یکی از اشیاء محیط و با استفاده از پروتکل «پرسش و پاسخ» که پروتکل استاندارد ایجاد ارتباط دوبه‌دو است انجام دادم.هم‌چنین برای این‌که مطالعه‌ی دقیق‌تری داشته باشیم، مسأله را از دیدگاه «نظریه‌ی بازی» یا Game Theory مطالعه نمودم. در نتیجه «بازی یادگیری مفاهیم ناهم‌رأی» را در دو ساختار مجزای دارای همکاری (Cooperative) و دارای رقابت (Competitive) بررسی کردم. در این راستا باید اشاره کرد که تمرکز اصلی ما در این پایان‌نامه بر روی دیدگاه همکاری بین عامل‌های هوش‌مند است. با این‌حال اشاراتی در محل لازم به دیدگاه رقابتی نیز انجام می‌پذیرد تا اهمیت هر دو دیدگاه به‌خوبی قابل درک باشد.به‌همین دلیل باید تمامی پروسه‌های لازم برای بازی بادگیری مفاهیم را نیز بررسی می‌کردم. به‌عنوان مثال‌هایی از این پروسه‌ها، روندهای دسته‌بندی (Classification)، رأی‌گیری (Voting) و یادگیری (Learning) را مطالعه کردم.برای این‌که مطالعات‌مان اثبات عملی نیز داشته باشد و صرفاً به نظریه‌پردازی نپرداخته باشیم، آزمایش‌های جداگانه‌ای برای بررسی عملی ایده‌های‌مان ترتیب دادم که در فصل آزمایش‌ها به آن‌ها اشاره شده‌است.در فصل انتهایی نیز مدل کامل یادگیری مفاهیم در یک سامانه‌ی چندعاملهرا با مولفه‌های مطالعه‌شده آوردم و افق‌های مطالعات آینده را –با اشاره به مولفه‌هایی که از این مدل باقی مانده‌اند- نشان دادم.

در عصر دیجیتال وسایل ارتباط‌جمعی با انتشار افکار مختلف‌ و شیوه‌های گوناگون زندگی،فضاهای اجتماعی را بطور محسوسی دگرگون ساخته‌اند، در این میان صنعت بازی‌های رایانه‌ای به عنوان ابزاری تاثیرگذار در مسیر تغییر رفتارکاربران عمل می‌کنند، به‌گونه‌ای که فهم و درک ما از جهان را از طریق ساختن، انتقال و تکرار بازنمایی‌های مختلف شکل‌می‌دهند. در بررسی متون رسانه‌ای، مولفه‌های ایدئولوژیک موجود در ورای این متون و تاثیر آن در شکل‌گیری نگاه مخاطبان امری است که باید به شکل جدی مدنظر قرار گیرد.در سال‌های اخیر شاهد برجسته‌تر شدن تصویر مسلمانان در رسانه‌های غرب و به‌طور خاص در بازی های رایانه‌ای بوده‌ایم، نوشتار حاضر تلاش دارد با بررسی بازنمایی‌های شمایل‌نگارانه‌ی اعراب و مسلمانان، ساختارهای روایی و مراحل بازی به بررسی شیوه‌هایی‌ بپردازد که اعراب و مسلمانان در بازی‌های ویدیویی بازنمایی شده‌اند، بدین منظور شش بازی رایانه‌ای ایدئولوژیک ساخته‌ شده در سالیان اخیر، که به نحوی با اسلام و مسلمانان مرتبط بوده اند، با روش کیفی تحلیل نشانه‌شناختی، تجزیه و تحلیل شده‌اند. در این منظومه نظری رویکردی مرکب از نظریات استوارت هال درمورد بازنمایی در مرکز مباحث نظری قرار دارد و سپس دیدگاه ادوارد سعید در شرق شناسی به عنوان مصداقی از کاربرد نظریه بازنمایی ارائه می گردد. در نتیجه‌گیری، نشان‌ می‌دهیم که امپریالیسم جهانی در حرکتی پیچیده و ترکیبی، اقدام به ایجاد نوعی اسلام هراسی در سطح افکار عمومی جهان می نماید و به تصویرسازی دلخواه از اسلام و تمدن اسلامی در ذهن مخاطب می پردازند.

اسلام و مسلمانان همواره در معرض تبلیغات شدید رسانه‌های جمعی بوده‌اند که بعد از یازده سپتامبر سال 2001 با شدت بیشتری ادامه یافت و به سمت اسلام هراسی گرایش پیدا کرد. ازاین‌رو پایان‌نامه درصدد بررسی بازنمایی اسلام و مسلمانان در فیلم‌های سینمای هالیوود بعد از یازده سپتامبر می‌باشد که برای نیل به این هدف ابتدا نظریه بازنمایی استوارت هال و سپس نظریه‌های پسا استعماری به‌ویژه دیدگاه شرق‌شناسی ادوارد سعید موردبررسی قرارگرفته که با دیدگاه اسلام هراسی تکمیل‌شده است. در قسمت روش دو رویکرد نشانه‌شناسی و تحلیل گفتمان انتقادی برای تحلیل به‌صورت ترکیبی استفاده گردید.نتایج حاصل نشان می‌دهد آنچه در سینمای هالیوود درباره اسلام ارایه شده است با سوگیری و کلیشه سازی‌های همراه بوده است که از خلال آن‌ها اسلام به‌مثابه دیگری فرودست و متفاوت از جهان غرب ساخته‌شده است که بر ایجاد اسلام هراسی در اذهان مخاطب غربی و به اشکال گوناگون بازنمایی می‌گردد.