جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از هدف‌های متعالی بشر که مصلحان اجتماعی همواره درصدد تحقق آن بوده‌اند، اعتدالاست. ازاین‌رو، ائمه اطهار (علیهم السلام) به‌عنوان مصلحان الهی به این اصل فطری توجه کرده و به تبیین آن پرداخته‌اند. با مطالعه این بحث و نگاه عمیق به موضوع اعتدال در می یابیمکه نه تنها تداوم جوامع اسلامی بلکه کلیه ی جوامع گوناگون از اعتدال سرچشمه گرفته است . اعتدال به مفهوم، رعایت حد وسط، تعادل، توازن و نهادن هر امری در جای خود در آیات و روایات ما جایگاه خاصی دارد و اهمیت آن در همه شئون زندگی فردی و اجتماعی انسان مانند تربیت فرد ، سلامت جسمی ، در امان ماندن از هلاکت ، رشد و بالندگی و وحدتبسیار روشن و شفاف است . این پایان‌نامه در چهار فصلبه اعتدال در سیره ائمه اطهار(علیهم سلام)می پردازد ابتدا کلیات و مفاهیم که شامل مفاهیم اعتدال و مفاهیم مرتبط با این موضوع تبیین گردیده است و در ادامه اهمیّت و جایگاه اعتدالتاکید شده است و سپسبه مصادیق و انواع اعتدالدر سیره ائمه اطهار آن اشاره نموده ایمو در ادامه ثمرات اعتدال از بعد منفی و مثبت آن پرداخته شده و سپس در پایان نیز نتیجه گیری مختصری را ارائه کرده ایم .تحقیق حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد که داده های آن به روش کتابخانه ای گردآوری شده است . استفاده از کتب مقالات ، پایان نامه ها، پایگاههای اطلاعاتی معتبر ، از جمله منابع مورد استفاده جهت نوشتن این پایان نامه می باشد .هدف از نوشته حاضر بررسی اهمیّت و جایگاه اعتدال در سیره ائمه اطهار (علیهم سلام) می باشد. تا روشن شود که این مقوله از چه جایگاهی برخوردار بوده و آیا بشر می تواند با الگو قرار دادن این سیره و روش راه سعادت و کمال خود را هموار نماید .

همه تلاش‌های انبیاء و امامان معصوم(ع) این بوده است که زمینه‌های رشد و تعالی انسان را فراهم کرده و به عبارت دیگر انسان تربیت کنند. از دیدگاه اسلام و مکتب تشیّع بهترین راه تربیت انسان، پیروی از وحی الهی و سنّت معصومین علیه‌السلام است که این پژوهش سعی کرده قدمی هرچند کوچک در این راه بردارد. بنابراین هدف اصلی این تحقیق بررسی و تحلیل دیدگاههای تربیتی امام صادق(ع) و استنتاج اهداف و روش‌های تربیتی با استفاده از سیره، احادیث، روایات و دیگر آثار منسوب به ایشان می‌باشد. بر اساس هدف فوق، سوال‌های مطرح شده عبارتند از: 1-

عرفان اسلامی بعنوان علم به اسماء و صفات خداوند و عمل به مقتضای آن برای وصول به حق از مواریث ارزشمند و پایدار فرهنگ اسلامی است که ریشه در آیات و سیره وسنت حضرت پیامبر (ص)و ائمه اطهار (ع)داشته وبه دو بخش«نظری» که به تعبیر و تفسیر از هستی و جلوات الهی می پردازد و«عملی»که با ارائه دستورالعمل خاص مراحل و مقامات سلوک را برای دست یابی به مقام ولایت الهی و لقای رب تبیین می نماید تقسیم می شود.پایان نامه حاضر با هدف بررسی جایگاه مباحث و مسائل مطرح شده عرفان اسلامی در سیره وآثارامام حسین(ع)انجام شده است و لذا با مطالعه در احوال ،آثار وآرای امام حسین (ع) و با استفاده از کتابهایی که در رابطه با آن حضرت نگارش یافته اند تلاش شده است آن دسته از آثار،گفتارورفتارآن حضرت که با تعالیم وآموزه های مطرح شده در عرفان اسلامی تطابق دارد ،استخراج وبا توصیف و تحلیل مفاهیم و مولفه های عرفانی جایگاه آنرا در سیره امام حسین(ع) بیان نماید ودر پایان این نتیجه حاصل شد که بسیاری از این مفاهیم و مولفه های مطرح شده عرفان اسلامی در سیره امام حسین (ع) وجود داشته و آن حضرت دارای مقامات عرفانی برجسته ای بوده اند.

تحمیل جنگ و دفاع مقدس هشت ساله، بخشی از حساسترین مقاطع تاریخ معاصر کشور ماست. این پدیده در نوع خود کم نظیر، و تجربه ای جدید محسوب می گردد. مردم مومن با فداکاری، تهدید بزرگجنگ را به فرصت، تبدیل نموده و قدرتی نوین را در دید جهانیان به نمایش گذاشتند. چگونگی شکوفایی قابلیت های فوق العاده انسانی در دفاع مقدس، سوالی است که این پژوهش، در پی پاسخ آن است. و با عنوان بررسی و تبیین مبانی معرفتی و سیره تربیتی فرماندهان شهید دفاع مقدس، به گوشه ای از این "موضوع" پرداخته است. اهمیت بحث تربیتی و انسان سازی، در محیط خشن و نا گوارجنگ، موضوعی است، که هم بلحاظ جدید بودن، شایسته مطالعه و تبیین است، و هم به منظور استفاده از الگوی تجربی موفق آن، درحوزهای مختلف اجتماعی، و عرصه های اجرایی و مدیریتی کشور، با معرفی الگوهایی موفق، از کارآمدی انسان مسلمان مومن، به جامعه اسلامی، ضرورت دارد، به آن پرداخته شود. خصوصا در طراحی و تدوین نظام نوین تعلیم و تربیت اسلامی می توان به خوبی از آن بهره برد. روش پژوهشی آن، از طریق سیره پژوهی 26 نفر از فرماندهان شهید با مطالعه زندگی، و عملکرد آنان در جبهه ها، و بررسی باورهایی که در منظومه اعتقادی اسلام و مسلمانان وجود دارد، بوده، و با شیوه فیش برداری و مطالعه میدانی، انجام گرفته است. و در فصل اول و دوم، به بحث آنها پرداخته شده است، مثل ایمان به خدا، عمل به وظیفه شرعی، عمل بفرمان امام، که رزمندگان، میدان جنگ، و سنگر های جبهه را، در پناه قرآن و عمل به آموزه های اسلام ناب محمدی، به عرصه رویش فضیلتها وشکوفایی شخصیت خود تبدیل نمودند. که در فصل سوم به نمونه هایی از آنان اشاره شده است. در قسمت تجزیه و تحلیل، به اهم عوامل مشترک و معرفت زا، در دفاع مقدس، با توجه به آموزه های اسلامی، مانند: اراده و آزادی عمل، انجام تکلیف، اخلاص، تهجد و شب زنده داری، دعا و توسل، اخوت و برادری، صبر و استقامت، یاد مرگ و آخرت، پرداخته است. در نتیجه گیری، نویسنده، به این یافته رسیده است، که رشد و پرورش جوانان، در دفاع مقدس و ظهور صفات و معارف عالی در شخصیت آنها اتفاقی نبوده، بلکه مطابق با قوانین و سنتهای جاری الهی در جهان آفرینش می باشد، و امکان باز آفرینی این فرهنگ وجود دارد. بخصوص جوانان امروز، اگر بمانند جوانان دوران دفاع مقدس، خود را باور کرده و با همان رویکرد عمل نمایند، نه تنها کارهای بظاهر نا ممکن را ممکن خواهند کرد، بلکه در افقی بالاتر با ساختن و پیشرفت کشور خود، الگویی ممتاز از تعالی و توسعه، همراه با عدالت ومعنویت مبتنی بر آموزه های اسلام ناب محمدی را به جهان اسلام، و کل بشریت ارایه خواهند داد، و پی ریز پایه های تمدن نوین اسلامی در جهان، خواهند شد. انشاء الله

این رساله تلاشی است در زمینه بررسی عوامل رفتاری تربیت عاطفی کودک از دیدگاه اسلام. بررسی عوامل موثر در تربیت کودک در دو حوزه عبادت و اخلاق با رویکرد دینی و قرآنی مورد نظر است. تربیت فرزند بر اساس اسلام امری است لازم و سرنوشت ساز در زندگی وی. بر این اساس، عوامل رفتاری تربیت که اغلب در صفات رفتاریپدر و مادر و نحوه‌‌ی رفتار آنان در محیط خانواده تبلور (ظهور ، نمایان) می‌یابد، از منظر اسلام نقش اساسی در پرورش روحیه عاطفی و معنوی کودک دارد و باید مورد توجه اولیا و مربیان قرار گیرد.با توجه به اینکهیکی از ابعاد وجودی انسان بعد عاطفی اوست که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته و ارزش بعد عاطفی در انسان به آن است که او را به فعالیتهای مثبت و منفی تحریک و تهییج می‌کند و به زندگی انسان جهت می‌بخشد. لذا پژوهش حاضر در صدد است با کمک دیدگاه قرآن و سنت ابعاد تربیت عواطف کودکان را شناسایی کرده و به مقایسه بیان مفاهیم و حقیقت عاطفه و جایگاه آن از دیدگاه اسلام و قرآنبپردازد. به منظور دستیابی به این اهداف و با توجه به اینکه موضوع پژوهش امری نظری است از روش توصیفی- تحیلی استفاده کرده و از آیات قرآن و نهج البلاغه و کتب روایی و احادیثائمه اطهار (ع) در رابطه با تربیت عواطف بهره برده و نتایج زیر بدست آمده است.به عواطف در دو جنبه مثبت و منفی در قرآن و روایات اشاره شده است و مرکز کانون آن قلب «دل» انسانی می‌باشد، در همه افراد به صورت فطری و بالقوه وجود دارد و زمینه رشد می‌طلبد. هدف اسلام از تربیت عاطفی هدایت و راهنمایی عواطف انسان به منظور رساند او به کمال است و کمال انسان قرب به خداست.لذا تربیت عاطفی قصد دارد تحت اراده و هدایت مربی، انسان را به حدی از رشد عاطفی برساند که همه عواطف خود را جهت رضای خدا و تقرب به او بکار گیرد. بدین منظور کلیه عواطف باید به گونه‌ای پرورش یابند و کنترل شوند که تحت فرمان عقل و شرع قرار گیرند تا موجبات رساند او به ثبات عاطفی یا تعادل عاطفی فراهم آید.واژه‌های کلیدی: قرآن، اسلام، تربیت، سیره، سنت، کودکان، رفتارهای عاطفی، محبت، حسادت، اضطراب، خشم، شادی،تربیت دینی و اخلاق .

این پژوهشر، سیمای ترسیم شده از رسول خدا(ص)را در آثار تاریخی دوره غزنوی و سلجوقی مورد کنکاش قرار می دهد.ابتدا به شناسایی تمام آثار تاریخی موجود و مفقود این دو دوره که درباره رسول خدا(ص) نگاشته شده اند پرداخته شده سپس، نوع نگاه آن آثار و رویکرد و نگرش آنان به زندگی پیامبر(ص) و روش تاریخ نگاری آنها مورد بررسی قرار گرفته است. فایده‌ای که این تحقیق می‌تواند داشته باشد یکی کمک به شناخت سیر تحولات در مهم‌ترین شاخه تاریخ نگاری اسلامی یعنی سیره نگاری نبوی و دیگری فهم رابطه بین سیمای ترسیم شده از پیامبر اکرم(ص) و شرایط سیاسی اجتماعی و فرهنگی حاکم در هر دوره از تاریخ اسلام می‌باشد، که می‌تواند به پژوهشگران تاریخ این دوره‌ها کمک کند.در این تحقیق به روند شکل گیری و تطورات و تحولات نوع خاصی از سیره نگاری نبوی که در این دو دوره وجود داشت مفصلا اشاره شده است.

پس از رحلت پیامبر (ص) ، گروهی اندک در اقدامی کودتائی ، دور هم جمع شدند و با سو استفاده زیرکانه از وضعیت غمبار حاکم بر جامعه ، یا ابوبکر به عنوان خلیفه رسول خدا بیعت کردند. امام علی (ع) نیز وقتی پذیرش جامعه را دید ، ملاحظه نمود برای حفظ کیان اسلام و وحدت امت اسلامی ، مصلحت جامعه را در همراهی با عموم جامعه دید و به رضایت و انتخاب عموم و اکثر جامعه احترام گذاشت . در دوران خلفای راشدین ، نظام سیاسی و دستگاه خلافت ، دستخوش انحرافات عدیده ای گردید. از اینرو می توان گفت ، اصلاحات سیاسی در سیره امیرالمومنین علی (ع) در جهت زدودن انحرافات بوجود آمده در عصر خلفا و احیا نسبت و سیره نبوی (ص) انجام گرفت.

انسان فطرتاً الگو طلب است و کشش به سمت الگو گزینی ریشه در ذات و سرشت آدمیان دارد اما اینکه کدام الگو تأمین کننده‌ی سعادت و کدامیک به شقاوت منتهی می گردد، از موضوعات مهمی است که نیازمند بررسی است. بی شک خداوند متعال الگوهای راستین دینی را به بشریت معرفی نموده است اما در عصر تکنولوژی و ارتباطات شاهد آن هستیم که برخی دنبال ارضاء کاذب این گرایش فطری بویژه در نسل جوان هستند و از طرق مختلف و در قالبهای جوان پسند به معرفی الگوهای دروغین و کاذب رو می آورند. اولین و مهمترین الگوهای آدمیان از جنبه‌ی خاستگاه آن، والدین و پس از آن دین، فرهنگ، محیط‌های اجتماعی و... است که متناسب با شرایط زندگی بر ساختار شخصیتی فرد تأثیر گزار است. از محورهای ویژه که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته، ارتباط میان الگوها با سبک زندگی و معنای زندگی است. یک نوع برداشت در نسبت میان الگوهاو سبک زندگی آن است که الگو به معنای اسوه بعنوان معیار سبک زندگی ومبنای آن است و در این معنا الگوها، سازنده‌ی سبک‌ها هستند و در برداشت دیگر الگو به معنای مدل و راهنمای عمل در رفتارهای اجتماعی و یا یک مدل تجسم یافته که همان سبک است، می باشد. از طرف دیگر پرداختن به موضوع «معنای زندگی» بدون توجه به الگوها شدنی نیست و هدف در این پژوهش معرفی شاخص‌های الگوهای راستین و دروغین است تا با تکیه بر آیات و روایات، در مواجهه با الگوهایی که در جامعه معرفی می شود بتوان به بازشناسی و قبول یا رد آنها اقدام نمود. نتایج به دست آمده در این تحقیق گویای آن است که مهمترین شاخص در ارزشمندی یک الگو، خدا محوری آن است و سایر شاخص‌ها با تکیه بر این معیار مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. از پرتوهای شاخص خدامحوری می توان به شاخص‌های عقل محوری، هماهنگی با فطرت، شریعت محوری، جاودانگی، عدالت محوری و هدفمندی اشاره نمود. در نقطه‌ی مقابل، شاخص دعوت به خود محوری‌ترین شاخص الگوهای دروغین به شمار می آید. سایر شاخص‌های الگوهای دروغین نیز عبارتند از: عقل گریزی، تعارض با فطرت، شریعت ستیزی، تکثر گرایی، نفی کرامت انسانی، تناقض و تعارض و عدالت ستیزی.

در این رساله تلاش شده است به این سوال پاسخ داده شود که آیا سیره صحابه رسول گرامی اسلام (ص) در زمان ممات و فقدان آن حضرت (ص) مفسر و مبین سنت نبوی قرآن کریم است یا خیر؟ آیا به عنوان یکی از منابع اجتهاد می توان به سیره آنان رجوع کرد؟ اگر می شود چگونه و اگر نمی شود پس چه باید کرد؟